Vikipedi

Yahudilere yönelik zulüm: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.422 değişiklik
k Bot: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.422 değişiklik
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
7. satır:
[[Orta Çağ]]’da, [[Avrupa]]’daki [[Antisemitizm]]in kökenleri dine dayanmaktaydı. Her ne kadar [[Katolik Kilisesi]] dogmasının bir parçası olmasa da, aralarında din adamlarının da bulunduğu birçok [[Hristiyanlık|Hristiyan]], [[İsa]]’nın öldürülmesinden Yahudileri toplu olarak sorumlu tutmak şeklindeki, kökenleri Sardisli Melito’ya kadar uzanan uygulamayı sürdürmüştür. Özel bir Katolik [[Cizvit]] araştırma üniversitesi olan Boston College’ın İsa’nın Çilesi Piyesleri Rehberi’nde (Guide to Passion Plays) de belirtildiği üzere, “Zaman içinde Hristiyanlar… Yahudilerin tümünün İsa’nın öldürülmesinden sorumlu olduğunu… kabul etmeye başlamıştır. Bu yoruma göre, gerek İsa’nın ölümü sırasında hazır bulunan Yahudiler gerekse de tüm zamanlarda, toplu olarak Yahudi halkı, tanrı öldürme suçunu işlemişlerdir. 1.900 yıllık Hristiyan-Yahudi tarihinde de, tanrıyı öldürme suçlaması, Avrupa ve Amerika’daki Yahudilere karşı nefrete ve cinayete dönüşmüştür.” <ref name=Paley>Paley, Susan and Koesters, Adrian Gibbons, eds. [http://moses.creighton.edu/JRS/pdf/ViewersGuide.pdf "A Viewer's Guide to Contemporary Passion Plays"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110301033826/http://moses.creighton.edu/JRS/pdf/ViewersGuide.pdf |tarih=1 Mart 2011 }}, accessed March 12, 2006.</ref>
 
On bir ve 13. yüzyıllar arasındaki dönem, Yahudiler için Avrupa’nın birçok yerinde, kan iftiraları, kovulmalar, din değiştirmeye zorlanmalar ve katliamlar ile dolu, geniş çaplı baskılar ile geçmiştir. Avrupa’da Yahudilere karşı ön yargıların kökeninde ise din yatmıştır. Yahudiler sıklıkla birçok Avrupa ülkesinde katledilmiş ve buralardan sürülmüştür. Zulüm ilk zirvesine Haçlı Seferleri sırasında ulaşmıştır. [[Ren Nehri|Ren]] ve [[Tuna Nehri|Tuna]] boylarında gelişmekte olan cemaatler [[Birinci Haçlı Seferi]] (1096) sırasında tamamiyle yok edilmiştir. [[İkinci Haçlı Seferi]] (1147) sırasında da, [[Fransa]]’daki Yahudiler sık sık katliamlara kurban gitmişlerdir. Yahudiler, 1251 ve 1320 yıllarındaki [[Çoban Haçlı Seferleri]] sırasında da saldırılara maruz kalmışlardır. Haçlı Seferleri’ni, 1290 yılında tüm [[İngiltere]] Yahudilerinin kovulması, 1396 yılında 100.000 Yahudinin Fransa’dan kovulması ve 1421 yılında da binlercesinin [[Avusturya]]’dan sürülmesi gibi kovulmalar izlemiştir. Yaşadıkları ülkelerden sürülen Yahudilerin çoğu [[Polonya]]’ya kaçmıştır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.holocaustcenterpgh.net/2-3.html |başlık=Why the Jews? - Black Death |erişimtarihi=1 Nisan 2010 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20070429065613/http://www.holocaustcenterpgh.net/2-3.html |arşivtarihi=29 Nisan 2007 |ölüurl=yes evet}}</ref>
 
