Antikomünizm: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Stalin_and_Ismet_Inonu,1932.jpg adlı dosya, Green Giant tarafından Commons'tan silindiği için kaldırıldı. Gerekçe:per c:Commons:Deletion requests/File:Stalin and Ismet Inonu,1932.jpg |
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir) |
||
17. satır:
Ardından 1871 yılında gerçekleşen [[Paris Komünü]], bu komünist kalkışmanın ilk örneği sayılır.<ref>Rougerie, Jacques, ''Paris insurgé'', {{Fra}} La Commune de., 1871</ref> Komün halkı 2 ay boyunca iktidarı kendi eline almış, daha sonra hükûmet güçleri tarafından bastırılmıştır. Bu olay daha sonra birçok marksist önder tarafından örnek gösterilecektir.
Bununla birlikte aynı yıllarda [[anarşist]] düşünürler ile Marx ve [[komünizm]] taraftarları arasında bir çekişme bulunmaktaydı. Anarşizmin kuramsal öncülüğünü yapan [[Pierre-Joseph Proudhon|Prodon]] ve [[Mihail Bakunin|Bakunin]], "devletin ortadan kaldırılması" konusunda, [[Karl Marx]]'ı eleştirmiş ve onu [[despotizm]] ve [[otorite]]rleşme ile suçlamışlardır.<ref>Bakunin, Mikhail, [https://www.marxists.org/reference/archive/bakunin/works/1872/karl-marx.htm ''Uluslararası İşçi Derneği ve Karl Marx Üzerine''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20171026215430/https://www.marxists.org/reference/archive/bakunin/works/1872/karl-marx.htm |
===I. Dünya Savaşı sonrası===
Komünist fikirlere karşıtlığın başlangıcı [[marksizm]]in felsefik olarak yeni kuramsallaştığı yıllar olsa da, somut olarak [[Sovyetler Birliği]]'nin kuruluş yıllarına dayanmaktadır (1917-1922). [[I. Dünya Savaşı]]'ndan çıkmış savaş yorgunu çeşitli halklar, yeni bir sistem arayışı içerisine girmişler ve bu tarihlerde [[sosyalizm]] fikirleri [[işçi]]lerde ve halklarda heyecan uyandırmaya başlamış ve hatta bir kurtuluş yolu olarak görülmüştür. Fakat marksist teorinin karşıt olduğu [[burjuvazi]] ve [[Kilise (örgüt)|kilise]], bu fikre baştan beri cephe almış ve bu görüşü yeryüzünden silmeye çalışmıştır. Örneğin 1920 yılında Papa [[XV. Benedictus]], [[laiklik]] içeren bu toplum düzeninin [[Hristiyanlık|Hristiyan]] medeniyetinin temellerini zayıflatacağını bildirerek [[Kutsal Makam]] aracılığıyla resmî bir açıklama yaparak komünizm akımını kınamıştır.<ref>Libreria Editrice Vaticana, [http://w2.vatican.va/content/pius-xi/en/encyclicals/documents/hf_p-xi_enc_19031937_divini-redemptoris.html ''Divini Redemptoris''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150909124153/http://w2.vatican.va/content/pius-xi/en/encyclicals/documents/hf_p-xi_enc_19031937_divini-redemptoris.html |
[[Dosya:BritishInterventionPoster.jpg|thumb|150px|sol|İngiliz müdahelesini konu alan [[Bolşevik]] karşıtı bir propaganda posteri, 1919<ref group="not">Posterde şöyle yazmaktadır: ''"Benim Rus arkadaşım! Ben, bir İngilizim, müttefiklik davasına adına, biraz daha zaman için her zaman olduğun gibi tahammüllü ve cesur olmanı istiyorum. İhtiyacın olan her şeyi derhal teslim edeceğim, dahası o kana susamış iğrenç Kızıl canavarları yok etmen için silahlar da vereceğim."''</ref>]]
28. satır:
