Vikipedi

Mevlid: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Mavrikant Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
150.956 değişiklik
+ 2Kategori, Kaynak=fawiki
Etiket: Geri alındı
Gerekçe: +VP:TBA
Etiket: Elle geri alma
1. satır:
{{Kaynaksız|tarih=Eylül 2014}}
'''Mevlid''' - (مولد) doğum. Mevlid bir yeniliktir<ref>Makale [http://www.islamhouse.com/p/68664 "Mevlid - Hz. Muhammed'in Doğum Günü?"] IslamHouse.com 'da</ref>. Bu, her Müslümanın namazda okuduğu Fatih suresine aykırıdır.
'''Mevlîd''', [[İslam|İslâm]] edebiyatında [[Muhammed]]'in doğum gününde yapılan kutlama merasimlerine, bu merasimlerde okunmak üzere yazılan ve bestelenen [[Manzum hikâye|manzum]] şeklindeki edebî metinlere verilen isim. Mevlîd, bunun yanında İslâm edebiyatında müstakil bir edebî türdür.
<blockquote>
: Fatiha /1 – Rahmân ve rahîm olan Allah’ın adıyla [59,22-24]
: Fatiha /2 – Bütün hamdler, övgüler âlemlerin Rabbi Allâh’adır.
: Fatiha /3 – O rahmândır, rahîmdir.
: Fatiha /4 – Din gününün, hesap gününün tek hâkimidir. [24,25; 37,53]
: Fatiha /5 – (Haydi öyleyse deyiniz): “Yalnız Sana ibadet eder, yalnız senden medet umarız.” [73,9; 6,1; 3,64]
: Fatiha /6 – Bizi doğru yola, Sana doğru varan yola ilet. [4,69]
: Fatiha /7 – Nimet ve lütfuna mazhar ettiklerinin yoluna ilet. Gazaba uğrayanların ve sapkınlarınkine değil.
</blockquote>
Pek çok [[İslam]] ilahiyatçısı, Hz.[[Muhammed]]'in doğum gününü kutlamayı [[din]]de yasak bir yenilik ([[bida]]) olarak görür. Mevlid kutlamalarına muhaliflerin ana argümanı, bu bayram hakkında ne [[Kuran]]'da ne de [[İslam]] hukukunun ana kaynakları olan [[Sünnet]]'te söylenmediğidir. Ayrıca, Hz.[[Muhammed]]'in [[sahabe]]lerinden ve havarilerinden, onun doğum gününü kutladıklarını gösterecek hiçbir şey söylenmez. Aksine Hz.[[Muhammed]]'in İslam'dan önce Arapların kutladığı tüm bayramları iptal ettiği ve [[Müslüman]]lara sadece orucu ve [[kurban bayramı]]nı kutlamalarını emrettiği rivayet edilen birçok [[hadis]] vardır.
Tanınmış [[İslam]] alimi ve ilahiyatçı '''Malik ibn Anas''' (Maliki [[mezheb]]inin kurucusu) dindeki yeniliklerle ilgili olarak şunları söyledi:<ref>"Al-Igtisam", 1/64</ref>
'''"İlk Müslümanlar için dinin parçası olmayan hiçbir şey bugün böyle düşünülmemelidir."'''
Mevlid bayramının ait olduğu dinde yapılan tüm yeniliklerin haram olduğu görüşü, aşağıdaki hadislerde ana fikri yer alan birçok hadise dayanmaktadır.
 
Arapça "doğmak", "doğum zamanı" veya "doğum yeri" anlamındaki "velâdet" kelimesinden türeyen "mevlid", zaman içinde bu türdeki eserlere verilen ortak bir isim hâline gelmiştir.
[[Aişe]]'den, Resulullah'ın ([[ﷺ]]) şöyle dediği aktarılır: '''"İşimizi (dinimizi) onunla hiçbir ilgisi olmayan bu işe kim katarsa, reddedilecektir!"'''
Bu [[hadis]]in bir başka versiyonu da:
"'''Bizim tarafımızdan yönetilmeyen bir eylemi kim yaparsa reddedilecektir!"<br>el-[[Buhari]] 2697, [[Müslim]] 1718.
İmam İbn Dakik el-Eid bu [[hadis]] hakkında şunları söyledi: "Dilbilimciler, 'reddedildi' kelimesinin geçersiz anlamına geldiğini söylediler!"<ref>"Sharh al-arba'un" 24</ref>
İmam Abul-Abbas el-Kurtubi,"<br>Dedi.<ref>"el-Mufhim".</ref>
'''"Şeriata temeli gösterilmeyen bir şeyi sokan kimse reddedilir, onu işlemez ve ona boyun eğmezler!
 
