Vikipedi

Dağlık Badahşan: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.760.024 değişiklik
Arşiv bağlantısı eklendi
Ekonomi Başlığında eklemeler yapıldı
154. satır:
* [[:en:Darvoz_District|Darvoz Bölgesi]] (en kuzeybatı)
* [[:en:Vanj_District|Vanj Bölgesi]] (kuzey-batı)
* [[:en:Rushon_District|RushonRuşan Bölgesi]] (orta-batı)
* [[:en:Shughnon_District|ShughnonŞugnan Bölgesi]] (orta-batı)
* [[:en:Roshtqal'a_District|Roshtqal'aRoşkala Bölgesi]] (güney-batı)
* [[:en:Ishkoshim_District|IshkoshimIşkaşim Bölgesi]] (en güneybatı)
* [[:en:Murghob_District|MurghobMurgab Bölgesi]] (doğunun üçte ikisi)
Dağlık Badahşan Özerk Bölgesi, Tacikistan'ın tüm doğu bölümünü kapsar ve doğuda Çin'in [[Sincan Uygur Özerk Bölgesi]], güneyde Afganistan'ın [[Bedahşan (il)|Badahşan]] Eyaleti ve kuzeyde Kırgızistan'ın [[Oş]] Bölgesi ile sınır komşusudur. Tacikistan içinde bölgenin batı sınırı, [[Karategin]] ile komşu iken ve güney batı sınır ucu (Darvoz Bölgesi) ise [[Hatlon ili|Hatlon]] Bölgesi ile komşudur. En yüksek dağlar, dünyanın çatısı olarak bilinen [[Pamir Dağları|Pamir]] (eski [[:en:Mount_Imeon|Imeon Dağı]]) Dağlarıdır. Eski Sovyet Orta Asya'daki 7.000 metrelik beş zirvenin üçü Dağlık Badahşan bölgesinde bulunmaktadır. 7.495 metrelik [[Somoni Zirvesi|İsmail Samanî Zirvesi]] (eski adıyla Komünizm Zirvesi ve ondan önce, Stalin Zirvesi), Kırgızistan sınırındaki 7.134 metrelik [[:en:Lenin_Peak|İbn Sina Zirvesi]] (eski adıyla Lenin Zirvesi ve Kırgız tarafında hala bu adla bilinmektedir) ve 7.105 metrelik [[:en:Peak_Korzhenevskaya|Korzenevskaya Zirvesi]] (7,105 m).
[[Dosya:Pamir Mountains, Tajikistan, 06-04-2008.jpg|sol|küçükresim|316x316pik|[[Pamir Dağları]]]]
165. satır:
Tacikistan bağımsızlığa Orta Asya Cumhuriyetleri arasında en fakiri olarak girmişti. İç savaş ise ekonomi üzerinde büyük bir yıkım getirdi. 1990-2000 yıllardı arasında Tacik ekonomisi yıllık %6-7 oranlarında daralmalarla karşılaştı. Rafiz Abazov'a göre Tacikistan'da 2007 Economic İntelligence Unıt verilerinde aylık ücretler 18-30 dolar arasında değişmekte, nüfusunun %64'ü yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır. Ekonomik açıdan son derece geri olan ülkenin, Avrupa ve Rusya'ya giden uyuşturucu rotasında yer alması nedeniyle GYSİH'nin %40'ını bu gölge ekonomi oluşturmaktadır. <ref name=":1" />
 
Dağlık Badahşan bölgesinin de tarıma elverişli olmaması nedeniyle SSCB'nin dağılması sonrasında merkezi olarak planlanan tarımsal faaliyet, hane halkı tarafından geçimlik olarak sürdürülmeye başlandı. SSCB'nin dağılması sonrasında Tacikistan'daki tüm sanayi ve altyapı iç savaş esnasında çökerken Dağlık Badahşan büyük bir tarımsal sorunla karşı karşıya kalmıştır. [[Pamir Dağları]]'nın %90'ı kaplayan bölgede toprakların %85'inden fazlasının tarımsal bir üretkenliği bulunmamaktadır. Batı Pamirler'de Bölgenin bütçesinin %93'ü merkezi Tacik hükümeti transferlerinden karşılanırken sadece %7'si bölgedeki vergiler ve diğer ödemelerden sağlanmaktadır. Bağımsızlık sonrası işsizlik, yüksek enflasyon, iç savaş sorunları nedeniyle bölge ve ülke düzeyinde sürekli olarak dışa göç yaşanmaktadır. Bu ekonomik dönüşüm ise sosyal olarak işlerini ilk kaybeden kadınları etkilemiştir. Cinsiyete dayalı eşitsizliklerin artmasıyla kadınların sosyo-politik alandaki rolleri günden güne azalmıştır. <ref>Breu, T., Maselli, D., Hurni, H. (2005). {{Web kaynağı | url = https://bioone.org/journals/mountain-research-and-development/volume-25/issue-2/0276-4741(2005)025%5b0139%3aKFSDIT%5d2.0.CO%3b2/Knowledge-for-Sustainable-Development-in-the-Tajik-Pamir-Mountains/10.1659/0276-4741(2005)025[0139:KFSDIT]2.0.CO;2.full | başlık = Knowledge for Sustainable Development in the Tajik Pamir Mountains | erişimtarihi = 26 Aralık 2020 | arşivengelli=evet|tarih = | çalışma = | yayıncı = International Mountain Society, 25(2), 139-146.}}</ref> |Cinsiyete arşivengellidayalı =eşitsizliklerin evet}}artmasıyla tüm Tacikistan'da kadınların sosyo-politik alandaki rolleri günden güne azalmıştır. <ref>Falkingham, J. (2000) ''A Profile of Poverty in Tajikistan''. ESRC Centre for the Analysis of Social Exclusion Discussion Paper 39. London, UK: London School of Economics. 30 Aralık 2020 tarihinde https://core.ac.uk/download/pdf/93913.pdf adresinden erişildi</ref>
 
== Nüfus ==
175. satır:
 
== Enerji ==
Rafiz Abazov'a göre Tacikistan ve Dağlık Badahşan Özerk Bölgesi'nin yüzde 90'ının dağlarla kaplı olması nedeniyle hidroelektrik enerji bölge için önemlidir. 1970 ve 1980'lerde Tacikistan, Orta Asya Cumhuriyetleri içerisinde en çok hidroelektrik enerjisi üreten ülkedir.<ref name=":1" /> 2019 yılında, Avrupa Birliği ve Almanya, Shokhdara nehri boyunca 11 MW'lık bir nehir tipi hidroelektrik santralinin inşasını finanse etmek için Tacikistan Hükümeti ile koordineli olarak 37 milyon Euro taahhüt etmiştir. Projenin Afganistan'daki Badahşan Eyaletine de enerji sağlaması amaçlanmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://eeas.europa.eu/delegations/tajikistan_me/71631/EU%20Commits%2020%20Million%20Euros%20for%20HPP%20Construction%20in%20Tajikistan | başlık = EU Commits 20 Million Euros for HPP Construction in Tajikistan | erişimtarihi = 23 Aralık 2020 | tarih = 6 Aralık 2019 | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191209204534/https://eeas.europa.eu/delegations/tajikistan_me/71631/EU%20Commits%2020%20Million%20Euros%20for%20HPP%20Construction%20in%20Tajikistan | arşivtarihi = 9 Aralık 2019}}</ref>
 
== Spor ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Dağlık_Badahşan" sayfasından alınmıştır