Sisamlı Aristarkus: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Metehan2 (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
26. satır:
}}
 
<!--[[Dosya:Aristarco.PNG|thumbküçükresim|sağ|<center>Sisamlı Aristarkus</center>]]-->
'''Aristarkus''' ({{dil|grc|Ἀρίσταρχος}}, Arístarchos; MÖ 310 – ca. MÖ 230) Yunan [[gökbilim]]ci ve [[matematik]]çi. [[Sisam]] adasında doğdu. Evrenin merkezine [[dünya]]yı değil de [[güneş]]i koyan ''[[günmerkezlilik]]'' inanışının bilinen ilk savunucularındandı. [[Pisagor]]'dan ve [[Filolaos]]'dan etkilendi. Her ikisi de güneşi merkeze koymalarına rağmen, [[gezegen]]lerin diziliş sırası açısından Filolaos'dan farklı görüşlerde oldu. Onun astronomik fikirleri 1800 yıl boyunca geçerliliğini sürdüren [[Aristo]] ve [[Batlamyus]]'un [[Yermerkezcilik|yermerkezli]] teorileri karşısında rağbet görmedi ta ki [[Kopernik]], [[Kepler]] ve [[Isaac Newton|Newton]]'un buluşlarına kadar. [[Ay]]'daki Aristarkus Krateri'ne onun adı verilmiştir.
 
39. satır:
Aristarchus'a göre [[yıldız]]lar çok uzakta olmalıydı çünkü o dönemlerde gezegenlerin, yerküreye olan uzaklığını hesaplamada kullanılan bir yöntem olan [[ıraklık açısı]] yöntemine göre yıldızlar için görünen bir ıraklık açısı yoktu. Aslında yıldızlar o dönemde düşünülenden çok daha fazla uzaktaydılar çünkü yıldızsal ıraklık açısı sadece [[teleskop]] ile belırlenebilirdi.
 
[[Geosantrizm|Yermezkezci]] model gezegensel ıraklık açısına uygun olarak yıldızsal açının neden gözlenemez olduğunu açıklıyordu. Yermerkezci yaklaşıma göre eğer dünya dönüyor olsa idi çok hızlı hareket etmeliydi ve üzerinde yaşayan canlılar bunu hissetmeleri gerekiyordu. Hatta [[Klaentes]]'e (Aynı çağda yaşayan [[Stoacılık|Stoacıların]] lideri) göre Aristakrus'u suçlamak her Yunanın bir görevi olmadıydı çünkü güneşin merkezde olduğu fikrini savunmak dinsizlik sayılırdı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://press.princeton.edu/chapters/s7785.html |başlık=J. and M. Tassoul, ''Concise History of Solar and Stellar Physics'', Princeton University, 2004 |erişimtarihi=19 Haziran 2010 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20120224222244/http://press.princeton.edu/chapters/s7785.html |arşiv-tarihiarşivtarihi=24 Şubat 2012 |ölüurl=evet }}</ref>
 
Antik çağlarda onun günmerkezci evren modelini kabul eden ondan bir yüzyıl sonra yaşayacak olan [[Babil]]li gökbilimci [[Selevkoslu Selekus]] olacaktı.<ref>Heath, Thomas L. — The Copernicus of Antiquity: Aristarchus of Samos‎ (1920) - p.41</ref>
 
== Ay ve Güneş'in Büyüklükleri ve Uzaklıkları ==
[[Dosya:Aristarchus working.jpg|thumbküçükresim|sağ|300px|<center>''Ay ve Güneş'in Büyüklükleri ve Uzaklıkları'' kitabından</center>]]
Aristarkus “[[Aristarkus'dan Büyüklükler ve Uzaklıklar Üzerine|Ay ve Güneş'in Büyüklükleri ve Uzaklıkları]]” isimli çalışmasında o dönemlerde daha hiçbir gök cisminin boyutu bilinmediğinden uzaklık ve yarıçapları, yer [[yarıçap]]ı cinsinden vermiştir. Ay’ın evrelerini takip etmiş buradaki gözlemlerinden Ay ve Güneş uzaklıkları oranını bulmuştur.