Karamazov Kardeşler: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Victor Trevor (mesaj | katkılar)
k →‎Kaynakça: düzeltme
k düzeltme, yazış şekli: hikaye → hikâye, vaat ede → vadede
56. satır:
 
* '''Birinci Kitap - Bir Ailenin Hikâyesi''': Skotoprigonyevsk kentinde toprak ve mülk sahibi Fyodor Karamazov ve ailesi hakkında bilgi verilen giriş bölümünde Dimitri tam hakkını alamadığı annesinin mirasından payını almak için kente gelmiştir. İvan da hem eğitimini tamamladığı için hem de Dimitri'nin eski nişanlısı Katerina'ya kur yapmak için kenttedir. Alyoşa ise bir süre önce kendini [[Starets|Staretz]]'e adadığı manastırda kalmaktadır.
 
* '''İkinci Kitap - Yersiz Bir Toplantı''': Birçok kişi şifa bulmak için manastıra gelip Staretz Zosima'yı ziyaret etmektedir. Ziyaretçilerden biri olan Katerina Hohlakova, kötürüm kızı Liza iyileştiği için teşekkür etmeye gelmiştir; Liza bu esnada gördüğü Alyoşa'dan hoşlanmaya başlar. Karamazov ailesi Staretz Zosima'yı görmek ve özellikle de Fyodor ile Dimitri arasındaki para sorununu çözmek için manastıra gelir. Toplantıda Dimitri ve babası kavga ederek büyük bir rezalete yol açarlar ve manastırdan ayrılırlar. Staretz Zosima, Alyoşa'ya manastırdan ayrılmasını tavsiye ederken; Alyoşa'nın manastırdaki arkadaşı Rakitin, Staretz Zosima'nın Karamazov ailesinde bir cinayet işleneceğini tahmin ettiği için toplantıda saygılı davrandığını söyler.
 
[[Dosya:The Brothers Karamazov paragraph.gif|thumb|200px|Karamazov Kardeşler'in 3. bölümünden bir paragraf]]
 
* '''Üçüncü Kitap - Şehvet Düşkünleri''': Bu bölümde öncelikle Grigori ve karısı Marfa’nın hikayesihikâyesi ile Lizaveta’nın Pavel’i doğurması anlatılır. Daha sonra; manastırdan ayrılan ve kendisini çağıran Katerina İvanovna'yı görmeye giden Alyoşa, yolda Dimitri'ye rastlar. Dimitri, Alyoşa’ya Gruşenka’yla tanışmasını ve sonrasında Katerina İvanovna’yla nişan atmasını anlatır. Bir yarbayın kızı olan Katerina, başta Dimitri'nin flört girişimlerini görmezden gelmiştir. Ancak yarbayın borç verdiği parayı geri alamaması üzerine Dimitri, ihtiyaç duyulan parayı verebileceğini, bunun için Katerina'nın kendisini ziyaret etmesi gerektiğini söylemiştir. Odasına gelen Katerina'ya yalnızca parayı veren Dimitri, böylelikle Katerina'nın sevgisini kazanmıştır. Çok geçmeden yarbayın ve iki akrabasının ölmesi üzerine kendisine büyük bir miras kalan Katerina, Dimitri'ye borcunu ödemiş ve evlenme teklif etmiştir. Teklifi kabul eden ve Katerina'yla nişanlanan Dimitri, nişanlısından aldığı üç bin rubleyi Gruşenka için harcamıştır. Gruşenka'yla kaçmak isteyen ama öncesinde Katerina'dan aldığı borcu geri ödemek isteyen Dimitri, bu parayı babasından almasını Alyoşa'dan rica eder. Ancak Fyodor da Gruşenka'yı elde etmeye çalışmaktadır. Dimitri ve Fyodor, kavga ederler; Dimitri babasını darp ettikten sonra evden ayrılır. Alyoşa, Katerina'nın yanına gider; odada bulunan Gruşenka önce Dimitri'yi istemediğini ve eski sevgilisine döneceğini söyler; fakat Katerina'nın minnettar kaldığını görünce fikir değiştirir ve iki kadın kavga ederler. Alyoşa buradan da ayrıldıktan sonra manastıra gider ve Staretz Zosima'nın çok az ömrü kaldığını öğrenir. Alyoşa daha sonra yolda kendisine verilmiş olan mektubu açar: Liza aşkını itiraf etmekte ve Alyoşa'yla evlenmek istemektedir.
 
