Bose-Einstein yoğunlaşması: Revizyonlar arasındaki fark

'''Bose-Einstein yoğunlaşması''' (BEY), parçacıkları bozonlardan oluşan maddelerin en alt enerji seviyesinde yoğunlaştığı, kuantum etkilerinin gözlenebildiği [[Maddenin hali|maddenin bir halidir]] <ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Pethick|ad1=C.J.|başlık=Bose-Einstein Condensate in Dilute Gases|tarih=2001|yayıncı=Cambridge University Press|isbn=9780511048845|sayfa=416|basım=1}}</ref> . Bozonik atomlar için, seyreltilmiş gaz halinde [[lazer soğutması]] aracılığıyla mutlak sıfır sıcaklığına doğru inilerek (0 K veya -273,15&nbsp;°C <ref>{{Kitap kaynağı | başlık=Thermodynamics | ad1=C. P. | soyadı1=Arora | yayıncı=Tata McGraw-Hill | yıl=2001 | isbn=0-07-462014-2 | sayfa=43 | url=http://books.google.com/books?id=w8GhW3J8RHIC | erişim-tarihierişimtarihi=5 Eylül 2014 | arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20130527221905/http://books.google.com/books?id=w8GhW3J8RHIC | arşiv-tarihiarşivtarihi=27 Mayıs 2013 | ölüurl=hayır }}, [http://books.google.com/books?id=w8GhW3J8RHIC&pg=PA43 Table 2.4 page 43] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130527183603/http://books.google.com/books?id=w8GhW3J8RHIC&pg=PA43 |tarih=27 Mayıs 2013 }}</ref> ye çok yakın) bu hale geçiş yani yoğunlaşma sağlanabilir. Atomların klasik gazlardan farklı olarak [[Maxwell-Boltzmann dağılımı|Maxwell-Boltzmann istatistiği]] yerine [[Bose-Einstein dağılımı|Bose-Einstein istatistiğine]] makroskobik olarak/büyük ölçekte uyması BEY'nin belirleyici özelliğidir.

[[Dosya:Bose Einstein condensate.png|sağ|thumbküçükresim|upright=1.20|Bir gaz için hız dağılımı verileri (3 kez) rubidyum maddenin yeni bir aşamaya, Bose-Einstein yoğunlaşması ve keşif teyit atomları. Sol: sadece bir Bose-Einstein yoğunlaşması görünümünü önce. Merkezi: Sadece yoğuşuğu görünümünü sonra Sağ: sonra daha fazla buharlaşması, neredeyse saf yoğuşuk bir örnek.]]

Daha sonra yapılan deneylerin karmaşık etkileşimler ortaya çıkarmasına rağmen, maddenin bu hali ilk olarak Satyendra Nath Bose ve Albert Einstein tarafından 1924-1925 yıllarında genel olarak tahmin edildi. Bose ilk olarak Einstein`a "ışık kuanta"sının (artık foton olarak adlandırılıyor) kuantum istatistiğiyle ilgili bir makale yollamıştır. Einstein bundan etkilenir ve makaleyi İngilizce'den Almanca'ya çevirerek Zeitschrift für Physik Bose için sunar ve makale yayımlanır. (Einstein'in baskı metni bir ara kaybolduğunun düşünülmesine rağmen Leiden Üniversitesinde 2005 yılında bulunur <ref>{{Web kaynağı | url = http://www.lorentz.leidenuniv.nl/history/Einstein_archive/ | başlık = Leiden University Einstein archive | yayıncı = Lorentz.leidenuniv.nl | tarih = 27 Ekim 1920 | erişimtarihi = 23 Mart 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150519023226/http://www.lorentz.leidenuniv.nl/history/Einstein_archive/ | arşivtarihi = 19 Mayıs 2015 | ölüurl = hayır }}</ref>). Einstein daha sonra iki farklı makalede Bose `un fikirlerini madde parçacıkları konusuna genişletir <ref>{{Kitap kaynağı |ad=Ronald W. |soyadı=Clark |başlık=Einstein: The Life and Times |url=https://archive.org/details/einstein00rona |yayıncı=Avon Books |yıl=1971 |sayfalar=[https://archive.org/details/einstein00rona/page/408 408]–409 -409|isbn=0-380-01159-X }}</ref>. Bose ve Einstein in çalışmaları sonucunda birbiriyle eş parçacıkların tam fırıllarının istatistiksel dağılımını tanımlayan (şimdilerde bozon olarak adlandırılan) Bose-Einstein istatistiği ile yönetilen Bose gazı kavramı ortaya çıkmıştır. . Einstein bozonik atomlarının çok düşük derecelere kadar soğumasının yeni bir madde formu oluşturarak ulaşılabilir en düşük kuantum durgusuna dönüştüğünü göstermiştir.

1938 yılında [[Fritz London]] BEC yi ⁴He un üstün akışkanlık ve üstün iletkenlik mekanizmasıyla tasarladı <ref>{{Dergi kaynağı |ad=F. |soyadı=London |başlık=The λ-Phenomenon of Liquid Helium and the Bose–Einstein Degeneracy |dergi=[[Nature (dergi)|Nature]] |cilt=141 |sayı=3571 |sayfalar=643–644 643-644|yıl=1938 |doi=10.1038/141643a0 |bibcode = 1938Natur.141..643L }}</ref><ref>London, F. ''Superfluids'' Vol.I and II, (reprinted New York: Dover 1964)</ref>.

1995 yılında, ilk gaz yoğunlaşması Eric Cornell ve Carl Wieman tarafından University of Colorado ar Boulder NIST-JILA laboratuvarında rubidyum atomu gazlarının 170 nanokelvin (nK)`e <ref>{{Web kaynağı | başlık = New State of Matter Seen Near Absolute Zero | url = http://physics.nist.gov/News/Update/950724.html | yayıncı = NIST | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150428092623/http://physics.nist.gov/News/Update/950724.html | arşivtarihi = 28 Nisan 2015 | erişimtarihi = 5 Eylül 2014 | ölüurl = yes evet}}</ref> (1.7×10−7 K) soğutulmasıyla üretilmiştir. Bu başarılarıyla Cornell, Wieman ve Wolfgang Ketterle MIT'de 2001 Nobel Fizik Ödülünü almıştır<ref>{{Web kaynağı | soyadı = Levi | ad = Barbara Goss | başlık = Cornell, Ketterle, and Wieman Share Nobel Prize for Bose–Einstein Condensates | çalışma = Search & Discovery | yayıncı = Physics Today online | yıl = 2001 | url = http://www.physicstoday.org/pt/vol-54/iss-12/p14.html | erişimtarihi = 26 Ocak 2008 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20071024134547/http://www.physicstoday.org/pt/vol-54/iss-12/p14.html | arşivtarihi = 24 Ekim 2007 | ölüurl = hayır }}</ref>. Kasım 2010 da ilk BEC fotonu gözlemlenmiştir <ref>{{Dergi kaynağı|doi=10.1038/nature09567|başlık=Bose–Einstein condensation of photons in an optical microcavity|yıl=2010|soyadı1=Klaers|ad1=Jan|soyadı2=Schmitt|ad2=Julian|soyadı3=Vewinger|ad3=Frank|soyadı4=Weitz|ad4=Martin|dergi=Nature|cilt=468|sayı=7323|sayfalar=545–548545-548|pmid=21107426|bibcode = 2010Natur.468..545K |arxiv = 1007.4088 }}</ref> . 2012 de ise BEC foton teorisi geliştirilmiştir [9][10]. [9][10]