Birinci Ulusal Mimarlık Akımı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
5 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
1. satır:
[[Dosya:Vedat Tek Evi, Nişantası.jpg|thumbküçükresim|150px|[[Vedat Tek]]'in kendisi için tasarladığı evi, [[Valikonağı Caddesi]], [[Nişantaşı, Şişli|Nişantaşı]], [[İstanbul]]]]
{{Türkiye'de mimarlık}}
'''Birinci ulusal mimarlık akımı''' veya "'''neoklasik Türk üslûbu'''" veya "'''millî mimarî rönesansı"''' ağırlıklı olarak 1908 ile 1930 yılları arasında yaygın olan mimarî üslûptur. Her ne kadar [[Osmanlı İmparatorluğu]] döneminde başlamış bir üslûp olsa da esas etkisini cumhuriyet döneminde göstermiştir.
 
[[Mimar Kemaleddin]] ile [[Vedat Tek]]'in öncülüğünü yaptığı ve önceleri "neoklasik Türk üslûbu" ya da "millî mimarî rönesansı" olarak adlandırılan, ama sonraları "birinci ulusal mimarlık akımı" adı verilen bu mimarî üslûp, mimarîde yerel, Türk bir tarz oluşturmayı hedeflemiştir. Bunu yaparken klasik Osmanlı yapılarında yer alan mimarî öğeler ve süslemeler sıklıkla kullanılmıştır. Bu akımın etkisi büyük ölçüde kamu binaları ile sınırlı kalmıştır.<ref name="birinciU">{{Web kaynağı | url = http://www.mimarlikmuzesi.org/Gallery/Photo_6_1_kimlik-arayisi-iulusal-mimarlik-akimi.html | başlık = Kimlik Arayışı: I. Ulusal Mimarlık Akımı | erişimtarihi = 10 Mart 2011 | yayımcı = MimarlikMuzesi.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150602050101/http://www.mimarlikmuzesi.org/Gallery/Photo_6_1_kimlik-arayisi-iulusal-mimarlik-akimi.html | arşivtarihi = 2 Haziran 2015 | ölüurl = yes evet}}</ref> Bu akıma ''"Osmanlı canlandırmacılığı"'' veya ''"yeni Osmanlıcılık''" isimleri de verilmiştir.<ref name="SibelMod">{{Web kaynağı | url = http://www.arkitera.com/diyalog.php?action=displaySession&ID=60&aID=554 | başlık = Modernizm ve Ulusun İnşası, Sibel Bozdoğan, 2003 | erişimtarihi = 26 Kasım 2010 | yayımcı = Arkitera.com | arşivengelli = evet | arşiv-url arşivurl= https://web.archive.org/web/20200907085023/https://www.arkitera.com/diyalog.php?action=displaySession&ID=60&aID=554 | arşiv-tarihi arşivtarihi= 7 Eylül 2020 | ölüurl = no hayır}}</ref><ref name="Temrin1">{{Web kaynağı | url = http://www.mimarlarodasi.org.tr/mimarlikdergisi/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=6&RecID=66 | başlık = Mimarlık ve Kimlik Temrinleri- I: Türkiye’de Modern Yapı Kültürünün Bir Profili, Doç. Dr. Aydan Balamir, ODTÜ Mimarlık Bölümü | erişimtarihi = 10 Mart 2011 | yayımcı = Mimarlık Dergisi, Mimarlar Odası Genel Merkezi | arşivengelli = evet | arşiv-url arşivurl= https://web.archive.org/web/20151219204601/http://www.mimarlarodasi.org.tr/mimarlikdergisi/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=6&RecID=66 | arşiv-tarihi arşivtarihi= 19 Aralık 2015 | ölüurl = no hayır}}</ref>
 
Birinci ulusal mimarlık akımının en önemli temsilcileri başta Mimar Kemaleddin ve Vedat Tek olmak üzere [[Arif Hikmet Koyunoğlu]]<ref name="HasanHikmet">{{Kitap kaynağı| yazar = | başlık = Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Bir Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu| url = http://kitap.radikal.com.tr/kitap/sanat-mimari/osmanlidan-cumhuriyete-bir-mimar-arif-hikmet--koyunoglu-275579| erişimtarihi = 25 Ocak 2015| erişimyılı = | erişimayı = | yayımcı = Radikal Gazetesi, Kitap Eki| yıl = | yer = | dil = | id tanıtıcı= | bölüm = | sayfalar = | alıntı = | arşiv-url arşivurl= https://web.archive.org/web/20151224205945/http://kitap.radikal.com.tr/kitap/sanat-mimari/osmanlidan-cumhuriyete-bir-mimar-arif-hikmet--koyunoglu-275579| arşiv-tarihi arşivtarihi= 24 Aralık 2015| ölüurl = yesevet}}</ref> ile [[İtalyanlar|İtalyan]] asıllı bir [[mimar]] olan [[Giulio Mongeri]]'dir. Bu akıma aît en önemli mimarî örnekler arasında Mimar Kemaleddin’in [[İstanbul]]’da inşâ edilen [[Kemer Hatun Camisi]], Lâleli'de [[Tayyare Apartmanları]] (bugünkü Merit Antik Oteli) ve [[Ankara]]’daki [[Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları]] Genel Müdürlük Binâsı anılabilir. Mimar Kemaleddin Bey tarafından tasarlanan ve 1926 ile 1927 yıllarından inşa edilen [[II. Vakıf Apartmanı]], birinci ulusal mimarlık döneminin önemli eserlerindendir. Yapı hâlen [[Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü|Devlet Tiyatroları]]’na hizmet vermektedir.<ref name="Guzel10">{{Web kaynağı | url = http://www.hurriyet.com.tr/cuma/10187799.asp | başlık = Cumhuriyet döneminin en güzel 10 binası, 24 Ekim 2008 | erişimtarihi = 10 Mart 2011 | yayımcı = Hürriyet Gazetesi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20141222232121/http://www.hurriyet.com.tr/cuma/10187799.asp | arşivtarihi = 22 Aralık 2014 | ölüurl = no hayır}}</ref> Vedat Tek'in en önemli eserleri arasında ise İstanbul [[Sirkeci]]'de yer alan [[Büyük Postane]] ve [[Haydarpaşa Vapur İskelesi]] yer alır. [[Arif Hikmet Koyunoğlu]]’nun önemli tasarımları arasında Ankara’da inşa edilmiş [[Devlet Resim ve Heykel Müzesi]] (1927-1930) ve [[Ankara Etnografya Müzesi]] (1925-1928) yer almaktadır. [[Giulio Mongeri]]’nin birinci ulusal mimarlık akımı örnekleri arasında sayılan [[Ankara]] [[Ulus]]’ta yer alan [[Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü Binası]] (1926) ile [[Osmanlı Bankası]] (1926) ve [[Türkiye İş Bankası]] (1928) binaları yer almaktadır.<ref name="birinciU"/> Ayrıca [[Beşiktaş İskelesi]] ve [[Kuzguncuk İskelesi]]’nin mimarı olan [[Ali Talat Bey]] de dönemin önemli temsilcilerindendir.
 
Bu akıma yönelik en yaygın eleştirilerin başında teknolojiye ayak uyduramaması; seçmeci ve biçimsel bir akım olması gösterilir.