===İkinci Bölüm===
Satır 78 ⟶ 77:
[[Dosya:Fyodor Dostoyevsky manuscript and drawing 17.jpg|thumb|200px|Dostoyevski'nin el yazısı ve çizimi]]
 
* '''Sekizinci Kitap - Mitya''': Dimitri, öncelikle Katerina’ya olan borcunu ödemeyi, sonra da Gruşenka’yla evlenmeyi planlamaktaır. İhtiyaç duyduğu parayı elde edebilmek için babasının arsasının bir kısmını satmayı düşünür ve Skotoprigonyevsk Belediye Başkanı ve tüccar Kuzma Kuzmiç Samsonov’a gider. Kendisi de Gruşenka’yla geçmişte ilişki yaşamış olan Samsonov Dimitri’ye soğuk davranır, fakat Dimitri’nin yalvarması sonucunda ona yardım etmeyi vaat edervadeder ve onu Lyagavıy adında bir adama yönlendirir. Esasında Samsonov, Lyagavıy’ın Dimitri’ye yardım edemeyeceğini bilmekte ve Dimitri’yi oyalamak istemektedir. Çok sarhoş olan Lyagavıy’dan beklediğini alamayan Dimitri, Katerina Hohlakova’ya başvurur, fakat Katerina alaycı biçimde reddeder. Çaresiz biçimde Gruşenka’nın evine giden Dimitri, kızı evde bulamayınca Fyodor’u görmeye gittiğini düşünerek öfkelenir, eline geçirdiği pirinç bir havan tokmağıyla Fyodor’un evine gider, ama Gruşenka’yı orada bulamaz. Smerdyakov’un Fyodor’un hayatından endişe etmesinden etkilenen Grigori, Dimitri’yi görünce çığlık atar; Dimitri de Grigori’nin başına havan tokmağıyla vurur ve kaçar. Gruşenka’nın evine giden ve hizmetçisini sorguya çeken Dimitri, kızın eski sevgilisinin yanına gittiğini öğrenir. Dimitri Trifon Borisoviç'in hanına gider ve Gruşenka’yı, eski sevgilisi Polonyalı subay Pane Musyaloviç, onun arkadaşı Pane Vrublevski ve Miusov’un yeğeni Kalganov ile birlikte otururken görür. Arkadaşça başlayan sohbet, Musyaloviç’in Rusya’yı aşağılamasıyla tartışmaya dönüşür ve Musyaloviç daha sonra Gruşenka’ya hakaret ettiğinde Dimitri onu bir odaya kapatır. Gördüklerinden etkilenen Gruşenka, Dimitri’ye aşık olduğunu anlar. Dimitri çok sevinir, ama içinde bulunduğu zor durumu açıklama ihtiyacı hisseder. O anda mekana gelen polisler, Fyodor’u öldürdüğü şüphesiyle Dimitri’yi gözaltına alırlar.
 
