İbiş: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
3 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
3 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7
1. satır:
'''İbiş''', Türk [[Tulûat tiyatrosu]]nda ana roldeki komik uşak tiplemesi. Yüzü ve davranışları komiktir, saf bir yapısı vardır. [[Argo]]da ise alık, aptal, salak, şapşal ve çirkin anlamı dışında komik tavırlı kişi anlamına gelir.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Sezgin|ad1=Bahattin|başlık=Yeni Argo Sözlüğü|yayıncı=Cinus Yayınları|sayfa=129|url=https://books.google.co.in/books?id=kQ_iBQAAQBAJ&pg=PA129&lpg=PA129&dq=ibi%C5%9F+argo&source=bl&ots=UTmW3EHr-1&sig=9MU5HW_PHvmrKjA_fmG0zN-H2VE&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwjo7sa1_oTWAhUJfxoKHVEpCLUQ6AEIVzAJ#v=onepage&q=ibi%C5%9F%20argo&f=false|erişim-tarihi=1 Eylül 2017|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20170902051213/https://books.google.co.in/books?id=kQ_iBQAAQBAJ&pg=PA129&lpg=PA129&dq=ibi%C5%9F+argo&source=bl&ots=UTmW3EHr-1&sig=9MU5HW_PHvmrKjA_fmG0zN-H2VE&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwjo7sa1_oTWAhUJfxoKHVEpCLUQ6AEIVzAJ#v=onepage&q=ibi%C5%9F%20argo&f=false|arşiv-tarihi=2 Eylül 2017|ölüurl=no}}</ref> Türk tiyatro dünyasında ilk olarak giyim ve davranış ekseninde [[Abdürrezzak Abdi Efendi]] tarafından kişileştirildi. Oyunlarda olayları çözüme bağlayıcı ve yanlış anlaşılma temelli bir işlevi vardır. Halktan bir isimdir, kimi zaman kurnaz kimi zaman da saf bir tipe sahiptir. Giyim olarak ise basmadan bol paçalı bir [[şalvar]] ve kalıbı olmayan bir [[Fes (başlık)|fes]]i tercih eder. Elinde uzun saplı bir tavan süpürgesi bulunur. İbiş tiplemesinde [[Kel Hasan Efendi]] önden bir gaz tenekesi fırlatılıp sesli bir şekilde seyirci önüne çıkma ögesini de ekledi. İbiş tiplemesini en iyi canlandıran sanatçıların başında ise [[Naşit Özcan (tuluatçı)|Naşit Özcan]] gelmektedir.<ref>{{kitap kaynağı|başlık=İbiş|yayıncı=[[Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi]] c.11|yer=İstanbul|isbn=|sayfa=5517|basım=Milliyet}}</ref>
 
Batı komedisindeki efendi-uşak ikilisi Tulûat tiyatrosunda oldukça tutmuş ve "uşak" tiplemesi Türkleştirilerek İbiş tiplemesi yaratılmıştır.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Yüksel|ad1=Ayşegül|başlık=Modern Türl Tiyatrosunda Arayış ve Gelişmeler|tarih=t.y.|yayıncı=dergiler.ankara.edu.tr|yer=Ankara|sayfa=126|url=http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/13/1190/13754.pdf|erişim-tarihi=1 Eylül 2017|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20111101131425/http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/13/1190/13754.pdf|arşiv-tarihi=1 Kasım 2011|ölüurl=noyes}}</ref> İbiş, varlıklı İhtiyar ile beraber Karagöz’deki [[Karagöz ve Hacivat]] ve [[orta oyunu]]ndaki [[Kavuklu]] ve [[Pişekar|Pişekâr]] gibi iki birincil kişiden biridir. Efendisine bağlı olduğu için sadıktır, aynı zamanda hazırcevap özellikte ve kaba dillidir. Tür olarak ise “grand comique”tir.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=And|ad1=Metin|başlık=Başlangıcı'ndan 1938'e Türk Tiyatro Tarihi|tarih=2014|yayıncı=[[İletişim Yayınları|İletişim]]|yer=İstanbul|basım=7|sayfa=38}}</ref> Günümüzde sadece argo olarak bilinse bile tiyatro açısından uzun yıllar halkın hafızalarında yer edinmiştir.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Varol|ad1=Muharrem|başlık=İstanbul Şehrinin “Udhûke-Perdâzı”: Meşhur Komik Abdürrezzak (Abdi, ö. 1914)|yayıncı=Osmanlı İstanbulu|sayfa=884|url=http://osmanliistanbulu.org/tr/images/osmanliistanbulu-4/muharrem_varol.pdf|erişim-tarihi=1 Eylül 2017|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20170902050441/http://osmanliistanbulu.org/tr/images/osmanliistanbulu-4/muharrem_varol.pdf|arşiv-tarihi=2 Eylül 2017|ölüurl=noyes}}</ref>
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/İbiş" sayfasından alınmıştır