Musa: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k 78.190.135.25 (mesaj) tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Ben Bilal tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. (TW) Etiket: Geri al |
Büyük ölçüde içerik eklendi ve düzenlendi |
||
1. satır:
{{
{{
| isim = <big>Musa</big><br>Moşe
| resim = Guido Reni - Moses with the Tables of the Law - WGA19289.jpg
| başlık = <big>''Musa, yasaların yazılı tableti tutarken''</big> <!--
------->(1624, [[Guido Reni]]; [[:en:Galleria Borghese|Borghese Galerisi]])
| doğum_adı = Moşe ben İmran<br><!--
------->({{ibranice|מֹשֶׁה בן עמרם}})
| doğum_tarihi = {{c.|MÖ 1391–1271}}
-------><small>(günümüzde [[Mısır Cumhuriyeti]])</small>
| ölüm_tarihi = <!--{{Ölüm tarihi ve yaşı|öY|öA|öG|dY|dA|dG}}-->
| ölüm_yeri = [[Nibu Dağı]], {{ill|Moab|en}}, [[İsrail Krallığı (birleşik monarşi)|İsrail Krallığı]]<br><!--
-------><small>(günümüzde Batı [[Ürdün]])</small>
| yattığı_yer = | yattığı_yerin_koordinatları =
| etkin_yılları = MÖ 13. yüzyıl
| tanınma_nedeni =
| önemli_eser =
| etkilendikleri =
| etkiledikleri =
| diğer_adları = {{yalın liste|
* ''Yekutiel''
* ''Ḥeber''
* ''Yeréd''
* ''Šemaĭah ben Netānél''
*
*{{nbsp|3}}([[Musa#Yahudilik|diğerleri]])
}}
| milliyet = [[İsrailoğlu|İsrailli]]
| eş = [[Sippora]]<br>Kuşite kadın<ref>{{cite web |last1=Filler |first1=Elad |title=Moses and the Kushite Woman: Classic Interpretations and Philo's Allegory |url=https://thetorah.com/moses-and-the-kushite-woman-classic-interpretations-and-philos-allegory/ |website=TheTorah.com |accessdate=11 May 2019}}</ref>
* {{ill|Gerşom|en|Gershom}}
* {{ill|Eliezer|en}}
}}
| ebeveynler = [[İmran]] <small>•</small> [[Yokebed]]
| akrabalar =
| aile = {{yalın liste|
* [[Harun]] <small>(erkek kardeş)</small>
* [[Miryam]] <small>(kız kardeş)</small>
}}
| diğer = '''Öğrencileri'''
}}
'''Musa''' ({{dil|ar|موسى}}, ''M´ūsā''), '''Moşe''' ({{dil-he-n|מֹשֶׁה|m-transl=Mōsh´e|iso3=Moše}}; {{dil|syc|<big>ܡܘܫܐ</big>}}), veya bazen '''Moses''' ({{dil|grc|Mωϋσῆς}}, <small>[[Yunancanın romanizasyonu|romanize]]:</small> ''Mōÿsēs''; {{dil|la|''Moses''}}), [[Hristiyanlık]], [[İslam]], ve [[Bahâîlik|Bahá’ílik]] gibi [[İbrahimî dinler]]de önemli bir peygamber, [[Yahudilik]]te ise en önemli [[Nevi'im|peygamber]]<ref name="aaa">{{Bibleref |Deuteronomy|34:10|KJV}}</ref><ref name="bbb">{{Citation | author= Maimonides | author-link = Maimonides | title = 13 principles of faith | at = 7th principle| title-link = Maimonedes#The 13 principles of faith }}.</ref> kabul edilen [[İsrailoğlu|İsrailli]] din büyüğü. [[İsrailoğulları]]nın önderi ve [[Musa Kanunu|kanun koyucusu]] olmuş Musa, [[Tanah|İbranice İncil]] anlatımlarında, İbranice İncil'in ilk beş kitabının birleşimi olan [[Tora]]'nın 'gökten indiricisi' olarak atfedilir.
