Vikipedi

Sayga: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
k düzeltme
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.605 değişiklik
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
13. satır:
| ikili_ad = Saiga tatarica
| ikili_ad_yazar = [[Linnaeus|L.]], 1766
| diğer_adları = Bozkır antilobu<ref name="TDK_ZTS">{{Kitap kaynağı| url = | başlık = Zooloji Terimleri Sözlüğü | çalışma = | yayımcı = [[Türk Dil Kurumu|Türk Dil Kurumu Yayınları]] | yazar = | ilk = Sevinç |son = Karol | dil = Türkçe | biçim = | yer = Ankara | tarih = 1963 | sayfalar = | erişimtarihi = }}</ref>
}}
 
23. satır:
== Habitat ve göç ==
Saygalar tipik olarak açık kurak düzlüklerde ve yarı çöl alanlarda yaşamaktadırlar. Bahar mevsimi dişi saygalar toplanır ve üreme alanlarına göç etmeye başlarlar. Yazın sürüler daha ufak gruplara ayrılır ve güz mevsiminden itibaren toplanarak kışlayacakları alanlara giderler. Saygaların göç rotaları ve uzunlukları yiyecek ve hava şartlarına göre değişmektedir. Ortalama olarak 1000&nbsp;km ölçüsünde ve kuzey-güney doğrultusunda bir rota izlenir.<ref name="s1">{{Web kaynağı | soyadı1 = Editors of CMS | ad1 = Editors of CMS | başlık = Saiga tatarica | url = https://www.cms.int/saiga/en/species/saiga-tatarica | website = www.cms.int | yayıncı = Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150609055214/https://www.cms.int/saiga/en/species/saiga-tatarica | arşivtarihi = 9 Haziran 2015 | erişimtarihi = 28 Haziran 2020 | ölüurl = hayır }}</ref> Kızışma mevsimi sürecindeyse bir yetişkin erkeğin haremi görünümünde olan 5-10 arası dişi birey içeren gruplar kurulur ve alfa erkek tarafından gruba yaklaşan erkeklere müdahale edilir. Dişi saygalar yaklaşık 5 aylık bir gebelik sonrası bir yavru (nadiren ikiz doğururlar) dünyaya getirirler. Bu yavru birkaç gün içinde ayaklanıp sürüye tam anlamıyla dahil olur.<ref name="s"/>
[[Dosya:Saiga antelope at the Stepnoi Sanctuary.jpg|thumbküçükresim|Erkek Sayga antilobu]]
 
== Tükenme tehlikesi ==
20. Asrın son seneleri saygalar için çok zor geçmiştir. 1990'larda saygaların sayısı inanılmaz büyük bir azalışla 1.5 milyondan 50 bine kadar azaldı ve tür yok oluşla kaşı karşıya kaldı. Bu yıkıcı zararın sebebi aşırı ve kaçak avlanma olarak belirlenmiştir. Özellikle geleneksel Çin tıbbı yüzünden saygaların boynuzları kullanılmakta ve kaçak avlanılmaktadırlar. Bilhassa bölgedeki ekonomik sorunlar ve Sovyetler Birliği'nin dağılış sürecindeki otorite boşluğu nedeniyle kaçak avcılık bu hayvanların sayısında yüzde 95 bir azalışa neden olmuştur.<ref name="s1"/> 2015 Mayıs'ında Kazakistan'ın doğal alanlarında inanılması güç bir felaket ortaya çıkmıştır, toplamda 2 haftada 120 binin üzerinde sayganın ölüsü bulunmuştur. İlk 117 sayga ölüsü 10 Mayıs tarihinde bulunmuştur, WWF kayıtlarına göre sadece 11 gün sonra 28 bin ölü hayvan kalıntısı daha tespit edilmiştir. Ölümler hızlı ve beklenmedik bir şekilde ilerliyordu. WWF de yaşanan kayıpların çok ciddi olduğunu, Kazakistan ve tüm dünyanın doğal koruma çabalarına ihtiyaç duyulduğunu ifade etmiştir. Kazakistan tarım bakanı yardımcısı Erlan Nisanbayev de sorunun kaynağının ortaya çıkarılması adına araştırmalar yapıldığını ifade etmiştir. Dönemin Kazakistan başbakanı Karim Masimov antilop ölümlerinin sebebi için resmi bir komisyon kurulmasını emretmiştir. İlk çalışmalar ışığında toplu ölümlerin enfeksiyon hastalıkları sebebiyle gerçekleştiği düşünülmektedir. Pasteurella ve Costridium bakterilerinin bu toplu ölümlerden sorumlu olduğu fikri vardır. Bu bakterilerin sürüler üzerinde ölümcüllük oranı yüzde 100 olmaktadır, genelde bu bakterilerin sadece bağışıklık sistemi zayıf hayvanları öldürdüğü biliniyor. Bu ölümcüllük durumuna neyin neden olduğu sorusuna cevap ise ekolojik faktörlerin tetiklemesi olabilir.<ref name="s2">{{haber kaynağı |soyadı1=Journaliste de Le Monde |ad1=Journaliste de Le Monde |başlık=Mort mystérieuse de 120 000 antilopes saïgas, en voie d'extinction au Kazakhstan |url=https://www.lemonde.fr/planete/article/2015/05/31/mort-mysterieuse-de-120-000-antilopes-saigas-en-voie-d-extinction-au-kazakhstan_4644227_3244.html |erişimtarihi=31 Mai 2015 |ajans=Le Monde |yayıncı=www.lemonde.fr |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20200629232848/https://www.lemonde.fr/planete/article/2015/05/31/mort-mysterieuse-de-120-000-antilopes-saigas-en-voie-d-extinction-au-kazakhstan_4644227_3244.html |arşiv-tarihiarşivtarihi=29 Haziran 2020 |ölüurl=hayır }}</ref>
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Sayga" sayfasından alınmıştır