Veli Mahmud Paşa: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
6 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7 Etiket: Ücretsiz blog veya wiki bağlantısı içeren madde |
Teacher0691 (mesaj | katkılar) k düzeltme |
||
40. satır:
Veli Mahmud Paşa'nın ne zaman ilk defa sadrazam tayin edildiği hakkında tam ve şüphe doğurmayan bilgimiz bulunmamaktadır.
Bazı tarihçiler 1 Haziran 1453'te II. Mehmed'in tecrübeli sadrazam (2.) [[Çandarlı Halil Paşa]]'yı idam ettirip yerine Veli Mahmud Paşa'yı birinci defa başvezir yaptığını bildirirler.<ref name="kültürbak">{{Web kaynağı |url=http://www.xn--kltr-0rac.gov.tr/TR/belge/1-1191/kronoloji.html |başlık=TC Turizm ve Kültür Bakanlığı Fatih Sultan Mehmed Han kronolojisi |erişimtarihi=9 Mart 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170118082407/http://www.xn--kltr-0rac.gov.tr/TR/belge/1-1191/kronoloji.html |arşivtarihi=18 Ocak 2017 |ölüurl=
Fakat çok otoriter tarihçiler bunu kabul etmemektedirler. 1453'te Çandarlı Halil Paşa'nın idamından sonra [[Zağanos Paşa|Zağanos Mehmed Paşa]]'nın sadrazamlığa getirildiğini ve ancak onun 1456 yılında [[Belgrad]] muharebesindeki başarısızlığı dolayısıyla görevden azledilmesi ile 1456'da ikinci vezir olan Veli Mahmud Paşa'nın sadrazam olduğunu bildirirler.<ref>Veli Mahmud Paşa'nın 1456'da sadrazam olduğunu belirten eserler arasında eski tarihçiler Kritoboulus, ''Historıae'', say. 87-88; İbni Kemal, (haz. Şeraffeddin Turan") (1957) ''Tevarih-i Ali Osman 3 Cilt'', Ankara:Türk Tarih Kurumu say.121; Oruç Beg (Haz. Nihal Atsız) ''Oruç Beg Tarihi'', İstanbul olduğu gibi ve günümüzün otoriter tarih kaynakları arasında Halil İnalcık, ''Fatih Devri'', say.135; Halil İnalcık "Mehmed II", ''İslam Encyclopedia 2. Ed.'' Cilt.7 say.978; Théoharis Stavrides, (2001), ''The Sultan of vezirs: the life and times of the Ottoman Grand Vezir Mahmud Pasha Angeloviç (1453–1474)'', Brill say.59; bulunmaktadır. Halil İnalcik (2009), son eserinde (say. 110) "Fethin ertesi gün veziriazam Çandarlı hemen azil ve tevkif olundu. Yerine Zağanuz geçti" denilmektedir.</ref>
67. satır:
== Kaptan-ı Derya ==
Kaptan-i Deryalığı esnasında [[Eğriboz Adası|Eğriboz]] seferi için donanmayı organize etmekle görevlendirildi. Eğriboz adası ve kalesinin kuşatılmasında donanma ile ve kendi birlikleri ile büyük yararlılıklar gösterip, padişahla birlikte kalenin kuşatılmasında ve kuşatmanın sürdürülmesinde ısrar etti. Venedik donanmasının ablukayı aşıp kaleye yardımını engelledi ve neticede kale düştü. Bu başarıları ve diğer hizmetleri neticesi İshak Paşa'nın ardından, ikinci defa sadrazamlığa getirildi.<ref name="yasamyapit"/><ref name=sahife>{{Web kaynağı |url=http://www.bizimsahife.org/Kutuphane/Osmanli_Tarihi_Ans/Osmanli_Tarihi_M/335_Mahmud_Pasa_Veli.htm |başlık=Bizim sahife internet sitesi |erişimtarihi=20 Mart 2013 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20131013064719/http://www.bizimsahife.org/Kutuphane/Osmanli_Tarihi_Ans/Osmanli_Tarihi_M/335_Mahmud_Pasa_Veli.htm |arşiv-tarihi=13 Ekim 2013 |ölüurl=
