Saltanatın kaldırılması: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
4 kaynağı kurtardı ve 0 kaynağı ölü olarak işaretledi.) #IABot (v2.0.7 |
|||
1. satır:
{{Atatürk Devrimleri}}
'''Saltanatın kaldırılması''' veya '''padişahlığın kaldırılması''', [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]'nin 1 Kasım 1922'de kabul ettiği 308 numaralı "Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin, hukuku hâkimiyet ve hükümraninin mümessili
hakikisi olduğuna dair" adlı kararnamesi ile gerçekleşmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.tbmm.gov.tr/kultursanat/yayinlar/yayin001/001_00_008.pdf |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=18 Ocak 2015 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20150119003211/http://www.tbmm.gov.tr/kultursanat/yayinlar/yayin001/001_00_008.pdf |arşiv-tarihi=19 Ocak 2015 |ölüurl=no }}</ref> Saltanatın
kaldırılmasıyla beraber [[Osmanlı İmparatorluğu]] resmen sona ermiştir.
18. satır:
== Sonuçları ==
Şeklen "halife" unvanını koruyan [[VI. Mehmed|VI. Mehmed (Vahideddin)]] 10 Kasım'da son cuma selamlığına katılmış, ancak yaşamına ve özgürlüğüne yönelik tehditleri gerekçe göstererek 17 Kasım sabahı Boğaziçi'nde demirli bulunan İngiliz zırhlısı [[HMS Malaya|HMS ''Malaya'']] aracılığıyla Malta'ya sığınmıştır.<ref>[http://www.firstworldwar.com/bio/mehmedvi.htm Who's Who – Sultan Mehmed VI] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180814194855/http://www.firstworldwar.com/bio/mehmedvi.htm |date=14 Ağustos 2018 }}. First World War.com (2009-08-22). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.</ref>
19 Kasım'da TBMM, veliaht [[Abdülmecid (halife)|Abdülmecid Efendi]]'yi halife ilan etmiştir. 3 Mart 1924'te çıkarılan 431 sayılı Hilafetin İlgasına ve Hanedan-ı Osmani'nin Türkiye Cumhuriyeti Memalik-i Haricine Çıkarılmasına Dair Kanun ile [[Hilâfetin kaldırılması|halifelik de lağvedilmiş]] ve tüm Osmanlı Hanedanı mensupları yurt dışına sürgün edilmiştir.{{sfn|Nafi|2016|s=183}}
26. satır:
[[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Paşa]], saltanatın kaldırılması müzakerelerinde şunları söyler:
{{söz|Hakimiyet ve saltanat hiç kimse tarafından hiç kimseye, ilim icabıdır diye müzakereyle, münakaşa ile verilemez. Hakimiyet, saltanat kuvvetle, kudretle ve zorla alınır. Osmanoğulları zorla Türk milletinin hakimiyet ve saltanatına vaziülyed olmuşlardı. Bu tasallutlarını altı asırdan beri idame eylemişlerdir. Şimdi de, Türk milleti bu mütecavizlerin hadlerini ihtar ederek, hakimiyet ve saltanatını isyan ederek kendi eline bilfiil almış bulunuyor. Bu bir emrivakidir. Mevzubahis olan, millete saltanatını, hakimiyetini bırakacak mıyız, bırakmayacak mıyız meselesi değildir. Mesele zaten emrivaki olmuş bir hakikati ifadeden ibarettir. Bu behemehal olacaktır. Burada içtima edenler meclis ve herkes meseleyi tabiî görürse, fikrimce muvafık olur. Aksi takdirde, yine hakikat usulü dairesinde ifade olunacaktır. Fakat ihtimal bazı kafalar kesilecektir.<ref>{{Web kaynağı |url=https://books.google.nl/books?id=OT_JCgAAQBAJ&pg=PT57&lpg=PT57&dq=fakat+ihtimal+baz%C4%B1+kafalar+kesilecektir.%22&source=bl&ots=aBPupj1Bvt&sig=3VEoeLUPhGCg29zEzq33eRot55c&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiUv4eOs6bVAhVNI1AKHTEbDcE4FBDoAQhBMAQ#v=onepage&q&f=false |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=26 Temmuz 2017 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20170801035442/https://books.google.nl/books?id=OT_JCgAAQBAJ&pg=PT57&lpg=PT57&dq=fakat+ihtimal+baz%C4%B1+kafalar+kesilecektir.%22&source=bl&ots=aBPupj1Bvt&sig=3VEoeLUPhGCg29zEzq33eRot55c&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiUv4eOs6bVAhVNI1AKHTEbDcE4FBDoAQhBMAQ#v=onepage&q&f=false |arşiv-tarihi=1 Ağustos 2017 |ölüurl=no }}</ref><ref>[[D. Mehmet Doğan]], Türkiye Cumhuriyeti Tarihine Giriş, 2. baskı, s. 184</ref><ref>{{web kaynağı | url= http://www.kultur.gov.tr/TR,96471/turkiye-buyuk-millet-meclisi.html | başlık= ATATÜRK DİYOR Kİ! | yayımcı= kultur.gov.tr | arşivurl= https://web.archive.org/web/20170726173838/http://www.kultur.gov.tr/TR,96471/turkiye-buyuk-millet-meclisi.html | arşivtarihi= 26 Temmuz 2017 | erişimtarihi= 26 Temmuz 2017 | ölüurl= no }}</ref>}}
Atatürk, ''[[Nutuk (Mustafa Kemal Atatürk)|Nutuk]]''{{'}}un hadiseyi anlatan bölümünde<ref>Gazi Mustafa Kemal, ''Nutuk,'' Devlet Basımevi 1938, s. 490-498.</ref> millî harekete mâni olmaya çalışmış padişah ve sadrazamı bir dizi sert ifade ile tenkit eder ve aynı zamanda saltanat rejiminin miadını doldurduğunu ima eder: "Bütün menfaatlerini mülevves bir tahtın, çürümüş, çökmüş ayaklarına sarılmakta gören...", "idrakten mahrum, vicdandan mahrum, birtakım insanlar...", "ahmakça teklifat...", "sefil... adi bir mahluk... alçak...", "Aciz, adi, his ve idrakten mahrum...", <nowiki>''</nowiki>padişah ve halife olan Vahdettin, soysuzlaşmış, kendini ve yalnız tahtını koruyabileceğini düşlediği alçakça önlemler araştırmakta".<ref>A.g.y.</ref>
| |||