Azerbaycan: Revizyonlar arasındaki fark

 

=== SSCB'nin çözülüşü sonrası ===

 

1993 yılının Eylülünde, [[Bağımsız Devletler Topluluğu|Azerbaycan Bağımsız Devletler Topluluğu']]<nowiki/>na katıldı .1991 yılında Dağlık Karabağ bölgesindeki çatışmalar büyük bir savaşa dönüştü. 1994’te ateşkes imzalandı ancak anlaşmazlıklar devam etti.<ref name="Meclis" /> 1994 yılında çatışmaların sonunda Ermeniler, Dağlık Karabağ da dahil olmak üzere Azerbaycan'ın yüzde 16 kadarını kontrolü altına aldı.<ref name="cia">{{Web kaynağı|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html|başlık=Azerbaijan|erişimtarihi=4 Haziran 2009|arşivtarihi=10 Haziran 2009|arşivurl=https://web.archive.org/web/20090610081951/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/AJ.html|ölüurl=hayır|eser=World Factbook|yayıncı=CIA|yıl=2009}}</ref><ref name="DeWaal">Thomas De Waal. ''Black Garden: Armenia And Azerbaijan Through Peace and War''. New York: New York University Press, ss. 286. ISBN 978-0-8147-1945-9.</ref> Yaklaşık 30.000 kişi yaşamını kaybetti ve bir milyon kişi bulunduğu yerden ayrılmak zorunda kaldı.<ref>{{Web kaynağı|url=http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/1283/conflict_that_can_be_resolved_in_time.html|başlık=A Conflict That Can Be Resolved in Time: Nagorno-Karabakh|erişimtarihi=26 Nisan 2013|arşivtarihi=8 Aralık 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20151208204939/http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/1283/conflict_that_can_be_resolved_in_time.html|tarih=29 Kasım 2003|ölüurl=hayır|yayımcı=''International Herald Tribune''}}</ref> Dört [[Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi]] kararı (822, 853, 874 ve 884), "Ermeni güçlerinin Azerbaycan'ın işgal altındaki tüm topraklarından çekilmesini istedi".<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.un.org/News/Press/docs/2008/ga10693.doc.htm|başlık=General Assembly adopts resolution reaffirming territorial integrity of Azerbaijan, demanding withdrawal of all Armenian forces|erişimtarihi=14 Mart 2008|arşivtarihi=11 Ağustos 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140811171623/http://www.un.org/News/Press/docs/2008/ga10693.doc.htm|tarih=14 Mart 2008|ölüurl=hayır|yayıncı=United Nations General Assembly}}</ref> 1970 nüfus sayımına göre 510.000 Rus ve 484.000 Ermeni Azerbaycan'da yaşamaktaydı; 1990'larda ise birçok Rus ve Ermeni, Azerbaycan'ı terk etti.<ref>{{Web kaynağı|url=http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Azerbaijan+Soviet+Socialist+Republic|başlık=Azerbaijan Soviet Socialist Republic|erişimtarihi=26 Nisan 2013|arşivtarihi=3 Kasım 2011|arşivengelli=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20111103114602/http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Azerbaijan+Soviet+Socialist+Republic|ölüurl=evet|yayımcı=The Great Soviet Encyclopedia (1979)}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://www.eurasianet.org/departments/insight/articles/pp083003.shtml|başlık=Southern Caucasus: Facing Integration Problems, Ethnic Russians Long For Better Life|erişimtarihi=26 Nisan 2013|arşivtarihi=9 Aralık 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20151209000151/http://www.eurasianet.org/departments/insight/articles/pp083003.shtml|tarih=30 Ağustos 2003|ölüurl=hayır|yayımcı=EurasiaNet.org}}</ref> 25-26 Şubat 1992'de Ermenistan'a bağlı kuvvetlerin Azeri sivilleri topluca katlettiği [[Hocalı Katliamı]], [[İnsan Hakları İzleme Örgütü]] de dahil olmak üzere birçok uluslararası örgüt tarafından [[soykırım]] olarak kabul edilmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F10611FF3C5D0C708CDDAA0894DA494D81|başlık=Massacre by Armenians Being Reported - New York Times|erişimtarihi=26 Nisan 2013|arşivtarihi=11 Mart 2007|arşivurl=https://web.archive.org/web/20070311133234/http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F10611FF3C5D0C708CDDAA0894DA494D81|tarih=3 Mart 1992|ölüurl=hayır|yayımcı=''[[The New York Times]]''}}</ref>

Klasik edebiyat ise 14. yüzyılda [[Tebriz]] ve Şirvana ait farklı lehçelerde şekillendi. [[Kadı Burhâneddin|Kadı Buhaneddin]], Hakiki ve [[Habibi]] bu dönemin şairleri arasındadır.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/44133143|başlık=Aesopian literary dimensions of Azerbaijani literature of the Soviet period, 1920-1990|tarih=2000|yer=Lanham|yayıncı=Lexington Books|soyadı=Tyrrell, Maliheh S., 1947-|isbn=0-7391-0169-2|oclc=44133143}}</ref> 14. yüzyılın sonunda ise [[Nesîmî|Nesimi’]]<nowiki/>nin edebi çalışmaları öne çıkar. 15. yyın başında da etkin olan şair Türk edebiyat tarihinin en önemli [[Divan edebiyatı|divan]] şairleri arasında yer alır. Aynı zamanda Farşca ve Arapça şiirleri de vardır. <ref>{{Web kaynağı | url = http://dx.doi.org/10.1163/2214-871x_ei1_sim_3166 | başlık = ʿIMĀD al-DĪN | erişimtarihi = 31 Aralık 2020 | çalışma = Encyclopaedia of Islam, First Edition (1913-1936) | arşivengelli = evet}}</ref> Divan edebiyatı ve gazel türünün gelişimine katkı sağlayan 2 önemli isim de [[Fuzûlî|Fuzuli]] ve [[I. İsmail|Hatayi]]'dir. Hayati Şah İsmail'in mahlasıdır.

 

 

Azerbaycan modern edebiyatı işe Şirvani lehçesine dayanır. Azerice ilk gazete Akıncı 1975’te yayımlanmıştır.