Siyaset: Revizyonlar arasındaki fark

 

[[Feodal]] sistemde sadece üretim araçları değil, askerî güç de feodal beyler arasında paylaşılmıştır. Donanımlı askerlerden oluşan merkezî bir ordunun kurulması kral açısından pahalı olduğundan, bu ihtiyacı feodal beyler karşılamıştır. Bu sebeple kralın savaşta başarılı olması, feodalitenin desteğine bağlıdır.

 

== İktidar, meşruiyet ve egemenlik ==

 

=== Muhafazakârlık (Tutuculuk) ===

Muhafazakârlık, var olan durumu koruma amacını güden düşünce tarzı. Toplumun değişmesine karşı direnç gösteren, toplumsal-kültürel değerlerin korunmasını savunan sağ kanat siyasi [[ideoloji]].

 

 

=== Sosyalizm ===

Sosyalizm, sosyal ve ekonomik alanda toplumsal refahı devlet kararlarının getireceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin toplumlara ait olduğunu savunan, işçilerin yönetime katılmalarına ağırlık veren, özgür girişimi devletin ve sendikaların baskısı altında tutmaya çalışan, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi bir [[ideoloji]]dir.

 

=== Komünizm ===

[[Dosya:Vladimir Ilyich Lenin.jpg|thumb|221x221px|[[Vladimir Lenin|Lenin]]]]

Komünizm, sosyal örgütlenme üzerine bir kuramsal sistem ve üretim araçlarının ortak mülkiyetine dayalı bir politik harekettir. Komün sınıfsız bir toplum yaratma amacındadır. 20. yüzyılın başından beri dünya siyasetindeki büyük güçlerden biri olarak modern komünizm, genellikle [[Karl Marx]]'ın ve [[Friedrich Engels]]’in kaleme aldığı [[Komünist Manifesto]] ile birlikte anılır.

 

=== Liberalizm ===

Liberalizm, özgürlüğü birincil politik değer olarak ele alan bir [[ideoloji]], politika geleneği ve [[düşünce akımı]]dır. Genel anlamda liberalizm, [[birey]]lerin [[ifade özgürlüğü]]ne sahip olduğu, [[din]], [[devlet]] ve kimi zaman [[kurum]]ların gücünün sınırlandırıldığı, düşüncenin serbest bir şekilde dolaştığı, [[özel teşebbüs]]e olanak sağlayan bir [[serbest piyasa ekonomisi]]nin olduğu, [[hukukun üstünlüğü]]nü geçerli kılan şeffaf bir devlet modeli ve toplumsal hayat düzeni hedefler.

Devleti bir gece bekçisi modeli olarak görmektedir. Devlet sadece bireylerin güvenliğini korumakla ve onların refahını sağlamakla yükümlüdür. Ekonomik anlamda kapital ekonomiyi benimser. Mülk edinme esasına dayanır. Devletin ekonomiye müdahalesi sadece bir görünmez eldir. Devlet müdahalesindeki temel amaç rekabet edilebilir ortamı sağlamaktır. Ekonomi ve maliye politikalarına gerek yoktur. Zaten serbest piyasa ekonomisi kendiliğinden ekonomi dengesini sağlar. Liberallerin en büyük korkusu devletin birey karşısında güçlü konuma gelmesidir. "Bırakınız gitsinler, bırakınız yapsınlar" genel sloganıdır.

 

=== Kapitalizm ===

Kapitalizm üretim araçlarının özel mülkiyetine ve bunların kâr amacıyla işletilmesine dayanan bir ekonomik sistemdir. Kapitalizmin merkezindeki özellikler özel mülkiyet, sermaye birikimi, ücretli emek, gönüllü takas, bir fiyat sistemi, ve rekabetçi pazarları içerir. Kapitalist piyasa ekonomisinde, karar verme ve yatırım finansal ve sermaye piyasalarındaki üretim faktörleri sahipleri tarafından belirlenir. Malların fiyatları ve dağıtımı ağırlıklı olarak piyasadaki rekabet tarafından belirlenir.

 

=== Anarşizm ===

Anarşizm kavramı Yunanca ''anarchaia''dan (hükümetin olmaması durumu) gelir. İnsan özgürlüğünü kısıtlayan tüm otoritelerin ortadan kaldırılmasını ve barış, uyum ve iş birliği ilkelerine dayanan yeni bir toplumsal düzen yaratma düşüncesindedir. Anarşistlere göre devlet ve devletin kurumları toplumu sömürmek için güç odakları tarafından yaratılmış bir araçtır. Anarşizm, [[bireyci anarşizm]] ve [[anarşist komünizm]] şeklinde tasnif edilmektedir.

 

=== Faşizm ===

[[Dosya:Benito Mussolini and Adolf Hitler.jpg|sağ|150px|thumb|[[Benito Mussolini|Mussolini]] ve [[Adolf Hitler|Hitler]]]]

Faşizm pek çok açıdan, [[Fransız İhtilali]] sonrasında serpilip büyüyen akılcılık, ilerleme, özgürlük ve eşitlik gibi değerlerden mürekkep Batı siyasal düşüncesine karşı bir tepki olarak görülebilir. Bu değerlerin yerini faşizmde birlik, mücadele, liderlik ve güç gibi olgular almıştır. Bu bakımdan İtalyan faşistlerin kullandığı "1789 öldü" sloganı oldukça anlamlıdır.<ref>Mümtaz'er Türköne, ''Siyaset'', Lotus Yayınevi s:133</ref> Faşizm genel olarak seçilmiş bir ulus olma bilinci, demokrasinin reddi ve yayılmacı dış politika temellerine dayanır.

 

== Siyasal sistemler ==

 

 

Siyasal sistem, sosyal sistemin bir dalı olduğu için toplumlar arasında farklı sistemler ortaya çıkmıştır. Siyasal sistem genel olarak devlete bağlı olan kurumların birbirleri arasındaki ilişkiler ve yöneten ile yönetilenler arasındaki ilişkilerin bütünüdür. Siyasal sistemler yöneten ve yönetilenin sayılarına göre kategorilendirilir.