Floransa: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Fixed the obsolete html tag Lint error. |
Değişiklik özeti yok Etiketler: Görsel Düzenleyici Yeni kullanıcı görevi |
||
58. satır:
| website = [http://www.comune.firenze.it http://www.comune.firenze.it]
}}
'''Floransa''' ([[İtalyanca]]: ''Firenze''), [[İtalya]]'da, [[San Marino|San Marino'nun]] batısında bulunan bir şehirdir. Kuzey İtalya'daki [[Toskana]] Bölgesinin başkentidir ve kendi ismini taşıyan [[Firenze ili|il]]in merkezidir. Kısa bir dönem, [[İtalya Krallığı]]'na da başkentlik yapmıştır.
Şehir, içinden geçen [[Arno Nehri]] çevresinde kurulmuştur. Çevresindeki yerleşim alanlarıyla beraber yaklaşık bir milyona yakın nüfusa sahip olan şehir, geçmişte olduğu gibi bugün de [[İtalya]] ve [[Avrupa
Bunun yanı sıra [[
1520’li yıllarda,
== Genel tarihçe ==
[[MÖ 59]] yılında [[Jül Sezar]], ordusundan emekliye ayrılmış askerlere [[Arno Nehri]] vadisindeki bu verimli toprakları vererek Floransa'nın kurulmasına ön ayak olmuştur. Florentia ismi ile kurulan şehir, M.S. [[3. yüzyıl]]da Roma İmparatoru [[Diokletian]] tarafından Floransa ismini alarak [[Toskana]] vilayetinin başkenti ilan edilmiştir. Sonrasında, [[Roma İmparatorluğu]]'nun yıkılması ile birlikte kent [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] ve [[Ostrogotlar|Ostrogot]] istilalarına uğramıştır.
Nüfusu bir
Bu siyasi çalkantılara rağmen Floransa gelişmesine ve zenginleşmesine devam etti. Daha önce çok kuvvetli bir kent olan komşu kent [[Pisa
Lorenzo'nun ölümünden sonra oğlu Piero aynı saygınlığı kazanamadı. [[Girolamo Savonarola]] adında muhafazakar bir papazın önderliği altında ayaklanan halk Piero'yu başa geçmesinden iki yıl sonra kentten sınır dışı etti. Bu tarihten sonra kent bir süre [[Girolamo Savonarola|Savonarola]] tarafından yönetildi. [[Girolamo Savonarola|Savonarola]] Floransa'nın birçok ender sanat eserlerini edep dışı ve günahkar olarak kabul ediyordu. Adamlarını kapı kapı dolaştırarak birçok değerli sanat eserini toplattı ve onları kentin ana meydanı olan [[Piazza della Signoria]]'da büyük bir ateş yaktırarak imha ettirdi. Ama sonunda Floransa halkı [[Girolamo Savonarola|Savonarola'nın]] zulmüne isyan etti. [[Papa]]'nın da [[Girolamo Savonarola|Savonarola'yı]] aforoz etmesinin ardından, aynen günahkar olduklarını düşünüp yakarak öldürttüğü birçok insan gibi, [[Girolamo Savonarola|Savonarola]] da önce asılıp sonra da kent meydanında yakılarak öldürüldü.
1537 yılında Medici ailesi Floransa'da tekrar iş başına geldi. Bu sefer kendilerini resmen Floransa Dükü ilan ederek Medici hanedanını kurdular. Daha sonra 1569 yılında kendilerini [[Toskana]] Grandükü ilan ettiler. Medici ailesinin üyeleri 1737 yılına kadar aralıksız olarak Floransa'yı yönettiler. Bu tarihte Medici hanedanı nesillerinin tükenmesi yüzünden sona erdi. Kent [[Avusturya İmparatorluğu]]'nun eline geçti. 1861 yılında da yeni kurulmuş olan [[İtalya Krallığı
=== Antik dönemde Floransa ===
Floransa (eski adı: Florenz), Faesulae (Fiesole) yakınlarında bulunan küçük bir tepenin üzerine kurulmuştur. [[Roma İmparatorluğu|Roma dönemine]] ait bir şehir olduğu isminden de anlaşılmaktadır. Floransa’nın, ''Via Flaminia'' ve ''Via Cassia'' yollarının yapımında rol oynadığı bilinmektedir. Antik dönemde şehir hakkında fazla bilgi yoktur. Marius ve Sulla arasındaki savaşta Floransa büyük zarara uğramış ve Milattan önce 15 yılında Clains (Chiana) vadisinden akan Arno nehrinin sularının bir bölümünün yatak değiştirmesine engel olmuştur.
