Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k →‎top: düzeltme
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
18. satır:
| güç2 = 11,000 piyade<br/>400 süvari<br/>Gürcistan Halk Muhafızlarından yüzlercesi<br/>46 topçu<br/>Birkaç yüz makineli tüfek<br/>56 savaş uçağı<br/>4 zırhlı tren<br/>Birkaç zırhlı araç<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.conflicts.rem33.com/images/Georgia/Soviet_Georgian_War21_E1.html#_ftnref5 | başlık = iveria | yayıncı = | erişimtarihi = 1 Kasım 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20100330045259/http://www.conflicts.rem33.com/images/Georgia/Soviet_Georgian_War21_E1.html#_ftnref5 | arşivtarihi = 30 Mart 2010 | ölüurl = hayır }}</ref>
| güç3 = 20,000
| kayıp1 = 5,500 ölü<br/>2,500 esir<br/>bilinmeyen sayıda yaralı<ref name="gulag.ipvnews.org">According to a Russian statistician and Soviet-era [[dissident]], Professor I.A. Kurganov, the 1921-2 military operations against Georgia took lives of about 20,000 people. {{Web kaynağı |url=http://www.gulag.ipvnews.org/contacts.php |başlık=Archived copy |erişimtarihi=3 Kasım 2006 |ölüurl=yes evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20061105202445/http://www.gulag.ipvnews.org/contacts.php |arşivtarihi=5 Kasım 2006 }}</ref>
| kayıp2 = 3,200 ölü veya esir<br/>bilinmeyen sayıda yaralı<br/>3,800-5,000 sivil öldü<ref name="gulag.ipvnews.org">According to a Russian statistician and Soviet-era [[dissident]], Professor I.A. Kurganov, the 1921-2 military operations against Georgia took lives of about 20,000 people. {{Web kaynağı |url=http://www.gulag.ipvnews.org/contacts.php |başlık=Archived copy |erişimtarihi=3 Kasım 2006| ölüurl = evet |arşivurl=https://web.archive.org/web/20061105202445/http://www.gulag.ipvnews.org/contacts.php |arşivtarihi=5 Kasım 2006}}</ref>
| kayıp3 = 30 ölü<br/>26 yaralı<br/>46 kayıp<ref>Ayfer Özçelik: ''Ali Fuat Cebesoy: 1882-10 Ocak 1968'', publisher Akçağ, 1993, [https://books.google.com/books?ei=eMTMUJfDIoPatAa7wYHADw&sqi=2&hl=de&id=ylRpAAAAMAAJ&dq=Ali+Fuat+Cebesoy%3A+1882-10+Ocak+1968&q=%22Bu+arada+Batum%27da+T%C3%BCrk+Ordusu+4+subay%2C+22+er+%C5%9Fehit%2C+26+yaral%C4%B1+ve+46+kay%C4%B1p+vermi%C5%9Ftir.%22 page 206] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200301230453/https://books.google.com/books?ei=eMTMUJfDIoPatAa7wYHADw&sqi=2&hl=de&id=ylRpAAAAMAAJ&dq=Ali+Fuat+Cebesoy%3A+1882-10+Ocak+1968&q=%22Bu+arada+Batum%27da+T%C3%BCrk+Ordusu+4+subay%2C+22+er+%C5%9Fehit%2C+26+yaral%C4%B1+ve+46+kay%C4%B1p+vermi%C5%9Ftir.%22 |tarih=1 Mart 2020 }}. {{in lang|tr}}</ref>
24. satır:
}}
 
[[Dosya: Democratic Republic of Georgia (en).svg|thumbküçükresim|sağ|300px|[[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti]], 1921 yılı. [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti|Gürcistan DC]]'nin [[Milletler Cemiyeti]] tarafından kabul edilmiş olan sınırları. [[Kızıl Ordu]]'nun müdahalesinin ve Türkiye birliklerinin saldırıları sonucunda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti’nin güneybatı parçası ([[Artvin (il)|Artvin]], [[Oltu]], [[Ardahan (il)|Ardahan]]) Türkiye’nin eline geçti (haritada sarıya boyanmış bölge). Ülkenin kalan kısmını ise [[Sovyetler Birliği|SSCB]] ilhak etti. Daha sonra Moskova’nın kararıyla haritada pembe renge boyanmış bölge [[Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Ermenistan SSC]]’ye, yeşil renge boyanmış yerler [[Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Azerbaycan SSC]]’ye bırakıldı. Turuncu renge boyanmış Soçi vilayeti ile Kafkas Dağlarının kuzey etekleri ise 1918-1919 arasında [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti|Gürcistan DC]]’nin topraklarıydı ama [[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti|Rusya SFSC]] tarafından daha önce ilhak edilmişti.]]
 