* '''Dokuzuncu Kitap - Ön Kovuşturma''': Dimitri’nin tabancalarını rehin bırakarak borç para aldığı tefeci Piyotr İlyiç Perhotkin, Dimitri’nin yaptıklarını araştırmak için Gruşenka’nın kaldığı eve giderek hizmetçi Fenya’yla konuşur ve Dimitri’nin havan tokmağını ödünç aldığını öğrenir. Perhotkin daha sonra Katerina Hohlakova’ya gider ve ondan borç para aldığını söyleyen Dimitri’nin yalan söylediği ortaya çıkar. Perhotkin bunun üzerine emniyet müdürü Mihail Makaroviç Makarov’a gider ve Fyodor’un öldürüldüğünü öğrenir. Karamazovların evinde gürültüleri duyan Marfa İgnatyevna, önce kocası Grigori’yi yerde kanlar içinde bulmuş, daha sonra Fyodor’un öldürülmüş olduğunu görmüş ve komşuya haber vermiş; eve gelen yetkililer Fyodor’un kafatasının kırılmış ve parasının çalınmış olduğunu tespit etmiştir. Yetkililerden doktor Varvinski, Smerdyakov’un iki gün boyunca üst üste sara nöbetleri geçirmiş olmasına şaşırmıştır. - Babasını öldürme suçundan tutuklanan Dimitri hayret içindeyken, son anına kadar onun yanında olacağını söyleyen Gruşenka dahil herkes Dimitri’nin suçlu olduğuna inanmaktadır. Grigori’nin ölmediğini ve iyileştiğini duyunca rahatlayan Dimitri, bildiği her şeyi anlatır ve Fyodor’u öldürmediğini söyler. Ancak yetkililer bütün delillerin Dimitri’nin aleyhinde olduğunu düşünmektedir. Sorgu sırasında Fyodor’un kapısını açacağı şifreli tıklamayı yalnızca Gruşenka, Smerdyakov ve Dimitri’nin bildiği anlaşılsa da, Dimitri cinayeti Smerdyakov’un işlemiş olacağına hiç ihtimal vermez, ancak Fyodor’un para dolu zarfının boş olarak bulunduğunu duyunca dehşete düşer, zarfın yerini sadece Smerdyakov’un bildiğini ve cinayeti işleyenin Smerdyakov olduğunu söyler. Sorguya daha sonra devam edilmek üzere ara verilir, Dimitri tutuklanır ve hapishaneye götürülür.
 
Satır 89 ⟶ 87:
 
* '''On Birinci Kitap - İvan Fyodoroviç Kardeş''': Dimitri’nin tutuklanmasının üzerinden birkaç ay geçmiştir. Alyoşa ilk duruşmadan bir gün önce Gruşenka’yı ziyaret eder. Dimitri’nin kıskançlıklarına anlam veremeyen Gruşenka, Dimitri’nin kendisine değil Katerina İvanovna’ya aşık olduğunu düşünerek üzülmektedir. Daha sonra Katerina Hohlakova’nın evine giden Alyoşa, Liza’nın son günlerde tuhaf ve saldırgan davranışlar sergilemeye başladığını öğrenir. Kendisinin ve başkalarının başına gelmesini arzuladığı kötülüklerden bahseden Liza, İvan’a yazdığı mektubu Alyoşa’ya verir, o gittikten sonra da kapıyı kendi eline çarparak parmağını kırar. Alyoşa cezaevine giderek Dimitri’yle görüşür, Dimitri pişmanlıklarını ve hayattan beklentilerini anlatır, ayrıca İvan’ın kendisini hapishaneden kaçırmak için plan yaptığını söyler. Sonrasında İvan’a giden Alyoşa, Katerina İvanovna’da Dimitri’yi mahkemede zor duruma düşürebilecek bir mektup bulunduğunu öğrenir. İvan, cinayet gününden bu yana hastanede olan Smerdyakov’u ziyaret eder; başta onun sara nöbeti geçirmiş gibi yaparak Fyodor’u öldürdüğünden şüphelense de, konuştukça katilin Dimitri olduğunu düşünmeye başlar. Ancak Smerdyakov’u ikinci ziyaretinde uşak tarafından alaycı biçimde tehdit edilince omzuna yumruk atar; sonrasındaki konuşmada İvan, katilin Smerdyakov olduğuna emin olur. Fakat Katerina İvanovna’ya gidip Dimitri’nin “babasını öldürebileceğini” söylediği mektubunu görünce kafası karışır. Üçüncü kez ziyarete gittiğinde ise Smerdyakov Fyodor’u öldürdüğünü itiraf eder, çaldığı parayı İvan’a verir ve İvan’la ahlakın ve tanrının yokluğu üzerine yaptıkları sohbetlerden cesaret alarak cinayeti işlediğini anlatır. Mahkemeye gidip gerçekleri anlatmasını isteyen İvan’ın teklifini reddeder ve o anlatsa bile her şeyi inkar edeceğini söyler. Dehşete düşen İvan eve döner ve kötüleşmekte olan sağlığının da etkisiyle gördüğü [[halüsinasyon]] neticesinde, [[Şeytan]] olduğu ima edilen bir sanrıyla konuşmaya başlar. Vicdani yükünü artıran bu konuşmadan sonra Alyoşa gelir, Smerdyakov’un intihar ettiğini söyler.
 
