Sasani İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
174. satır:
İkinci altın çağı [[I. Kavad]]'ın ikinci hükümdarlığından sonra başladı. I. Kavad, [[Eftalitler]]in yardımıyla Romalılara karşı bir sefer başlattı. 502 yılında o zaman Ermenistan'da bulunan [[Theodosiopolis]]'i (Sivas), 503 yılında ise [[Dicle]] üzerindeki [[Amida (Mezopotamya)|Amida]] (Modern Diyarbakır) ele geçirdi. 505 yılında, Ermenistan'ın Kafkasya tarafından gelen Hunlar tarafından işgal edilmesi bir ateşkesi zorunlu kıldı. Bu esnada Romalılar İranlılara Kafkasya'daki [[istihkam]]ların bakımı için para yardımında bulundu. 525 yılında [[Lazika]]'daki isyanları bastırdı ve Gürcistan'ı yeniden ele geçirdi. 530 yılında, Mirranes [[Firuz]]'un emrinde bir orduyu önemli bir Roma hudut şehri olan Dara Kalesi'ne (bugünkü Nusaybin yakınlarında) saldırmak üzere gönderdi. Bu ordu, Roma generali [[Belisarius]] tarafından karşılandı ve üstün olmasına rağmen [[Dara Muharebesi]]'nde mağlup oldu. Buna rağmen, ilerleyen süre içinde [[Lahmîler|Lahmî]] hükümdarının (Sasaniler' bağlı bir krallık, IV. El-Mundir ibn el-Mundir) yardımı ve seçkin Azadan şövalyelerinin [[Belisarius]]'un lejyonlarını karşılamak için giriştikleri taktik düzenlemeyle Roma ordularını ilki 530 yılında Nisbis Savaşı'nda ve diğeri 531 yılında Sallinicum Savaşı'nda olmak üzere iki kere mağlup etti.<ref>Zarinkoob, p. 229.</ref> [[I. Kavad|Kavad]], Eftalitelerin boyunduruğundan kurtulamamasına rağmen, içeride düzeni kurmayı başarıp Doğu Romalılara karşı başarı elde etti. Bazısı kendi adıyla anılan birden fazla şehir kurdu. Vergilendirmeyi ve iç yönetimi düzenlemeye başladı.
 
I. Kavad'tan sonra oğlu, Anuşirvan ("ölümsüz ruhla") ismiyle de bilinen [[I. Hüsrev]] (531-579) tahta çıktı. En çok övülen Sasani kralıdır. I. Hüsrev'in en çok bilinen icraatı Sasanilerin eskiyen yönetim yapısını değiştirmesi oldu. Reformları aracılığıyla, arazi sahiplerinin ellerindeki mallarının tetkikine bağlı olan akla yatkın bir vergilendirme sistemini oluşturdu. Babası bu yöntemi başlatmış ve imparatorluğunun refahını ve gelirlerini artırmak için her yolu denemişti. Bir önceki büyük feodal beyler kendi askeri teçhizatlarını, yandaşlarını ve tımar hizmetlilerini oluşturuyorlardı. I. Hüsrev maaşlı ve merkezi hükûmet tarafından teçhizatlandırılan dehkanlardan ya da 'şovalyelerden' oluşan yeni bir kuvvet ve bürokrasi kurdu.<ref name="Frye">{{Web kaynağı |url=http://www.fordham.edu/halsall/med/fryehst.html |başlık=Richard Frye "The History of Ancient Iran" |erişimtarihi=13 Kasım 2006 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20060902025020/http://www.fordham.edu/halsall/med/fryehst.html |arşiv-tarihi=2 Eylül 2006 |ölüurl=no }}</ref> Böylece orduyu ve bürokrasiyi yerel beylerden ziyade merkezi hükümete yakınlaştırdı. (''[[I. Hüsrev]]'in reformları hakkında daha detaylı bilgi için [http://www.iranchamber.com/history/articles/reforms_of_anushirvan.php buraya]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060226063547/http://www.iranchamber.com/history/articles/reforms_of_anushirvan.php |tarih=26 Şubat 2006 |tarih=26 Şubat 2006 }} bakınız'').
