Türkiye ekonomik krizi (2018-günümüz): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k düzenlemeler ve imla |
5 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7 |
||
1. satır:
{{uzman|vikiproje=ekonomi|vikiproje2=Türkiye|vikiproje3=siyaset|tarih=Mayıs 2020}}
'''2018-20 Türkiye döviz ve borç krizi''', Türkiye'de devam eden ve [[finansal bulaşma]] yüzünden uluslararası yansımaları olan bir [[finansal krizler|ekonomik kriz]]. [[Türk lirası]]nın değer kaybı, yüksek [[enflasyon]], artan [[borç]] ve karşılık gelen kredi temerrütleriyle karakterize olup krizin genel olarak, [[Türkiye ekonomisi]]ndeki yüksek [[Cari denge|cari açık]] ve yabancı para borcunun, [[Türkiye cumhurbaşkanı|Cumhurbaşkanı]] [[Recep Tayyip Erdoğan]]'ın artan otoriterliği ve [[faiz]] politikasına ilişkin alışılmışın dışında fikirleriyle birleştiği düşünülmektedir.<ref name=economist>{{Web kaynağı | url = https://www.economist.com/finance-and-economics/2018/05/19/how-turkey-fell-from-investment-darling-to-junk-rated-emerging-market | başlık = How Turkey fell from investment darling to junk-rated emerging market | tarih = 19 Mayıs 2018 | iş = The Economist | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180612184043/https://www.economist.com/finance-and-economics/2018/05/19/how-turkey-fell-from-investment-darling-to-junk-rated-emerging-market | arşivtarihi = 12 Haziran 2018 | erişimtarihi = 3 Haziran 2018 | ölüurl = hayır }}</ref><ref name=e101>{{Web kaynağı | url = http://foreignpolicy.com/2018/05/25/erdogan-is-a-mad-economist-and-turkey-is-his-laboratory/ | başlık = Erdogan Is Failing Economics 101 | tarih = 25 Mayıs 2018 | yayımcı = Foreign Policy | yazar = Borzou Daragahi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180613112733/https://foreignpolicy.com/2018/05/25/erdogan-is-a-mad-economist-and-turkey-is-his-laboratory/ | arşivtarihi = 13 Haziran 2018 | erişimtarihi = 3 Haziran 2018 | ölüurl = hayır }}</ref>
Kriz, liranın dalgalanmalar hâlinde büyük oranda değer kaybetmesiyle görünür olmaya başladı ve sonraki aşamada ödenemeyen borçlar ve ekonomik daralma ile daha derin bir boyuta ulaştı. Enflasyon oranı çift hanelerde takılıp kalınca [[stagflasyon]] ortaya çıktı. Kriz, kolay kredi ve devlet bütçesiyle desteklenen inşaat sektörü patlamasının yarattığı Erdoğan liderliğindeki ekonomik büyüme döneminin sonunu getirdi.<ref>{{haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2018/08/17/business/turkey-lira-currency.html|başlık=Life in Turkey Now: Tough Talk, but Fears of Drug Shortages|tarih=17 Ağustos 2018|gazete=New York Times|yazar=Jack Ewing}}</ref>
13. satır:
* Dış siyasetteki tansiyon artışı (Fransa ve Yunanistan ile yaşanan politik çatışmalar, ABD ve AB tarafından yaptırım söylemleri.)
* [[COVID-19 pandemisi]]<nowiki/>nin ülke ekonomileri üzerindeki etkisi
* Merkez Bankası'nın brüt rezervlerindeki ciddi azalma<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/dolarda-rekorlar-haftasi-s400-biden-faiz-6075021/ | başlık = Dolarda rekorlar haftası: S400, Biden, faiz… | erişimtarihi = 4 Kasım 2020 | dil = Türkçe | çalışma = www.sozcu.com.tr | arşivurl = https://web.archive.org/web/20201013000641/https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/dolarda-rekorlar-haftasi-s400-biden-faiz-6075021/ | arşivtarihi = 13 Ekim 2020 | ölüurl = no }}</ref>
== Etkileri ==
21. satır:
Merkez Bankası'nın verilerine göre, 1 Ocak 2018 tarihinde 3.78 seviyesinde bulunan [[Dolar]] kuru, 23 Kasım 2020 tarihi itibarıyla 7.64 seviyesine yükselmiştir. Aynı dönemde Avrupa Para birimi [[Euro]] ise, 4.54 seviyesinden 9.06 lira seviyesine yükselmiştir.<ref>https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/#collapse_2</ref>
Yine Merkez Bankasının piyasalar tarafından önemle takip edilen [[döviz rezervi|döviz rezervleri]] de 2018 sonrası önemli düzeyde düştü. 2018 yılı Ocak ayında Merkez Bankasının net döviz rezervi 77.9 milyar dolar iken,<ref>https://m.dunya.com/amp/finans/haberler/merkez-bankasi-brut-doviz-rezervi-33-milyar-dolar-azaldi-haberi-460222</ref> 2020 yılı Ocak ayı itibarıyla 33.9 milyar dolara gerilemiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/merkezin-net-rezervi-20-gunde-92-milyar-dolar-azaldi-5639986/ | başlık = Merkez’in net rezervi 20 günde 9,2 milyar dolar azaldı | erişimtarihi = 3 Kasım 2020 | dil = Türkçe | çalışma = www.sozcu.com.tr | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200222203907/https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/merkezin-net-rezervi-20-gunde-92-milyar-dolar-azaldi-5639986/ | arşivtarihi = 22 Şubat 2020 | ölüurl = no }}</ref>
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası EVDS Çalışma Grubu verisine göre 5 Ocak 2018 tarihindeki brüt döviz rezervi 87,466 milyar dolar, 23 Ekim 2020 tarihinde 45,086 milyar dolardır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/dashboard/4687 | başlık = EVDS {{!}} TCMB Rezervi | erişimtarihi = 3 Kasım 2020 | çalışma = evds2.tcmb.gov.tr | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200502174306/https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?
== Ayrıca bakınız ==
| |||