Midilli (ada): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
AliIsingor (mesaj | katkılar)
→‎Tarihi: iç bağlantılar ekle, kozmetik düzenlemeler yap.
54. satır:
 
== Tarihi ==
 
Tarih öncesi dönemden beri önemli olan ve [[Karadeniz]] yolu üzerinde bulunan ada halkı erken bir tarihte [[Trakya]] ve [[Troas]]'ta sömürgeler kurdu ve adalı tacirler [[Naukratis]]'e dek gitti. Birkaç rakip site ([[Antissa]], [[Eresos]], [[Pyrrha]], [[Methymna]] ve Midilli) arasında paylaşıldı; Midilli, nüfuzunu Methymna dışında öbürlerine kabul ettirdi. Arkaik dönemde aristokrasinin çeşitli kesimleri arasında şiddetli siyasal çatışmalar meydana geldi. [[Terpandros]], [[Arion]], [[Alkaios]] gibi şairlerin ve [[Theophrastos]], [[Hellanikos]] gibi filozofların yetiştiği Midilli'de düşün yaşamı canlıydı. Kültür sadece erkeklerin tekelinde değildi (örneğin, rahibe Sappho burada bir genç kızlar okulu kurmuştu). Adanın siyasal tarihi [[İyonya]]'nınkiyle içiçedir. [[Persler]]'e boyun eğen Midillililer sonra ayaklandılar ve [[Delos Konfederasyonu]]'na katıldılar. MÖ 428'de Midilli, Atina egemenliğine karşı ayaklandı. Adada yaşayan herkesi öldürmeyi tasarlayan Atinalılar, sonra Midilli'ye bir klerukhia göndermekle yetindiler.
 
Daha sonra [[İskender İmparatorluğu]]'nun, Mısır'daki Ptolemaios hanedanının, [[Roma İmparatorluğu]]'nun sınırları içinde kalan Midilli, Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesi üzerine [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]]'ın payına düştü. [[İstanbul]]'u Latinler'in işgalinden sonra bir süre Venedikliler'inVenediklilerin elinde kaldı. İmparator Yuannes, adayı 1355'te kız kardeşi ile evlenen Cenevizli Françesko[[I. GattulisyoFrancesco Gattilusio]]'ya verdi. Ada 15. yüzyılın ortalarına kadar [[Gattilusio ailesi]] tarafından yönetildi.
 
=== Osmanlı zamanında Midilli ===
[[Dosya:Lesbos and Ayvalik by Piri Reis.jpg|200px|thumb|[[Piri Reis]]'in haritasındanharitasında Midilli ve çevresi]]
1462'de [[Fatih Sultan Mehmet]] tarafından Osmanlı topraklarına katıldı ve [[Kaptanpaşa]] eyaletine bağlı bir sancak olarak yönetildi. 19. yüzyılın ortalarında adadaki Türk nüfusu, toplam ada nüfusunun %16'sına kadar çıkmıştı.<ref name="akg2">{{Kitap kaynağı | url = http://books.google.com.tr/books?id=MS25xxY2LKQC&pg=PA66&lpg=PA66&dq=muslim+population+of+lesvos&source=bl&ots=NasoQMN2HI&sig=ghNK2_hN1ZSCYDawTQ3463ChVEk&hl=tr&sa=X&ei=_KAxT8OjFPTa4QSXpqT5BA&ved=0CD8Q6AEwAg#v=onepage&q=muslim%20population%20of%20lesvos&f=false | yazar = Hastings Donnan (2005) | başlık = Culture and Power at the Edges of the State | sayfa = 60 }}</ref>
 
* Midilli sancağı içindeki yönetim birimleri
 
Midilli Şehri, Yere (Bere) Nahiyesi (Midilli’ye bağlı), Ayasu Nahiyesi (Midilli’yeMidilli'ye bağlı), Mande Nahiyesi (Midilli’ye bağlı), Herse Nahiyesi (Midilli’ye bağlı), Kalonya Nahiyesi (Midilli’ye bağlı), Polihnit Nahiyesi (Midilli’ye bağlı), Pilimar/Pilmar Kazası, Molova Kazası, Yunda Kazası (Ayvalık'a bağlı şimdiki Alibey / Cunda adası).
 
=== Balkan Savaşları ve II. Dünya Savaşı ===
 
[[Balkan Savaşı]] sırasında da Yunanların bir kurşun dahi atmadan işgal ettiği (Ocak 1913) ada, [[Londra Antlaşması (1913)|Londra Antlaşması]] (30 Mayıs 1913) ile Yunanistan'a bırakıldı. 1922 yılında yapılan mübadelede adadaki Türk nüfus Anadolu'daki Rum nüfus ile yer değiştirdi.
 
Midilli, [[II. Dünya Savaşı]]'nın Balkan seferi sırasında, 4 Mayıs 1941'de, [[Atina]]'dan üç gün sonra Alman birlikleri tarafından işgal edildi. Ocak 1942'de Midilli'de bu adaların bulunduğu bölge için 982 yerel komutanlık kuruldu. Yiyecek tedarik durumu 1941'in sonunda felaketti. Korgeneral [[Curt von Krenzki]] [[Berlin]]'e bağlandı ve 40 gün boyunca ekmek verilmedi.<ref>Stephan D. Yada-Mc Neal: ''Schlachthaus Griechenland. Deutsche, bulgarische und italienische Kriegsverbrechen in Griechenland 1941–1945'', Norderstedt, o. J., S. 382.</ref> Komünist bir kurtuluş hareketi Ocak 1942'de ortaya çıktı. 10 Eylül 1944'te sona eren 40 aylık Alman işgali sırasında toplam 42 infaz gerçekleştirildi; ilk üçü Midilli limanındaydı, daha sonra - kamuoyunun dikkatini çekmek için - Tzamakia plajında infazlar yapıldı. 2016 yılında 1945 yılında inşa edilen ve yeri "tarihi anma" için bir yer olarak tanımlayan anıta ek bir plaket yerleştirildi.<ref>[https://www.gedenkorte-europa.eu/de_de/lesbos.html ''Lesbos''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180407234109/http://www.gedenkorte-europa.eu/de_de/lesbos.html |tarih=7 Nisan 2018 }}, Gedenkorte Europa, 1935–1945.</ref>
 
İşgal yıllarında ada halkının birçoğu Türkiye'ye kaçmıştır.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Midilli_(ada)" sayfasından alınmıştır