Varşova Antlaşması (1920): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Arşiv bağlantısı eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
11 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7
14. satır:
İttifak Polonya-Sovyet Savaşı sırasında, Polonya Kiev Taarruzundan hemen önce imzalandı. Piłsudski, Bolşeviklere karşı müttefikler arıyordu ve bir Międzymorze ittifakı kurmayı umuyordu; Petliura, ittifakı bağımsız bir Ukrayna yaratmak için son şans olarak gördü.
 
Antlaşmanın kalıcı bir etkisi olmadı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://zn.ua/HISTORY/varshavskiy-dogovor-1920-goda-ukrainskaya-ocenka-_.html | başlık = Petr Kraljuk (October 1, 2016). "The Warsaw Treaty of 1920: the Ukrainian assessment". ZN.UA. Retrieved 2018-09-08. | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180909000518/https://zn.ua/HISTORY/varshavskiy-dogovor-1920-goda-ukrainskaya-ocenka-_.html | arşivtarihi = 9 Eylül 2018 | ölüurl = no }}</ref> Polonya-Sovyet Savaşı devam etti ve söz konusu bölgeler 1921 Riga Barışına uygun olarak Rusya ile Polonya arasında dağıtıldı. Ukrayna ulusal hareketinin iddia ettiği bölgeler, doğuda Ukrayna SSR ile batıda Polonya arasında (Galiçya ve Volhynia'nın bir parçası) bölündü.
 