Bu dönemdeki Floransa tarihi düşünüldüğünde, M.S. 405 yılında şehrin [[Gotlar]] tarafından kuşatılması ve bir Roma generali tarafından da kuşatmanın kaldırılması şu ana kadar bilinen ilk ve önemli olaydır. [[Batı Roma İmparatorluğu]]’nun Milattan sonra 476 yılında yıkılması ile birlikte, Milattan sonra 493 yılından sonra [[Ostrogotlar]] [[İtalya Yarımadası|İtalya’ya]] hakim olmuştur.
[[Doğu Roma]] İmparatoru [[I.
[[Lombardlar]] Milattan sonra 570 yıllarında [[Toskana|Toskana’da]] (Toscana) ortaya çıktılar ve sekizinci yüzyılda [[Lombardlar]] ''Dux civitatis Florentinorum'' (Floransa halkının yöneticisi) olarak adlandırılmıştır. Dükalığın isminden de anlaşılacağı üzere Floransa şehri bu dukalığa başkentlik yapmıştır.
=== Ortaçağ'da Floransa ===
'''Frenklerin hakimiyeti, Guelfo’lar (kilise yanlısı) ve Ghibellino’lar (krallık yanlısı) arasındaki mücadele:'''
Milattan sonra 786 yılında Floransa’da bulunan [[Frank Krallığı|Frenk]] Kralı [[Şarlman|Büyük Karl]], bu şehre büyük önem verdiğinden dolayı Kuzey [[İtalya]]’dan [[Roma]]’ya giden yol önem kazanmıştır. Din adamlarının yolsuzluğa ve dini görevlerinin satılmasına karşı verdikleri mücadele hareketi, San Salvi Manastırı’nın papazı [[San Giovanni Gualberto]] zamanında Floransa’da zirveye ulaşmıştır. [[Pietro
[[Toskana]] (Toscana), [[Frank
[[Kilise]] (din) yanlısı ve krallık yanlısı kişilerin verdiği mücadelede Matilda [[papa]]lık tarafındaydı. (Bu kişilere daha sonra “Guelfo’lar” denildi.) Guelfo’ların karşısında ise krallık yanlısı Ghibellino’lar bulunmaktaydı. Matilda sık sık ordunun başında savaşlara katılmıştır. Bu dönemde Floransa halkının toplumsal saygınlığı artmaya başlamıştır. Kontes Matilda krallık adına mahkemelere başkanlık ederken, Toskana’daki zamanın avukatları, hakimleri ve soyluların oluşturduğu bir grup olan ''boni homines'' ya da ''sapientes'' (iyi ve akıllı kimseler) tarafından desteklenmiştir. Kontesin mahkemelere başkanlık etmediği durumlarda, sözü edilen grup karar verebilmekteydi. Özgür bir şehrin yolu böylece açılmış oldu. Halk, şehrin yüksek mevkilerinde bulunan soylulara karşı bir tutum sergilemekteydi. Floransa, diğer devletlerin ve soyluların bir dizi savaşlarına sahne olmuştu. Halk kendi arasında kuruluşlar ve gruplar oluşturarak esnaf birliğinin temellerini attı. Kontes Matilda’nın 1115 yılında ölmesinden sonra krallık, soyluların oluşturduğu bir grup tarafından ele geçirildi ve aynı zamanda halkın adına adaleti sağladı. Bununla beraber şehrin en alt yönetim birimi olan komünler oluşmaya başlamıştır.
99. satır:
{{Ana|Floransa Cumhuriyeti}}
1138 yılından sonra büyük şatolara sahip soylu ailelerin ve aristokratların belirlediği “boni homines” (iyi insanlar) adında bir konsey oluşturulmuştur; bu konsey arti (zanaatkârlardan) ve esnaf birliğinden meydana gelmekteydi. Başlangıçta, delle torri (şatolara sahip soylu kişiler) tarafından her bölge için 2 tane oluşturulan 12 [[konsül]] seçiliyordu. Konsüller,
1152 yılında krallığın başına geçen [[I. Friedrich (Kutsal Roma imparatoru)|Friedrich Barbarossa]] otoritesini [[Toskana]] (Toscana) bölgesine kadar genişletmiştir. [[Bavyera|Bavyera
1176 yılında, Floransa ve [[Fiesole|Fiesole’nin]] tüm toprakları [[aristokrat]]ların eline geçmiştir. Buna karşın Alberti ailesinin ve feodal beylerin desteklediği soylular ve konsüller arasında bir çatışma baş göstermiştir. Daha sonra ise bu soylu aileler şatolarını bırakıp şehirde yaşamak zorunda kalmışlardır (1177 - 1180). Çıkan çatışmalar sonucunda, Alberti ailesi başarısız olmasına rağmen bazı durumlarda ailenin konsüle katılmasına izin verilmiştir.
