Vikipedi

Türk (satranç otomatı): Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
k düzeltme
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.605 değişiklik
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
1. satır:
[[Dosya:Racknitz - The Turk 3.jpg|thumbküçükresim|200px|sağ|Otomatın çalışma şekli]]
 
'''Türk''', bir masa ve bir insan modelinden oluşan sahte bir mekanik satranç oyuncusu (otomat). 1769 yılında 6 ay kadar bir sürede yapılıp 1770'te ilk kez İmparatoriçe [[Maria Theresa]] için sergilendiğinden beri bu konu tartışılmıştır. Otomat [[Viyana]]'da İmparatoriçe [[Maria Theresa]]'nın hizmetinde çalışan [[mekanik]]çi [[Wolfgang von Kempelen]] tarafından yapılmıştır.
10. satır:
 
Dr. [[Gamaliel Bradford]] ve ünlü yazar [[Edgar Allan Poe]] en akılcı çözümleri üretenler olmuştu. Edgar Allan Poe, otomat hakkında yazdığı "Maelzel's Chess" adlı tanıtım yazısında Mekanik Türk'ü şöyle tasvir ediyordu:
[[Dosya:Henkin12.jpg|thumbküçükresim|200px|sağ|1821 yılında Londra’da gerçekleştirilmiş Satranç Oynayan Türk gösterisi ilanı]] {{Alıntı|''Oyunu kazanmadan önce kafasını bir zafer edasıyla sallıyor, kendini beğenmiş bakışlarla etrafına göz gezdirdikten sonra sol kolunu herzamankinden daha geriye çekiyor ve parmaklarını bir süre dinlendiriyor.''}}
 
Bu söylenenlerin hepsi sadece teori bazında kalıyordu, kimse Türk'ün nasıl işlediğini ispatlayamıyordu. Türk'ün sahibi olan kişiler ve yakın çevresi de sırrı saklama konusunda çok kararlı davranıyorlardı, bu sayede uzun yıllar boyunca Türk'ün gizemi insanları ona çekti. Tabi bu sayede sahiplerine de bir miktar para kazandırdı.{{Kaynak belirt}}
 
Kempelen 1804'te Viyana'da öldükten sonra [[otomat]] birkaç kez el değiştirdi ve son olarak [[Beethoven]]'ın yakın arkadaşı [[Johann Maelzel]] adlı bir [[makine mühendisi]] şovmenin eline geçti.{{Kaynak belirt}} Daha sonraları ilk [[metronom]]u yapacak olan Maelzel, otomatı Kempelen'in oğlundan satın almıştı.{{Kaynak belirt}} En büyük ününü bu dönemde kazanan otomat, 1809'da [[Napolyon Bonapart|Napolyon]]'la da oynadı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1250610 |başlık=Napoleon Bonaparte vs The Turk (Automaton) (1809) "Napoleon Torn Apart" |erişimtarihi=2 Şubat 2015 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20140504190059/http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1250610 |arşiv-tarihiarşivtarihi=4 Mayıs 2014 |ölüurl=hayır }}</ref>
 
1817-1837 tarihlerinde tüm [[Avrupa]]'yı ve [[Amerika Birleşik Devletleri|Amerika]]'yı gezen otomat, çalışma mekanizması ve topluluklar üzerinde yarattığı etki nedeniyle birçok kitap ve makaleye konu oldu.{{Kaynak belirt}} Bunlardan en önemlisi Edgar Allan Poe'nun Kempelen hakkında yazdığı makaledir.{{Kaynak belirt}}
21. satır:
 
== Çalışma şekli ==
[[Dosya:Turk-engraving5.jpg|thumbküçükresim|250px]]
 
Uzun süreler nasıl çalıştığı üzerinde fikirler yürütülen otomatın içinde satrançta oldukça tecrübeli biri vardı. Kempelen'in ustalığı da seyredenlerin düşündüğü gibi bir makineye satranç oynatmasında değil, kutunun içinde hiçbir şekilde görebilme olanağı olmayan birine satranç oynatabilmesidir. Makinenin içi seyirciye gösterildikten sonra satranç ustası kutunun içine giriyor ve mum ışığında iki büklüm bir şekilde hem karşısındaki oyuncunun yaptığı hamleleri takip edebiliyor hem de otomatı yönetip karşı hamleleri yaptırabiliyordu.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Türk_(satranç_otomatı)" sayfasından alınmıştır