[[Kara Veba]] salgınlarının Avrupa’yı perişan ettiği ve nüfusun yarıdan fazlasının ölümüne yol açtığı 14. yüzyıl ortasında, Yahudiler günah keçisi yapılmıştır. Salgına, kasıtlı olarak su kuyularını zehirleyen Yahudilerin yol açtığı dedikoduları yayılmış, bunun sonucunda çıkan şiddet olaylarında yüzlerce Yahudi cemaati yok edilmiştir. Her ne kadar Papa [[VI. Clement]] ilk olarak 6 Temmuz 1348 ardından da yine 1348 tarihli bir diğer papalık emri ile Yahudileri korumaya çalışmışsa da, birkaç ay sonra, henüz salgından etkilenmemiş olan [[Strasbourg]]’da 900 Yahudi diri diri yakılmıştır.<ref name="Black">See Stéphane Barry and Norbert Gualde, ''La plus grande épidémie de l'histoire'' ("The greatest epidemics in history"), in ''[[L'Histoire]]'' magazine, n°310, June 2006, p.47 {{Fra}}</ref>
[[Hindistan]]’daki Yahudiler, bu ülkeye göç ettiklerinden beri hiçbir zulüm görmemişlerdi, ancak, 1552 yılından itibaren Goa engizisyonu sırasında Hristiyan misyonerlerin boyunduruğu altına girmişlerdir. Güney Hindistan’ı işgal eden Portekizliler, 17. yüzyılda Güney Hindistan’daki Yahudilere karşı korkunç bir vahşet uygulamışlardır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.ananthapuri.com/kerala-history.asp?page=jew |başlık=Dr. P K John, ''Jews of Kerala'' |erişimtarihi=1 Nisan 2010 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20051023045151/http://www.ananthapuri.com/kerala-history.asp?page=jew |arşivtarihi=23 Ekim 2005 |ölüurl=yes evet}}</ref>
 
1870 yılına kadar varlığını sürdüren [[Papalık Devletleri]]’nde, Yahudilerin sadece [[getto]] adı verilen belirli mahallelerde yaşamalarına izin veriliyordu. 1840’lara kadar, Hristiyanlığa dönmeleri yönünde baskı gördükleri vaazlara düzenli olarak katılmaya zorlanıyorlardı. Hristiyanlığa geçen Yahudiler için kurulan yatılı devlet okullarını desteklemek üzere sadece Yahudilerden alınan bir vergi salınmıştı. Hristiyanlıktan [[Yahudilik|Yahudiliğe]] dönmek yasadışıydı. Kimi zaman Yahudiler zorla [[vaftiz]] ediliyor, hatta bu gibi vaftizlerin yasadışı olduğu zamanlarda dahi Hristiyanlığı uygulamaya zorlanıyorlardır. Bu gibi birçok durumda, devlet tarafından ailelerinden ayırılıyorlardı. Edgardo Mortara’nın yaşamı, 19. yüzyılın ikinci yarısında Papalık Devletleri’nde Katolikler ile Yahudiler arasında yaşanan talihsizliklerin en yaygın bilinen örneklerinden birini oluşturmaktadır.
29. satır:
1840 yılında bir [[İtalyanlar|İtalyan]] [[keşiş]] ve uşağı [[Şam]]’da ortadan kaybolması sonrasında patlak veren olaylar Şam Hadisesi olarak adlandırılır. İkilinin kaybolmasının hemen ardından, şehirdeki çok sayıdaki Yahudiye karşı törensel cinayet suçlaması yapılmıştır. Bu olayda İngiliz, [[Fransa|Fransız]] ve [[Almanya|Alman]] konsoloslarının yanı sıra, Hristiyanlar, Müslümanlar ve Yahudilerin tümü büyük rol oynamışlardır.<ref>Frankel, Jonathan: ''The Damascus Affair: 'Ritual Murder', Politics, and the Jews in 1840'' (Cambridge University Press, 1997) ISBN 0-521-48396-4 p.1</ref> [[Şam hadisesi]]nin ardından, [[Orta Doğu]] ve Kuzey Afrika’nın dört bir yanında pogromlar yaşanmıştır. Bunlar arasında, [[Halep]] (1850,1875), Şam (1840, 1848, 1890), [[Beyrut]] (1862, 1874), Deir el Kamar (1847), [[Kudüs]] (1847), [[Kahire]] (1844, 1890, 1901-02), Mansura (1877), [[İskenderiye]] (1870, 1882, 1901-07), [[Port Said]] (1903, 1908), Damanhur (1871, 1873, 1877, 1891), [[İstanbul]] (1870, 1874), [[Büyükdere]] (1864), [[Kuzguncuk]] (1866), [[Eyüpsultan]] (1868), [[Edirne]] (1872) ve [[İzmir]] (1872, 1874) pogromları da bulunmaktadır.<ref>Yossef Bodansky. "Islamic Anti-Semitism as a Political Instrument" Co-Produced by The Ariel Center for Policy Research and The Freeman Center for Strategic Studies, 1999. ISBN 0-9671391-0-4, ISBN 978-0-9671391-0-4</ref> 1828 yılında, Bağdat’daki Yahudilere yönelik bir katliam gerçekleştirilmiştir.<ref name="Morris10"/> 1867 yılında, Berfuruş’da da bir başka katliam yaşanmıştır.<ref name=Morris10/>
 
