Vikipedi

Düzeltme işareti: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Botlar
774.647 değişiklik
7 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7
Değişiklik özeti yok
2. satır:
 
'''Düzeltme imi''' ya da '''düzeltme işareti'''<ref name="tdk">{{Web kaynağı |url=http://www.tdk.gov.tr/TR/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF4EC2F94D94121ECE |başlık=Türk Dil Kurumu, Düzeltme işareti |erişimtarihi=19 Şubat 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20070221180227/http://www.tdk.gov.tr/TR/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF4EC2F94D94121ECE |arşivtarihi=21 Şubat 2007 |ölüurl=yes }}</ref> ('''ˆ''') ya da '''şapka işareti'''<ref>Wiktionary - [https://tr.wiktionary.org/wiki/%C5%9Fapka_i%C5%9Fareti Şapka işareti] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140429044456/https://tr.wiktionary.org/wiki/%C5%9Fapka_i%C5%9Fareti |tarih=29 Nisan 2014 }}: ''TDK'ya atıf yapılarak''...</ref><ref>Ne Demek? - [http://ne-demek.net/anlam%C4%B1/%C5%9Fapka-i%C5%9Fareti-ne-demek.html Şapka işareti] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160304113309/http://ne-demek.net/anlam%C4%B1/%C5%9Fapka-i%C5%9Fareti-ne-demek.html |tarih=4 Mart 2016 }}</ref><ref>Haber alıntısı - [http://cengizguven.blogspot.com/2010/07/tdk-sapka-isareti-hicbir-zaman.html "Şapka İşareti" Hiçbir Zaman Kaldırılmadı.] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140429051149/http://cengizguven.blogspot.com/2010/07/tdk-sapka-isareti-hicbir-zaman.html |tarih=29 Nisan 2014 }}</ref> harflerin üzerine gelerek ses değerlerini incelten bir [[Diyakritik işaretler|diyakritik işaret]]tir. Yerine getirdiği işlev nedeniyle '''uzatma işareti'''<ref>Wiktionary - [https://tr.wiktionary.org/wiki/inceltme_i%C5%9Fareti İnceltme işareti] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140429044457/https://tr.wiktionary.org/wiki/inceltme_i%C5%9Fareti |tarih=29 Nisan 2014 }}: ''TDK'ya atıf yapılarak''...</ref><ref>Sözlükçevir - [http://www.sozlukcevir.net/inceltme-isareti-turkce-ingilizce-ceviri/ İnceltme işareti] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140429061925/http://www.sozlukcevir.net/inceltme-isareti-turkce-ingilizce-ceviri/ |tarih=29 Nisan 2014 }}</ref><ref>Milli Eğitim Bakanlığı, MEGEP, Büro Yönetimi ve Sekreterlik, F Klavye, Ankara, 2011 -
''[https://web.archive.org/web/20180712214110/http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/F%20Klavye%20-1.pdf#53 İnceltme İşareti]''</ref> adıyla, karıştırılan bir kavram olarak '''inceltme işareti''' olarak da adlandırılır. Üzerinde bulunduğu ünlüden önce gelen ünsüz harfi inceltir. Kural oluşturulurken kabul edilen bu durum genel geçergenelgeçer olarak Türkçe diline yerleşmiştir. İnceltme işareti [[Türkçe]], [[Sırpça]], [[Hırvatça]], [[Esperanto]], [[Fransızca]], [[Norveççe]], [[Rumence]], [[Slovakça]], [[Vietnamca]], [[İskoçça]], [[Portekizce]], [[İtalyanca]], [[Afrikaanca]] gibi dillerde ve ;[[Farsça]] ve [[Japonca]]'<nowiki/>nın Latin harflerine aktarılmasında kullanılan [[diyakritik işaretler]]den biridir.
 
==Kullanımı==
* '''Düzeltme imi (ˆ)''' Türkçede yalnızca sesli harflerin üzerine gelir. Harfin uzun okunmasını sağlar. Örneğin: h''Halaala (babanın kızkardeşi) ve Hâlâhâlâ (henüz, sürekli)''. Teknik olarak Türkçe dilindeTürkçede hiçbir sesli harf incelmez. İnceltme işareti, sessiz harfleri incelterek düzeltme yapar. Sesli harflerin üzerine konularak (işaretlenerek) hece uzaması sağlanır.
 
Alfabetik sıralamalarda kısa ünlüler önce gelir. Örneğin ''alem'' kelimesi, ''âlem'' kelimesinden önce yazılır.
 
===Kullanıldığı harfler===
* '''[[Â]]''': ''Türkçe’deTürkçede kullanılır.'' Hafif uzun, ince bir "a" sesidir. Kural olarak bu inceliğin tam olarak sağlanabilmesi için biraz uzatılması gerekir. Örneğin: ''Kârkâr, Hâlâhâlâ, Kâzım, Nâzım, Âlemâlem, Kâğıt…kâğıt…''
* '''[[Û]]''': ''Türkçe’deTürkçede kullanılır.'' Hafif uzatılarak okunan ince bir "u" sesidir. Doğru kullanım için kural olarak biraz uzatılması gerekir. Örneğin: s''Sükûnetükûnet, Mûrismûris, Mûzipmûzip, Sûni…sûni…''
* '''[[Î]]''': ''Türkçe’deTürkçede kullanılır.'' Uzatılarak okunan ince bir "i" sesidir. Kullanımda İ harfindeki noktanın üzerine işâretişaret koyulması, çift noktalama gerektirdiğinden yalnızca düzeltme imi kullanılır, nokta düşer. Örneğin: ''Millî, Dinîmillî, Çîdemdinî, Dîdemdîdem, Îzanîzan, Mîdemîde...''
* '''[[Ê]]''': ''Gagavuzca'daGagavuzcada kullanılır.'' Uzatılarak okunan ince bir "e" sesidir. Kürtçe ve Zazaca kelimeler dekelimelerde yine yoğun olarak rastlanır. Türkçede sâdecesadece birkaç kelimede mevcut olduğu için kullanımı öngörülmemiştir. Ancak yine de dilimizdekiTürkçede bir iki kelimenin okunuşu ile bir fikir edinmemizedinilmesi mümkündür. Örneğin: ''Mêmur, Poêtika, Nêyzenmêmur, Têliftêlif...''
* '''[[Ô]]''': Uzatılarak okunan ince bir o sesidir. Normal O"o" sesinden farklıdır. Türkçede sâdecesadece birkaç kelimede mevcut olduğu için kullanımı öngörülmemiştir. Örneğin: ''Bôlero, Âlôalô, Lôkman...'' (Aslında bu kelimelerin tamamındaki L"l" harfleri, dilin ucunun damağa doğru çekilmesiyle çıkarılan ve normal L"l" sesine göre biraz daha ince olan bir sesi gösterir: ''Ļâℓ̗ℓ̗âℓ̗ , Rôℓ̗rôℓ̗ , Gôℓ̗gôℓ̗ ''...)
* İnceltme işareti, sesli harfleri incelttiği gibi, aslında kalın sessiz harfleri de gizli olarak inceltir. Özellikle L"l" harflerinde bu durum çok belirgindir. Örneğin: ''Ļânetℓ̗ânet, Ļaℓeℓ̗aℓe,'' Hâℓ̗â''hâℓ̗â,'' Hâℓ̗''hâℓ̗...''
 
== Karet (Düzeltme İşareti) ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Düzeltme_işareti" sayfasından alınmıştır