Ankaray: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Arşiv bağlantısı eklendi |
sayfa genişletildi. Kaynakça olarak ingilizce sayfası kullanıldı. Tarife miktarı güncellendi. Otobüüs hatları güncel listeden yazıldı. Aktarmalar kısmında Başkentray ve TCDD kısımlarına tren simgesi konulması lazım |
||
7. satır:
| logo_alt =
| resim =
| image_width =265px
| image_alt =
| başlık =
14. satır:
| durum = '''<font color="green">İşletmede</font>'''
| bölge = [[Ankara]], [[Türkiye]]
| başlangıç = [[AŞTİ (Ankara metrosu)|AŞTİ]] (Batı)
| bitiş = [[Dikimevi (Ankara metrosu)|Dikimevi]] (Doğu)
| istasyonlar = 11
| rotalar =
23. satır:
| sahibi = [[Ankara Büyükşehir Belediyesi]]
| işletmeci = [[EGO Genel Müdürlüğü]]
| depo =Söğütözü
| hat_uzunluğu_km =8,5
| hat_uzunluğu_mi =5,3
| hat_uzunluğu =
| tracklength_km =
| tracklength_mi =
34. satır:
| kabin_sistemi =
| rota_sayısı =
| hız_km/s =38
| hız_mph =23,75
| hız =
| yükseklik_m =
44. satır:
| harita_state =
}}
'''Ankaray''', Ankara'daki toplu taşıma koduyla '''A1,''' [[Türkiye]]'nin başkenti [[Ankara]]'da hizmet veren 8,5 kilometrelik [[hafif raylı sistem]]dir. Açıldığı 30 Ağustos 1996 tarihi itibariyle, Ankara'nın en eski, Türkiye'nin de İstanbul'daki [[M1 (İstanbul metrosu)|M1 metro hattından]] sonraki ikinci en eski hızlı ulaşım hattıdır. Hattın bir ucu şehrin [[Yenimahalle]] ilçesinin güneydoğusundaki Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesi (AŞTİ)'den başlayıp, [[Çankaya]] ilçesinin kuzey doğusundaki Dikimevi durağında son bulur ve 11 istasyondan oluşmaktadır. Özellikleri itibariyle metro hattı olan Ankaray'ı, [[Ankara Büyükşehir Belediyesi]] mevcut hattı [[hafif raylı sistem]] olarak sınıflandırmaktadır.
Ankaray kelimesi Ankara ile ray kelimelerinin birleştirilmiş halinden oluşmaktadır.
== Tarihçe ==
Ankara'nın 1990 yılına ait yatırım planında orta kapasiteli bir toplu taşıma hattı inşaatı yer aldı. Planlanan hat [[Hazine Müsteşarlığı]], [[Devlet Planlama Teşkilatı]], [[Ulaştırma bakanlığı|Ulaştırma Bakanlığı]] ve [[EGO Genel Müdürlüğü|EGO]]'nun katıldığı ortak toplantıda incelendi ve 1991 yılının sonunda kabul edildi.
Hat [[Söğütözü]]'nden başlayıp [[Kızılay (Ankara metrosu)|Kızılay]]'dan geçerek doğuda Dikimevi'ne varacak şekilde planlandı. Kızılay'da o sırada inşaat halinde olan Batıkent'e giden M1 hattına aktarma yapmak mümkün olacaktı. [[Mamak]] tarafına doğru doğu yönüne doğru bir uzatma düşünüldü ama asla kabul edilmedi. Ankara'nın artan ulaşım talebini karşılamak amacıyla yapımına 7 Nisan 1992 tarihinde inşaata başlanıldı. Ankaray, 30 Ağustos 1996 tarihinde tamamlanarak dönemin başbakanı [[Necmettin Erbakan]] tarafından [[AŞTİ (Ankara metrosu)|AŞTİ]] - [[Dikimevi (Ankara metrosu)|Dikimevi]] güzergâhında hizmete açıldı. Ankaray, İstanbul'daki M1 hattından sonra açılan ilk, Ankara'daki [[M1 (Ankara metrosu)|M1]] ve İzmir'deki [[M1 (İzmir metrosu)|Fahrettin Altay-Evka 3]] hattından önce açılarak ülkedeki ikinci metro hattı olmuştur.