Floransa, [[Toskana]] bölgesinin merkezi şehirleri ile bir birlik oluşturmuştur. Guidi’ler ve Alberti’ler ile bu birlik son bulmuştur (1202). Daha sonra şehirde bulunan ve bir yıllığına seçilen potestas’lar (vali) yedi danışma kurulu ve yedi rectores super capilibus artium (zanaatta yüksek yetkinlik müdürleri) tarafından desteklenmişlerdir. Feodal grupların azınlıkta kalan meslek birliklerinin ve alt sınıfın desteklemesi feodalitenin (derebeylik) zaferi anlamına gelmekteydi. 1207 yılında bu başarı Gualfredotto da Milano’da yeni bir kurulun oluşturulmasıyla sonuçlanmıştır. Bu yeni kurula consiglio del comune (şehir konseyi) adı verilmiştir. Bunun yanı sıra eski senato da görevine devam etmiştir. Floransa çoktan önemli endüstri ve bankacılık merkezi haline geldiğinden Floransa halkı ticaret yollarını Roma’ya açmıştır.
=== Guelfolar (kilise yanlısı) ve Ghibellinolar (krallık yanlısı) arasındaki mücadele ===
Büyük soylu aileler arasında önceden beri bir anlaşmazlık bulunmaktaydı. Buondelmonte de Buondelmonti’nin Amidei ailesinin bir kızıyla evlenmesi bu anlaşmazlığa yenisini eklemiştir (1213). Guelfolar ve Ghibellinolar arasındaki çatışmalar derinleşerek tüm [[İtalya]]’yı sarmıştır. Soyluları yok etme eylemi ve şehrin durumu hakkındaki tartışmalar düşman şehirler arasındaki çekişmelere neden olmuştur. 1222 yılında Floransa [[Pisa]], [[Lucca]] ve [[Pistoia]] şehirlerine karşı başarılı olmuştur. İki yıl sonra [[Siena]] ile yapılan savaş ise karşılıklı başarılar ile sonuçlanmıştır.
1244-1245 yılları arasında papalığa karşı çıkan ayaklanmalar, Podestà Pace da Pesamigola’nın (sulh yargıcı yönetimi) araya girmesiyle son bulmuştur. Bu yaşanan olay kilise yanlıların olumlu tepkisiyle sonuçlanmıştır. Fakat [[II. Friedrich]]’ten sonra, krallığın düşmanları [[Sicilya|Sicilya’da]] olduğu gibi [[Lombardiya|Lombardiya’da]] da anlaşmaya vardılar. [[II. Friedrich (Kutsal Roma imparatoru)|II. Friedrich]], Antiochia’da (Antakya) bulunan oğlu Friedrich’i krallığın vekili olarak Toskana bölgesine atamıştır. İç savaşlar yaşanırken; Alman şövalyeleri de bu savaşlara katılmıştır. [[Ghibellino]]’lar yapılan mücadelelerden kesin zaferlerle ayrılmıştır. 1249 yılında da [[Guelfo]]ların liderleri sürgüne gönderilmiştir.
Sürgüne gönderilen Guelfoların (kilise yanlısı) liderlerinin bulunduğu [[Montevarchi]] kalesini ve diğer kaleleri ele geçirme eylemi başarısızlıkla sonuçlanmıştır. 1250 yılında halk soylulardan bağımsız caporali di popolo (halk bölükleri) adında 36 tane grup oluşturmuştur. Bu grupların başında capitano del popolo (halk komutanı) adında kişiler bulunmaktaydı. Ghibellinolar kendi egemenlik haklarını savunmada yetersiz olduğu için, şehir iki özerk yönetime ayrılmıştır. Birincisi yargıçların öncülük ettiği komünler, ikincisi captinao’ların (halkın başkanı) önderlik ettiği popolo (halk) grubuydu. Merkezi seçim 12 anziani, yani daha eskileri ile temsil edilmekteydi. Podestà (sulh yargıcı) genellikle orduyu komuta ediyor, yabancı güçlere karşı şehri temsil ediyor ve aynı zamanda sözleşmeleri imzalıyordu. Podestà, 90 tane consiglio speciale (özel danışman) ve soyluların oluşturduğu 300 tane consiglio generale (genel danışman) tarafından desteklenmekteydi. Capitano del popolo ise halkın oluşturduğu iki komiteden meydana gelmekteydi. Bu komiteler başkan, loncalar (esnaf birlikleri) v.b. kişilerden oluşmaktaydı.
Bu dönemde podestà’lara şato yapılmıştır ve ilk olarak altın para basılmıştır. Daha sonra bu para tüm Avrupa’da yaygınlaşmıştır.
