Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması: Revizyonlar arasındaki fark

Yasa, 1982 anayasasında "''İnkılap kanunları''" (anayasanın 174. maddesine göre anayasaya aykırılığı iddia edilip iptal edilemeyecek kanun) arasında kabul edilerek koruma altına alınmıştır.<ref name=anayasa>{{Web kaynağı | başlık = '''1982 Anayasası 174. madde''' | url = https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf | website = https://www.tbmm.gov.tr | yayıncı = TBMM web sitesi | erişimtarihi = 1 Aralık 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170121004040/https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf | arşivtarihi = 21 Ocak 2017 | ölüurl = evetyes }}</ref>

Yasanın çıkmasında, Doğu Anadolu bölgesinde gerçekleşen [[Şeyh Sait İsyanı]]'nın hızlandırıcı rolü oldu.<ref name=gunes>{{haber kaynağı|1=|soyadı1=Zelyut|ad1=Rıza|başlık='''Tekke ve Zaviyeler Niçin Kapatıldı?'''|url=http://www.gunes.com/yazarlar/-/tekke-ve-zaviyeler-nicin-kapatildi-43315|erişimtarihi=1 Aralık 2016|eser=Güneş gazetesi|tarih=25 Mayıs 2011|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20161201150949/http://www.gunes.com/yazarlar/-/tekke-ve-zaviyeler-nicin-kapatildi-43315|arşiv-tarihi=1 Aralık 2016|ölüurl=evetyes}}</ref>

Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, 30 Ağustos 1925'teki Kastamonu söylevinde "''Ölülerden medet ummak, medeni bir cemiyet için, şindir(lekedir). Efendiler ve ey millet, biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler ve mensuplar memleketi olamaz. En doğru en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır.''" sözleriyle tüm yurtta tekke ve zaviyelerin kapatılacağının işaretini verdi.<ref name=ttk>{{kitap kaynağı|başlık='''Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri I-III'''|tarih=1997|yayıncı=Türk Tarih Kurumu Basımevi|isbn=975-15-0163|sayfa=235|url=http://kitaplar.ankara.edu.tr/dosyalar/pdf/552.pdf|erişimtarihi=1 Aralık 2016}}</ref><ref name=atgaturkiye>{{Web kaynağı |url=http://www.ataturkiye.com/devrimleri/tekkevezaviyeler.html |başlık='''Ataturkiye.com sitesi''', Erişim tarihi:05.08.2011'' |erişimtarihi=6 Ağustos 2011 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20111117233926/http://www.ataturkiye.com/devrimleri/tekkevezaviyeler.html |arşiv-tarihi=17 Kasım 2011 |ölüurl=hayıryes }}</ref> Cumhurbaşkanı Ankara’ya döner dönmez bu konuda bir hükûmet kararnamesi yayımlandı. 2 Eylül 1925 tarihli kararname ile tekke ve zaviyelerin kapatılması kararı alındı.

677 sayılı yasa, önce 1950 yılında çıkan 5566/1 numaralı yasa daha sonra 1990 yılında çıkan 3612/5 sayılı yasa ile değişikliğe uğradı.<ref name=ugurlu>{{Web kaynağı | soyadı1 = Erüreten | ad1 = Bahir Mazhar | başlık = '''Türkiye Cumhuriyeti Devrim Yasaları''' | url = http://www.sorun.biz/?pnum=1443&pt=T%C3%BCrkiye%20Cumhuriyeti%20Devrim%20Yasalar%C4%B1 | website = http://www.sorun.biz | yayıncı = Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş., Mart 1999 | erişimtarihi = 1 Aralık 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160409225820/http://www.sorun.biz/?pnum=1443&pt=T%C3%BCrkiye%20Cumhuriyeti%20Devrim%20Yasalar%C4%B1 | arşivtarihi = 9 Nisan 2016 | ölüurl = evetyes }}</ref>

Yasa değişikliği konusu, ilk defa 1947'de [[Cumhuriyet Halk Partisi|CHP]]'nin VII. Kurultayı'nda gündeme geldi. Kurultayda programın milliyetçilik maddesine ilişkin söz alan [[Hamdullah Suphi Tanrıöver]], gençlere milliyet duygusunun verilmesi için türbelerin tamir edilmesini, açılmasını önerdi.<ref name=kocak>{{haber kaynağı|soyadı1=Koçak|ad1=Cemil|başlık='''Tek parti döneminin ‘irtica merkezleri’nden biri de türbelerdi'''|url=http://www.star.com.tr/yazar/tek-parti-doneminin-irtica-merkezlerinden-biri-de-turbelerdi--yazi-519067/|erişimtarihi=1 Aralık 2016|eser=Star gazetesi|tarih=3 Temmuz 2011|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20161201143949/http://www.star.com.tr/yazar/tek-parti-doneminin-irtica-merkezlerinden-biri-de-turbelerdi--yazi-519067/|arşiv-tarihi=1 Aralık 2016|ölüurl=hayıryes}}</ref> Kanun değişikliği içeren yasa tasarısı, 21 Ocak 1950'de başbakan [[Şemsettin Günaltay]] tarafından meclise sunuldu; geniş bir mutabakatla 5 Mart 1950'de yasalaştı. Yeni yasa, türbelerin bir bölümünün Millî Eğitim Bakanlığı onayı ile açılmasına olanak sağladı. İlk olarak İstanbul'da [[Koca Mustafa Reşit Paşa]] türbesi, ardından [[Gazi Osman Paşa]] türbesi açıldı. Bunu [[Barbaros Hayreddin Paşa]] türbesi, Osmanlı sultanlarından [[I. Süleyman|Kanuni Sultan Süleyman]] ve [[Yavuz Sultan Selim]]'in, Bursa'da [[Osman Gazi]] ve [[Orhan Gazi]]'nin türbelerinin ve [[Yeşil Türbe]]'nin açılışı izledi. [[Mimar Sinan]]'ın, [[Fatih Sultan Mehmet]]'in türbesi, içinde [[Sultan Abdülaziz]] ve [[II. Abdülhamid]]'in de yatmakta oldukları [[II. Mahmut Türbesi]], Bolayır’da [[Şehzade Gazi Süleyman Paşa]], [[Kırşehir]]’de [[Âşık Paşa]], [[Konya]]’da Selçuklu sultanları, [[Akşehir]]’de [[Nasreddin Hoca]] türbeleri ilk partide açılan türbelerdendir.