Gazete: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
gösterilen kaynak konuyla daha ilgili görünen bir başka kaynakla değiştirildi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
1. satır:
[[Dosya:Reading newspaper.jpg|200px|thumbküçükresim|sağ|[[Ankara]]'daki [[Anadolu Medeniyetleri Müzesi]] bahçesinde gazete okuyan bir adam]]
'''Gazete''', [[haber]], [[bilgi]], [[bulmaca]] ve [[reklam]] içeren, genellikle düşük maliyetli [[kâğıt]] kullanılarak basılan ve dağıtımı yapılan bir yayım olup, halka güncel olaylara ilişkin bilgi verme amacı gütmektedir . Genel olarak yayınlandığı gibi, özel bir konu üzerinde de yayınlanabilir ve genellikle günlük ya da haftalık olarak yayınlanır. Gazete anlamında Osmanlı döneminde Arapça kökenli '''ceride'''<ref>[https://pauctle.com/osmtr/soz/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%87/ PAÜ Osmanlıca SÖzlük]</ref> sözcüğünün yanında günlük gazete anlamında Farsça '''rûznâme''' sözcüğünün de kullanıldığı <ref>TDV İslam Ansiklopedisi, Rûznâme, müellif: Fikret Sarıcaoğlu</ref> ve geçmişte günlük olayları kaydetmek üzere '''günnâme''', aylık olayları kaydetmek üzere '''aynâme''' yazıldığı da belirtilir.<ref>Türk dünyası tarih dergisi, 121-132. ciltler, 1997, s. 116</ref> Gazete sözcüğünün Türkçe eş anlamlısı ise '''yenün''' sözcüğüdür.<ref>[https://pauctle.com/entr/soz/newspaper/ PAÜ İngilizce Sözlük]</ref><ref>Türkçe Eş Anlamlı Kelimeler Sözlüğü</ref><ref>Bulmaca SÖzlüğü</ref><ref>Hani Astolin (2019), Türk'ün Gizlenen Bilgisini Arayan Türk, s. 829</ref>
 
 
== Gazetenin tarihi ==
[[Dosya:KaiYuanZaBaoRemake.jpg|thumbküçükresim|200px|''[[Kai Yuan Za Bao]]'' gazetesinin modern kopyası]]
[[Dosya:Street Scene - Salta - Argentina.jpg|200px|thumbküçükresim|right]]
İlk haber toplama ve dağıtma gazetesi, MÖ 59 yılında 2.000 kopya olarak [[Roma]] Senatosu'nca çıkarılıp imparatorluğun değişik köşelerine dağıtılan [[Acta Diurna]]'dır. Fethedilen toprakları, siyasi gelişmeleri, toplumsal olayları ve gladyatör dövüşlerinin sonuçlarını içeren [[Acta Duirna]]'yı; okuma bilen Roma vatandaşları yüksek sesle okuyarak okuma bilmeyenlere duyururdu. [[Çin]]'de [[Tang Hanedanı]] döneminde dağıtılmaya başlayan [[Kai Yuan Za Bao]] adlı saray genelgesi de [[mandarin]]lerin başarıları konusunda haberlere yer verdiği için bu yönüyle bir gazete sayılabilir. 15. yüzyılda [[matbaa]]nın keşfi gazete ve dergilerin hızla gelişmesine yol açmıştır. 16. yüzyılda [[Avrupa]]'da savaşlara tanıklık etmiş kimselerin birinci elden aktardığı birkaç sayfalık [[savaş]] haberleri yayımlandıktan sonra, süreli yayımlanan ilk gazeteler ise 17. yüzyılın başlarında [[Almanya]]'nın bazı kentlerinde ve [[Belçika]]'nın [[Anvers]] şehrinde basılmıştır. [[Johann Carolus]]’un 1605 yılında yayınladığı [[aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historie]] adlı gazetesi kâğıt üzerine basılan ilk gazete kabul edilmektedir. İlk [[İngilizce]] gazete, 1622 yılında [[İngiltere]]'de yayımlanan [[Nathaniel Butter]]; ilk [[Türkçe]] gazete ise 1828'de [[Kahire]]'de yayınlanmaya başlayan [[Vekâyi-i Mısriyye]]'dir. Sanayi devrimi ile gelişmiş matbaa makinelerinin icat edilmesi gazetelerin tiraj ve maliyetlerini olumlu ölçüde etkileyerek gazete okuma alışkanlığının yaygınlaşmasına neden olmuştur. [[Londra]]'da yayımlanan [[The Times]] gazetesi; 1814 yılında yeni matbaa aletlerini edinince, dakikada 1.100 baskı yapabilecek kapasiteye ulaşmıştır.<ref>Meggs, Philip B. A History of Graphic Design. John Wiley & Sons, Inc. 1998. (pp 130–133)</ref>
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Gazete" sayfasından alınmıştır