Guernica Bombardımanı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
Sp1dey (mesaj | katkılar)
k Düzenleme, değiştirildi: harekat → harekât, Hükümet → Hükûmet (4)
11. satır:
=== Askeri konumu ===
[[Dosya:Localización de la CA de Euskadi (NUTS ES1).png|sağ|küçükresim|150px|Otonom [[Bask Bölgesi]]]]
General [[Francisco Franco]] tarafından yönetilen [[Franco yönetiminde İspanya|Milliyetçi]] güçler [[İkinci İspanya Cumhuriyeti|Cumhuriyetçi Hükümet]] kontrolündeki bölgelere girmekteydi. [[Bask milliyetçiliği|Bask milliyetçileri]] ve solcular tarafından kurulmuş özerk bir yapı olan Bask HükümetiHükûmeti, kendisine ait zayıf bir orduyla [[Biskay]]'ı ve [[Guipuzcoa]]'nın bazı bölgelerini korumaya çalıştı. Saldırının gerçekleştiği dönemde Guernica, Cumhuriyetçi güçleri için stratejik bir odak noktasıydı. İşgal edilmiş durumdaki [[Bilbao]] ile Milliyetçi güçlerin arasında yer alıyordu. Bilbao, İspanya'nın kuzeyinde savaşı sonuçlandırmak için kilit şehir olarak görülüyordu. Ayrıca Guernica, Cumhuriyetçiler'in kuzeydoğu Biskay'dan geri çekildikleri yolun da üzerindeydi.
 
[[Kondor Lejyonu]]'nun saldırısı öncesinde bölgede Cumhuriyetçi güçler mevcuttu. Ayrıca şehrin doğusundaki cephede Bask ordusunun 23 taburu bulunmaktaydı. Ancak şehirde henüz hiçbir çarpışma gerçekleşmemişti. Şehrin içinde de iki Bask taburu vardı ancak bu kuvvetlerin sabit hava koruma teçhizatı yoktu. Cumhuriyetçi hava kuvvetlerinin son dönemdeki büyük kayıpları sebebiyle, şehrin havadan savunulması da mümkün değildi.<ref>Yine de 27 Nisan günü, Guernica'nın etrafında takip saldırıları düzenleyen Kondor Lejyonu'na ait bir [[Messerschmitt Bf 109]] uçağının iki Cumhuriyetçi uçağını düşürdüğü rapor edildi.</ref>
18. satır:
Guernica'nın resmi nüfusu yaklaşık beş bindi. Ayrıca Cumhuriyetçiler'in kontrolündeki bölgeye doğru kaçmakta olan sayısız göçmen de şehirde bulunuyordu. Saldırının gerçekleştiği pazartesi günü, şehirde her hafta pazarın kurulduğu gündü. Pazar için çevre bölgelerden gelmiş olan kişiler de Guernica'da bulunmaktaydı.
 
Yine de bombardımanın gerçekleştiği pazartesi günü pazarın kurulmuş olup olmadığına ilişkin tarihsel bir tartışma halen sürmektedir. Bask HükümetiHükûmeti, bombardıman öncesinde, yolların bloke olmasını ve büyük toplantıları önlemek için, pazarların kurulmasını bir süreliğine yasaklamıştı. Böyle bir yasaklamanın varlığı kesin olarak bilinse de, Guernica dahil pek çok bölgede bu yasak uygulanmıyordu. Bu yüzden, çoğu tarihçi o gün şehirde pazarın kurulmuş olduğunu kabul etmektedir.<ref>Larrazabal, 2005</ref>
 
== Saldırı ==
26. satır:
Saldırının asıl amacının ne olduğu halen zaman zaman tartışılsa da, saldırıyı planlayan ve yöneten komutanın 1970'lerde kamuya açıklanan günlüğündeki kayıtlara göre Guernica saldırısı Milliyetçi güçlerin bölgedeki yayılımını artırmaya yönelik daha büyük bir planın parçasıydı ve bölgede yer alan Faşist güçlerin bu saldırı ile desteklenmesi amaçlanıyordu.<ref>Bölgede yirmi beş taburdan oluşan bir Milliyetçi gücü vardı.</ref>
 
Guernica'nın stratejik önemini, saldırıdan önce daha Bilbao'dayken fark eden Richthofen, Cumhuriyetçiler'in geri çekilme yollarını kısıtlamak için, Renteria banliyösündeki yolların ve köprünün bombalanmasını emretti. Guernica saldırısında köprünün tahrip edilmesi birinci amaçtı, çünkü bu saldırı, Milliyetçi güçlerin [[Marquina]] civarındaki Cumhuriyetçiler'e karşı başlattığı harekatıharekâtı desteklemek için yapılmıştı. İkincil amaç ise Cumhuriyetçiler'in araç ve mühimmat trafiğini kesmek ve etrafta enkaz yığınları yaratarak köprünün tamir edilmesini engellemekti.
 
