Mustafa Kemal Atatürk'ün ölümü ve devlet cenaze töreni: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: Vandalizm
Etiket: Elle geri alma
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
14 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7
225. satır:
{{vikikaynak|Ebedi Şefimiz Atatürkün İstanbul ve Ankaradaki Cenaze Töreni Albümü}}İlk başta dini bir cenaze töreninin yapılması öngörülmedi. Ancak sarayda birkaç gün kalan kız kardeşi [[Makbule Atadan]], ağabeyinin cenazesi Ankara'ya nakledilmeden önce normalde olduğu gibi camide dini cenaze töreninin yapılması konusunda ısrar etti. Daha sonra, [[Diyanet İşleri Başkanlığı|Diyanet İşleri Başkanı]] [[Rıfat Börekçi]] tarafından cami dışında da İslami bir cenaze töreninin yapılabileceğine ikna edildi.
 
Cenaze namazı, 19 Kasım sabahı yerel saat 08.10'da İslami İlimler Enstitüsü Müdürü Prof. Şerafettin Yaltkaya tarafından geleneksel Arapça değil Türkçe olarak kılındı. Dini tören sırasında fotoğraflara izin verilmedi. Cenaze namazına kendisine yakın kişiler, bazı generaller, din görevlileri, saray görevlileri ve on beş yıl Atatürk'ün yanında görev yapan Hafız Binbaşı Yaşar Okur katıldı.<ref name="h1">{{haber kaynağı |url=http://dosyalar.hurriyet.com.tr/hur/turk/98/11/10/gundem/04gun.htm |gazete=[[Hürriyet]] |başlık=Atatürk'ün cenaze namazı |tarih=10 Kasım 1998 |dil=Türkçe |erişimtarihi=17 Nisan 2011 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20110719065033/http://dosyalar.hurriyet.com.tr/hur/turk/98/11/10/gundem/04gun.htm |arşiv-tarihi=2011-07-19 Temmuz 2011 |ölüurl=evetyes }}</ref><ref name="z1">{{haber kaynağı |url=http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=758216 |gazete=[[Zaman (newspaper)|Zaman]] |başlık=Atatürk'ün cenaze namazı neden camide kılınmadı? |yazar=Armağan, Mustafa |tarih=28 Eylül 2008 |dil=Türkçe |erişimtarihi=17 Nisan 2011 |ölüurl=evetyes |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120314014641/http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=758216 |arşivtarihi=14 Mart 2012 }}</ref>
 
===Katafalk===
Ölüm belgesini imzalayanlardan Prof. Mehmet Kâmil Berk, Atatürk'ün çenesini ipek mendille, ayak başparmağını ise bandajla bağladı. Cenazesi erteleneceği için cenazesi, Ankara'daki Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nden (GATA) bu amaçla gelen patolog Prof. Lütfi Aksu tarafından mumyalandı. Daha sonra, kız kardeşi [[Makbule Atadan]], yüksek rütbeli hükümet yetkilileri ve memurları ve diğer nüfuzlu kişiler saygılarını sunmak için belirli zamanlarda gelirken vücudu dinlenmeye alındı.
 
Atatürk'ün cesedi, ceviz ağacından çinko kaplı maun bir tabutun içine konmuştur. Bayraklı tabut 16 Kasım'da<ref name="ab">{{web kaynağı |url=http://bizimmektep.azbuz.ekolay.net/blog/yazi/oku/5000000004723026/ATATURKUN-OLDUGU-AN-CEKILEN-FOTOGRAFI-VE-15-YIL-SONRA-TABUTUNUN-ACILDIGI-O-AN |yayıncı=AzBuz |başlık=Atatürk'ün Öldüğü An Çekilen Fotoğrafı ve 15 Yıl Sonra Tabutununu Açıldığı O AN... |dil=Türkçe |erişimtarihi=17 Nisan 2011 |ölüurl=evet |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110808012736/http://bizimmektep.azbuz.ekolay.net/blog/yazi/oku/5000000004723026/ATATURKUN-OLDUGU-AN-CEKILEN-FOTOGRAFI-VE-15-YIL-SONRA-TABUTUNUN-ACILDIGI-O-AN |arşivtarihi=8 Ağustos 2011 }}</ref> sarayın kabul salonuna bir katafal üzerine yerleştirildi. Her iki yanında [[Atatürkçülük|Kemalist ideoloji]]nin altı sütununu simgeleyen üç yüksek meşale ile çevriliydi.<ref>{{kitap kaynağı |başlık=Nationalism in a global era: the persistence of nations |url=https://archive.org/details/nationalismgloba00youn |yazar=Young, Mitchell |yazar2=Eric Zuelow |yazar3=Andreas Sturm |sonyazarve=yes |yıl=2007 |sayfa=[https://archive.org/details/nationalismgloba00youn/page/n108 96] }}</ref>
 
Üç gün boyunca, binlerce yas tutan kişi, subayların şeref muhafızlarının nöbet tuttuğu katafalkın yanından geçerek saygılarını sundular.
 
