HMS Erin: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik Etiket: Elle geri alma |
Etiket: 2017 kaynak düzenleyici |
||
92. satır:
''Erin'' aslen Osmanlı İmparatorluğu tarafından 8 Haziran 1911'de tahminî £2.500.000 maliyetle, iktidardaki [[Osmanlı padişahları listesi|Osmanlı Sultanı]] [[V. Mehmed]] Reşad'ın onuruna ''Reşad V''{{kdş|Preston|1985|s=36}}{{kdş|Burt|2012|s=256}}{{kdş|Parkes|1990|s=599}} adıyla sipariş edildi,{{kdş|Silverstone|1984|s=409}} ancak adı inşaat sırasında ''Reşadiye'' olarak değiştirildi.{{efn|Kaynaklar geminin ilk adı konusunda aynı fikirde değildir. Langensiepen ve Güleryüz Osmanlı Donanması tarihi kitabında geminin Britanyalılar tarafından el konulmadan önceki tek isminin ''Reşadiye'' olduğunu belirtir, Silverstone da aynı fikirdedir.{{kdş|Silverstone|1984|s=409}}{{kdş|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=141}}}} 6 Aralık 1911'de 425 tersane numarası ile [[Barrow-in-Furness]]'teki Vickers tersanesinde inşasına başlandı, ancak 1912'nin sonlarında [[Balkan Savaşları]] sırasında inşaat askıya alındı ve Mayıs 1913'te yeniden başlatıldı. Gemi Ağustos 1914'te tamamlanıp 3 Eylül'de denize indirildi.{{kdş|Burt|2012|s=256}} 28 Haziran'daki [[Saraybosna Suikastı|Arşidük Franz Ferdinand suikastından]] sonra Britanyalılar, ödemelerinin tamamlanmasına ve deniz denemelerinin ardından ''Reşadiye'' ile diğer dretnot savaş gemisi ''[[HMS Agincourt (1913)|Sultan Osman I]]''{{'}}i teslim almak üzere Osmanlı heyetinin ve mürettebatın gelişine rağmen 21 Temmuz'da gemilerin teslimatını erteledi.{{kdş|Langensiepen|Güleryüz|1995|s=29}} Amiralliğin Birinci Lordu [[Winston Churchill]], [[Kraliyet Donanması]]'na 29 Temmuz'da gemileri alıkoymasını ve Osmanlı deniz personelinin gemilere binmesini engellemesini emretti; iki gün sonra Britanyalı denizciler onları resmen ele geçirdi ve ''Reşadiye'', İrlanda için şiirsel bir isim olan ''Erin'' adını aldı. Churchill bu kararı, Kraliyet Donanması'nın Alman [[Açık Deniz Filosu]] üzerindeki üstünlük payını arttırmak ve Almanya veya müttefikleri tarafından edinmelerini önlemek için kendi inisiyatifiyle almıştı.{{kdş|Silverstone|1984|s=230}}{{kdş|Fromkin|1989|ss=56-57}} İki gemiyi teslim almaya giden Osmanlı subay heyetinin içinde, [[Enver Paşa]] tarafından Sultan Osman gemisine süvari olarak atanan [[Rauf Orbay]] da vardı. Orbay'ın anılarını yazdığı "Cehennem Değirmeni" kitabında<ref>{{Kitap kaynağı | url = https://books.google.com.tr/books?id=eaNpAAAAMAAJ&q=Cehennem+De%C4%9Firmeni+Sultan+Osman&dq=Cehennem+De%C4%9Firmeni+Sultan+Osman&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwjY45zhmfXrAhVstIsKHaIcC54Q6AEwAHoECAAQAg | soyadı = Orbay | ad = Hüseyin Rauf | yıl = 1993 | başlık = Cehennem Değirmeni: Siyasi Hatıralarım | editör = İsmet Bozdağ | yayıncı = Emre Yayınları | cilt = 2 |basım= 2 | sayfalar =118| yıl = 1993 | yer = İstanbul | isbn = 978-9-75736-912-7 | erişimtarihi = 19 Eylül 2020 }}</ref> belirttiği üzere, İngiltere Hükûmetinden 2 Ağustos 1914 günü Reşadiye dretnotu ile beraber teslim alınması gerekirken, Osmanlı Sancağının çekilmesi törenine yarım saat kala İngilizlerce el konmuştur. Osmanlı heyeti İstanbul'a döndüğünde seferberlik ilan edildiğini öğrenmiştir.<ref>{{Kitap kaynağı | url = https://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/KELE%c5%9eYILMAZVahdet-I.