== İşletim ==
=== Güzergah ===
Ankaray 8,527 km'lik (5,298 mi) doğu-batı güzergahında Söğütözü'ndeki AŞTİ ile Çankaya'daki Dikimevi'ndeki 11 istasyon arasında çalışmaktadır. Hattın büyük bir çoğunluğu, hattın en batı tarafındaki AŞTİ ile Emek istasyonları arasındaki 740 metrelik (0,460mil) kısım haricinde, yer altından gitmektedir. Güzergah, [[Konya Yolu|Mevlana Bulvarı]]'nın doğu tarafında kalan , otobüs terminalinin karşısında bulunan AŞTİ durağından başlar. Daha sonra Emek istasyonuna gitmek için yeryüzüne çıkar, buradan istasyonun kuzey yönüne doğru 254 metre (833ft) kuzeye doğru yol alır. Rota doğu yönüne, Bahriye Üçok Bulvarı'na döner ve bu bulvarın altından devam eder, daha sonra [[Anıtkabir]] yakınlarında Gazi Mustafa Kemal Bulvarı olur. Maltepe istasyonundan, ulaşım sisteminden çıkarak [[Ankara Garı]]'na ulaşılabilir. Hat doğu yönüne Kızılay durağına ulaşarak devam eder. Buradaki istasyondan M1, M2 ve M3 hatlarına aktarma yapılabilir. Kızılay'dan sonra Ankaray güzergahı Ziha Gökalp Bulvarı altından Kurtuluş istasyonuna kadar devam eder. Kurtuluş istasyonundan [[Başkentray|banliyö tren hattına]] aktarma hapmak mümkündür. Kurtuluş durağından sonra güzergah Cemal Gürsel Bulvarı altından doğu terminali olan Dikimevi istasyonunda sona erer.
=== Tarife ===
Ankara'daki bütün toplu taşıma hatları şehiriçi [[akıllı kart]] sistemi olan [[AnkaraKart|Ankarakart]] ile entegredir. Bütün hat aynı tarife bölgesi içerisindedir. Ankarakart kullanarak tek biniş tam kart tarifesi ücreti ₺3,75 (2020 itibariyle $0,51), indirimli tarife için ₺1,75 ($0,24)'tir. Ankarakart olmayan biletler içinse ücret ₺4 ($0,54)'tir. Ankaray'a başka metro hatlarından ya da otobüs hatlarından aktarma yapmanın ücreti ise tam kart tarifesi için ₺1,60 ($0,22) ve indirimli tarife için ₺0,75 ($0,10)'tir.
=== İstasyonlar ===
;
{| class="toccolours" border="1" cellpadding="3" style="border-collapse:collapse"
|+ '''Ankaray istasyonları'''
|- style="background:#00C000;"
!width=100|İstasyon
!width=75|Mesafe<br>(km)
!width=100|Açılış
!width=400|Aktarma
|-
|[[AŞTİ (Ankara metrosu)|AŞTİ]]
|0
|30 Ağusots 1996
| [[Dosya:Aiga bus trans.svg|12px]] '''EGO Otobüs:''' 102-2, 104-1, 106-1, 106-3, 107-6, 114, 114-2, 157-3, 158, 178, 300, 419, 442-3 445, 479, 484
|-
|[[Emek (Ankara metrosu)|Emek]]
|0.5
|30 Ağusots 1996
| [[Dosya:Aiga bus trans.svg|12px]]'''EGO Otobüs:''' 102-1, 104-2, 114-2, 198, 300, 339-7, 419, 419-5, 479, 506-1, 513-1, 518-1, 519-1, 543-1, 548-3, 577-3
|-
|[[Bahçelievler (Ankara metrosu)|Bahçelievler]]
|1.4
|30 Ağusots 1996
|
|-
|[[Beşevler (Ankara metrosu)|Beşevler]]
|2.3
|30 Ağusots 1996
| [[Dosya:Aiga bus trans.svg|12px]]'''EGO Otobüs:''' 220-7, 221-3, 267, 267-2, 300, 339-7, 340, 340-2, 345, 383, 448, 464, 484, 506-1, 506-2, 513-1, 513-2, 518-1, 519-1, 519-2, 543-1, 543-2
|-