 
I. Hüsrev, İmparator [[I. Justinianus]]'un (527 - 565) kendisine rüşvet olarak 440,000 altın vermesine rağmen, 532 yılında yapılan "[[Sürekli Barış (532)|Ebedi Barış]]" bozarak 540 yılında geçici bir süre elde tutacağı Antakya'yı işgal ve talan etti. Suriye'yi ele geçirdi. Hüsrev geri dönerken, farklı Bizans şehirlerinden para topladı.
511. satır:
* [https://web.archive.org/web/20090715080555/http://www.iranologie.com/history/history5.html Iranologie History of Iran Chapter V: Sasanians]
* [http://www.iranchamber.com/history/historic_periods.php Iran Chamber Society (History of Iran)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20061110131804/http://www.iranchamber.com/history/historic_periods.php |tarih=10 Kasım 2006 }}
* [http://www.livius.org/persia.html Livius articles on ancient Persia]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110513141529/http://www.livius.org/persia.html |tarih=13 Mayıs 2011 |tarih=13 Mayıs 2011 }}
* [http://www.fordham.edu/halsall/med/fryehst.html Richard Frye "The History of Ancient Iran"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060902025020/http://www.fordham.edu/halsall/med/fryehst.html |tarih=2 Eylül 2006 }}
* [http://www.artarena.force9.co.uk/hpart.html Iransaga: Persian arts through the centuries] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20061009002235/http://www.artarena.force9.co.uk/hpart.html |tarih=9 Ekim 2006 }}
518. satır:
== Dış bağlantılar ==
{{Commons kategori|Sassanids|Sasani İmparatorluğu}}
* [http://www.iranica.com/newsite/articles/ot_grp7/ot_sasanian_dyn_20050301.html iranica.com]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100109191214/http://www.iranica.com/newsite/articles/ot_grp7/ot_sasanian_dyn_20050301.html |tarih=9 Ocak 2010 |tarih=9 Ocak 2010 }} [[Encyclopædia Iranica]]'daki Sasani Hanedanı makalesi
* [http://ecai.org/sasanianweb/ ECAI.org ''Geç İlkçağ'da Yakın Doğu: Sasani İmparatorluğu''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20061214083059/http://www.ecai.org/sasanianweb/ |tarih=14 Aralık 2006 }}
* [http://www.iranchamber.com/art/articles/art_of_sassanians.php Sasanilerde Sanat] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20061026095827/http://www.iranchamber.com/art/articles/art_of_sassanians.php |tarih=26 Ekim 2006 }}
526. satır:
* [http://www.islamicarchitecture.org/art/islamic-metalwork.html Islamic Metalwork]{{Ölü bağlantı}} ''Sasani Sanatı'nın sürmesi''
* [http://www.iranchamber.com/history/sassanids/sassanid_images_inscriptions1.php Sasani Resimleri ve Yazıtlarına dair bir inceleme] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20061025233710/http://www.iranchamber.com/history/sassanids/sassanid_images_inscriptions1.php |tarih=25 Ekim 2006 }}
* [http://www.transoxiana.com.ar/0104/sasanians.html Afrika'da Maveraünnehir'de Sasaniler 4]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080528203821/http://www.transoxiana.com.ar/0104/sasanians.html |tarih=28 Mayıs 2008 |tarih=28 Mayıs 2008 }}.
* [http://www.iranchamber.com/history/ctesiphon/ctesiphon.php Ctesiphon ; Parth ve Sasani imparatorluklarının başkenti, Jona Lendering tarafından] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20061016155947/http://www.iranchamber.com/history/ctesiphon/ctesiphon.php |tarih=16 Ekim 2006 }}
* [http://www.iranchamber.com/history/islamic_conquest/islamic_conquest.php İran'in Müslümanlar tarafından Fethi]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20191005023220/http://www.iranchamber.com/history/islamic_conquest/islamic_conquest.php |tarih=5 Ekim 2019 |tarih=5 Ekim 2019 }}
* [http://www.iranian.com/History/2000/August/China/ Çin'de Pirooz, Frank Wong tarafından] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070211160356/http://www.iranian.com/History/2000/August/China/ |tarih=11 Şubat 2007 }}