[[Montepulciano]] ve diğer yerlerin egemenliği hakkındaki yenilenen anlaşmazlıklardan sonra Floransa, [[Siena]] ve Pista gibi şehirler arasında savaş başlamıştır. 4 Eylül 1260 yılında Floransa ordusu, [[Siena]] ordusuyla karşı karşıya gelmiştir. Yapılan [[Montoperti]] savaşında Floransa ordusu yenilgiye uğramıştır. Conte Giordano, Floransa içlerine girerek Ghibellinolar’a zulüm ve baskı uygulamıştır. Bu oluşan huzursuzluk ortamı yerini eski barışçıl ortama bırakmaya başlamıştır. Popolo grubu endüstride ve ticarette refahı sağlamıştır. Podestà ve kralın temsil ettiği eski düzenin büyük bir kısmı yeniden oluşmuştur.
=== Ticari güç olarak Floransa ===
Bir yandan siyasi çok az yaptırımı olan ve istikrar vadetmeyen anayasa bir şekilde gelişirken bir yandan da halk hayret verici bir ticaret örgütü kurmuştur. Yedi “arti maggiore”den (yün ve ipek dokumacılığı ile bankacılık, tıp ve hukuk gibi meslekleri içine alan) veya yüksek loncalardan her birisi kendi kurullarıyla, kanunlarıyla, meclisleriyle, belediye meclisleriyle vb. küçük bir devlette örgütlenmiştir. Bu örgüt zor zamanlarda halk milisini devreye sokmaktaydı. Floransa tekstilleri, tüm Avrupa’da değer kazanarak satın alınmaktaydı. Bu nedenle Floransalılar, çağın ilk tüccarları olarak bilinmektedir. Hükûmetteki bir sürü değişiklik ve aralıksız devam eden iç savaşlara rağmen, şehirdeki yaşamın devam etmesi, hükûmet olmaksızın yönetimlerini devam ettirebilen loncaların dayanışmasına borçluydu.
Karl’ın 1268’de [[Konradin von Hohenstaufen|Konradin von Hohenstaufen’i]] mağlup etmesinden sonra Floransalılar, 1269’da [[Siena Cumhuriyeti|Siena’ya]] saldırarak [[Pisa]] topraklarını da sık sık yağmalamıştır. Karl, sürekli Floransalıların meselelerine karışmaktaydı; daima Grandi denilen soyluları ya da Guelfo yandaşlarını tercih ettiğinden Ghibellino’lardan birkaçı geri çağrılmıştır. Bu olay aynı zamanda başka anlaşmazlıklara yol açmıştır. 1279’da Papa Nikolaus, aynı yıl Ostia'nın kardinal papazı ilan ettiği keşiş yeğeni Latino Frangipani Malabranca’yı, Floransa’daki taraflar ile bir kez daha uzlaştırmaya göndermiştir. Geçici diktatör olarak kabul gören Kardinal Latino’nun mutlak bir çevrede başarısı bulunmaktaydı. 1000 kişilik bir bölük düzeni sağlamaya, Grandi’leri yasaya uymaya zorlamak için Podesta'nın ve Capitano’nun (her ikisi de halk tarafından seçilmekteydi) emrine girmiştir. [[Sicilya]] Savaşı, Karl’ın konumunu zayıflattıysa da imparatorluktan, krallardan ve [[papaz]]lardan kurtulmak için tam bağımsızlık mücadelesi veren toplulukları güçlendirmiştir.
