Serebral dolaşım: Revizyonlar arasındaki fark

Beyine belli bir zaman biriminde gelen kan miktarına ''serebral kan akımı'' denir.<ref name=":1">{{Web kaynağı | soyadı1 = Tolias | ad1 = Cristos | başlık = Initial Evaluation and Management of CNS Injury: The Problem, Relevant Anatomy/Pathophysiology, Management Principles | url = https://emedicine.medscape.com/article/434261-overview | website = Medscape | erişimtarihi = 12 Mayıs 2020 | tarih = 9 Kasım 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20081229121520/https://emedicine.medscape.com/article/434261-overview | arşivtarihi = 29 Aralık 2008 | ölüurl = no }}</ref> Normal şartlarda normal bir insan beyninin kan akımı 750 ml/dakikadır. Bu miktar kalbin bir dakikada pompaladığı kanın yaklaşık % 15'dir. Bu durumda beyinde 100&nbsp;mg doku başına kan akımı ortalama 50-54 ml/dk'dır (50-54 ml/dk/100gr).<ref name=":2">{{dergi kaynağı |ad1=Fantini |soyadı1=Fantini |başlık=Cerebral blood flow and autoregulation: current measurement techniques and prospects for noninvasive optical methods. |dergi=Neurophotonics |tarih=Temmuz 2016 |cilt=3 |sayı=3 |sayfalar=031411 |doi=10.1117/1.NPh.3.3.031411 |pmid=27403447}}</ref> Bu akım miktarı ortalama bir değer olup bu değer gri cevherde 80 ml/100gr/dk değerine çıkabilirken, beyaz cevherde 20 ml/100gr/dk miktarına düşebilir.<ref name=":2" /> Beynin kan akımının bu sabit aralıklarda tutulması gereklidir. Bunun için beynin ''otoregülasyon mekanizmaları''bay mevcuttur.<ref name=":2" /><ref name=":5">{{Web kaynağı | soyadı1 = Verive | ad1 = Michael J | başlık = Pediatric Head Trauma: Practice Essentials, Background, Anatomy | url = https://emedicine.medscape.com/article/907273-overview | tarih = 10 Kasım 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20081223072906/https://emedicine.medscape.com/article/907273-overview | arşivtarihi = 23 Aralık 2008 | erişimtarihi = 12 Mayıs 2020 | ölüurl = no }}</ref> Beyine çok fazla kan gelmesi durumuna ''hiperemi'' denir ve bu durumda [[kafa içi basıncı]] artar ve normal dokular zarar görür. Kan akımının azalması durumuna [[iskemi]] denir. Kan akımı miktarı 18-20 ml/100gr/dk'nın altına düşerse iskemi başlar, 8-10 ml/100gr/dk'nın altına düşerse geri dönüşsüz hasar meydana gelir. Bu hasar esnasında ortaya çıkan iskemik kaskadlar nedeniyle hasar artar. Bu nedenle özellikle [[Şok (dolaşım)]], [[inme]], [[Beyin ödemi]], [[travmatik beyin yaralanması]] gibi otoregülasyon mekanizmalarının bozulacağı durumlarda sağlık profesyonellerinin bu dengeyi sağlayabilmesi önem kazanmaktadır.

Kan akımı miktarı kan içerisinde kimyasalların düzeyine göre de değiştirilebilir. Bunlardan en önemlisi CO2 yani [[karbondioksit]]tir. Beyindeki kılcak damarlarda (arteriol) CO2 düzeyi artarsa bu damarlar genişletilerek gelen kan miktarı arttılır, tersi olursa damarlar daraltılır. Örneğin kan karbondioksit basıncı (pCO2) düzeyi 40 mmHg (normali 38-42 mmHg)<ref name=":8">{{Web kaynağı | başlık = Blood gases: MedlinePlus Medical Encyclopedia | url = https://medlineplus.gov/ency/article/003855.htm | website = medlineplus.gov | dil = en | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160728005320/https://medlineplus.gov/ency/article/003855.htm | arşivtarihi = 28 Temmuz 2016 | erişimtarihi = 12 Mayıs 2020 | ölüurl = no }}</ref> olan birinde serebral perfüzyon basıncı 50 mmHg civarındadır. pCO2 düzeyinin 30 mmHg'ya düşürüldüğü durumda CO2 basıncında 10 mmHg düşme sağlanır. Böyle bir durumda beyin her 1 mmHg pCO2 düşme başına serebral perfüzyon basıncını 1 mmHg düşürür. Sonuçta Serebral perfüzyon basıncı da 10 birim düşerek 40 mmHg'ye düşer. Sonuç olarak pCO2 değerinde 10 birim düşme, Serebral perfüzyon basıncında 10 birim düşmeye denk gelir. Bu otoregülasyon mekanizması tabiki kan pCO2 değerleri 20-60 mmHg aralığında kalırsa çalışır. Bu değerlerin dışına çıkılması durumunda otoregülasyon mekanizmaları çalışmaz. kan CO2 değerleri ile serebral kan akımı bu nedenle yakın ilişki halindedir.<ref name=":2" />