1839 yılında, İran’ın Meşhed kentinde, Yahudi Mahallesi’ne giren bir güruh, sinagogu yakmış ve Tora tomarlarını imha etmiştir. Olaylar sırasında yaşanabilecek bir katliam ancak Yahudilerin zorunlu olarak din değiştirmesi ile engellenebilmiştir.<ref name="Patai">{{Kitap kaynağı|soyadı=Patai |ad=Raphael |yazarbağı= |yardımcıyazarlareşyazarlar= |başlık=Jadid al-Islam: The Jewish "New Muslims" of Meshhed |yayıncı=Wayne State University Press |yıl=1997 |konumyer=Detroit |url= |doi= |isbn=0-8143-2652-8 }}</ref>
 
1941 yılında, Reşit Ali’nin [[Mihver]] güçleri yanlısı hükûmet darbesinin ardından Bağdat’da Fahrud adı ile bilinen ayaklanmalar patlak vermiş, bunlarda yaklaşık 180 Yahudi öldürülürken 240’ı da yaralanmış, Yahudilere ait 586 işyeri yağmalanmış, 99 ev de tahrip edilmiştir.<ref>Levin, Itamar (2001). ''Locked Doors: The Seizure of Jewish Property in Arab Countries''. (Praeger/Greenwood) ISBN 0-275-97134-1, p. 6.</ref>
42. satır:
İkinci Dünya Savaşı öncesinde, Almanya derin ekonomik krizin yanı sıra, farklı siyasi partiler arasındaki yoğun siyasi mücadeleye de sahne oluyordu. Bu siyasi partiler arasındaki çekişmeler, sıklıkla ülkedeki çeşitli şehirlerin caddelerindeki kavgalar ile tezahür etmekteydi. Bu partilerden özellikle ikisi çatışmalarda başı çekmekteydi: Nazi Partisi ve Komünist Parti. Alman Komünist Partisi’nin 13 lideri de Yahudiydi. Komünizmin ülkelerini etkilemesinden Batı demokrasilerine kıyasla daha fazla korkan Alman halkı nazarında komünizm Yahudilik ile eş anlamlı hale gelmişti. Nazi liderlerinin çoğunluğu Hristiyan ailelerden gelirken (Hitler, [[Himmler]], [[Göbbels]] ve Höss, Katoliklikten dönmüşlerdi<ref name=Phayer,M>Phayer, Michael. ''The Catholic Church and the Holocaust, 1930-1965''. Indiana University Press, 2000, p. 112. http://books.google.com/books?id=1LOrZz-SJZEC&pg=PA112&dq=excommunication+hitler+apostate&sig=vav1qEoAX03VDd9agu5WnZNshO0#PPA112,M1, caption.</ref>) Alman halkının çok büyük bir kısmı da Hristiyandı. Kimi Hristiyanlar Yahudileri İsa’yı katletmekle, yani tanrı öldürmekle, suçluyordu. Yahudilerin her biri için günah keçisi haline getirildiği komünizm, tanrı öldürme suçlaması, ırkçılık ve diğer birçok sorun, Nazileri ve diğer birçok Nazi olmayan Almanı ölümcül bir şekilde Yahudiler karşısında birleştirmiştir. Bu tarz Antisemitizmin savunucularından biri de merkezi Almanya’nın [[Erfurt]] şehrinde bulunan kötü ünlü Welt-Dienst (Dünya Servisi) yoluyla uluslararası alanda faaliyet gösteren propagandacı Ulrich Fleischhauer olmuştur.
 
