Hint-İranlılar: Revizyonlar arasındaki fark

'''Hint-İranlılar''', ya da kendi tarihsel adlandırmaları ile '''Arya''' veya '''Aryanlar''' ([[Sanskritçe]]: ā́rya - आर्य) [[Hint-Avrupa dil ailesi]]nin önemli bir kolu olan, [[Hint-İran dilleri]]nin, MÖ 3. binyılın ikinci yarısından sonra, [[Avrasya]]'nın geniş ve önemli bölgelerinde yayılmasına sebep olmuş olan bir grup [[Hint-Avrupa halkları|Hint-Avrupa Halkıydı]], zamansal süreçte [[İran halkları|İran]] ve [[Hint-Aryanlar|Hint-Aryan]] halkları olarak bilinen, iki ayrı alt gruba bölündüler.

== Adlandırma==

Aryan terimi tarihsel olarak Hint-İranlıları belirtmek için kullanılmıştır. ''"Arya"'', terimi İran ve Hint-Aryan halklarının erken ataları olan, Proto Hint-İranlılar olarak'da bilinen, [[Hint-İran dilleri]]nin özellikle en eski konuşmacılarının kendi kendilerini tanımlamasıdır.<ref>The "Aryan" Language, Gherardo Gnoli, Instituto Italiano per l'Africa e l'Oriente, Roma, 2002.</ref><ref>. Schmitt, "Aryans" in Encyclopedia Iranica: Excerpt:"The name “Aryan” (OInd. ā́rya-, Ir. *arya- [with short a-], in Old Pers. ariya-, Av. airiia-, etc.) is the self designation of the peoples of Ancient India and Ancient Iran who spoke Aryan languages, in contrast to the “non-Aryan” peoples of those “Aryan” countries (cf. OInd. an-ā́rya-, Av. an-airiia-, etc.), and lives on in ethnic names like Alan (Lat. Alani, NPers. īrān, Oss. Ir and Iron.". Also accessed online: [http://www.iranicaonline.org/articles/aryans] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20190420222159/http://www.iranicaonline.org/articles/aryans |tarih=20 Nisan 2019 }} in May, 2010</ref>Birçok bilim adamı, artık bu gruba atıfta bulunmak için Hint-İran terimini kullanırken, [[Josef Wiesehöfer]],<ref>Wiesehofer, Joseph: ''Ancient Persia''. New York: 1996. I.B. Tauris. Recommends the use by scholars of the term Aryan to describe the Eastern, not the Western, branch of the Indo-European peoples (see "Aryan" in index)</ref> Will Durant<ref>Durant, Will: ''Our Oriental Heritage''. New York: 1954. Simon and Schuster. According to Will Durant on Page 286: “the name Aryan first appears in the [name] ''Harri'', one of the tribes of the [[Mitanni]]. In general it was the self-given appellation of the tribes living near or coming from the [southern] shores of the [[Caspian sea]]. The term is properly applied today chiefly to the [[Mitanni]]ans, [[Hittites]], [[Medes]], [[Persian people|Persians]], and [[Indo-Aryans|Vedic Hindus]], i.e., only to the ''eastern'' branch of the Indo-European peoples, whose ''western'' branch populated [[Europe]].”</ref> ve Jaakko Häkkinen<ref name="Häkkinen2012a">{{Kitap kaynağı|soyadı=Häkkinen|ad=Jaakko|başlık=Per Urales ad Orientem (Festschrift for Juha Janhunen on the occasion of his 60th birthday on 12 February 2012)|yıl=2012|yayıncı=Finno-Ugric Society|konum=Helsinki|isbn=978-952-5667-34-9|url=http://www.sgr.fi/sust/sust264/sust264_hakkinenj.pdf|editör=Tiina Hyytiäinen|editör2=Lotta Jalava|editör3=Janne Saarikivi|editör4=Erika Sandman|erişimtarihi=12 Kasım 2013|biçim=PDF|bölüm=Early contacts between Uralic and Yukaghir|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20190831011259/https://www.sgr.fi/sust/sust264/sust264_hakkinenj.pdf|arşiv-tarihi=31 Ağustos 2019|ölüurl=no}}</ref><ref name="Häkkinen 2012b">{{Web kaynağı | soyadı = Häkkinen | ad = Jaakko | başlık = Problems in the method and interpretations of the computational phylogenetics based on linguistic data – An example of wishful thinking: Bouckaert et al. 2012 | url = http://www.elisanet.fi/alkupera/Problems_of_phylogenetics.pdf | eser = Jaakko Häkkisen puolikuiva alkuperäsivusto | yayıncı = Jaakko Häkkinen | erişimtarihi = 12 Kasım 2013 | biçim = PDF | tarih = 23 Eylül 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130901213325/http://www.elisanet.fi/alkupera/Problems_of_phylogenetics.pdf | arşivtarihi = 1 Eylül 2013 | ölüurl = no }}</ref> gibi bazı bilim adamları tarafından "''Aryan''" terimi "Hint-İran" anlamında kullanılır. İtalyan nüfus genetikçisi "Luigi Luca Cavalli-Sforza, 1994' yılı "İnsan Genlerinin Tarihçesi ve Coğrafyası' kitabında, Hint-İranlıları tanımlamak için Aryan terimini kullanmıştır.<ref>{{Citation |first1= Luigi Luca |last1= Cavalli-Sforza |authorlink= Luigi Luca Cavalli-Sforza |first2= Paolo |last2= Menozzi |first3= Alberto |last3= Piazza |title= The History and Geography of Human Genes |year= 1994 |publisher= [[Princeton University Press]] |location= [[Princeton, New Jersey]] |isbn= 978-0-691-08750-4 |page= See "Aryan" in index}}</ref>

== Menşei ==