===Başkente transferi===
Atatürk'ün naaşı 16 Kasım 1938 günü Dolmabahçe Sarayı tören salonunda [[katafalk]]a konuldu. On binlerce kişi Atatürk'ü son kez görmek için Dolmabahçe Sarayı'nı ziyaret etti. 17 Kasım 1938'de sarayda çıkan izdihamda 11 kişi hayatını kaybetti.<ref>{{Dergi kaynağı |url=http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/45/1659/17714.pdf |başlık=Atatürk'ün Cenaze Töreni: Yas ve Metanet |ilk=Tunç |son=Boran |dergi=Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi |sayı=47 |tarih=Bahar 2011 |sayfa=500 |erişimtarihi=20 Eylül 2019 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20190920130739/http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/45/1659/17714.pdf |arşiv-tarihi=20 Eylül 2019 |ölüurl=no }}</ref> Atatürk'ün cenaze namazı 19 Kasım 1938 günü Dolmabahçe Sarayı'nda kıldırıldı. Cenaze aynı gün [[Yavuz Zırhlısı]] ile [[İzmit]]'e oradan da aynı günün akşamı 20.30'da Ankara'ya götürüldü. Ertesi gün (20 Kasım 1938) Ankara'da başta [[Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı|Cumhurbaşkanı]] [[İsmet İnönü]], Meclis Başkanı [[Abdülhalik Renda]], Başbakan [[Celal Bayar]], hükümet bakanları olmak üzere devlet erkanı tarafından karşılanan cenaze TBMM önünde hazırlanan katafalka konuldu. 21 Kasım 1938 günü yabancı devletlerden gelenlerin de katıldığı bir cenaze töreni ile [[Ankara Etnografya Müzesi]]'ndeki geçici kabrine (katafalka) konuldu ve orada 4 ay katafalkta kaldı.<ref>{{web kaynağı |url=http://dosyalar.hurriyet.com.tr/hur/turk/98/11/10/html/ata.htm |başlık=Ata'yı özlemle andık - Özel Dosyalar - Hürriyet |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150217181144/http://dosyalar.hurriyet.com.tr/hur/turk/98/11/10/html/ata.htm |yayımcı=dosyalar.hurriyet.com.tr |tarih=10 Kasım 1998 |arşivtarihi=17 Şubat 2015 |dil=Türkçe |erişimtarihi=21 Şubat 2009 |ölüurl=yes }}</ref> Aynı günün akşamı Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Atatürk üzerine bir radyo konuşması yaptı. (21 Kasım 1938)<ref>{{web kaynağı |url=http://www.ataturktoday.com/AtaturkGunlugu/KasimNovember/21.htm |başlık=Atatürk Günlüğü Kasım 21 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150217181551/http://www.ataturktoday.com/AtaturkGunlugu/KasimNovember/21.htm |yayımcı=ataturktoday.com |arşivtarihi=17 Şubat 2015 |dil=Türkçe |erişimtarihi=21 Şubat 2009 |ölüurl=no }}</ref> Atatürk'ün naaşı Etnografya Müzesi'nde 4 ay katafalkta kaldıktan sonra, 31 Mart 1939'da defnedildi.
 
=== Anıtkabir'e nakli ===
253. satır:
* {{kitap kaynağı |başlık= Atatürk'ün Son Günleri |ilk=Cemal |son=Kutay |yazarlink=Cemal Kutay |yayımcı=Boğaziçi Yayınları |yer=İstanbul |yıl=1981}}
* {{kitap kaynağı |başlık=Atatürk'ün Vasiyeti |ilk=Mazhar |son=Leventoğlu |yayımcı=Leventoğlu Yayınevi |yer=İstanbul |yıl=1968}}
* {{dergi kaynağı |url=http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/45/1659/17714.pdf |başlık=Atatürk'ün Cenaze Töreni: Yas ve Metanet |ilk=Tunç |son=Boran |dergi=Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi |yayımcı=[[Ankara Üniversitesi]] Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü |yıl=Bahar 2011 |sayı=47 |sayfalar=487-520 |doi=10.1501/Tite_0000000334 |erişim-tarihi=20 Eylül 2019 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20190920130739/http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/45/1659/17714.pdf |arşiv-tarihi=20 Eylül 2019 |ölüurl=no }}
* {{dergi kaynağı |url=https://drive.google.com/file/d/18SM0Rym8LCcnXYg3iOeVOnymGgn0p--p/view |başlık=İngiliz belgelerinin ışığı altında Atatürk'ün son günleri |ilk=Salâhi R. |son=Sonyel |yazarlink=Salâhi R. Sonyel |dergi=[[Belleten]] |yayımcı=[[Türk Tarih Kurumu]] Yayınları |yıl=Ekim 1971 |sayı=140 |cilt=35 |sayfalar=451-586}}
* {{kitap kaynağı |başlık=Atatürk'ün Sağlık Hayatı |ilk=Bedi |son=Şehsuvaroğlu |yayımcı=Hürriyet Yayınları |yer=İstanbul |yıl=1981}}
261. satır:
== Dış bağlantılar ==
* [https://web.archive.org/web/20150217184000/http://www.tsk.tr/8_faydali_bilgiler/8_1_anitkabir/sanal_muze/index.html Anıtkabir - Sanal Müze]
* [https://www.youtube.com/watch?v=MM90vlNUa8U Atatürk'ün Cenaze Töreni] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150224025835/https://www.youtube.com/watch?v=MM90vlNUa8U&feature=youtu.be |tarih=24 Şubat 2015 }}
* [https://web.archive.org/web/20150217183433/http://www.tsk.tr/8_faydali_bilgiler/8_1_anitkabir/lidersoz.htm Yabancı Devlet Adamlarının Sözleriyle Atatürk]
* [https://web.archive.org/web/20130301082723/http://www.ataturktoday.com/CenazeTorenleri.htm Atatürk'ün Cenaze Törenlerinden Fotoğraflar]