|[[Anadolu (Ankara metrosu)|Tandoğan]]
|3.1
|30 Ağusots 1996
| [[Dosya:Aiga bus trans.svg|12px]]'''EGO Otobüs:''' 202-7, 204, 220-7, 222-2, 254, 257, 267, 268, 269-2, 285, 288, 288-2, 288-6, 297-7 300, 339-7, 340, 340-2 383, 404, 410, 411, 415, 415-6, 418, 461, 464, 482, 482-6, 506-1, 506-2, 508-5, 513-1, 513-2, 518-1, 518-2, 519-1, 519-2, 536-1, 543-1, 543-2
|-
|[[Maltepe (Ankara metrosu)|Maltepe]]
|3.6
|30 Ağusots 1996
|'''[[Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları]]<br>''' [[Dosya:Aiga bus trans.svg|12px]]'''EGO Otobüs:''' 297-7, 300, 330, 330-2, 340, 340-2, 341, 380, 383
|-
|[[Demirtepe (Ankara metrosu)|Demirtepe]]
|4.5
|30 Ağusots 1996
| [[Dosya:Aiga bus trans.svg|12px]]'''EGO Otobüs:''' 220-7, 221-3, 297-3, 330, 330-2, 340, 340-2, 341, 380, 383
|-
|'''[[Kızılay (Ankara metrosu)|Kızılay]]'''
|5.3
|30 Ağusots 1996
|[[File:AnkaraMetroLogo.png|15px|link=Ankara Metro]] [[Ankara metrosu|'''Ankara Metro''']]''':''' M1, M2, M3<br> [[Dosya:Aiga bus trans.svg|12px]]'''EGO Otobüs:''' 135-2, 173-2, 185-2, 185-6, 201-6 220-3, 221-3, 253-6, 257, 266, 266-2, 266-6, 279-6, 291, 284-6, 288-6, 303, 304, 305, 317, 319, 321, 321-6, 323, 324, 326, 329, 330, 330-2, 334-6 340, 340-2, 341, 341-6, 343, 347-6, 348, 350, 353, 355, 355-6357, 361, 365, 367, 377, 380, 382, 383, 391, 392, 392-6, 403-6, 404, 407, 408, 410, 411, 413, 413-7, 415, 415-6, 418, 427, 427-6, 439, 440, 450, 452, 453, 454, 454-6, 456, 461, 481, 481-6, 482, 482-6, 492, 493, 494, 600
|-
|[[Kolej (Ankara metrosu)|Kolej]]
|6
|30 Ağusots 1996
| [[Dosya:Aiga bus trans.svg|12px]]'''EGO Otobüs:''' 160, 221-3, 397-3, 321, 321-6, 324, 326, 329, 330, 333, 334, 334-6, 340, 341, 341-6, 343, 343, 347, 347-6, 348, 350, 353, 355, 355-4, 355-6, 357, 361, 365, 367, 377, 380, 380-6, 382, 383, 392, 392-6
|-
|[[Kurtuluş Tren İstasyonu|Kurtuluş]]
|6.8
|30 Ağusots 1996
|'''Başkentray'''<br> [[Dosya:Aiga bus trans.svg|12px]]'''EGO Otobüs:''' 220-7, 297-7, 300, 321, 321-5, 321-6, 324, 326, 329, 330, 330-2, 334, 334-6, 339-7, 340, 340-2, 341, 341-6, 343, 347-6, 348, 350, 353, 353-5, 355, 355-6, 357, 361, 365, 367, 377, 380, 382, 383, 385-2, 392, 392,6
|-
|[[Dikimevi (Ankara metrosu)|Dikimevi]]
|
|30 Ağusots 1996
| [[Dosya:Aiga bus trans.svg|12px]]'''EGO Otobüs:''' 220-7, 297-7, 300, 321, 321-5, 321-6, 324, 326, 329, 330, 334, 334-6, 339-7, 340, 341, 341-6, 343, 347-6, 348, 350, 353-5, 355, 355-4, 355-6, 357, 361, 365, 367, 377, 380, 380-6, 382, 383, 392, 392-6
|}
== Demiryolu Araçları ==
Ankaray, Ankara'daki diğer metro hatlarında kullanılanlardan farklı demiryolu araçları kullanır. [[Siemens AG|Siemens]] ve [[AEG]] tarafından ortak üretilen araçlar Ocak 1992'de Ankara Belediyesi tarafından sipariş edilmiş, hattın açılışına kısa bir süre kala teslim edilmiştir. Teslim edilen toplam 33 aracın 22'si makinist kabinli, 11'i kabinsizdir.
