Galen: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
Orfeadk (mesaj | katkılar)
ek bilgiler
9. satır:
'''Bergamalı Galen''' (''Claude Galen''; Yunanca ''Galenos'', Latince ''Galenus'', İslam dünyasındaki adıyla ''Calinus'';<ref name="Britannica"/> d. 129 - ö. 216), [[tıp]] doktoru, bilim insanı ve [[filozof]].
[[Antik Roma]]'nın en önemli hekimlerindendir. Deneysel fizyolojinin kurucusu ve dünyanınRoma dünyasının ilk spor hekimi olarak kabul edilmiş ve ''Hekimlerin İmparatoru'', ''Şeyhû’s Seyadile'' (hekimlerin babası) gibi unvanlarla anılmıştır.<ref name=Bayburt>[http://www.bayburtpostasi.com.tr/yazarlar-tevhit-kekec/1051-cladius-galenus Tevhid Kekeç, '''Cladius Galenus''', ''Bayburt Postası, Erişim tarihi:16.01.2013'']</ref> Galen’in tıbbi görüşleri “''Galenizm''” olarak adlandırılır ve yüzyıllar boyunca tıpta etkisini sürdürmüştür<ref name=ozmakas>{{Web kaynağı |url=http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/biliminsanlari/caglarboyu/S-311-768.pdf |başlık=Yavuz Özmakas, '''Bergamalı Galenos''', ''Bilim Teknik Dergisi, Sayı 311, Ekim 1993'' |erişimtarihi=17 Ocak 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150923185815/http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/biliminsanlari/caglarboyu/S-311-768.pdf |arşivtarihi=23 Eylül 2015 |ölüurl=evet}}</ref>. Tıbbın yanı sıra [[farmakoloji]] alanında da yeni teoriler geliştirmiştir. Öte yandan Galen'in İslam islam tıb dünyası üzerinde büyük etkisi olduğu bilinmektedir. Mevlana C. Rumi "Ey bizim kibir ve azametimizin ilâcı, ey bizim Eflâtun'umuz. Ey bizim Calinus'umuz." (Mesnevi 24. beyit) diye söz etmiştir.
 
== Yaşamı ==
21. satır:
 
=== Gladyatörlerin başhekimi ===
Galen, Pergamon kentinde prestijli bir görev olan gladyatörlerin başhekimliğine atandı. 157-161 arasında sürdürdüğü bu görev sırasında gladyatörler ile seyircilerin vücut yapısını karşılaştırarak sürekli beden hareketlerinin sağlıklı yaşam için zorunlu olduğu sonucuna vardı. Bilinçli beden hareketleri ile fizyoloji ve tedavi ilişkisini kuran ilk tıp doktoru olarak bugünkü spor hekimliğine öncülük ettiettiği savunulur.<ref name=ozmakas/> Ancak, bugünkü Hindistan'da ortaya çıkıp gelişen [[Yoga]] ve bugünkü Çin'de ortaya çıkıp gelişen [[Daoyin]] beden hareketleri, tıbbı sağıltım amaçlı olarak Galen'den yüzyıllar öncesinde zaten uygulanmaktaydı.
 
161 yılında [[Roma]]’ya giden Galen, 166-169 arasındaki üç yıllık dönemde Pergamon’a dönmüş, bu dönem dışında yaşamının tamamını Roma’da geçirmiştir.<ref name=sketch>[http://www.ucl.ac.uk/~ucgajpd/medicina%20antiqua/bio_gal.html Lea Pearcy, '''Galen: A Biographic sketch (İngilizce)''', ''Medicina Antiqua sitesi, Erişim tarihi:16.01.2012'']</ref>
38. satır:
 
[[Dosya:Pergameni De Hippocratis et Platonis V00034 00000006.tif|küçükresim|''Pergameni De Hippocratis et Platonis decretis'']]
ZamanınHipokrat'ın tıp bilimine tamamıyla hâkim olan Galen, bu bilim dalını orijinal ilkelere göre yeniden düzenlemiştir. Galen ününü özellikle araştırma metoduyla kazandı. Galen'e göre analizler hastalıkların incelenip iyileştirilmesinin temelini oluşturur. Anatomi çalışmalarını basit yapılı hayvanlar üzerinde yapmıştır. Berberi şebeği üzerinde yaptığı incelemeler onu insan anatomisi üzerinde çalışmaya yöneltti.<ref name=ozmakas/> Kas ve kemikleri ayrıntılı inceledi. Kafa sinirlerinin yedi çiftini ve kalp kapakçıklarını tanımladı. Toplardamar ve atardamar arasındaki farkları saptadı. O devirde atardamarın hava taşıdığı düşünülüyordu. Atardamarın hava değil, kan taşıdığını göstererekortaya 400 yıllık yanlış bir inancı yıktıkoydu. Tüm bunlara karşın kanın vücutta dolaştığını fark edemedi. İnsan sağlığının ve hastalığının dört vücut sıvısı (kan, safra, kara safra, irinli iltihapbalgam) arasındaki dengeye bağlı olduğuna inanıyordu.
Öte yandan felsefe ile de uğraşan Galen'in kafasında şekillenen düşünceler yeni yeni belirmekte olan [[Hristiyanlık]] ile bağdaşıyordu. Bu nedenle Galen'in ilmî araştırma ve tezleri kilise tarafında kabul görmüştür. Galenİslam Ansiklopedisi'innin 400Callinus yazılımakalesine eserindengöre, günümüzeGalen 100"yoktan kadaryaran ulaşmış,tanrı kilisenin/ korunmasına[[creatio alındığıex içinnihilo]]" hızlagörüşünü yayılmıştır. Ölümündeneleştirmiş, sonra"üreten arkasındatanrı, uzunmimar birtanrı dönem/ boyunca[[demiurgos]]" başvurugörüşünü kitabısavunmuştur. olarakGalen'in kabul400 görmüşyazılı çokeseri sayıdaolduğu esersanılmasına bıraktıkarşın günümüze 100 kadarı ulaşmıştır.
 
== Günümüz Bergaması'da Galen==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Galen" sayfasından alınmıştır