Bu amaçları yerine getirmek üzere, iki [[Heinkel He 111]], bir [[Dornier Do 17]], on sekiz [[Junkers Ju 52]] ve üç İtalyan [[Savoia-Marchetti SM.79]] uçağı görevlendirildi. Uçaklar, 250&nbsp;kg'lik orta yüksek patlayıcılar, 50&nbsp;kg'lik hafif patlayıcılar ve 1&nbsp;kg'lik yangın bombaları ile donatıldı.<ref>Saldırı sırasında Richtofen'ın elinde [[Junkers Ju 87]] (Stuka) uçakları mevcut değildi. Bu uçaklar İspanya'ya Aralık 1937'de getirildi.</ref> Yirmi dört bombardıman uçağının toplam [[cephane]] yükü yirmi iki tondu. Ayrıca ertesi gün için, [[Messerschmitt Bf 109]] uçaklarının kullanılacağı bir takip bombardımanı da planlandı. 26 Mayıs günü Richthofen'a gelen saldırı emri şöyleydi:
51. satır:
 
== Can kaybı ==
Sivil can kaybı sayısı tartışmalıdır. General [[Emilio Mola]]'nın yönetimindeki Milliyetçi güçler, sadırıdan üç gün sonra şehre girdiklerinde, kayıpların tam sayısını belirlemeye yönelik bir çalışma yapmadılar. O dönemde Bask HükümetiHükûmeti'nden yapılan açıklamaya göre ölü sayısı en az 1.654, yaralı sayısı ise 889'du. Çatışmaların haricindeki pek çok dış kaynakta, bu rakamların doğru olduğu varsayıldı.<ref>Gérard Brey, [http://www.sbhac.net/Republica/TextosIm/Guernica/Guernica.htm La destrucción de Guernica] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060907234228/http://www.sbhac.net/Republica/TextosIm/Guernica/Guernica.htm |tarih=7 Eylül 2006 }}, ''Tiempo de Historia'' nº 29, Nisan 1977, çevrimiçi erişim 14 Eylül 2006. Bu yazı, Herbert R. Southworth'un ''La destrucción de Guernica'' (Ruedo Ibérico, Paris, 1975) eserine dair bir değerlendirmedir.</ref> O dönemden 1970'lere kadar, doğrulukları tartışmalı olsa da bu rakamlar birçok başka kaynakta kullanıldı.
 
Milliyetçi cunta hükûmeti ise şehrin, kaçmakta olan Cumhuriyetçi güçler tarafından yakılarak tahrip edildiğini iddia etti ve kayıplar hakkında net bir sayı belirtmedi. Bahsedilen en düşük ölü sayısı, Franco yanlısı ''Arriba'' gazetesinin 30 Ocak 1970 tarihli sayısında öne sürülen 12'ydi.
104. satır:
 
{{Ana|Guernica (tablo)}}
Guernica olayı kısa sürede, savaş sebebiyle sivillerin acı çekmesinin sembolü haline geldi. [[Pablo Picasso]] 1937'de ''[[Guernica (tablo)|Guernica]]'' isimli tabloyu, olaydan etkilenerek çizdi. Paris'te sürgünde bulunan İspanyol Cumhuriyetçi HükümetiHükûmeti, Paris Dünya Fuarı'nda sergilenmek üzere Picasso'ya bir tablo sipariş etmişti. Bu daveti kabul eden ressam, bombardıman gerçekleşene kadar, çizeceği resme ilişkin ilham bulamamıştı. Tablo [[1937 Dünya Fuarı]]'ndaki Cumhuriyetçi İspanya pavyonunda sergilendi. İspanya'nın demokrasiye yeniden dönüşü sırasında bu tablo, Bask milliyetçiliğinin sembollerinden biri haline geldi. Bugün [[Madrid]]'deki [[Reina Sofía Müzesi]]'nde sergilenen tablonun [[goblen]] bir kopyası, [[New York]]'taki [[Birleşmiş Milletler]] binasının bir duvarında, [[Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi|Güvenlik Konseyi]] salonunun girişinde asılıdır. Tablonun kopyası buraya, savaşın korkunçluğunu anımsatması için asılmıştır.
 
=== Almanlar'ın özrü ===