Vikipedi

Banliyö: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Gogolplex (mesaj | katkılar)
Devriyeler
7.707 değişiklik
banliyö ile aynı şeyi ele almış. Banliyo vikiveride yanlış maddeye ("Suburb yerine "Banlieur"; Fransa'da özel bir yerleşim kavramına bağlı) bağlanmış. Birleştirilmesi gerekli
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.605 değişiklik
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
1. satır:
[[Dosya:South San Jose (crop).jpg|küçükresim|300px|San Jose, [[Kaliforniya]]'da bir banliyö]]
{{multiple image
}}{{Birleştir|Banliyö}}{{diğerDiğer anlamı|Kenar Mahalle}}▼
| align = right
'''Varoş''' ya da '''banliyö'''; bir [[kent]]in, [[şehir]] merkezinden uzak, genellikle [[il]] veya [[ilçe]] sınırına yakın dış bölgelerine verilen ad. Türkçede bu sözcüklere karşılık olarak '''yörekent''' ve '''dolaylık''' sözcükleri oluşturulmuştur.
| direction = vertical
| image1 = NY Long Island Freeport-Merrick and East Bay IMG 1953.JPG
| width1 = 225
| caption1 =
| alt1 =
| image2 = Monroe Township High School Front View.jpg
| width2 = 225
| caption2 = [[Nassau County, New York|Nassau County]], [[Long Island]] (yukarıda), [[New York]]'un bir iç banliyösünde sürekli yayılmanın simgesidir. New York City'nin nüfus yoğunluğu daha düşük olan dış banliyösünün karakteristik özelliği olan [[Monroe Township, Middlesex County, New Jersey]] (aşağıda) ile karşılaştırılır.
| alt2 =
▲}}{{Birleştir|Banliyö}}{{diğer anlamı|Kenar Mahalle}}
'''Kenar mahalle''' veya '''banliyö bölgesi''', bir şehrin veya [[kentsel alan]]ın bir parçası olarak mevcut olan [[konut bölgesi]] veya yerleşim alanıdır. Birçok ülkelerde kenar mahalle alanları, [[şehir merkezi]] veya [[şehir içi]] alanların aksine tanımlanır.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.macmillandictionaryblog.com/suburb |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=13 Eylül 2020 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20200224013655/http://www.macmillandictionaryblog.com/suburb |arşiv-tarihi=24 Şubat 2020 |ölüurl=yes }}</ref> Amerika Birleşik Devletleri'nde, bunun ötesinde "exurb" da (şehirden uzak lüks alan) vardır.
 
Varoşlar, genellikle anayollar veya demiryolları üzerinde kurulur ve şehir merkezine toplu taşımacılıkla ulaşım kolaydır.
Kenar mahalle bölgesinde bu tür konutlar yer almaktadır: tarım alanları, şehre hizmet veren ayrı sanayi işletmeleri, ulaşım tesisleri (tren ve otomobil istasyonları, havaalanı vb.), işçi ve tatil beldesi yerleşimleri, yeşil bölge, kamu hizmetleri, koruma bölgesi, alt drenaj noktaları, ormanlar ve orman parkları, su havzaları vb.
 
== Köken bilimi ==
Genel olarak, kenar mahallelerin [[nüfus yoğunluğu]] daha düşüktür. Sakinlerin çoğu merkezi şehirlere veya diğer iş bölgelerine [[gitgel]] yapar. Endüstriyel banliyöler, [[planlı şehir]] ve [[uydu kent]]ler dahil birçok istisna vardır.<ref>{{Web kaynağı |url=https://pia-journal.co.uk/articles/10.5334/pia.404/ |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=13 Eylül 2020 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20190801062936/https://www.pia-journal.co.uk/articles/10.5334/pia.404/ |arşiv-tarihi=1 Ağustos 2019 |ölüurl=yes }}</ref> Kenar mahalleler, tüm dünyada şehirlerin etrafında çoğalma eğilimindedir.
Varoş sözcüğü, [[Macarca]] ''[[Wikt:város|város]]'' sözcüğünden gelir. Banliyö sözcüğü ise [[Fransızca]] ''[[Wikt:banlieue|banlieue]]'' sözcüğünden gelir ve kökü Ortaçağ avam Latincesindeki "banleuca" sözcüğüne dayanır. ''Ban'' (ferman) ve ''leuca'' (3 millik mesafe) sözcüklerinden oluşan bu kavram, şehir merkezinden uzak ancak yine de bir efendinin otoritesine bağlı anlamına gelir.<ref>[http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=Banlieue&searchmode=none "banlieue."] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140811163917/http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=Banlieue&searchmode=none |tarih=11 Ağustos 2014 }} Online Etymology Dictionary</ref>
 
== KaynakçaDünyada varoşlar ==
Gelişmiş ülkelerde varoşlar çoğunlukla durumu orta halli olan, orta ve üst katmanlardan kişilerin yaşadığı yerlerdir. Şehrin gürültü ve kirliliğinden kaçan insanların büyük ve rahat bahçeli evlerde yaşadıkları nezih yerleşim birimleridir. [[20. yüzyıl|20]] ve [[21. yüzyıl]]da ulaşım alanında meydana gelen gelişmeler, demiryolu ağlarının gelişmesi, daha fazla kişinin taşıt sahibi olması, şehirlerdeki arazi kısıtlılığı, yeşil alanların yetersizliği gibi nedenler varoşları cazip hale getirmiştir.
{{Kaynakça}}▼
 
Türkiye'de varoşların durumu ülkenin ekonomik durumuna bağlı olarak çoğunlukla, çoğu gelişmiş devletin tam tersi şekilde gerçekleşmiştir. Şehre oranla kiraların ve diğer giderlerin düşük olduğu, [[gecekondu]]ların yaygın olduğu varoşlar, alt sosyo-ekonomik düzeyden insanların yaşadığı yerler haline gelmiştir. Bu nedenle varoş ve banliyö sözcükleri zaman zaman hatalı olarak [[gecekondu]] mahallesi anlamında kullanılır.
 
Fransa'da da banliyöler genellik düşük sosyo-ekonomik düzeyden insanların yaşadığı yerlerdir ancak üst tabaka banliyölere de rastlanır.
 
ABD'de banliyöler tipik olarak 2.Dünya Savaşı sonrası dönemde yapılmıştır ve genellikle:
* Düşük nüfus yoğunluğuna sahiptir.
* Tesis ve kolaylıklar (alışveriş ve ticaret gibi), yürüme mesafesinde değildir.
* Toplu taşıma imkânları gelişmemiştir.
* Genellikle daha düşük suç oranına sahiptir.
* Alışveriş merkezleri, şehir içindeki alışveriş merkezlerine göre daha geniş alanlara ve otomobil parklarına sahiptir.
 
== Ayrıca bakınız ==
* [[İşgalUydu Evikent]]
* [[MikrorayonGecekondu]]
* [[Kasaba]]
 
==Kaynakça==
[[Kategori:Şehir]]▼
▲{{Kaynakça}}
 
{{coğ-terim-taslak}}
 
▲[[Kategori:ŞehirVaroşlar| ]]
[[Kategori:Şehir planlaması]]
[[Kategori:Yerleşim birimi türleriŞehir]]
[[Kategori:KenarMacarcadan mahalleTürkçeye geçen sözcükler]]
[[Kategori:Mahalleler]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Banliyö" sayfasından alınmıştır