== Arkaplanı ==
[[Dosya:Symon Petliura and Antoni Listowski during Polish-Soviet War.PNG|küçükresim|263x263pik|Polonyalı General Antoni Listowski (solda) ve Petliura'nın Polonyalılar ile ittifakından sonra Ukrayna lideri Symon Petliura'yı (sağda) sürgün etti.]]
Polonyalı lider Józef Piłsudski, Polonya ve komşularını Rus İmparatorluğu ve daha sonra Rus SFSR ve Sovyetler Birliği pahasına güçlendirmek için tasarlanan Doğu Avrupa ülkeleri, Międzymorze federasyonunun Polonya liderliğindeki bir ittifakını yaratmaya çalışıyordu.<ref>{{kitap kaynağı |başlık=Survival and Consolidation: The Foreign Policy of Soviet Russia, 1918-192 |soyadı=Debo |ad=Richard K. |yazarbağı= |yıl=1992 |yayıncı=McGill-Queen's Press |yer= |isbn=0-7735-0828-7 |sayfa=59 |sayfalar= |url=https://books.google.com.tr/books?vid=ISBN0773508287&id=gQfUB0CXBO4C&pg=PA59&lpg=PA59&vq=excluded+negotiations&dq=0773508287&sig=9NMfQrVB6Hqy6Jow-Ii3G4yld2U&redir_esc=y#v=onepage&q=excluded%20negotiations&f=false | alıntı=Although the Polish premier and many of his associates sincerely wanted peace, other important Polish leaders did not. Josef Pilsudski, chief of state and creator of Polish army, was foremost among the latter. Pilsudski hoped to build not merely a Polish nation state but a greater federation of peoples under the aegis of Poland which would replace Russia as the great power of Eastern Europe. Lithuania, Belorussia and Ukraine were all to be included. His plan called for a truncated and vastly reduced Russia, a plan which excluded negotiations prior to military victory. |dil=İngilizce |erişim-tarihi=19 Haziran 2020 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20200621151335/https://books.google.com.tr/books?vid=ISBN0773508287&id=gQfUB0CXBO4C&pg=PA59&lpg=PA59&vq=excluded+negotiations&dq=0773508287&sig=9NMfQrVB6Hqy6Jow-Ii3G4yld2U&redir_esc=y#v=onepage&q=excluded%20negotiations&f=false |arşiv-tarihi=21 Haziran 2020 |ölüurl=no }}</ref><ref>{{kitap kaynağı |başlık= Fire in the Minds of Men |soyadı=Billington |ad=James H. |yazarbağı= |yıl= 1998 |yayıncı=Transaction Publishers |yer= |isbn=0-7658-0471-9 |sayfa=432 |sayfalar= |erişimtarihi=15 Haziran 2020 |url=https://books.google.com.tr/books?vid=ISBN0765804719&id=a4PRx21WVqMC&dq=0765804719&redir_esc=y |alıntı=Pilsudski's program for a federation of independent states centered on Poland; in opposing the imperial power of both Russia and Germany it was in many ways a throwback to the romantic Mazzinian nationalism of Young Poland in the early nineteenth century. But his slow consolidation of dictatorial power betrayed the democratic substance of those earlier visions of national revolution as the path to human liberation |dil=İngilizce |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20200622081438/https://books.google.com.tr/books?vid=ISBN0765804719&id=a4PRx21WVqMC&dq=0765804719&redir_esc=y |arşiv-tarihi=22 Haziran 2020 |ölüurl=no }}</ref> Bununla birlikte, planının müttefikleri Polonya ve diğerleri ile daha yakınken işbirliği yapmayı reddettiklerinden, Bolşeviklerle çatışmayı önlemek için planı aksiliklere boğdu.<ref>{{Web kaynağı | url = https://books.google.com.tr/books?id=gQfUB0CXBO4C&pg=PA210&lpg=PA210&sig=h6VOdNEyN1vXvCG5O-UctzERPNc&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false | başlık = Richard K Debo, Survival and Consolidation: The Foreign Policy of Soviet Russia, 1918-1921, sayfa 210-211, McGill-Queen's Press, 1992, ISBN 0-7735-0828-7. | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivengelli = evet | arşiv-url = https://web.archive.org/web/20200621072210/https://books.google.com.tr/books?id=gQfUB0CXBO4C&pg=PA210&lpg=PA210&sig=h6VOdNEyN1vXvCG5O-UctzERPNc&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false | arşiv-tarihi = 21 Haziran 2020 | ölüurl = no }}</ref> Ancak Nisan 1920'de, askeri bir bakış açısından, Polonya ordusunun kendi saldırılarını planlamak için Sovyetlere saldırması gerekiyordu.<ref>{{Web kaynağı | url = http://acienciala.faculty.ku.edu/hist557/lect11.htm | başlık = THE REBIRTH OF POLAND. University of Kansas, lecture notes by professor Anna M. Cienciala, 2004. Last accessed on 2 June 2006. | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/2013092114452920160305103158/http://acienciala.faculty.ku.edu/hist557/lect11.htm | arşivtarihi = 215 Mart 2016 | ölüurl = Eylülno 2013}}</ref> Piłsudski, bağımsız bir Ukrayna'nın Polonya sınırında yeniden Rusya'nın hâkimiyetinde olduğunu görmek yerine Polonya ve Rusya arasında tampon olmasını istedi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://books.google.com.tr/books?vid=ISBN0195081056&id=8RPJuAW9dQYC&pg=PA106&lpg=PA106&sig=0ds1fD09iqtWe0hH94B0sOtjzs4&redir_esc=y | başlık = Ronald Grigor Suny, The Soviet Experiment: Russia, the USSR, and the Successor States, Oxford University Press, ISBN 0-19-508105-6 | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivengelli = evet | arşiv-url = https://web.archive.org/web/20200622022731/https://books.google.com.tr/books?vid=ISBN0195081056&id=8RPJuAW9dQYC&pg=PA106&lpg=PA106&sig=0ds1fD09iqtWe0hH94B0sOtjzs4&redir_esc=y | arşiv-tarihi = 22 Haziran 2020 | ölüurl = no }}</ref> "Bağımsız bir Ukrayna olmadan bağımsız bir Polonya olamaz", Ukrayna'nın Rusya'dan ayrılmasıyla Ukraynalıların refahından daha fazla ilgilenmiş olabilir. Piłsudski, planlanan müttefikler listesinde başlangıçta yüksek görmediği Petliura'ya döndü.<ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Davies, White Eagle..., Polish edition, sayfa 99-103|erişimtarihi=|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref>
 