Yahudilere yönelik zulümler, en yıkıcı şekline, Yahudilerin ortadan kaldırılmasını öncelik haline getiren Nazi Almanya’sında ulaşmış, 1941 ve 1945 yılları arasında meydana gelen Holokost’ta yaklaşık altı milyon Yahudinin öldürülmesi ile sonuçlanmıştır.<ref name="www_ushmm_org1">{{Web kaynağı | url = http://www.ushmm.org/wlc/article.php?lang=en&ModuleId=10005394 | başlık = ushmm.org | erişimtarihi = 15 Ağustos 2007 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20100316174148/http://www.ushmm.org/wlc/article.php?lang=en&ModuleId=10005394 | arşivtarihi = 16 Mart 2010 | ölüurl = no hayır}}</ref> Başlangıçta, Naziler işgal ettikleri topraklardaki Yahudilerin açık havada infaz edilmesi için [[Einsatzgruppen]] adı verilen ölüm mangalarından yararlanmışlardır. 1942 yılında ise, Nazi liderliği Avrupa’daki Yahudilere yönelik soykırımı içeren [[Nihai Çözüm]]’ü hayata geçirmiş, Yahudileri öldürmek için özel olarak ölüm kampları (bu kamplarda çok sayıda [[Çingeneler|Çingene]], Yahudi olmayan [[Polonyalılar|Polonyalı]] ve [[Sovyet halkı|Sovyet]] savaş esiri de öldürülmüştür) kurarak kıyımlara hız kazandırmıştır.<ref>Manvell, Roger ''Goering'' New York:1972 Ballantine Books--War Leader Book #8 Ballantine's Illustrated History of the Violent Century</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6724481.stm |başlık=Ukrainian mass Jewish grave found |erişimtarihi=1 Nisan 2010 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20090928083655/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6724481.stm |arşivtarihi=28 Eylül 2009 |ölüurl=no hayır}}</ref> Sınai bir ölçekte gerçekleştirilen bu soykırım yöntemi ile, salgın hastalıkların kol gezdiği aşırı kalabalık Gettolarda tutulan milyonlarca Yahudi (çoğunlukla trenler ile) ölüm kamplarına nakledilmiş, buralarda da gruplar halinde belirli bir yere (genellikle gaz odasına) götürülerek ya gaz verilerek ya da vurularak öldürülmüştür. Öldürülen kişilerin cesetleri altın diş kaplamaları ve saç gibi değerli veya işe yarayacak maddeler için aranıyor, ardından da toplu mezarlara gömülüyor ya da yakılıyordu. Diğerleri ise hastalıkların yaygın olduğu, kendilerine az gıda verilen kamplarda alıkonuyordu.<ref name=Berenbaum103>Berenbaum, Michael. ''The World Must Know," United States Holocaust Museum'', 2006, p. 103.</ref> Kamplardan çok az olsa da kaçanlar olduğu bilinmektedir. [[Auschwitz]]’den kaçabilen çok az kişi de bunu kamp içinde faaliyet gösteren Polonya yeraltı örgütü ve dışarıdaki yerel halk sayesinde başarmıştır.<ref name=Linn20>[[Ruth Linn|Linn, Ruth]]. ''Escaping Auschwitz. A culture of forgetting'', Cornell University Press, 2004, p. 20.</ref> 1940 yılında, Auschwitz’in komutanı şu raporu gönderiyordu: “Yerel nüfus fanatik ölçüde Polonyalı ve... nefret edilen [[SS]] kamp personeline karşı her türlü eylemde yer almaya dünden hazır. Kaçmayı başaran her mahkûm bir Polonyalıya ait ilk çiftliğin çitlerine ulaştığı andan itibaren yardım alacağından emin olabilir.” <ref name=Swiebocki505>Swiebocki, Henryk. "Prisoner Escapes," in Berenbaum, Michael & Gutman, Yisrael (eds). ''Anatomy of the Auschwitz Death Camp'', Indiana University Press and the [[United States Holocaust Memorial Museum]], 1994, p. 505.</ref>
 
== Rusya ve Sovyetler Birliği ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Yahudilere_yönelik_zulüm" sayfasından alınmıştır