[[Marksist-Leninist]] felsefenin [[Enternasyonalizm|enternasyonal]] [[Komünizm|komünist]] toplumu hedeflemesi sebebiyle, ortaya çıkışından bu yana uluslararası toplumda büyük etkilere yol açmıştır.<ref>Albert, Michael; Hahnel, Robin. ''Socialism today and tomorrow'', {{İng}} Boston, Massachusetts, USA: South End Press, 1981, s. 24–25</ref> Özellikle [[Komintern]], [[I. Dünya Savaşı]]'ndan sonra gerek uluslararası komünist dünyaya gerekse komünist partilere öncülük etmiş ve onları yönlendirmiştir. Bununla birlikte 1917'deki [[Ekim Devrimi]] sonrasında kurulan [[Sovyetler Birliği]], dünyadaki tüm komünist ayaklanmalara destek vermiş, bununla birlikte [[Sömürgecilik|sömürgeci]] ve emperyalist müdahalelere karşı mücadele etmiştir. [[Kurtuluş Savaşı'nda Sovyetler Birliği-Türkiye ilişkileri]] bu kapsamda geliştirilen bir ilişkiye örnek teşkil eder. Bu sebeple dünyadaki tüm ayaklanmaların, özellikle de komünist ayaklanmaların Sovyetler Birliği tarafından çıkarıldığı görüşü ortaya çıkmıştır. Örneğin Almanya'da [[Spartakistler Birliği]] Ekim Devrimi'nin başarısının ardından birçok ayaklanma örgütlemiştir. Fakat 1919'daki ayaklanma [[Freikorps]] tarafından kanlı olarak bastırılmış ve çok sayıda Spartakist öldürülmüştür.<ref>Jurado, Carlos; Caballero, B. R. ''The German Freikorps 1918–23: 1918–23'', {{İng}} Osprey Publishing, 2001, ISBN 1-84176-184-2.</ref>
Bu dönemden [[II. Dünya Savaşı]] yıllarına kadar en belirgin antikomünist faaliyetler [[İtalya Krallığı]] ve [[Nazi Almanyası]]'nda gerçekleşmiştir. [[Kara Gömlekliler]] ve [[Schutzstaffel]] gibi askerî örgütler bu ülkelerdeki komünist, sendikacı, öğretim üyesi, aydın ve aktivisti öldürmüş ve komünist faaliyetlerle bağlantılı olduğunu düşündüğü birçok kişiye suikastlar düzenlemişlerdir.<ref>Rummel, Rudolph. ''Democide: Nazi Genocide and Mass Murder'', {{İng}} Transaction Publishers, 1992, s. 12, ISBN 1-56000-004-X.</ref><ref>Çelikçi, A. S.; Kakışım , C. (2013). [http://dergipark.ulakbim.gov.tr/anemon/article/viewFile/5000106945/5000099989 ''İtalyan Faşizmi ve Tarihsel Gelişimi''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20151120010447/http://dergipark.ulakbim.gov.tr/anemon/article/viewFile/5000106945/5000099989 |tarih=20 Kasım 2015 |
===II. Dünya Savaşı sonrası===
39. satır:
===Amerika Birleşik Devletleri===
[[Dosya:Anticommunist Literature 1950s.png|thumb|150px|1950'lerde komünistlerin basına çıkarılmamasını isteyen ABD basını]]
ABD'de ortaya çıkan [[Kızıl Tehlike]] propagandası 1917 yılında gerçekleşen [[Ekim Devrimi]] sonrasında [[sosyalizm]] düşüncesinin politik alanda etkinleşmesi üzerine başlatıldı. ABD'de [[komünizm]] korkusunu tetikleyen asıl olay ise 1919 yılında yaşanan işçi [[grev]]leriydi. Yüzbinlerce metal ve kömür işçisi grevlere çıktı. Ayrıca aynı dönemde Boston'da görev yapan polisler de bazı eylemler gerçekleştirdi. Dönemin ABD federal hükûmeti, bütün bu protestoların örgütleyicilerinin [[Komünizm|komünist]]ler olduğunu açıkladı. Ardından 1920 yılında başlatılan ''"komünist avı"'' ile beraber 6,000 civarında politik aktivist, ABD federal hükûmeti [[Kızıl Tehlike]] adını verdiği antikomünist propagandaya dayanılarak hapse atıldı. Ardından 1920-1930 yılları arasında yoğun antikomünist propagandaların yapıldığı bir kültür inşa edildi.<ref>Karakaş, Kubilay C, [http://komunos.org/kizil-tehlike-abdnin-komunizm-korkusu.html ''Kızıl Tehlike: ABD’nin Komünizm korkusu''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150705221112/http://komunos.org/kizil-tehlike-abdnin-komunizm-korkusu.html |tarih=5 Temmuz 2015 |
[[II. Dünya Savaşı]] sonrası oluşan [[Soğuk Savaş]] ortamında ABD [[komünizm]]i kendisine düşman akım olarak belirlemiş [[NATO]]'nun kurulmasını sağlayarak komünizm düşüncesine savaş açmıştır.
