Dünya Mirası: Revizyonlar arasındaki fark

[[Dosya:World Heritage Logo global.svg|thumbküçükresim|[[UNESCO]] [[Dünya Miras Komitesi]] logosu]]

'''Dünya Mirası''', [[UNESCO]] tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden (orman, dağ, göl, ada, çöl, anıt, kompleks veya şehir gibi) her birine verilen addır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = World Heritage | url = http://whc.unesco.org/en/about/ | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150905181426/http://whc.unesco.org/en/about | arşivtarihi = 5 Eylül 2015 | erişimtarihi = 29 Ekim 2014 | ölüurl = no hayır}}</ref> Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu [[Dünya Miras Komitesi]] tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı [[Dünya Mirasları listesi|bu listeyi]] güncellemektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://whc.unesco.org/en/comittee/ | başlık = The World Heritage Committee | yayımcı = UNESCO World Heritage Site | erişimtarihi = 14 Ekim 2006 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130306200925/http://whc.unesco.org/en/comittee | arşivtarihi = 6 Mart 2013 | ölüurl = no hayır}}</ref>

Program, [[Dünya nüfusu|insanlığın]] ortak mirası için [[Kültürel miras|kültürel]] veya [[Doğal miras|doğal]] öneme sahip alanları listeler, adlandırır ve korur. Listelenen alanlar, bazı koşullar altında Dünya Miras Fonu'ndan para alabilmektedir. Program, 16 Kasım 1972'de UNESCO tarafından kabul edilen Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme ile kuruldu.<ref>{{Web kaynağı |url=http://whc.unesco.org/archive/convention-en.pdf |başlık=Convention Concerning the Protection of World Cultural and Natural Heritage |erişimtarihi=29 Ekim 2014 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20190419062817/https://whc.unesco.org/archive/convention-en.pdf |arşiv-tarihiarşivtarihi=19 Nisan 2019 |ölüurl=no hayır}}</ref> Günümüzde 193 devlet tarafından onaylanan sözleşme, en fazla devletin taraf olduğu uluslararası belgeler arasındadır. Sadece [[Lihtenştayn]], [[Nauru]], [[Somali]] ve [[Tuvalu]] sözleşmenin tarafı değildir.

Temmuz 2019 itibarıyla 167 ülkede 869'u kültürel, 213'ü doğal ve 39'u karma olmak üzere<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=10 Şubat 2020 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20200219084646/http://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi |arşiv-tarihiarşivtarihi=19 Şubat 2020 |ölüurl=no hayır}}</ref> [[Dünya Mirasları tablosu|listelenmiş 1.121 alan bulunmaktadır]].<ref name="list">[http://whc.unesco.org/en/list//en/news/1049/en/list World Heritage List] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20131014061420/http://whc.unesco.org/en/list//en/news/1049/en/list |tarih=14 Ekim 2013 }}, UNESCO World Heritage Sites official sites.</ref> Ülkelere göre bakıldığında [[İtalya]] ve [[Çin]] sahip oldukları 55 Dünya Mirası ile ilk sırada yer almaktadır. Ardından sırasıyla [[İspanya]] (48), [[Almanya]] (46), [[Fransa]] (45), [[Hindistan]] (38) ve [[Meksika]] (35) gelmektedir.

16 Kasım 1972'de UNESCO tarafından kabul edilen '''Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme''', 17 Aralık 1975'te yürürlüğe girdi. 31 Ocak 2017 itibarıyla 193 devlet sözleşmenin tarafıdır.<ref>[http://www.unesco.org/eri/la/convention.asp?KO=13055&language=E Convention concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage: Treaty status] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130719235637/http://www.unesco.org/eri/la/convention.asp?KO=13055&language=E |tarih=19 Temmuz 2013 }}.</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://whc.unesco.org/en/statesparties/ |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=10 Şubat 2020 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20190830201539/http://whc.unesco.org/en/statesparties |arşiv-tarihiarşivtarihi=30 Ağustos 2019 |ölüurl=no hayır}}</ref>

2004'ün sonuna kadar kültürel miraslar için altı ölçüt ve doğal miraslar için dört ölçüt bulunmaktaydı. 2005'te yapılan değişiklikle on ölçüt belirlendi. Aday gösterilen alanlar "üstün evrensel değere" sahip olmalı ve on kriterin en az birini sağlamalıdır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://whc.unesco.org/en/criteria/ | başlık = Criteria for Selection | yayımcı = World Heritage | erişimtarihi = 14 Ekim 2006 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151015161120/http://whc.unesco.org/en/criteria/ | arşivtarihi = 15 Ekim 2015 | ölüurl = no hayır}}</ref>

[[Dosya:Taj Mahal 2012.jpg|250px|thumbküçükresim|[[Tac Mahal]], kültürel mirasa bir örnektir.]]

</ol><ref>{{Web kaynağı | başlık = UNESCO World Heritage, The Criteria for Selection | url = http://whc.unesco.org/en/criteria/ | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151015161120/http://whc.unesco.org/en/criteria/ | arşivtarihi = 15 Ekim 2015 | erişimtarihi = 29 Ekim 2014 | ölüurl = no hayır}}</ref>

[[Dosya:Zerbras drinking.jpg|250px|thumbküçükresim|[[Serengeti Millî Parkı]], doğal mirasa bir örnektir.]]

[[Dosya:Machu Picchu (2406619740).jpg|250px|thumbküçükresim|[[Machu Picchu]], karma mirasa bir örnektir.]]