Floransa Cumhuriyeti, Ghibellino şehirleri olan [[Pisa]] ve [[Arezzo]]’nun iktidarını yıkmayı planlamıştır. 1289 yılında Aretini’ler, Campaldino civarında Floransalılar tarafından tam anlamıyla bozguna uğratılmıştır. 1284 yılında [[Ceneviz Cumhuriyeti|Cenevizliler]] tarafından
==== Arte del Cambio ====
134. satır:
=== Ordinamenti della Giustizia (Adli düzenleme) ===
Birçok kurumun kapatılmasına rağmen hala etkili olan devletin içinde bağımsız kabileler oluşturan Grandi’lerin büyüyen güç ve kibirlerini huzursuzca gözlemleyen Floransa demokrasisi için bu yeterli olmamıştır. Yasa, kabilenin (consorteria) her üyesini diğer tüm üyeler için kefil olmasını zorunlu kılmaktaydı. Bu durum, diğer herhangi bir kabilenin işleyeceği suçun para cezasının ödenmesi için finansal bir teminatı olmuştur. Yasalar her zaman kabul edilmediği için yenileri ve daha ağırları çıkarılmaktaydı. Signoria’dan lonca üyeleri dışında herkesin ihracını öngören bu yasalar, 1293 yılında çıkarılan meşhur [[Ordinamenti della Guistizia]] yasalarıydı. Sonrasında loncaların kurulları ve emrinde 1000 askeri olan her “sestiera” için iki “savi” bulunmaktaydı; Grandi ailelerinin sayısı 38 (sonradan 72) olarak belirlenmiştir. Ordinamenti davalarının hükümleri üzerine görevlendirme yoktu. Bu reformların ruhani babası Popolana ticaretiyle soyluluğa kavuşan Giano della Bela olmuştur. O olmadan Ordinamenti’nin yürürlüğe girmeyeceğini bilen Grandi’ler, onun “popolani grassi”de ününün kaybetmesi için çalışmışlardır. Sonradan [[Toskana]] bölgesinde otoritesini genişletmeye çabalayan [[Papa VIII. Bonifatius]] (1294’te seçildi) ile müzakerelere geçtiler. Düşmanca tavırlar içerisinde olan Signoria’ya karşı Giano’nun seçilmesinden sonra Papa 1295'te görevinden uzaklaştırılmıştır. Grandi’ler, Podestaya rüşvet yedirerek ve örgütleşmemiş halk olan popolo minuto ([[feodal]] devirden kalan çeşitli [[asilzade]]ler tarafından oluşturulan bir grup) ile iyi geçinerek güçlerinin birazını geri kazanmıştır. Fakat “arti”ler (zanaatkârlar) sabit kalırken Grandi’lerin arasında yaşanan kavga, onların kesin başarılarına engel olmuştur.
1225’te Grandi’ler için uygun ve "Ordinamenti"nin daha yumuşak bir hali olan bir Signoria yasası çıktı, ancak Grandi’ler şimdi ikiye ayrılmıştır: Birisi “Ordinamenti”yi tamamen ortadan kaldırmayı umut eden Donati, diğeri "Ordinamenti"nin kaldırılmasını istemeyen Cerchi’ydi. Bu gruplar sonradan Neri (Siyahlar) ve Bianchi (beyazlar) olarak adlandırılmıştır. [[Papa]]nın Grandi'leri uzlaştırma çabaları sonuçsuz kaldıktan sonra Karl von Volois’in desteğini isteyerek, ona imparatorluk tacını vadetmiştir. 1301'de Karl, İtalya’ya gelerek Bianchileri
1308 yılında Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu’na seçilen Lüksemburglu Heinrich, Papa’nın isteği üzerine İtalya’ya gelmiştir. Floransalı sürgünler ve İtalya’nın Ghibellio’ları (aralarında Dante de vardı) Heinrich’i ülkenin bir kurtarıcısı olarak görmüşlerdi, buna karşılık Floransalı Guelfo’lar, kendi özgürlüklerine karşı Ghibellio’ları tehlike olarak gördükleri için hem krala hem de papaya karşı gelmişlerdi. Guelfo’lar, Heinrich’in boyunduruk altına alma talebine aldırmadan Napolili Kral Robert korumayı kabul etmiştir. 1312 yılında Heinrich Roma’da VII. Heinrich olarak imparatorluk tacı giydiyse de istenilen evrensel ve barış getirici bir hükümdar yerine şartlar onu bir imparator gibi davranmaya ve ayaklanan toplulukları bastırmaya zorlamıştır. Floransalıları birkaç kez yense de Floransa kuşatmasında başarı elde edemedi.
142. satır:
Heinrich’in ölümünden sonra Guelfo’ların intikamından korkan Pisalılar, imparatorluğun papaz vekili Die Uguccione della Fagginolas'ın egemenliğini [[Cenova]]’da kabul ettiler.
Floransa, Kuzey İtalya’nın Ghibellino’larından destek alan [[Castruccio Castracani degli Antelminelli]] 1320 ve 1323 yılları arasında Floransa’yı kuşatarak birçok kez savaş kazanmıştır. [[Pistoia|Pistoia'yı]] işgal etmiştir; Floransalılar, [[Raymundo di Cardona]] egemenliği altındaki [[Napoli]]’den ve Kalabriya dükünden yardım almasına rağmen Castruccio Castracani degli Antelminelli şehir surlarına kadar her şeyi yakıp yıkmıştır.
İlk meclisler, capitona’lar arasındaki 300 popolani’den (halkçı temsil) oluşan consiglio del popolo ve yarısı soylulardan, diğer yarısı popolani’lerden oluşan Podesta’lar (güç sahibi) arasındaki 250 üyesiyle consiglio del comune (toplum/şehir konseyi) ile yer değiştirildi. Priori’ler (öncüler) ve diğer memurlar 98 vatandaştan oluşan özel bir kurul aracılığıyla kamu görevi için uygun bulunan 30 yaş üstü Guelfo’lulardan belirlenmekteydi (1329). Sistem ilk başta iyi işliyordu, fakat hemen sonra görevi kötüye kullanmalar ortaya çıkmıştır.