Özel dinî günlerde (sünnet töreni, hac dönüşü, asker uğurlama, bir ölümün 40. günü gibi) ve kutsal gecelerde, [[Muhammed]]'in doğumu, kutsal kişiliği, miracı gibi olağanüstü anlatı ve mitoslarla bezenmiş, gerçeküstü olayları anlatan edebî metinlerin makam ve usûl ile okunmasıdır.<ref>http://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/30994/hayreddin_kizil.pdf</ref> Türkçeye Arapça'dan girmiş olan "mevlid", "Peygamberin doğum günü" anlamında da kullanılır. Halk arasında ''mevlit, mevlüd, mevlüt'' olarak da söylenmekte, kişilere isim olarak da verilmektedir.
İşte size talimatım: Yüce ve Yüce [[Allah]]'tan korkun ve kul size buyursa bile dinleyin ve itaat edin.
Nitekim (yeterince uzun) yaşayanlarınız pek çok çekişme görecekler ve bu nedenle benim sünnetime ve doğru halifelerin sünnetine uymalısınız, hiçbir şekilde bundan sapmadan ve yenilikten tamamen kaçınmalısınız, çünkü her yenilik bir yanılgıdır.
<br><br>
: '''<big>Bu bayramın muhalifleri tarafından verilen maulida tatilini reddetmenin diğer nedenleri</big>'''
1. Bu, Hıristiyanlara<ref>Makale [http://www.islamhouse.com/p/68664 "Mevlid - Hz. Muhammed'in Doğum Günü?"] IslamHouse.com 'da</ref> ve onların "Noel" kutlamalarına bir asimilasyondur. [[Muhammed]] [[peygamber]] ise şöyle demiştir:
'''"O, bizden gayrimüslimlere asimile olanlardan değil. Yahudiler ve Hıristiyanlar gibi olmayın. Yahudiler selam verir, parmaklarıyla işaret yaparlar, Hıristiyanlar fırça ile işaret yaparlar"'''
(Bu hadis [[Tirmizi]] tarafından rivayet edilmiştir ve al-Albani" Sahih al-Jami 's-Sagir kitabında iyi olarak adlandırılmıştır"). Ayrıca:
'''"Beni yüceltme, Hıristiyanların İsa ibn Meryem ile yaptığı gibi, ben sadece O'nun kölesiyim. Deyin ki: Allah'ın kulu ve Resulü"'''<br>(Buhari hadisleri koleksiyonu);
2. Çok sayıda yabancı erkek ve kadının ortak bulgusu, bazen yaralılarda meydana gelir;
3. Müzik aletlerini çalmak (çoğu İslami ilahiyatçı tarafından yasaklanmıştır);
4. Peygamberin doğumuyla ilgili olaylarla ilgili kurgusal ya da yanlış hadisler ve hikayeler, hatta bazen peygamberin doğum gününü kutladığı iddia edilen hikayeleri, bunun hiç olmamasına rağmen, hatta bu bayramın taraftarlarının bile hemfikir olduğu;
5. Çoğu zaman, Mevlidlere<ref>Makale [http://www.islamhouse.com/p/68664 "Mevlid - Hz. Muhammed'in Doğum Günü?"] IslamHouse.com 'da</ref> katılanlar gece yarısına kadar uyanık kalırlar ve en azından toplu sabah namazını, hatta bu namazın vaktini kaçırırlar;
6. Çoğu doğum günü kutlamasında, Muhammed'in<ref>Makale [http://www.islamhouse.com/p/68664 "Mevlid - Hz. Muhammed'in Doğum Günü?"] IslamHouse.com 'da</ref> abartılması ve aşırı övülmesi söz konusu olurken, peygamber bunu şöyle yasakladı:
'''Beni yüceltme, Hıristiyanların İsa ibn Maryam ile yaptığı gibi, ben sadece O'nun hizmetçisiyim. Deyin ki: Allah'ın kulu ve Resulü"'''<br>([[Buhari]] hadisler koleksiyonu)
 
Edebî bir terim olarak “mevlîd”, Muhammed peygamberin doğumunu, hayatından kısa pasajları, mucizelerini anlatan [[mesnevi]] tarzındaki metinlerin tümüne verilen isim olmakla beraber, İslâm edebiyâtında bir edebî türdür. Günümüzde Türkiye'de bu türün en tanınan örneği, [[Süleyman Çelebi (edebiyatçı)|Süleyman Çelebi]]‘nin 15. yüzyıl tarihli "Vesîletü'n Necât" (Kurtuluş Vesilesi) ismini taşıyan manzum, Türkçe eseridir. Bu nedenle "mevlîd" kelimesi ile kastedilen çoğunlukla Süleyman Çelebi'nin söz konusu eseridir. [[Türkçe]]de olduğu gibi [[Arapça]], [[Kürtçe]], [[Arnavutça]] gibi birçok dilde de mevlidler yazılmıştır. Türkçe mevlid geleneğinde olduğu gibi özel günlerde ve kutsal gecelerde okunduğu gibi, diğer zamanlarda da isteyenler tarafından okunmaktadır.
 
Musikî terimi olarak “mevlîd”, cami ve tekke musikisinin bir türünü ifade eder. İslâm musikîsinde “mevlîd” okuyanlar, Farsçadan türetilmiş "mevlidhan" tâbiri ile nitelendirilir. Günümüzde icrâ edilmekte olan mevlid bestesini, 17. yüzyılda Bursalı Sekbân adlı bir musikîşinas tarafından bestelendiği sanılmaktadır.
 