-D%c3%9cNYA-SAVA%c5%9eI%e2%80%99NDA-OSMANLI-DEVLET%c4%b0%e2%80%99N%c4%b0N-AFGAN%c4%b0STAN%e2%80%99A-Y%c3%96NEL%c4%b0K-G%c4%b0R%c4%b0%c5%9e%c4%b0MLER%c4%b0.pdf | soyadı = Keleşyılmaz | ad = Vahdet | yıl = 1993 | başlık = I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti'nin Afganistan'a Yönelik Girişimleri | yayıncı = Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi | sayfalar =1832| yıl = 2012 | yer = Ankara | erişimtarihi = 19 Eylül 2020 }}</ref>
Gemilere el konulması, gemilerin kısmen halk tarafından toplanan bağışlarla finanse edildiği Osmanlı İmparatorluğu'nda kötü izlenim yarattı. Osmanlı hükûmeti zırhlılara harcanan para sebebiyle mali bir kilitlenme içerisindeyken, Osmanlı Donanması için bağışlar tavernalardan, kahvehanelerden, okullardan ve pazarlardan gelmişti; büyük bağışlar Donanma İane Madalyası ile ödüllendirilmekteydi. Gemilere el konulmasının ardından Alman [[muharebe kruvazörü]] [[Yavuz (muharebe kruvazörü)|SMS ''Goeben'']]'in Osmanlılara "armağan edilmesi", Osmanlı kamuoyunu İngiltere'den uzaklaştırmak ve Alman desteğini arttırmak için önemli bir etmen oldu.{{kdş|Hough|1967|ss=143-144}} [[David Fromkin]], Türklerin 1 Ağustos'ta gizli bir savunma ittifakı imzalama karşılığında ''[[HMS Agincourt (1913)|Sultan I. Osman]]'ı'' Almanlara transfer edeceğine söz verdiğini iddia etmiştir. Buna göre Fromkin ayrıca resmî kanallardan gemilere el konulduğunu 3 Ağustos 1914 tarihinde kendilerine bildirilmiş olmasına rağmen Enver ve Talât Paşaların 29 Temmuz 1914'de İngilizlerin niyetinden haberdar olduklarını belirterek, daha bir hafta öncesine kadar Osmanlı İmparatorluğuyla müttefiklik anlaşması yapmaktan kaçınan Almanya'ya Osmanlı heyetinin ne vaat etmiş olabileceğini sorgulamıştır. Fromkin, Osmanlı arşivlerine referans gösterdiği gizli belgelerde Enver ve Talât Paşaların Almanlara Sultan I. Osman gemisini devretmeyi vaat ettiklerini, gemiye İngilizlerin el konduğunu henüz bilmeyen Almanların ise bu koşulu kabul ettiklerini belirtir. Fromkin ayrıca Churchill'i yanlış bilgi vermekle suçlayarak 1912'de alınmış bu yönlü bir el koyma kararı olmadığını, o dönemin son teknolojisine sahip önemli bir savaş gemisini elden çıkartmamak fikrinin 1914 yazında aklına geldiğini belirtir.<ref>David Fromkin, ''A Peace to End All Peace'', Holt Books, 2009 s.61</ref>Almanlarla ittifaka rağmen Osmanlı hükûmeti, Eylül ayında [[Rusya'nın Doğu Prusya'yı istilası|Rusların Doğu Prusya'nın işgaline]] dek tarafsızlığını sürdürme niyetindeydi, ancak Eylül ayında Rusların karşılaştıkları felaketler Osmanlı Harbiye Nazırı Enver Paşa ve [[Cemal Paşa]]'yı Rusların zayıflığından faydalanma düşüncesine itti. Sadrazam [[Said Halim Paşa]] dışındaki diğer hükûmet üyelerine haber vermeyen Enver ve Cemal, Osmanlı donanmasının Alman başkomutanı Koramiral [[Wilhelm Souchon]]'u Ekim ayı sonunda savaş gemilerini savunma bahanesiyle Karadeniz'deki Rus gemilerine saldırmaya yetkili kıldı. Osmanlı tarafsızlığından öfkeli olan Souchon, Enver'in rızası ve kendi inisiyatifiyle 29 Ekim'de [[Karadeniz Baskını|Karadeniz'deki Rus limanlarına bir saldırı yaptı]] ve hükûmeti Almanya tarafında savaşa katılmak durumunda bıraktı.{{kdş|Fromkin|1989|ss=58-61, 67-72}}
=== 1914-1915 ===
| |||