[[Rabbinik Yahudilik]] Musa'nın MÖ 1391–1271 aralığında yaşadığını, tarihçi [[Hieronymus]] MÖ 1592, {{ill|James Ussher|en}} ise MÖ 1571 aralığında yaşadığını idda etmektedir.<ref>The 17th-century [[Ussher chronology]] calculates 1571 BC (''Annals of the World'', 1658 paragraph 164)</ref>{{refn|group="n"|Musa'nın doğumunu [[Augustinus]], eseri ''[[Tanrı'nın Şehri]]''{{'}}nde yorumlamıştır ve o doğduğu zaman ki kralların isimlerini kaydetmiştir:<blockquote>"Safrus, [[Asur İmparatorluğu|Asur]]'un ondördüncü; Ortopolis, [[Sikyon]]'un onikinci; [[:en:Criasus|Kriasus]], [[Argos]]'un beşinci kralı olarak hüküm sürdüğünde Musa, [[Antik Mısır|Mısır]]'da doğdu..."</blockquote>Orthopolis, MÖ 1596–1533 yılları arasında 63 yıl boyunca 12. Sikyon Kralı olarak hüküm sürdü; Kriasus ise, 1637–1583 arasında 54 yıl boyunca Argos'un 5. Kralı olarak hüküm sürdü.}} Bilim dünyasının ortak fikir birliği Musa'ya benzer bir figürün olma olasılığını korurken, Musa'nın [[efsanevi]] bir figür olma olasılığını da varsayar.<ref name="Archaeo" /><ref>{{cite book|first=Robert D.|last=Miller II|title=Illuminating Moses: A History of Reception from Exodus to the Renaissance|url=https://books.google.com/books?id=bXZfAgAAQBAJ&pg=PA21|date=25 November 2013|publisher=BRILL|isbn=978-90-04-25854-9|page=21|quote=Van Seters concluded, 'The quest for the historical Moses is a futile exercise. He now belongs only to legend.'}}</ref><ref name="Dever2001">{{cite book|author=William G. Dever|title=What Did the Biblical Writers Know and When Did They Know It?: What Archeology Can Tell Us About the Reality of Ancient Israel|url=https://books.google.com/books?id=6-VxwC5rQtwC&pg=PA99|year=2001|publisher=Wm. B. Eerdmans Publishing|isbn=978-0-8028-2126-3|page=99}}</ref><ref>{{cite book|author=Avraham Faust|title=Israel's Exodus in Transdisciplinary Perspective: Text, Archaeology, Culture, and Geoscience|url=https://www.academia.edu/11906343|year=2015|publisher=Springer|isbn=978-3-319-04768-3|page=476}}</ref> [[Çıkış|Mısır'dan Çıkış Kitabı]]'na göre Musa, halkının, yani köleleştirilmiş bir azınlık halk olan İsrailoğullarının nüfuslarının arttığı ve bu nedenle [[Firavun]]'un, İsrailoğlullarının Mısır'ın düşmanları ile iş birliği kuracağı endişesini duyduğu bir dönemde doğdu.<ref>Exodus 1:10</ref> Firavun, İsrailoğullarının nüfusunu azaltmak için tüm yeni doğan [[İbraniler|İbrani]] erkek çocuklarının öldürülmesini emrettiğinde, Musa'nın annesi [[Yokebed]] onu gizlice sakladı.
Firavun'un kızı {{ill|lt=Bithia|Firavun'un kızı (Çıkış)|en|Pharaoh's daughter (Exodus)}}'nın, Nil Nehri'nin yakınlarında bulunurken bebek olan Musa'yı bulması ve onu büyütmek istemesiyle Musa, firavun kraliyet ailesiyle birlikte büyüdü. Birgün, [[Mısırlılar|Mısırlı]] bir köle efendisinin bir İbrani'yi dövdüğünü gördü ve yetkilerini kullanarak köle efendisini öldürttü. Halkının bu denli kötü muamele görmesi Musa'yı, halkı ile birlikte Kızıldeniz'den Midian'a kaçmaya iteledi. Orada, {{ill|Horeb Dağı|en|Mount Horeb}}'ında, [[Yanan Çalı|yayan bir çalı]] içerisinden çıkan {{ill|Rab'bin Meleği|en|Angel of the Lord}} ile karşılaştı ve onunla konuştu.<ref>{{cite book |author=Douglas K. Stuart |year=2006 |title=Exodus: An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture |url= |location= |publisher=B&H Publishing Group |pages=110–13 |isbn= |author-link= }}</ref>
[[Yahveh]], İsrailoğulları ile Firavun arasında barış yapmak için Musa'yı Mısır'a geri gönderdi.