75. satır:
1965 yılında [[Endonezya]]'da [[30 Eylül hareketi]] olarak bilinen antikomünist bir katliam yaşanmıştır. Ordu birlikleri tarafından gerçekleştirilen bu katliamda 300.000 ile 500.000 arasında kişinin sistematik olarak öldürüldüğü belirtilmektedir.<ref>Kahin, George McT; Kahin, Audrey R ''Subversion as Foreign Policy: The Secret Eisenhower and Dulles Debacle in Indonesia.'', {{İng}} New York: The New Press, 1995</ref><ref>Kohn, G. C. ''Dictionary of Wars'', {{İng}} Third edition, 2006, ISBN 978-0-8160-6577-6.</ref><ref>Ricklefs, M. C. ''A History of Modern Indonesia'', {{İng}} Second Edition, MacMillan Publishers, s. 288 ISBN 0-333-57689-6.</ref> Bazı kaynaklara göre bu sayı bir milyona yaklaşmaktadır.<ref>Sundhaussen, Ulf ''The Road to Power: Indonesian Military Politics 1945–1967'', {{İng}} Oxford University Press, 1982, s. 218, ISBN 0-19-582521-7.</ref>
30 Eylül 1965 tarihinde bir grup subay, bazı [[Endonezya Komünist Partisi]] üyeleriyle birlikte iktidardaki Endonezya ordusunu devirmek için bir girişimde bulunmuş ve olaylar sırasında altı general öldürülmüştür. Fakat bu müdahale başarısız olmuş ve hayatta kalan ordu liderleri birkaç gün içerisinde ayaklanmayı bastırmıştır. Ardından misilleme yapmaya karar veren generaller askerî ağırlıklı bir rejim kurarak yüz binlerce komünisti, bütün aileleriyle birlikte katletmiştir.<ref>Jong, Alex de, [http://komunos.org/unutulmus-katliamlar-endonezya-komunist-partisi.html Unutulmayan Katliamlar] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20151119025911/http://komunos.org/unutulmus-katliamlar-endonezya-komunist-partisi.html |tarih=19 Kasım 2015 |
===İtalya===
96. satır:
===Kore===
[[Dosya:Prisoners on ground before execution,Taejon, South Korea.jpg|150px|thumb|sol|[[Bodo League Katliamı]]'nda idam öncesi yere yatırılan mahkûmlar]]
1950 yazında [[Kore Savaşı]] sırasında komünistlere ve komünizm sempatizanı olduğu düşünülen şüphelilere karşı [[Bodo League Katliamı]] olarak bilinen bir katliam gerçekleştirilmiştir. [[Güney Kore]] başkanı [[Syngman Rhee]]; [[Güney Kore İşçi Partisi]] ve [[Bodo League]] üyelerinin idam edilmesi emrini vermiştir.<ref>[http://www.ohmynews.com/NWS_Web/View/at_pg.aspx?CNTN_CD=A0000420451 ''보도연맹 학살은 이승만 특명에 의한 것''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110503211221/http://www.ohmynews.com/NWS_Web/View/at_pg.aspx?CNTN_CD=A0000420451 |
Bununla birlikte yine [[Kore Yarımadası]]'nda gerçekleştirilen [[Namyangju Katliamı]], [[Goyang Geumjeong Mağarası Katliamı]] ve [[Jeju Ayaklanması]]'nda birçok kişi komünist olduğu iddiasıyla öldürülmüştür.<ref>Hanley, C. J.; Chang Jae-Soon, [http://www.sandiegouniontribune.com/news/2008/dec/06/korea-mass-executions-120608/ ''1950'deki Güney Kore Cinayetlerinde Çocuklar İdam Edildi''], {{İng}} San Diego Union-Tribune, Associated Press, 6 Aralık 2008, Erişim tarihi: 18 Kasım 2015.</ref><ref>Jung Hee, Song, [http://www.jejuweekly.com/news/articleView.html?idxno=657 ''Adalılar Hala 3 Nisan Katliamı'nın Yasını Tutuyorlar''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20151004170848/http://www.jejuweekly.com/news/articleView.html?idxno=657 |
