Dağ: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎Tanımlamalar: Yazım hatası düzeltildi
Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği Android uygulaması değişikliği
k düzeltme
16. satır:
[[Dosya:BenNevis2005.jpg|thumb|sol|200px|1.344 metre yüksekliğindeki [[Ben Nevis]], ''munro,'' [[Grampian Dağları]], [[İskoçya]]]]
 
Bazı kaynaklar dağı, göze çarpan sivri bir tepesi olan, belirli bir yüksekliğin üzerindeki topoğrafik çıkıntılar olarak tanımlarlar; örneğin ''Britannica Öğrenci Ansiklopedisi''ne göre, dağlar; "genellikle {{Dönüştürme|610|m}} üzerinde yükselir".<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.britannica.com/ebi/article-9275956?&query=mountain&ct=%22ebi%22Britannica | başlık = Mountain -- Britannica Student Encyclopedia | erişimtarihi = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20070326174441/http://www.britannica.com/ebi/article-9275956?&query=mountain&ct=%22ebi%22Britannica | arşivtarihi = 26 Mart 2007 | ölüurl = nohayır }}</ref> Diğer taraftan, Britannica Ansiklopedisi, yüksekliğe sınır koymadan, kavramı sadece "jeolojik açıdan standartize edilemeyen terim" olarak ifade eder.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.britannica.com/ebc/article-9372713 | başlık = Mountain -- Britannica Concise Encyclopedia - The online encyclopedia you can trust! | erişimtarihi = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20080226053110/http://www.britannica.com/ebc/article-9372713 | arşivtarihi = 26 Şubat 2008 | ölüurl = nohayır }}</ref>
 
Dağın herhangi bir yanına yamaç denir.<ref>[http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.56407b009825e3.40773300 yamaç (TDK)]</ref>
=== Birleşik Krallık'ta ===
[[Birleşik Krallık]]'ta çevre bakanlığı, dağı 600 metrenin üzerinde olan bütün karalar olarak tanımlar. Bu ölçüm yaklaşık olarak {{Dönüştürme|2000|ft|abbr=on}} karşılık gelir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.defra.gov.uk/wildlife-countryside/consult/access/statut.htm |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=7 Mart 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20080727205700/http://www.defra.gov.uk/wildlife-countryside/consult/access/statut.htm |arşivtarihi=27 Temmuz 2008 |ölüurl=yesevet }}</ref> İskoçya 2003 yasaları, bu tanımdaki gibi görülmez ve dağ tanımı daha öznel şekilde; {{Dönüştürme|914,4|m}} üzerindeki tepeler için kullanarak, onları "Munro"lar olarak sıralar. Birleşik Krallık'ta, tepe tanımı, yüksekliğine bakmayarak yaygın şekilde bütün tepeler ve dağlar için kullanılır.{{-}}
 
=== Birleşik Devletler'de ===
Birleşik Devletler'de Coğrafik İsimler heyeti, {{Dönüştürme|304,7|m}} altı (bazıları {{Dönüştürme|100|ft|abbr=on}} kadar küçüktür) özellikteki yüzlerce kara alanını "dağ" adı altında listeler. Bu Birleşik Devletler'in her yerinde, hatta [[Cascade Sıradağları]] olarak bilinen alçak yüksekliklerin baskın olduğu batı kıyıları için de geçerlidir. Ancak heyet henüz, dağları, tepeleri ve diğer yükseklikleri ayırmaya kalkışmamıştır ve hepsini, nasıl isimlendirildiğine veya yüksekliğine bakmayarak basitçe "tepe" (''summit'') olarak sınıflandırır. Bununla beraber heyet, [[Tom Sıradağları]] (en yüksek tepesi 366&nbsp;m) gibi alçak dağ sıralarını "sıradağ" olarak listeleyip sınıflandırır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://geonames.usgs.gov/domestic/index.html |başlık=Index |erişimtarihi=7 Mart 2008 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20190428150204/http://geonames.usgs.gov/domestic/index.html |arşiv-tarihi=28 Nisan 2019 |ölüurl=nohayır }}</ref>
 
=== Yükseklik ===
30. satır:
Bir dağın yüksekliği onun deniz seviyesinden yüksekliğine göre belirlenir. [[And Dağları]] ortalama 4&nbsp;km iken [[Himalayalar]], deniz seviyesinden ortalama 5&nbsp;[[kilometre|km]] yukarıdadır. En yüksek dağ, Himalayalarda bulunan 8.848 metre yüksekliğiyle [[Everest Tepesi]]dir.
 
Yüksekliğin diğer tanımları da olabilir. Dünya'nın merkezinden en uzakta bulunan zirve [[Ekvator]]'daki [[Chimborazo]] volkanıdır. Deniz seviyesinden 6.267 metre yükseklikle [[Andlar]]'daki bu zirve "en yüksek" olarak nitenlendirilmemektedir çünkü Chimborazo, Ekvatora'a çok yakındır ve Dünya ekvatorda şişkinleşir; Chimborazo 2.150 metre, Dünya'nın merkezine Everest'den daha uzaktır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=9428163 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=7 Mart 2008 |arşiv-url=https://www.webcitation.org/6EKscr9Tt?url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=9428163 |arşiv-tarihi=10 Şubat 2013 |ölüurl=nohayır }}</ref>
Tabanından en yükseğe çıkan zirve Hawaii'deki [[Mauna Kea]]'dır, zirve tabanının bulunduğu Pasifik Okyanusu'ndan 10.200 metre yüksekte bulunur.<ref>http://pubs.usgs.gov/gip/hawaii/page42.html</ref>
 
57. satır:
Dağlar aşağılardan daha soğuktur, çünkü Güneş Dünya'yı yerden yukarıya doğru ısıtır. Ayrıca yüksek kesimlerde hava seyrek olduğu için yeterli ısı tutamaz. Güneş'in radyasyonu atmosferden geçerek yere iner ve yerküre ısıyı emer.
 
Daha düşük rakımdaki hava, genellikle daha ılıktır. Dağda yükselen hava, zor ılınır ve sonuç olarak soğur.<ref>{{Web kaynağı |url=http://weatherquesting.com/cold-mountains.htm |başlık=Why is it colder in the mountains than in the valley? |erişimtarihi=7 Mart 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20080521161825/http://weatherquesting.com/cold-mountains.htm |arşivtarihi=21 Mayıs 2008 |ölüurl=yesevet }}</ref> Hava sıcaklığı normalde, her 300 metre yükseklikte 1 ila 2&nbsp;C derece düşer.
 
Dağlar genellikle insan yaşam alanı olarak düzlüklere göre daha az tercih edilir, buralarda hava daha serttir ve tarım alanları daha az bulunur. Çok büyük yüksekliklerde havada daha az oksijen bulunur ve Güneş radyasyonu UV'ye karşı daha az koruma sağlanır.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Dağ" sayfasından alınmıştır