* '''On İkinci Kitap - Adli Hata''': Hem kentte hem de ülkenin geri kalanında ilgi çeken duruşmaya pek çok kişi izleyici olarak katılır; kadınlar Dimitri’nin beraatini, erkekler ise hüküm giymesini ummaktadır. Dimitri’yi Rusya’nın ünlü avukatlarından Fetükoviç savunmaktadır. Duruşmada Dimitri cinayeti işlediği suçlamasını reddeder. Grigori, Rakitin, Snegiryov, Trifon Borisoviç, Herzenstube, Varvinski gibi kişilerden sonra Aleksey, Katerina İvanovna, Gruşenka ve İvan tanık olarak ifade verirler; savcı İppolit Kiriloviç ve avukat Fetükoviç’in sorularını yanıtlarlar. İvan, Fyodor’u kendisinin verdiği talimatla Smerdyakov’un öldürdüğünü söyler ve çalınan parayı gösterir, fakat bozulan sağlığı nedeniyle tutarlı cümleler kuramaması yüzünden ciddiye alınmaz. Katerina İvanovna histeri nöbeti geçirir, ifadesini değiştirir ve Dimitri’nin babasını öldürmekten bahsettiği mektubunu ortaya çıkarır. Gruşenka’nın Katerina’yı suçlamasıyla mahkeme salonunda karışıklık yaşanır ve görevliler sükuneti sağlar. Savcı Kiriloviç son sözlerinde Dimitri’nin Fyodor’u hangi sebeplerle öldürdüğünü, katilin Smerdyakov olmasının mümkün olmadığını ve İvan’ın gösterdiği paranın herhangi bir yerden gelmiş olabileceğini anlatır. Fetükoviç ise cinayeti Dimitri’nin işlediğinin kanıtlanamadığını ve çalındığı söylenen paranın gerçekten var olup olmadığının bile belirsiz olduğunu söyler. Jürinin karara varması için ara verilir; salondaki hemen herkes beraat kararı çıkmasını beklemektedir. Bir saatlik aranın ardından jüri üyeleri Dimitri’nin suçlu olduğuna kanaat getirdiklerini açıklayınca herkes şaşırır; karışıklık sırasında Dimitri ve Gruşenka ağlamaya başlar.
 
* '''Sonsöz''': Dimitri, mahkeme kararının iki gün sonrasında ateşli bir sinir nöbetine tutulduğu için hastaneye yatırılır. Alyoşa, duruşmanın üzerinden beş gün geçtikten sonra Katerina İvanovna’yı ziyaret eder. İvan, odalardan birinde yüksek ateşle, bilinci kapalı halde yatmaktadır. Katerina, Dimitri’nin hapisten kaçırılması için İvan’ın hazırlamış olduğu planı Alyoşa’ya anlatır. Daha sonra Dimitri’nin suçlu bulunması nedeniyle vicdan azabı hissettiğini söyler. Alyoşa’nın, Dimitri’nin Katerina’yı görmek istediğini söylemesi üzerine Katerina başta yanaşmaz, ama sonra görüşmeyi kabul eder. Alyoşa, Dimitri’yi ziyaret eder ve Katerina’nın geleceğini söyler. Dimitri, hapisten kaçtıktan sonra Gruşenka ile birlikte Amerika’ya gitmeyi, yıllar sonra Amerika vatandaşı olarak Rusya’ya dönmeyi planladıklarını anlatır. Katerina beklenmedik bir şekilde odaya girer, Dimitri’nin ellerini tutar ve her ikisi de başkalarını sevseler de birbirlerini desteklemelerini istediğini söyler. O sırada Gruşenka da odaya gelir, Katerina’nın varlığından memnun olmadığını belirtir ve dışarı çıkar. Alyoşa ve Katerina da çıkarlar; Katerina, İlyuşa’nın cenazesine gitmeyeceğini fakat aileye maddi destek sağlamayı sürdüreceğini söyler. Alyoşa cenazeye tek başına gider, İlyuşa’nın ailesine ve arkadaşlarına katılır. Nikolay Snegiryov, oğlunun ölümünün acısıyla güçlükle başa çıkabilmektedir. İlyuşa gömüldükten sonra Alyoşa çocuklarla konuşur, cenaze gününde hissettikleri iyilik ve şefkati hayatlarının hiçbir döneminde unutmamalarını öğütler.