III. Vlad: Revizyonlar arasındaki fark

| hüküm_süresi = Ekim –- Kasım 1448

| hüküm_süresi1 = 15 Nisan 1456 –- Temmuz 1462

| dini = [[Katolik Kilisesi|Katolik]]{{kdşkdn|Treptow|2000|ps=161}}{{kdşkdn|Balotă|1991|ps=207}}{{efnadn|Daha önce [[Doğu Ortodoks Kilisesi|Ortodoks Hristiyan]].{{sfnkdn|Cazacu|2017|ppss=81-83}}}}

| meslek = {{hlistyatayl|Asker|komutan|lider}}

'''III. Vlad''', bilinen adıyla '''Kazıklı Voyvoda''' ({{dil|ro|''Vlad Țepeș''}}, {{IPA|ro|ˈvlad ˈtsepeʃ}}) veya '''Kont Drakula''' ({{dil|ro|''Vlad Drăculea''}}, {{IPA|ro|-ˈdrəkule̯a}}; 1428/1431 – 1476/1477), 1448'den ölümüne kadar üç kez [[Eflak]] [[Voyvoda]]sı olmuş [[Rumenler|Rumen]] komutan ve liderdi. Özellikle düşmanları olarak gördüğü, [[Savaş tutsağı|esir]] yakaladığı [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] askerlerini ve [[Bulgaristan|Bulgar]] topraklarındaki sivil [[Bulgaristan Türkleri|Türk]] insanlarını [[Kazığa oturtma|kazığa oturtarak]] öldürtmesi ile bilinir. Eflak tarihinin en önemli yöneticilerinden biri olarak görülür ve günümüzde [[Romanya]]'nın ulusal kahramanı olarak kabul edilir.{{sfnkdn|Pallardy|2017}} Hayatı, [[Bram Stoker]]'ın ''[[Drakula]]'' romanına ve ''Drakula'' filmine konu olmuştur.

Vlad, 1428 veya 1431 yılında, Eflak'ın hükümdarı olan Vlad Dracul'un ikinci oğlu olarak dünyaya geldi. Babasının [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] karşısındaki yenilgisi ve zamanla devam eden kötü ilişkileri sonucu Vlad ve küçük kardeşi [[III. Radu|Radu]], rehin olarak küçük yaşta başkent [[Edirne]]'ye getirildi. 1447'de [[Macaristan Krallığı|Macaristan]] Valisi [[János Hunyadi]] Eflak'ı işgal etti ve Vlad'ın babası Vlad Dracul'u ve ağabeyi [[II. Mircea|Mircea]]'ı öldürttü.{{sfnkdn|Engel|2001|ps=296}} Sonra Hunyadi, Vlad'ın ikinci dereceden kuzeni [[II. Vladislav (Eflak Prensi)|II. Vladislav]]'ı yeni voyvoda olarak atadı.{{sfnkdn|Engel|2001|ps=296}} Ekim 1448'de Hunyadi Osmanlılara karşı bir askeri harekât başlattı ve II. Vladislav'da ona eşlik etti. Zamanla Vlad, Osmanlının Eflak'taki birliklerinde sözü geçer bir kişi haline geldi.{{sfnkdn|Rezachevici|1991|ps=255}}{{sfnkdn|Treptow|2000|ppss=95&ndash#45;96}} Osmanlı birliklerini stratejik olarak yöneterek II. Vladislav'ı, birlikleriyle beraber Eflak dışına püskürttü.{{sfnkdn|Treptow|2000|ppss=95&ndash#45;96}} Vlad'ın askeri dehâsı Edirne'de de duyuldu; bu nedenle daha çok Osmanlı askeri emrine verildi. Ekim 1450'nin ortalarında Vlad, Osmanlı ve Rumen karışımı birlikler ile önce [[Boğdan|Moldovya]], sonra Macar topraklarına girdi.{{sfnkdn|Treptow|2000|ppss=98&ndash#45;99}}{{sfnkdn|Rezachevici|1991|ps=256}}