Lisanı daha düzgün olduğunu ve kendisini doğrulamasını sağlaması için<ref>Çıkış 4:10</ref> Yahveh, Musa'nın ağabeyi [[Harun]]'nun da Musa'ya eşlik etmesini emretti.<ref>Çıkış 7:7</ref> [[On Bela]]'dan sonra Musa halkını, {{ill|lt=İsrailoğullarının Mısır'dan Çıktıkları|İsrailoğullarının Mısır'dan Çıkışı|en|The Exodus}} yerin ötesine götürdü. Ardından Musa'nın [[On Emir]]'i aldığı [[Sina Dağı]]'na yerleştiler. Yaklaşık 40 yıl bu topraklarda yaşadıktan sonra Musa, [[Nebo Dağı]]'nda, [[Vadedilmiş Topraklar|Vaatedilmiş Topraklar]] üzerinde yaşamını yitirdi.
==İsminin etimolojisi==
[[Dosya:Moses - Alta-Tadema.jpg|küçük|dikey=1.3|[[Lawrence Alma-Tadema]]'nın 1904'te resmettiği ''Musa'nın bulunuşu'']]
''Musa'' ismi için birkaç etimoloji önerilmiştir. Mısırca bir kök olan ''msy'' ("çocuğu") yüksek olası bir alternatiftir ve Mısırlı isimlendirmesinde bulunan [[teoforik isim|teoforik bir isimdir.]] Örneğin {{ill|Thutmose|en}} ("[[Thoth]]'un çocuğu"), veya [[I. Ramses|Ramses]] ("[[Ra]]'nın çocuğu"). {{ill|Abraham Yahuda|en}}, [[Tanah]]'da verilen hecelemelere dayanarak "geniş su", "gölet", veya "su" köklerinin ''msy'' ile birleştiğini ve Musa'nın, bebekken [[Nil Nehri|Nil]]'de bulunmasına atıfta bulunarak "Nil'in çocuğu" (''mw-še'') olduğunu savunmaktadır.
Musa'nın doğumunun [[İncil]] anlatımı, ''Musa'' isminin görünen anlamını açıklamak için bir [[halk etimolojisi]]nden bahseder.<ref name="Hays" /><ref>Naomi E. Pasachoff, Robert J. Littman, [https://books.google.it/books?id=z4eaj09hscAC&pg=PA5 ''A Concise History of the Jewish People''], Rowman & Littlefield, (1995) 2005 p. 5.</ref> Bazı öneriler ise firavunun kızından aldığı yönündedir: "Artık bir oğlum oldu, onu sudan çıkardım (''meshitihu'') ve ona Musa (Moşe) ismini verdim."<ref>[[Book of Exodus|Exodus]] 2:10</ref><ref name="Maciá">Maciá, Lorena Miralles. 2014. "[https://books.google.it/books?id=AWMIBAAAQBAJ&pg=PA155 Judaizing a Gentile Biblical Character through Fictive Biographical Reports: The Case of Bityah, Pharaoh's Daughter, Moses' Mother, according to Rabbinic Interpretations]." Pp. 145–75 in ''Narratology, Hermeneutics, and Midrash: Jewish, Christian, and Muslim Narratives from Late Antiquity through to Modern Times'', edited by C. Cordoni and G. Langer. [[Vandenhoeck & Ruprecht]].</ref> Firavun kızının sözünden, ''Mose'' isminin 'çıkarmak' anlamına gelen bir fiil kökünden geldiği tahmin edilir.
