Epiktetos: Revizyonlar arasındaki fark

'''Epiktetos''' (d. 55 – ö. 135), [[Yunanlar|Yunan]] [[Stoacılık|stoacı]] [[filozof]]. Muhtemelen [[Hierapolis]], [[Frigya]]'da köle olarak doğdu. Kuzeybatı [[Yunanistan]]'daki [[Nicopolis]]'e sürülene kadar [[Antik Roma]]'da yaşadı, hayatının büyük bölümü [[Nicopolis]]'de geçti ve orada da öldü. Şayet bir isim verilmişse, ailesince verilen ismi bilinmiyor. Epiktetos sözcüğü [[Yunanca|Yunancada]]'da en basit anlamıyla “kazanılmış, elde edilmiş” anlamına geliyor.

Epiktetos gençliğini [[Nero]] tarafından azat edilmiş oldukça zengin [[Epaphroditos]]'un kölesi olarak [[Antik Roma]]'da geçirdi. [[Köle]] olarak bile Epiktetos zamanını oldukça verimli kullandı, [[Musonius Rufus]]'un gözetiminde [[Stoacılık|stoacı]] [[felsefe]]yle uğraştı. Sonunda azat edildi ve Roma'da [[sağlık]] sorunlarıyla nispeten zor bir hayat sürdürdü. Her ne kadar sebebi konusunda fikir ayrılıkları olsa da, sakat kaldığı biliniyor. Kimi kayıtlar efendisi Epaphroditus'un zulmünün bir sonucu olarak sakat kaldığını söylerken, kimi başka kayıtlar Epaphroditus'un Epiktetos'un çalışmalarını şevkle destekleyen ideal bir efendi olduğunu belirtiyor. 89 – 95 yılları arasında bir tarihte [[Domitianus]] tarafından diğer filozoflarla sürgüne gönderildi.

Hayatının en ünlü dönemini başlatan aslına bakılırsa Domitianus’un sürgün kararıdır. Sürülmesinin ardından Epiktetos Nicopolis'e gitti ve orada ünlü bir [[felsefe]] okulu kurdu. Bu okul imparator [[Hadrianus]] tarafından bile ziyaret edildi ve en meşhur öğrencisi [[Arrianus]] hakkını vererek büyük bir [[tarihçi]] oldu.

[[Demonax]] [[filozof]]lardan birinin kızıyla evlenip evlenemeyeceğini sorarak Epiktetos'un evlenmeme öğüdünü alaycı bir tarzda tekdir eder.

Kendi el yazısı ile kayaya kazıyarak yazdığı yazıların ("[[Hür İnsan Üzerine Bir Şiir]]") halen Isparta'nın [[Sütçüler]] ilçesine bağlı "[[Yazılı Kanyon]]" denilen bölgede durduğu söylenmektedir {{kaynak belirt}}.

Bilindiği kadarıyla, Epiktetos hiçbir şey yazmadı. Çalışmalarından kalan her şey [[Anabasis Alexandri]]'nin yazarı, öğrencisi [[Arrianus]] tarafından yazıya döküldü. Temel eseri, orijinali 8 kitaptan oluşan konuşmaların muhafaza edilmiş 4 cildidir. Arrianus ayrıca Enkhridion ya da el kitabı olarak başlıklandırılan bir özet de derlemiştir. Arrianus Konuşmalar'ın önsözünde [[Lucius Gellius]]'a hitabında şöyle der:

Epiktetos ahlak konusunun üzerinde eski Stoacılardan daha çok durmuştur. Fikirlerini tekrar tekrar Socrates[[Sokrates]]'e atfederek amacımızın kendi hayatlarımızın efendisi olmak olduğunu savunur.

Prohairesis, insanlarınıinsanları diğer canlılardan ayıran şeydir., kendi değer yargılarımıza göre bir şeyi arzulamamız veya ondan kaçınmamıza, bir şeyi yapmak zorunda hissetmemiz veya hissetmemizehissetmememize, bir konu hakkında hemfikir olmamıza veya ayrı düşmemize neden olan yetidir. Epiktetos sürekli “biz kendi prohairesis'imiziz” der. Diahairesis de prohairesis'imiz tarafından gerçekleştirilen yargıdır ve işte bu bizim elimizde olan ve elimizde olmayanı ayırt etmemizi sağlar. Sonuçta, epiktetosEpiktetos öğrencilerine iyinin ve kötünün yalnızca prohairesisimizde var olduğunu, ve asla dışsal ya da aprohairetik şeylerde var olmadığını öğretti. İşte bu düşünceleri tümüyle kavramış ve gündelik hayatında uygulamayı başarmış iyi bir öğrenci, ulaşmak istediği nihai nokta eudaimonia (mutluluk ya da verimlilik) olan felsefi hayata adım atmaya hazırdır. Bu mantık ve “şeylerin doğası” ile uyum içinde erdemli bir hayat sürmektir.