Floransalılar [[Lucca|Lucca’ya]] yöneldiler. Şehri dolaylı yönden 80.000 Florin karşılığında satın alabilirlerdi, ancak Signoria’daki (senyörlük; üst kurul) fikir ayrılığından dolayı bu düşünce boşa gitmiştir. [[Martino della Scala]], [[Verona|Verona’nın]] kralı, Floransalılara 1335’te söz verdi, ancak sözünü tutmadı; Floransalıların ekonomisi o zaman henüz gelişmemiş olmasına rağmen Floransa [[Venedik Cumhuriyeti|Venedik’e]] savaş ilan etmiştir. İlk başlarda başarılıydılar, fakat Venedikliler, Floransalılardan bağımsız olarak Scala ile ateşkes ilan etmiştir. 1339'da yapılan barış sayesinde Lucca bölgesinin bir kısmını ele geçirmiştiler. Aynı zamanda Tarlati’den Arezzo’nun koruyuculuğunu on yıllığına ele aldılar. Ama felaket şehrin üstüne çökmüştür: İngiltere’nin kralı [[III. Edward]] Fransa’yla yaptığı savaş için Floransa’da bulunan Bardi ve Peruzzi bankalarından aldığı yüksek kredileri ödemeyi reddetmiştir (1339). Bu bankalar ve diğer küçük firmalar iflas etmiştir ve Floransa bankacılığına olan dünya genelindeki güven sarsılmıştır. Fransa Kralı [[VI. Philippe]] tefecilikten vazgeçerek kendi bölgesindeki Floransalı tüccarların ve bankerlerin yüksek miktardaki paralarını şantaj yaparak almıştır.
== Geç Ortaçağ ve rönesans ==
=== Veba, savaş ve iç huzursuzluk ===
14. yüzyılın 40'lı yıllarındaki
Fakat Walter, kendisini güvence altına aldığına inanır inanmaz Floransa genelinde kral olarak kabul görmeyi başarmıştır. Podesta’lar ve capitano’lar
=== Dokumacıların isyanı ===
Kral, savaş sırasında oldukça dikkatli bir tavır sergilemiştir. Seçimlere izinsiz müdahaleler sonucunda [[Lapo da Castiglionchio]] ve [[Piero delgi Albizzi]] tarafından yönetilen Parte Guelfa’ya yeniden önem verilmeye başlanmıştır. Parte’ye karşı bir tutum sergileyen Salvestro de’ Medici, Gonfaloniere’ye (adalet işlerini yürüten sancaklar) yaptığı entrikalara rağmen seçilmiştir ve “ammonizioni”nin kaldırılması için bir yasa önerisinde bulunmuştur, daha sonra bu yasa 18 Haziran 1378 yılında kabul edilmiştir. Fakat halk Parte’lerin gücünü kırmak için 21 Haziran 1378 tarihinde isyan etmiştir. Albizzi ve diğer soyluların evleri ateşe verilmiştir. Halk daima arti minori’lerin (kuyumculuk, seramik, oymacılık gibi ikincil sanatlar ile uğraşan grup) daha fazla ayrıcalık istemesinden huzursuzdu.
Bu huzursuzluk ortamı sermayenin kötüye gitmesine neden olarak işsizliği ve sefaleti arttırmıştır. 1382 yılında [[Lonca]]lar kötü giden durumu bir dereceye kadar düzeltmiştir. Lonca temsilcilerinin (Pirioren) yarısı ve adalet işlerini yürüten sancaklar (Gonfaloniere) tarafından yeniden yeni bir anayasa belirlenmiştir.
Bu arada cumhuriyet dış işlerindeki pozisyonunu koruyarak 1383 yılında teğmen Karl von Durazzo’nun mirası ile Arezzo’yu geri kazanmıştır. Gian Galeazzo Visconti Kuzey İtalya’nın büyük bir bölümünü ele geçirdikten sonra, 1390 yılında yapmış olduğu entrikalar ile Pisa ve Siena şehirlerini ele geçirmiştir. Sadece Floransa, Hawkwood’un 7000 kişilik ordusu ile Gian Galeazzo Visconti’ye karşı savaş açmıştır.
1392 ve 1397 yılları arasında Gian Galeazzo Visconti ile yapılan savaşlarda Floransa şehri, başarı elde ettiyse de Visconti Pisa Siena ve Perugia üzerinden [[Toskana]] bölgesine hâkim olmuştur. Hawkwood’un ölümünden sonra Floransa, Kral Rupert’in yardımını almıştır, fakat kralın orduları bozguna uğratılmıştır ve Milanolular Floransa’ya doğru ilerlemek isterken, [[Gian Galeazzo Visconti]] ölmüştür. Visconti’nin ölümünden sonra toprakları oğulları ve Condollieriler’i arasında paylaştırılmıştır. Bu arada [[Pisa]] şehrini Giovanni Maria Visconti yönetmekteydi.