==Geçmişsellik==
Modern bilimsel fikir birliği, Musa'nın efsanevi bir figür olduğu düşünür,<ref name=Archaeo>{{cite journal | last=Dever | first=William G. | title=What Remains of the House That Albright Built? | journal=The Biblical Archaeologist | publisher=University of Chicago Press | volume=56 | issue=1 | year=1993 | issn=0006-0895 | doi=10.2307/3210358 | pages=25–35| quote=the overwhelming scholarly consensus today is that Moses is a mythical figure| jstor=3210358 }}</ref> ancak {{ill|William G. Dever|en}}'ın, "MÖ 13. yüzyılın sonlarında, Transjordan'nın güneyinde bir yerde Musa benzeri bir figür var olmuş olabilir." yazdığı gibi,<ref name="Dever2001">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=6-VxwC5rQtwC&pg=PA99|başlık=What Did the Biblical Writers Know and When Did They Know It?: What Archeology Can Tell Us About the Reality of Ancient Israel|sayfa=99|yayıncı=Wm. B. Eerdmans Publishing|yıl=2001|isbn=978-0-8028-2126-3|yazar=William G. Dever}}</ref> [[arkeoloji]]k olarak Musa'nın varlığını doğrular. Ne Mısır ne de [[Sina]]'nın doğasında, hiçbir Antik Mısır veya Exodus-Tesniye kaynağı Musa'dan bahsetmez, ve onun merkezî bir figür olduğu hikayeyi destekleyecek herhangi bir arkeolojik delil henüz bulunamamıştır. Musa ile Tora'daki [[Çıkış (Tevrat)|Çıkış]] ve [[Tesniye]] bölümlerinde yaşanan olaylar hakkında Antik Mısır kaynaklarında hiç atıf yer almamakta olup, Mısır ve [[Sina Yarımadası]]'nda keşfedilmiş arkeolojik kanıtlar da Musa'nın ana figür olduğu hikâyeleri desteklememektedir.{{sfn|Meyers|2005|pp=5–6}}
==İbrahimî dinlerde==
{{Ayrıca bakınız|İbrahimî dinler}}
===Yahudilikte===
{{Ana|Yahudilikte Musa}}
[[Dosya:Rembrandt Harmensz. van Rijn 079.jpg|küçük|<center><big>Moše Rabbenu</big></center>{{ortala|(''[[On Emir]]le Moşe'', [[Rembrandt]]){{nbsp|5}}}}]]
[[Yahudilik]]te '''Moše ben Amram''' ({{dil-he-n|מֹשֶׁה בן עמרם|lit=İmran oğlu Moşe}}) veya '''Moše Rabbenu''' ({{ibranice|מֹשֶׁה רַבֵּנוּ}}, ''lit.'' "Moşe öğretmenimiz"), gelmiş geçmiş tüm peygamberler arasında en önemlisi ve yasa koyucucu olarak kabul edilir.<ref name="aaa"/><ref name="bbb"/> [[Tanah]]'taki Musa anlatılarının çoğu [[Çıkış (Tevrat)|Çıkış]], [[Levililer]], [[Sayılar (Tevrat)|Sayılar]], ve [[Tesniye]] kitaplarından gelir.{{sfn |Van Seters |2004|p=194}} [[Bilim adamı|Bilim adamlarının]] çoğu bu kitapların derlemesinin MÖ 538–332'teki [[Antik Pers halkı|Pers]] dönemine kadar gittiğini, ancak daha önceki yazılı ve sözlü geleneklere uyuştuğunu düşünmektedir.<ref>Finkelstein, I., Silberman, NA., ''The Bible Unearthed: Archaeology's New Vision of Ancient Israel and the Origin of Its Sacred Texts'', p. 68</ref><ref>[[:fr:|Jean-Louis Ska]], [https://books.google.com./books?id=7g4yqsv0S0cC&pg=PA260''The Exegesis of the Pentateuch: Exegetical Studies and Basic Questions,''] Forschungen zum Alten Testament, Vol 66, Mohr Siebeck, 2009 p. 260.</ref>
Yahudi kıyametinde ve [[Midraş]] olarak bilinen [[haham|rabbinik]] tefsir türünde ve Yahudi sözlü hukuğunun birincil eserleri olan [[Mişna]] ve [[Talmud]]'da, Musa hakkında çok sayıda hikâye ve ek-bilgi bulunmaktadır. Ayrıca Yahudi geleneğinde Musa'ya, bir dizi yan isim verilir. Midraş Musa'yı, çeşitli isimlerle anılan yedi İbranice İncil kişiliğinden biri olarak tanımlar.<ref>Midrash Rabbah, Ki Thissa, XL. 3-3, Lehrman, p. 463</ref> Musa'nın diğer isimleri: ''Yekutiel'' (annesinin verdiği), ''Heber'' (babasının verdiği), ''Yered'' ([[Miriam]]'ın verdiği), ''Avi Zanoah'' ([[Harun]]'un verdiği), ''Avi Gedor'' ([[:en:Kehath|Kehah]]'ın verdiği), ''Avi Soco'' (süt hemşiresinin verdiği), ''Şemaiah ben Netanel'' (Yahudi halkının verdiği).