===Macaristan===
115. satır:
====II. Dünya Savaşı öncesi ve savaş yılları====
Anadolu'da antikomünist faaliyetler 20. yüzyılın başlarından itibaren gelişmiş, 1920'li yıllarda kapsamlı bir hal almıştır. Bu kapsamda [[Komintern]] delegesi ve [[Türkiye Komünist Partisi (1920)|Türkiye Komünist Partisi]] kurucusu [[Mustafa Suphi]], 28 Ocak 1921 tarihinde 14 yoldaşı ile birlikte öldürülmüştür.<ref>Kılıç, Ecevit [http://arsiv.sabah.com.tr/2008/09/14/haber,ADA012A17D0146FA84E49411F4AA1647.html ''TKP'nin liderleri denizde öldürüldü''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20131106020238/http://arsiv.sabah.com.tr/2008/09/14/haber,ADA012A17D0146FA84E49411F4AA1647.html |
180. satır:
1927 yılından [[II. Dünya Savaşı]]'nın erken dönemlerine kadar [[Romanya]]'daki [[milliyetçi]], [[aşırı sağ]]cı, [[köktendinci]], [[anti-semitist]] ve [[faşist]] bir oluşum olan [[Demir Muhafızlar]] hareketi, etkin olduğu dönemlerde sıkça antikomünist faaliyetler içerisinde bulunmuştur. Onlara göre [[marksist]] felsefe [[Rumenler|Rumen toplumunun]] altını oyuyordu ve bütün bunlar Hristiyan Rumen milletini zehirlemeye çalışan [[haham]]ların işiydi.<ref>Volovici, L. ''Nationalist ideology and antisemitism: The case of Romanian intellectuals in the 1930s'', {{İng}} Butterworth-Heinemann, no. 13 s. 98</ref>
[[1936 Craiova Duruşması]] bilinen kovuşturmalarda [[Romanya Komünist Partisi]] üyeleri askerî mahkeme tarafından yargılanmış, parti liderlerine hapis cezaları verilmiştir.<ref name="jurnalul2005">{{Haber kaynağı |başlık=Procesul de la Craiova |yazar=Rodion Iutis |url=http://jurnalul.ro/scinteia/jurnalul-national/procesul-de-la-craiova-print-44453.html |gazete=Jurnalul Național |tarih=23 Mayıs 2005 |erişimtarihi=30 Mart 2018 |
[[Romanya Devrimi]] sırasında [[Nikolay Çavuşesku]] taraftarı pek çok komünist (689<ref name="ReferenceA">2014 [[Europa World Year Book]], pg. 3758, {{ISBN|978-1857437140}}</ref>–1,200<ref name="theindependent">{{Web kaynağı | url = https://www.independent.co.uk/news/world/europe/the-unfinished-business-of-romanias-revolution-1849110.html | başlık = The unfinished business of Romania's revolution | eser = [[The Independent]] | tarih = 24 Aralık 2009 | erişimtarihi = 16 Temmuz 2017 | yazar = McLaughlin, Daniel | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180414013452/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/the-unfinished-business-of-romanias-revolution-1849110.html | arşivtarihi = 14 Nisan 2018 | ölüurl = no }}</ref> arası kişi) yaralanmış ve öldürülmüştür.
|