== Türk Edebiyatında Mevlid ==
Türk edebiyat literatüründe 63 mevlid yer alır. Bu eserlerin en meşhuru, Süleyman Çelebi tarafından 15. yüzyılda yazılmış olandır. Diğer mevlitlerin hemen hepsi Süleyman Çelebi'nin mevlidine naziredir. Yalnızca Süleyman Çelebi'den önce yaşamış olan [[Erzurumlu Darir|Erzurumlu Mustafa Darir]]'in "Tercümetü'd Darir" adlı eseri, İbn-i İshak'ın "Siret'ün Nebi" eserinden çeviridir.
 
[[Hamdullah Hamdi]]'nin ve [[Şemseddin Sivasi Efendi|Şemseddin Sivâsî]]'nin yazdığı mevlidler, başarılı örneklerdendir. Ancak hiçbir eser, Süleyman Çelebi'nin yazdığı mevlidin seviyesine erişememiştir.
 
== Süleyman Çelebi'nin mevlîdi ==
[[Süleyman Çelebi (âlim)|Süleyman Çelebi]] tarafından 1409'da yazılmıştır. Asıl adı "Vesîletü'n Necât" (Kurtuluş Vesilesi)'tır. 16 kısım ve 770 beyitten oluşur. Kasîde şeklinde yazılan eserin içinde gazel formunda yazılan bölümler de vardır. [[Aruz ölçüsü|Aruz vezninin]] "failatun failatun failun" vezni kullanılmıştır; sadece "velâdet” bölümünün sonundaki on beyit “mef’ ulü-fâilâtü-mefâilü-fâilün” kalıbı ile yazılmıştır.
 
Süleyman Çelebi, eserini yazarken, referans aldığı eserlerin, [[Âşık Paşa]]’ nın “[[Garibnâme]]” si, [[Erzurumlu Darir]] in “Siyerü’ n- Nebî” si, Eb’ul Hasan Bekrî’ nin “Siyer"i ve [[Muhyiddin İbnü'l-Arabî|Muhyiddîn Ibnü'l Arâbî]]’nin “Füsûs-u Hîkem“i olduğu tespit edilmiştir.
 
Halk arasında geleneksel olarak okunan mevlid, Süleyman Çelebi'nin yazdığı mevliddir.
 
== Mevlidin bestesi ==
Günümüze kadar gelen besteyi Bursalı Sekban isimli bir müzisyenin 17. yüzyılda bestelediği sanılmaktadır. Bir beste olmaktan ziyade, her bir bölümün hangi makamda nasıl seslendirileceği konusunda rehber niteliğindedir. Halka mal olmuş bir müziktir; ülkenin değişik bölgelerinin kendine özgü bir mevlid tavır ve üslubu gelişmiştir. [[Sadettin Kaynak|Hâfız Sadettin Kaynak]] ve Hâfız [[Kemal Batanay]] gibi bestekârlar da mevlidi bestelemiştir ancak pek yaygınlaşmamıştır.
 
2010 yılında ise Cumhurbaşkanlığı Yüksek Himayeleri tarafından finanse edilen bir proje ile dünyaca ünlü besteci ve orkestra şefi Selman Ada tarafından, evrensel müzik standartlarına uygun şekilde "kantat" formunda bestelenmiş şekli ile seslendirilmiştir.
 
== Mevlid geleneği ==
İslâm peygamberi Muhammed'in doğum günü hicrî takvime göre [[Rebiülevvel]] ayının 12. gecesidir. İslâm dünyası, her yıl bu günü [[Mevlid Kandili]] olarak kutlar. Mevlid günlerinde oruç tutulması, geceleri ilâhiler, kasîdeler ve Mevlîd-i Şerif okunması, dua ve sohbet edilmesi, [[Kur’an]] okunması gibi ibadetler ile kutlama yaygındır.
 
Mevlid kutlaması, [[Osmanlı Devleti|Osmanlı'da]] 1588'de, resmi bir devlet protokolü haline getirildi. Sarayın önceleri [[Ayasofya|Ayasofya Camisi]]'nde, daha sonra [[Sultanahmet Camisi]]'nde düzenlediği törenlere devletin ileri gelenleri ile birlikte halk da katılırdı. [[Sultan Abdülaziz]] döneminde [[Ortaköy Camisi|Ortaköy]], [[I. Abdülhamid]] devrinde [[Yıldız Camii]]'nde tören düzenlenirdi.
 
Kandil olarak nitelendirilen önemli dinî gün ve gecelerin dışında, çocukların 40'ı çıkınca, bir müslümanın vefâtının 40’ıncı gününde, adak ve nikâh törenlerinde, hacıların dönüşünde, sünnet merasiminde, asker uğurlama gibi vesilelerle mevlid okunması özellikle Anadolu’da gelenekselleşmiştir.
 
{{vikikaynak|Mevlid-i Şerif}}
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
[[Kategori:Muhammed]]▼
 
[[Kategori:Kürt edebiyatı]]▼
{{Türk tasavvuf edebiyatı}}
 
▲[[Kategori:MuhammedDinî edebiyat]]
▲[[Kategori:KürtEdebiyat edebiyatıterimleri]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Mevlid" sayfasından alınmıştır