<ref>Yalkut Shimoni, Shemot 166 to Chronicles I 4:18, 24:6; also see Vayikra Rabbah 1:3; Chasidah p. 345</ref> Ayrıca Musa için ''Toviah'' (ilkisimi) ve ''Levi'' (aileismi) (Vayikra Rabbah 1:3), ''Heman'',<ref>Rashi to Bava Batra 15s, Chasidah p. 345</ref> veya ''Mechoqeiq'' (kanunî)<ref>Bava Batra 15a on Deuteronomy 33:21, Chasidah p. 345</ref> ve ''Ehl Gav Ish'' (Sayılar 12:3) isimlerini de kullanılır.<ref>Rashi to Berachot 54a, Chasidah p. 345</ref> Başka bir [[tefsir]]de Musa, Horeb Dağı'nda, [[Yanan Çalı]] arasında İlahi görüşü gördükten sonra Cennetin yedinci katına kadar yükselmiş, hatta [[Cennet]] ve [[Cehennem]]i canlı canlı ziyaret etmişti.<ref>Ginzberg, Louis (1909). ''[http://www.swartzentrover.com/cotor/e-books/misc/Legends/Legends%20of%20the%20Jews.pdf The Legends of the Jews Vol. II : The Ascension of Moses; Moses Visits Paradise and Hell]'' (Translated by Henrietta Szold) Philadelphia: Jewish Publication Society.</ref>
===Hristiyanlıkta===
[[Dosya:Philippe de Champaigne - Moses with the Ten Commandments - WGA04717.jpg|küçük|
<center><big>Moses prophetam</big></center>{{ortala|(''On Emirle Moses'' (1648), [[:en:Philippe de Champaigne|Philippe de Champaigne]]){{nbsp|5}}}}]]
[[Hristiyanlık]]ta '''Moses prophetam''' ([[Latince]]de "Moses peygamber"), [[Yeni Ahit]]'te, [[Eski Ahit]] din büyükleri arasında en çok bahsedilen ve peygamber kabul edilen kişidir. Hristiyanlar için Moses, İsa'nın öğretilerinde pekiştirildiği ve açıklandığı şekliyle, genellikle Tanrı'nın yasalarının bir sembolüdür. Yeni Ahit yazarları, İsa'nın misyonunu açıklamak için sık sık İsa'nın sözlerini ve yaptıklarını Moses ile karşılaştırdılar. Örneğin [[Elçilerin İşleri]] 7:39–43, 51–53'te [[altın buzağı]]ya tapan [[Yahudiler]]in Musa'yı reddetmesi, günümüzde geleneksel Yahudiliğin ve Yahudilerin İsa'yı reddetmesine benzetilir.<ref>{{Cite book|title=Acts (IVP New Testament Commentary Series)|last=Larkin|first=William J.|publisher=Intervarsity Press Academic|year=1995|isbn=978-0-8308-1805-1|location=|quote=|via=}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.biblegateway.com/passage/?search=Acts+7&version=NIV|title=Bible Gateway passage: Acts 7 – New International Version|website=Bible Gateway|access-date=2017-01-08}}</ref>
[[Dosya:Transfigurationbloch.jpg|küçük|sol|dikey=0.7|''[[İsa'nın başkalaşımı|İsa'nın transfigürasyonu]] sırasında görünen Moses'', [[Carl Bloch]]]]
====Mormonizm'de====
[[İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi]] üyeleri (halk dilinde [[Mormonlar]] olarak isimlendirilirler) genellikle Musa'ya diğer Hristiyanların bakış açısı gibi bakarlar. Bununla birlikte Mormonlar, [[İncil|Hristiyan İncili]]'ndeki Musa anlatımını kabul etmenin yanı sıra, Kutsal Yazılar'ın bir parçası olarak {{ill|Musa'nın Kitabı|en|Book of Moses}}'ndan seçmeleride kabul ederler.<ref>{{citation |last=Skinner |first=Andrew C. |authorlink=Andrew C. Skinner |contribution=Moses |contribution-url=http://contentdm.lib.byu.edu/cdm/ref/collection/EoM/id/3959 |pages=958–59 |editor1-last=Ludlow |editor1-first=Daniel H |editor1-link=Daniel H. Ludlow |title=Encyclopedia of Mormonism |location=New York |publisher=[[Macmillan Publishing]] |year=1992 |isbn=978-0-02-879602-4 |oclc=24502140|title-link=Encyclopedia of Mormonism }}</ref> Bu kitabın, Musa'nın tercüme edilmiş yazıları olduğuna inanılıyor ve {{ill|Büyük Bedelin İncisi|en|Pearl of Great Price (Mormonism)}}'nde yer alıyor.