Çerkesler: Revizyonlar arasındaki fark

 

== Adlandırma ==

 

[[Türkiye]] ve [[Türkçe]]deki kullanımı: Kendilerini kendi dillerinde ifade ederken Adığeler/Adıgeler/Adigeler/Adiğeler terimini kullanan bu halk için [[Türkçe]]de yaygın biçimde Çerkesler/Çerkezler terimi kullanılır. Çerkes adı Türkçede ayrıca bu Çerkeslere komşu olan ve kültürel olarak da yakınlaşan farklı dilleri konuşan ([[Abazalar]] ile [[Abhazlar]], İrani dilli [[Osetler]], Türk dilli [[Karaçaylar]] ve [[Balkarlar]]) gibi halkları da kapsayacak kadar geniş tutulur. Kimilerine göre son yıllarda Çerkes ifadesinin kullanılması bir şekilde Adığelerle sınırlandırılmıştır.<ref name="refOrsam8">[http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/Dosyalar/201258_1raportum.pdf Karadeniz’in Bütünleşmesi için Abhazya] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130927034454/http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/Dosyalar/201258_1raportum.pdf |tarih=27 Eylül 2013 }}. Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM rapor no: 8, Aralık 2009 )</ref><ref>Soner Daur. [http://www.cerkes.net/cerkes/index.php/daur/423-kaffed-ve-derneklerin-hali.html Kaffed Ve Derneklerin Hali] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130417105213/http://www.cerkes.net/cerkes/index.php/daur/423-kaffed-ve-derneklerin-hali.html |tarih=17 Nisan 2013 }}</ref> Fakat bu sınırlama Türkiye'deki ''Çerkes'' kelimesinin içerdiği geniş anlamı yansıtmaz. Zira, günümüzde Rusya Federasyonunda ''Çerkes/Adığe'' (Rusça ''aдыги'' «Adığeler») terimi her biri ayrı halklar olarak kabul edilen üç Adığe halkını (hepsi de resmî olarak ayrı halklar kabul edilir: ''aдыгейцы'' «Adıgeyliler», ''черкесы'' «Çerkesler», ''кабардинцы'' «Kabardeyler») topluca ifade etmek için kullanılırken, diasporada ise genellikle ''Çerkes ''adının kapsamı daha geniştir. Bir kesimin görüşüne göre,'' '' ''Çerkes'' bütün Kuzey Kafkas halklarının ortak siyasî adıdır ve o yüzden "Çerkes kelimesi ve ulusu tek etniğe (Adığe) indirgenemez ve Çerkesya sadece Adığelerin ülkesi değildir; olmamıştır"<ref name="Yalçınkaradaş">[http://www.circassiandiaspora.com/index.php/makale/yazarlar/3193-cerkes-kim-cerkesya-neresi-gelecek-hakknda-dueuenceler.html Çerkes Kim, Çerkesya Neresi ? Gelecek Hakkında Düşünceler] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130414004344/http://www.circassiandiaspora.com/index.php/makale/yazarlar/3193-cerkes-kim-cerkesya-neresi-gelecek-hakknda-dueuenceler.html |tarih=14 Nisan 2013 }}. Yalçın Karadaş (K’eref). İstanbul, 23 Mart 2012, Jıneps Gazetesi, Nisan 2012</ref> [[Türk Dil Kurumu]] ''Çerkez'' yazımını tercih ederken<ref>''Türkçe Sözlük'', TDK yayınları: 549, 10. baskı, Ankara 2005, sayfa: 417</ref>, literatürde daha çok ''Çerkes'' yazımını yaygındır.

 

Türkiye’de ise farklı bir karışıklık söz konusudur. Çerkesler dışında Anadolu’da Kafkas göçmeni olarak [[Abazalar|Abaza]], [[Oset]], [[Çeçenler|Çeçen]], [[Karaçaylar|Karaçay]], [[Dağıstan]]lı [[Avarlar (Kafkasya halkı)|Avar]]-[[Lezgiler|Lezgi]] halkları da yaşamaktadır. Yaklaşık 150 yıl önce Osmanlı topraklarına gelen [[Kuzey Kafkasya]]lı göçmenlerin büyük çoğunluğunun Çerkes olması; kıyafet, gelenek görenek, dans ve müzik ve benzeri kültür öğelerinin benzerliği gibi nedenlerle diğer Kafkas halkları da bu coğrafyada Çerkes olarak adlandırılmıştır. Anadolu’nun bazı bölgelerinde bu dış algı zamanla içselleştirilmiş ve seçkinler tarafından da siyasi olarak formüle edilmiştir. 1990’larda başlayan bilgilenme ve yeniden kimliklenme sürecinde bu terminoloji de değişmeye ve yerli yerine oturmaya başlamıştır.

== Boyları ==

{{Çerkesler}}[[Dosya:Asiatiska folk, Nordisk familjebok.jpg|thumb|400px|sağ|Yukarıda ikinci sırada soldaki ilk ikisi Çerkes halklarını temsil etmektedir:<br />26: [[Batı Çerkesleri|Batı Çerkesi]] (beyaz sarık kalpaklı)<br />27: [[Doğu Çerkesleri|Doğu Çerkesi]] (siyah düz kalpaklı)]]