'''Kızıl Ordu'nun Gürcistan'a müdahalesi''', '''Sovyet–Gürcü Savaşı'''<ref name="Hrono">{{Rus}} {{Web kaynağı | başlık = Советско-грузинская война 1921 г. (Soviet-Georgian war of 1921) | iş = Хронос ("Hronos") | url = http://www.hrono.ru/sobyt/1921gruz.html | erişimtarihi = 2 Kasım 2006 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140412233440/http://www.hrono.ru/sobyt/1921gruz.html | arşivtarihi = 12 Nisan 2014 | ölüurl = hayır }}</ref> ya da '''Sovyetlerin Gürcistan'ı işgali'''<ref name="Debo">Debo, R. (1992). ''Survival and Consolidation: The Foreign Policy of Soviet Russia, 1918-1921'', pp. 182, 361-364. McGill-Queen's Press. ISBN 0-7735-0828-7</ref> olarak da bilinir (15 Şubat – 17 Mart 1921), [[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti]]'ne bağlı [[Kızıl Ordu]]'nun [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti]]'nin [[Menşevik]] hükûmetini çökertip yerine [[Bolşevik]] rejimini kurmak amacıyla giriştiği askeri harekâttır. Müdahale, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesi ve [[Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.
39. satır:
Bu arada [[Ankara Hükümeti]] 13 Kasım 1920'de [[Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti|Gürcistan]]'la da diplomatik ilişki kurmuş ve mevcut sınırlarıyla Gürcistan'ı tanımıştı. Bu tarihte [[Kâzım Dirik]] Ankara Hükûmeti tarafından Tiflis elçiliğine atanmıştı. Gürcistan elçisi Svimon Mdivani ve beraberindeki heyet de 8 Şubat 1921'de [[Mustafa Kemal Paşa]] tarafından Ankara'da kabul edilmişti. Ne var ki Ruslar [[Gürcistan]]'ın işgalinde Türkiye'nin katkısını istiyordu. Bu teklifi Ruslar [[Ali Fuat Paşa]]'ya sundu. Ali Fuat Paşa bu teklifi [[Ankara]]'ya ulaştırdı ve [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Paşa]] da onayladı.
 
Oysa [[Ankara Hükümeti]] Gürcistan'la sınır görüşmeleri yapamaya bile başlamıştı.<ref>{{Haber kaynağı |başlık= Roin Kavrelişvili - Nikoloz Akhalkatsi, Gürcistan Tarihçiliğinde Kars Antlaşması Üzerine Kısa Bir Değerlendirme |url= https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/155281 |eser= |tarih= 16 Eylül 2019 |erişimtarihi= 16 Eylül 2019 |arşiv-urlarşivurl= https://web.archive.org/web/20200325075849/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/155281 |arşiv-tarihiarşivtarihi= 25 Mart 2020 |ölüurl= yes evet}}</ref> Mustafa Kemal Paşa uzun bir söylev olan ''[[Nutuk]]'''ta bu gelişmeleri şöyle anlatır: "8 Şubat 1921 de Ankara'da itimatnamesini takdim etmiş olan Gürcü sefirile de, Türkiye - Gürcüstan Muahedesi için müzakere başlamıştı. Nihayet 23 Şubat 1921'de verdiğimiz kat'i bir ültimatom üzerine Ardahan, Artvin ve Batum'un tarafımızdan işgaline muvafakat olundu."<ref>Mustafa Kemal Atatürk, ''Nutuk'', İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.</ref>
 
[[Kazım Karabekir]] komutasındaki 3. Ordu bu iş için görevlendirilmişti. Türkiye kuvvetleri Gürcülerin boşalttığı Ardahan, Artvin ve Batum'a girdi. Ancak bunun ardından [[Giorgi Mazniaşvili]] komutasındaki Gürcü kuvvetleri Batum'dan Türkiye birliklerini çıkardı ve kenti [[Bolşevik]] kuvvetlerine teslim etti.