Macaristan ve Vladislav arasındaki ilişkiler kötüye gitmeye başlayınca Macaristan, Vlad ile anlaşma yaptı. 1456'da Vlad, Macaristan'ın da desteğiyle Eflak'ı tamamen kontrol altına aldı.{{sfnkdn|Engel|2001|p=297}} Vladislav ise, Vlad'a karşı başlattığı başarısız bir isyan sonrasında idam edilerek öldürüldü. Vlad, konumunu güçlendirmek için Eflak boyarları arasında bir tasfiye başlattı. Rakiplerini destekleyen Transilvanya Saksonları, gayri meşru üvey kardeşi [[IV. Vlad|Keşiş Vlad]], Vladislav'ın kardeşleri olan Dan ve Başarab Laiotă ile savaşa girdi.{{sfnkdn|Rezachevici|1991|ps=255}} Savaşta Vlad, Sakson kasabalarını yağmalatıp yıktırdı ve gelecekte isminin tanınmasına vesile olacak, en sevdiği işkence türü olan kazığa oturtmayı, ilk defa buradaki suçsuz kasaba sakinleri üzerinde gerçekleştirdi.{{sfnkdn|Stoicescu|1991|p=84}}{{sfn|Stoicescu|1991|ps=84}} Yanındaki vezirlere ve Eflak halkına korku salıp, kendisine itaat etmelerini sağlamak için Vlad, tekerlekli platformlar üzerinde kazıklara oturttuğu yüzlerce sivil insanı Eflak'a doğru götürdü.{{sfnkdn|Treptow|2000|ppss=100&ndash#45;101}}{{sfnkdn|Stoicescu|1991|p=85}} Vlad'ın acımasız davranışlarını anlatan kitaplar, [[Almanca]] konuşulan topraklarda çok satanlar arasındaydı. Rusya'da Vlad hakkında popüler hikâyeler, merkezî hükûmetini sadece acımasız cezalar uygulayarak güçlendirdiği ve benzer bir görüşün 19. yüzyılda çoğu Rumen tarihçi tarafından benimsendiğini öne sürüyordu. Vlad'ın zulüm yapma konusundaki ünü ve himayesi, [[vampir]] [[Kont Drakula]]'nın ismine ilham verdi.

Vlad, 1463'ten 1475'e kadar Visegrád'da esaret altında tutuldu. Bu dönemde, zulmüne ilişkin anekdotlar [[Kutsal Roma İmparatorluğu|Almanya]] ve İtalya'da yayılmaya başladı. 1475 yazında Boğdan [[III. Ştefan|III. Stephen]]'ın isteği üzerine serbest bırakıldı. 1476'nın başlarında Corvinus'un ordusunda, [[Bosna]]'da Osmanlılara karşı tekrar savaştı. Macar ve Moldovalı birlikler, Vlad'ın kardeşi Radu'yu tahttan indiren Başarab Laiotă'yı zorlamasına yardım etti. Vlad'ın ölümü hakkında birçok rivayet bulunmaktadır, ancak en kabul gören görüşe göre Vlad, Aralık 1476 ve Ocak 1477 tarihleri arasında 300 Rumen askeri ile birlikte [[Osmanlı ordusu]]na mağlup oldu ve [[Osmanlı kılıcı|kılıç]]la başı gövdesinden ayrılarak idam edildi. [[II. Mehmed]]'e Vlad'ın öldüğünü ispatlamak için Vlad'ın başı, Osmanlı birlikleri ile birlikte başkent [[Konstantinopolis|Konstantiniyye]]'ye<!--O dönemlerdeki RESMÎ İSMİ budur. Özellikle bu şekilde yazılmıştır. LÜTFEN DEĞİŞTİRMEYİNİZ!--> getirildi. Vlad'ın acımasız davranışlarını anlatan kitaplar, [[Almanca]] konuşulan topraklarda çok satanlar arasındaydı. Rusya'da Vlad hakkında popüler hikâyeler, merkezî hükûmetini sadece acımasız cezalar uygulayarak güçlendirdiği ve benzer bir görüşün 19uncu yüzyılda çoğu Rumen tarihçi tarafından benimsendiğini öne sürüyordu. Vlad'ın zulüm yapma konusundaki ünü ve himayesi, [[vampir]] [[Kont Drakula]]'nın ismine ilham verdi.

[[Dosya:Curtea Veche 1.jpg|küçükresimküçük|1459'da Vlad tarafından yaptırılan, Curtea Veche sarayının önünde bulunan büstü]]