Memlûk: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Baybarslı (mesaj | katkılar)
→‎Arap hâkimiyetinde memlûkler: iç bağlantı eklentisi yapıldı
Baybarslı (mesaj | katkılar)
→‎Arap hâkimiyetinde memlûkler: iç bağlantı eklentisi yapıldı
14. satır:
[[Muhammed]] ve [[Dört Halife]] devirlerinde İslâm ordusu Arap asıllı askerlerden meydana geliyordu. Fetihlerle birlikte Araplar dışında İslâm'a girenlerin sayısında hızlı bir artış görüldü. Yeni [[Müslüman]] olanlardan [[İranlılar]] ve [[Kıptîler]] gönüllü veya ücretli asker konumunda orduya katıldılar. [[Emevîler]] döneminde başta [[Türkler|Türk]], [[Berberiler|Berberî]] ve İranî olmak üzere Arap dışı Müslüman askerlerin sayısı daha da arttı. Emevîler için en önemli asker kaynağı [[Horasan (bölge)|Horasan]]'dı. Öncelikle sınır boylarında yaşayanlar büyük ölçüde Müslümanların tarafına geçmişler ve "[[mevâlî]]" sıfatıyla Arap ordularına katılmışlardı. Ancak ordunun kumanda kademesinde Araplar yer alıyor ve mevâlî statüsünde bulunanlar onların kendilerine ikinci sınıf insan gözüyle bakmasını kabullenemiyordu.
 
[[Basra]] Valisi [[Ubeydullah bin Ziyâd]], 674 yılında [[Buhara]] seferinden dönerken beraberinde getirdiği 2.000 kişilik bir Türk birliğini Basra'ya yerleştirmişti. [[Kuteybe bin Müslim]]'in emrindeki 12.000 askerin de yaklaşık 7.000 kadarı, çoğunluğu Türk olmak üzere Arap dışı Müslümanlardan oluşuyordu. Diğer taraftan [[Velîd bin Abdülmelik]] zamanında gerçekleştirilen [[Kuzey Afrika]] ve [[Endülüs]]'teki fetihlerden sonra [[İslam|İslâm]] ordusunda yer alan Berberî asıllı askerlerin sayısı da çok artmıştı.
[[Dosya:Photography Q27441.jpg|250px|küçükresim|[[Sâmerrâ]]'nın 20. yüzyıl başlarındaki görünümü.]]
750 yılında Emevîlerin yıkılmasına sebep olan Horasan kuvvetleri arasında Türk ve İranlı unsurlar çoğunluktaydı. Bu tarihten itibaren Horasanlılar yaklaşık iki nesil boyunca [[Abbâsîler|Abbâsî]] ordusunun en önemli birliklerini teşkil ettiler. Göçebe menşeli bu askerler Irak'taki yeni konumlarına çok çabuk uyum sağladılar ve kısa zamanda halife ve halk nezdinde büyük itibar kazandılar. [[Emîn]] ve [[Memûn]] arasındaki iç savaşta kardeşini yenen Memûn, Horasan dolaylarından topladığı kuvvetlerle iktidarı ele geçirmiş ve korumayı başarmıştı. İslâm ordusundaki Arap dışı unsurlar arasında Türkler kadar nüfuzlu olanlar yoktu. Memûn'un Horasanlı askerlerinin hemen tamamı Türklerden oluşuyor ve [[Mutasım]] devrine kadar daha çok Horasanlılar diye biliniyordu. Bu askerler hem milliyetleri hem askerî kimlikleri bakımından memlûk sisteminin bir prototipiydi. Mutasım zamanında memlûk sayısında çok hızlı ve önemli bir artış oldu. Bunun başlıca sebebi Abbâsîlerin kuruluşuna büyük katkıları olan İranlıların nüfuzunun gittikçe artmasıdır. Araplarla İranlılar arasındaki rekabetin, devletin işleyişini tehlikeli biçimde etkilemeye başlaması sebebiyle Memûn ile halefleri bu güçler arasında denge kurmak amacıyla İslâm devleti sınırları dışından Türkleri getirterek onlardan özel askerî birlikler kurmuşlardır. Böylece ordudaki memlûklerin sayısı kısa zamanda 30.000'e ulaştı. Bu birliklerin kumanda kademelerinde yine Türkler bulunuyordu. Mutasım, Türk birlikleri için [[Sâmerrâ]] şehrini kurarak onlara geniş [[ikta]]lar verdi ve yerli halkla karışmalarını engellemek amacıyla Asya steplerinden evlenecekleri kızlar getirtti.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Memlûk" sayfasından alınmıştır