Haziran 1919'un sonunda, Almanya'nın Brest-Litovsk'taki antlaşmalarından "feshettiği" Versay Antlaşması imzalandı. Petliura liderliğindeki Ukrayna Halk Cumhuriyeti, 1919 başlarından beri topraklarında saldırı düzenledi ve Nisan 1920'de Ukrayna topraklarının çoğu kontrolünün dışında kaldı.<ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Watt, Richard (1979). Bitter Glory: Poland and its Fate 1918-1939. New York: Simon and Schuster. sayfa 119.|erişimtarihi=|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref>
25. satır:
 
== Antlaşma ==
Anlaşma 21 Nisan'da Varşova'da imzalandı (21'den 22'ye kadar 01:40 LST gecesi imzalandı, ancak 21 Nisan 1920 itibarıyla tarihlendirildi). Zbruch Nehri boyunca bir sınırı kabul etmek karşılığında, batı Ukrayna'daki son Polonya toprak kazanımlarını (Polonya'nın Galiçya'da başka bir Ukrayna devleti yaratma girişimi, Ukrayna-Polonya nüfusu olan bölgeler) ve Volhynian Valiliği, Kholm Valiliği ve diğer bölgelerin batı kısımları (Madde II), Polonya, Ukrayna Halk Cumhuriyeti'ni, Madde II ve III ile tanımlanan ve ataman Petliura liderliğinde sınırları olan bağımsız bir devlet (Madde I) olarak tanıdı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://esu.com.ua/search_articles.php?id=33232 | başlık = Kapelyushny, V. Treaty of Warsaw between the UNR Direktoria and Poland. Encyclopedia of Modern Ukraine. | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170226131158/http://esu.com.ua/search_articles.php?id=33232 | arşivtarihi = 26 Şubat 2017 | ölüurl = no }}</ref>
[[Dosya:Petlyura Sold UA.jpg|küçükresim|224x224pik|Petliura-Piłsudski ittifakının ardından yayınlanan Sovyet Ukrayna propaganda posteri. Ukraynalı metinde şöyle yazıyor: "Petliura Ukrayna'yı Polonyalı toprak sahiplerine sattı. Toprak sahipleri Ukrayna'yı yaktı ve yağmaladı. Toprak sahiplerine ve Petlurovitlere ölüm."]]
Antlaşmadaki ayrı bir hüküm, her iki tarafın da birbirlerine karşı herhangi bir uluslararası anlaşma yapmasını yasakladı (Madde IV). Ukrayna sınırındaki etnik Polonyalılar ve Polonya sınırındaki etnik Ukraynalılara eyaletlerinde aynı haklar tanınmıştır (Madde V).<ref>{{Web kaynağı | url = https://books.google.com.tr/books?id=jNaFc1OdN-QC&pg=PA228&redir_esc=y#v=onepage&q&f=fals | başlık = Alison Fleig Frank (1 July 2009). Oil Empire: Visions of Prosperity in Austrian Galicia. Harvard University Press. p. 228. | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivengelli = evet | arşiv-url = https://web.archive.org/web/20200621192013/https://books.google.com.tr/books?id=jNaFc1OdN-QC&pg=PA228&redir_esc=y#v=onepage&q&f=fals | arşiv-tarihi = 21 Haziran 2020 | ölüurl = no }}</ref> Toprakları köylüler arasında dağıtılacak olan Rus muadillerinin aksine, Ukrayna'daki Polonyalı ev sahiplerine, Ukrayna'nın Polonya'daki toprak mülkiyeti konusunu açıklığa kavuşturacak gelecekteki bir mevzuat Ukrayna'ya geçene kadar özel muamele gördü (Madde VI). Ayrıca, Polonya ve Ukrayna ekonomilerini önemli ölçüde bağlayan bir ekonomik anlaşma hazırlandı; Ukrayna, Polonyalılara ve Polonya devletine önemli tavizler verecekti.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CW%5CA%5CWarsawTreatyof.htm | başlık = "Warsaw, Treaty of". www.encyclopediaofukraine.com. Retrieved 2019-09-16. | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110514054259/http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CW%5CA%5CWarsawTreatyof.htm | arşivtarihi = 14 Mayıs 2011 | ölüurl = no }}</ref>
 