Trenler elektriği [[Üçüncü ray|üçüncü raydan]], 750 Vattlık doğrudan akım ile almaktadırlar (750 V DC). Ankaray'la genellikle 6 araçlık (3 eşleştirilmiş setler) halinde işletilirler. Her bir eşleştirilmiş set 29m (95ft) uzunluğunda ve 2,65m (8 ft 8 in) genişliğindedir. Bütün Ankaray araçları Yenimahalle'de bulunan Söğütözü Bakım Tesisi'nde depolanıp bakım işlemleri yapılmaktadır.
== Gelecekteki genişletmeler ==
=== Devam eden genişletmeler ===
;'''Doğu Uzatması - A2''' ''(Proje aşamasında)''
Dikimevi'nden Ege Mahallesi'ne kadar yaklaşık 7.5 km uzayacak olan Ankaray'ın son durağı Nata Vega Alışveriş Merkezi'nin bulunduğu bölge olacaktır. Yaklaşık 15 mahalleyi kapsayacak olan metrodan Mamak nüfusunun yarısından fazlası faydalanacaktır.<ref name="emlak">{{haber kaynağı|url=https://www.emlak365.com/emlak-haberleri/cumhurbaskani-erdogan-dan-ankara-ya-6-yeni-metro-hatti-mujdesi-geldi-h12940.html|başlık=Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Ankara'ya 6 Yeni Metro Hattı Müjdesi Geldi|tarih=24 Mayıs 2018|website=emlak360.com}}</ref>
Ankara Büyükşehir Belediyesi, Dikimevi-Natoyolu Hafif Raylı Sistem (HRS) hattı projesinin "Uygulamaya Esas Kesin Proje Hizmetleri İhalesi"ni kazanan İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinden Metro İstanbul Ticaret ve Sanayi A.Ş ile sözleşme imzaladı.<ref>{{haber kaynağı|url=https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/baskentte-dikimevi-natoyolu-metrosu-icin-ilk-imza-atildi/2004631|başlık=Başkentte Dikimevi-Natoyolu metrosu için ilk imza atıldı|tarih=13 Ekim 2020|yayıncı=Anadolu Ajansı|ilk=Ömer|son=Olcay}}</ref>
{| class="wikitable"
|-
Satır 175 ⟶ 192:
|}
==== Söğütözü uzatması ====
[[AŞTİ (Ankara metrosu)|AŞTİ]]'den [[Söğütözü (Ankara metrosu)|Söğütözü]]'ne bir istasyonluk uzatma inşa edilmektedir. [[M2 (Ankara metrosu)|M2 hattı]]ndaki [[Söğütözü (Ankara metrosu)|Söğütözü Metro İstasyonu]]'nun yanına inşa edilecek istasyon ile M2 hattına aktarma sağlanacaktır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.ego.gov.tr/tr/sayfa/1075/rayli-sistem | başlık = Raylı Sistem Hizmetleri | yayıncı = EGO | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150402234110/https://www.ego.gov.tr/tr/sayfa/1075/rayli-sistem | arşivtarihi = 2 Nisan 2015}}</ref>
=== Planlanan genişletmeler ===
====== Batı uzatması ======
Söğütözü'nden, Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne kadar yaklaşık 5 km uzayacak olan Ankaray, Yüzüncüyıl ve ODTÜ olmak üzere iki istasyondan oluşacaktır.<ref name="emlak" />
====== Karapürçek hattı ======
| |||