== İkinci sadrazamlığı ==
74. satır:
Ancak ikinci sadrazamlığında halkça sevilmesine karşın II. Mehmed'le ilişkileri ilk sadrazamlığı gibi iyi olmamıştır. Bunun nedeni Şehzade Mustafa ve saraydaki çeşitli devlet adamları ile içine düştüğü çekişmelerdir. Bunun neticesi 1474'te II. Mehmet tarafından idam ettirilmiştir. İdam nedeni ise tam bilinmemektedir. Gelibolulu Mustafa Ali "Künhur Ahbar" adlı eserinde onun 1473 yılında Uzun Hasan'a karşı II.Mehmet'le sefere çıkan sadrazamın birkaç günlük yokluğunda sadrazamın eşlerinden birinin (2.eşinin), II.Mehmet sonrası tahtın en güçlü adayı olarak bilinen, iyi bir asker ve halk tarafından sevilen bir kişi olan Şehzade Mustafa ile bir gece evinde birlikte olduğunu; bunu duyan sadrazamın derhal eşinden boşanıp Mustafa'yı ise zehirleterek öldürdüğü; II. Mehmet'in ise oğlunu öldüren sadrazamını idam ettirdiğinden bahseder.<ref name="yasamyapit"/><ref name=tarih/>
İbn-i Kemal ve Behişçi adlı tarihçiler ise Mustafa ile sadrazam arasında anlaşmazlık olduğunu doğrulasa da bu olayı ve idam nedeninin bu olay olduğunu tam olarak doğrulayamamaktadır. Ancak Meali "Hürname" adlı eserinde Mustafa'nın ölüm döşeğindeyken Lalası "Ahmed Bey"i çağırıp ölümünden Veli Mahmud Paşa'nın sorumlu olduğunu ve intikamının alınmasını vasiyet ettiğini yazmaktadır.<ref name="yasamyapit"/><ref name=tarih>{{Web kaynağı |url=http://blog.milliyet.com.tr/sehzade-olduren-pasa/Blog/?BlogNo=180175 |başlık=Milliyet Tarih-"Şehzade Öldüren Paşa" 15.05.2009 |erişimtarihi=20 Mart 2013 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20140415212000/http://blog.milliyet.com.tr/sehzade-olduren-pasa/Blog/?BlogNo=180175 |arşiv-tarihi=15 Nisan 2014 |ölüurl=
Diğer bir hikâye de şöyledir: Mustafa'nın ölümü akabinde sadrazam idam edilmeyip ilk başta görevinden alınmıştır. Ancak Mustafa'nın ölümü sonrası herkes taziyelerini sunarken Edirne'den Mahmut Paşa padişahtan izin almadan saraya gelip Fatih'in karşısına çıkmış ve başsağlığı dileyip padişaha "Şehzade Mustafa öldü ise devlete hizmette ben varım" demiştir. Padişah'ın cevabı ise "Mustafa'nın düşmanının hayatta kalması mümkün değildir" olup Paşayı hapse atmıştır. Bir başka rivayete göre ise Şehzade Mustafa'nın ölümüne hiç karışmamış ancak ölümü sonrası görevden alındığında artık tekrar sadrazamlığa geçmesini istemeyen rakiplerinin karalaması ve onun ölümünden Paşa'nın çok memnun olduğu, söylentilerinin II. Mehmet'e yayılması ile paşanın hapsedildiği iddia edilmektedir.<ref name=tarih/> Hapisteyken "Ya beni affet veya öldür" çağrısını yapan Paşa'nın, II. Mehmet'in karşısına getirildiğinde aşırı kibirli ve mağrur bir tavır sergileyip kendi isminin padişahla bir anıldığını belirtip mertçe öldürülmesini veya affını istediğinden, bunun üzerine 17 Ağustos 1474'te idam ettirildiğinden söz edilir.<ref name="yasamyapit"/><ref name=tarih/>
| |||