==== 1378 Ağustos olayları ====
166. satır:
==== Benzer isyanlar ====
Ciompi isyanı, 14.yy.lın ikinci yarısında, kara ölüm (1347-1353) olarak adlandırılan veba salgınından sonra, hak sahibi olmayan grupların yaşam koşullarını iyileştirmek amacıyla meydana gelen ilk ve son ayaklanma olmamıştır. Buna benzer diğer ayaklanmalar, Fransa’da meydana gelmiş olan [[Jacquerie Ayaklanması]] (1358) ve İngiltere’de görülen olan Jack Cade ayaklanmalarıdır.
=== Toskana Büyük Dükalığı’nın başkenti olarak Floransa ===
{{Ana|Toskana Büyük Dükalığı}}
Medici Hanedanlığı, Gian Gastone de' Medici’nin 1737 yılında ölümüne kadar [[Toskana]]’da hüküm sürmüştür. Daha sonra büyük dukalık, Loren’in dükü Franz Stephan’ın eline geçmiştir. 1753 yılına kadar krallık ile yönetildikten sonra yönetimi, Avusturya hanedanı Maria Theresia’nın oğlu Peter Leopold devralmıştır; böylece Floransa, [[Avusturya-Macaristan İmparatorluğu|Avusturya]] [[Habsburg Hanedanı|Habsburg Hanedanlığı]] hâkimiyetine girmiştir. [[Napolyon Savaşları]] sırasında Habsburg-Loren Grandükü [[III. Ferdinand (Kutsal Roma imparatoru)|III. Ferdinand]] tahtı ele geçirmiştir. [[Toskana]] 1808 yılında Fransız İmparatorluğu tarafından ilhak edilmiştir. Floransa, 1809 yılında Etrurya (Etrurien) Krallığı’na [[başkent]]lik yapmıştır; fakat 1814 yılında Napolyon’un düşüşünden sonra, Ferdinand tekrar yönetimi ele geçirmiştir. 1833 yılında
=== İtalya’nın kısa süreli başkenti olarak Floransa ve sonrası ===
1865 ve 1895 yılları arasında Floransa, büyük bir kentsel yenileme ve yapılanma içerisine girmiştir. Kısa süren başkentlik süresi boyunca (15 Eylül 1864 yılından 20 Eylül 1870 yılına kadar) olaylara yön veren bir şehir konumuna gelmiştir. Mimar [[Giuseppe Poggi]], Poggi Planı adı altında yaptığı modernleşme çalışmaları ile şehir Ortaçağın önemli şehirlerinden biri olmuştur. Böylece şehir gelişmiştir; ayrıca su baskınları için yapılan korumalar Poggi tarafından sağlamlaştırılmıştır.
Yine bu bağlamda Poggi, şehrin kuzeyinde yer alan şehir duvarını yıkmıştır. Arno nehrinin güneyinde yer alan manzara yolunu “Viale dei Colli”, egzersiz alanı, tren istasyonu ve mezbahana inşa ederek fabrika bacaları için filtreler yapmıştır. Mayıs 1865 yılında başlanan inşa çalışmaları 5 yıl sürmüştür. Şehrin kurulumunu hızlı bir şekilde yapmak için kamusallaştırmaya gidilmiştir. Eski şehir kapıları civarında bulunan büyük alanlara burjuvazilerin ikamet etmesi sağlanmıştır.
Viale dei Colli manzara yolunun en yüksek noktasına yabancı turistlerin de ilgisini çeken [[Pizzale Michelangelo]] adında manzara noktası oluşturulmuştur. Piagentina, San Jacopino gibi yeni mahalleler oluşturulmuştur. 1869 yılında [[Mercato Vecchio]] adındaki büyük şehir pazarının yenilenmesi amaçlanmıştır. Fakat durgunluk ve kriz atmosferi projenin durmasına neden olmuştur. Durgunluk ve kriz atmosferi kısa sürede atlatıldıktan sonra, eski şehrin ortasında modern merkezler oluşturulmuştur. 2 Nisan 1885 yılında proje kapsamında yeni merkezlerin oluşturulacağı alanları, ilgili halk hızla boşaltmaya başlamıştır. Tarihi kiliseler ve yapılar restore edilerek modern bir merkez oluşturulmuştur. Turizm ve modernleşme sonucunda şehir ekonomik açıdan yükselmeye başlamıştır.