Anlaşmayı 24 Nisan'da General Volodymyr Sinkler ve Walery Sławek tarafından imzalanan resmi bir askeri ittifak izledi. Petliura, Bolşevik işgali altındaki bölgelerin kontrolünü yeniden ele geçirme konusunda askeri yardım sözü verdi, burada tekrar Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin yetkisini devralacaktı. Ukrayna cumhuriyeti ordusunu Polonya komutasına tabi kılacak ve ortak ordulara Ukrayna topraklarında malzeme sağlayacaktı; Polonyalılar karşılığında Ukraynalılar için ekipman sağlamak için söz verdi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://catalog.loc.gov/vwebv/search?searchCode=LCCN&searchArg=63023686&searchType=1&permalink=y | başlık = Ukraine: a concise encyclopedia, pp. 766-767, edited by Volodymyr Kubiyovych, Ukrainian National Association, University of Toronto Press, 1963-1971, 2 v., LCCN 63-23686 | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivengelli = evet | arşiv-url = https://web.archive.org/web/20200621053554/https://catalog.loc.gov/vwebv/search?searchCode=LCCN&searchArg=63023686&searchType=1&permalink=y | arşiv-tarihi = 21 Haziran 2020 | ölüurl = no }}</ref>
 
Askeri ittifakın imzalandığı gün (24 Nisan), Polonya ve UPR güçleri, Petliura hükümeti için Ukrayna topraklarını güvence altına almayı ve böylece Polonya için Rusya'dan ayıracak bir çatışma oluşturmayı amaçlayan Kiev Operasyonunu başlattı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://archive.org/details/ukrainehistory00subt_0 | başlık = Watt, Richard (1979). Bitter Glory: Poland and its Fate 1918-1939. New York: Simon and Schuster. p. 109. ISBN 978-0-671-22625-1. | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200614163156/https://archive.org/details/ukrainehistory00subt_0 | arşivtarihi = 14 Haziran 2020}}</ref> İlk sefere altmış beş bin Polonyalı ve on beş bin Ukraynalı asker katıldı.Güneydeki savaşı kazandıktan sonra, Polonya Genelkurmayı, Piłsudski'nin Kızıl Ordu ile ana savaşın gerçekleşmesini beklediği Belarus'ta 3. Ordunun hızlı bir şekilde geri çekilmesini ve kuzey cephesinin güçlendirilmesini planladı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://archive.org/details/ukrainehistory00subt_0/page/375/mode/2up | başlık = Subtelny, Orest (2000). "Twentieth Century Ukraine: The Ukrainian Revolution: Petlura's alliance with Poland". Ukraine: A History. Toronto: University of Toronto Press. pp. 375. ISBN 978-0-8020-8390-6. | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200707124022/https://archive.org/details/ukrainehistory00subt_0/page/375/mode/2up | arşivtarihi = 7 Temmuz 2020}}</ref> Polonya'nın güney kanadında müttefik Ukrayna kuvvetleri tarafından Ukrayna'da dostane bir hükümet tarafından gerçekleştirilecekti.<ref>{{Web kaynağı | url = http://militera.lib.ru/research/meltyukhov2/02.html | başlık = "On collision course". Militera. Retrieved 8 September 2018. | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20030727220601/http://militera.lib.ru/research/meltyukhov2/02.html | arşivtarihi = 27 Temmuz 2003 | ölüurl = no }}</ref>
 
== Önemi ==