19. yüzyılın sonlarına doğru şehir nüfusu üç katına çıkmıştır. [[Turizm]] ve [[endüstri]] gibi yeni sektörlerin oluşturulmasıyla 20. yüzyılda, artmış olan bu [[nüfus]]tan olumlu şekilde yararlanılmıştır. Böylece ekonomi ve ticaret yeniden gelişme göstermiştir. II. Dünya Savaşı’nda şehir 1943 ve 1944 yılları arasında Alman ordusu tarafından işgal edilmiştir. Bu süre boyunca [[Gerhard Wolf]] yönetimindeki Alman Konsülü şehrin yönetimini ele geçirmiştir. [[Adolf Hitler]] 1938 yılında Floransa gezisinde Floransa’ya hayran kalmıştır; fakat Alman askerleri geri çekilirken tarihi bir köprü olan [[Ponte Vecchio|Ponte Vecchio’yu]] (eski köprü) yıkmakla kalmamışlar, aynı zamanda yolları da kullanılmaz bir duruma getirmişlerdir.
== İklim ==
243. satır:
|}
Floransa [[Okyanusal iklim|Ilıman okyanusal
== Nüfus gelişmesi ==
333. satır:
</gallery>
Floransa İtalya devleti yerel idaresi sistemine uygun olarak bir "
== Görülecek yerler ==
341. satır:
Kentin merkezindeki en önemli meydan [[Piazza della Signoria]]'dır (Signoria Meydanı). Bu meydan etrafında tarihsel binalar ile çevrilmiş ve birçok heykel ve anıt bulunan çok çekici bir meydandır.
Bu meydanın ortasında [[Neptün Çeşmesi]] bulunur. Neptün Havuzunun ortasında mermerden yapılmış deniz tanrısı [[Neptün]]'ün heykeli,
Meydandaki büyük saray [[Palazzo Vecchio|"Palazzo Vecchio"]] uzun seneler yönetim merkezi olarak kullanılmıştır. İçinde birçok Rönesans
Ayrıca aynı meydanda [[Michelangelo]]'nun ünlü heykeli [[David]]'in bir kopyası bulunur (aslı [[Accademia Müzesi
Bu meydan bulunan "Loggia"
Kentin en önemli sanat müzesi [[Signoria Meydanı|Piazza della Signoria'nın]] yakınındaki [[Uffizi
Bu müzeye çok yakın bir mesafede bulunan [[Arno
Kentin en önemli kilisesi yapımı 1436 yılında biten [[Santa Maria del Fiore]]'dir. Genellikle "Duomo" adıyla bilinen bu katedralin kubbesi çok büyük bir mimarlık harikası olarak bilinir ve Floransa resimlerinde her zaman ön planda görünen bir yapıdır.
357. satır:
Duomo'nun bir parçası sanılan [[Campanile]] (çan kulesi) ve yine hemen yanındaki [[Battistero di San Giovanni Vaftizhanesi]] de özellikle bronzdan dökme kapılarında İncil sahnelerini rölyef hâlinde gösteren önemli yapıdır.
Floransa'da diğer müzeler [[Pitti Sarayı]], [[Duomo Katedral Müzesi]], [[Bargello]] heykel müzesi, [[Accademia
Bunların dışında çok sayıda bahçe, saray ve kilise yer almaktadır. [[Boboli Bahçeleri]], [[Santa Crocce]], [[Santa Maria Novella]] ve [[San Lorenzo]] kiliseleri görülmeye değer yerler arasında yer alırlar.
Floransa'nın en ünlü gezi yerlerinden biri de [[Vasari Koridoru]] ve [[Bountalenti Mağarası]]dır. Vasari Koridoru, [[Palazzo Pitti]] ile [[Palazzo Vecchio]] arasında özel bir bağlantı yolu sağlar. Bu koridor [[Giorgio Vasari]] tarafından dönemin hükümdarlarının halkın arasına karışmadan iki büyük saray arasındaki ulaşımı sağlaması için yapılmıştır. Günümüzde içinde değerli eserler saklıdır.
== Kent hakkında ==
368. satır:
==Kardeş şehirler ve dostluk paktları<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.comune.firenze.it/opencms/export/sites/retecivica/amm/informare/firenze_nel_mondo/elenco_gemellaggi.htm |başlık=Floransa'nın kardeş şehir ve dostluk paktı bağlantıları |erişimtarihi=1 Aralık 2010 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110722034701/http://www.comune.firenze.it/opencms/export/sites/retecivica/amm/informare/firenze_nel_mondo/elenco_gemellaggi.htm |arşivtarihi=22 Temmuz 2011 |ölüurl=evet}}</ref>==
Floransa şu kentlerle kardeş şehir (KŞ) ve dostluk
{|style="width: 100%; align:top"
|