<ref>{{citation |last=Taylor |first=Bruce T. |contribution=Book of Moses |contribution-url=http://contentdm.lib.byu.edu/cdm/ref/collection/EoM/id/5555 |pages=216–17 |editor1-last=Ludlow |editor1-first=Daniel H |editor1-link=Daniel H. Ludlow |title=Encyclopedia of Mormonism |location=New York |publisher=[[Macmillan Publishing]] |year=1992 |isbn=978-0-02-879602-4 |oclc=24502140|title-link=Encyclopedia of Mormonism }}</ref>
Son Zaman Azizleri, Musa'nın ölümünü görmeden cennete götürüldüğüne inanma konusunda da benzersizdir. Ayrıca [[Joseph Smith]] ve [[:en:Oliver Cowdery|Oliver Cowdery]] 3 Nisan 1836'da, Musa'nın kendilerine yüceltilmiş, ölümsüz, ve fiziksel bir biçimde, {{ill|lt=Kirtland Tapınağında|Kirtland Tapınağı|en|Kirtland Temple}} (Kirtland, [[Ohio]]'da) göründüğünü ve onlara, "dünyanın dört bir yanından İsrail'in toplanmasının anahtarlarını ve [[İsrail Krallığı (kuzey)|kuzey ülkesi]]nden [[kayıp on kabile]]nin önderliğini" verdiğini idda ettiler.<ref>The [[Doctrine and Covenants]] [https://www.churchofjesuschrist.org/study/scriptures/dc-testament/dc/110.11?lang=eng 110:11]</ref>
===İslam'da===
{{Ana|İslam'da Musa}}
[[Dosya:Musa (Moses)1.png|küçük|<center><big>M´ūsā Alėyhîssalam</big></center>{{ortala|([[Hüsn-i hat]])}}]]
[[İslam]]'da '''M´ūsā bin ʿImrān''' ({{dil|ar|ٰمُوسیٰ ابن عمران}}) veya '''M´ūsā Alėyhîssalam''' (موسى عليه السلام), [[İslam'da peygamberler ve elçiler|peygamber]] olarak kabul edilen ve [[Kur'an]]'da, [[Muhammed]] dahil diğer tüm İslamik peygamberlerden daha çok bahsedilen kişidir.<ref>{{kitap kaynağı|url=https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-1/taha-suresi-20/ayet-29/diyanet-isleri-baskanligi-meali-1|bölüm=Taha suresi, 29.ayet|alıntı='Bana ailemden birini yardımcı yap,'|yayıncı=[[Diyanet İşleri Başkanlığı|Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı]]|başlık=Diyanet İşleri Başkanlığı Kur'an-ı Kerim Meali}}</ref><ref>{{kitap kaynağı|url=https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-1/furkan-suresi-25/ayet-35/diyanet-isleri-baskanligi-meali-1|bölüm=Furkân suresi, 35.ayet|alıntı=Andolsun biz Musa'ya Kitab'ı(Tevrat'ı) verdik, kardeşi Harun'u da ona yardımcı yaptık.|yayıncı=[[Diyanet İşleri Başkanlığı|Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı]]|başlık=Kur'an-ı Kerim Meali}}</ref><ref>{{kitap kaynağı|url=https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-1/meryem-suresi-19/ayet-53/diyanet-isleri-baskanligi-meali-1|bölüm=Meryem suresi, 53.ayet|alıntı=Rahmetimizin bir sonucu olarak ona kardeşi Harun'u bir peygamber olarak armağan ettik.|yayıncı=[[Diyanet İşleri Başkanlığı|Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı]]|başlık=Diyanet İşleri Başkanlığı Kur'an-ı Kerim Meali}}</ref>{{Sfn | Keeler | 2005 | pp = 55–66}}{{Sfn | Keeler | 2005 | pp = 55–56 | ps =, describes Moses from the Muslim perspective:
:"Among prophets, Moses has been described as the one 'whose career as a messenger of God, lawgiver and leader of his community most closely parallels and foreshadows that of Muhammad', and as 'the figure that in the Koran was presented to Muhammad above all others as the supreme model of saviour and ruler of a community, the man chosen to present both knowledge of the one God, and a divinely revealed system of law'. We find him clearly in this role of Muhammad's forebear in a well-known tradition of the miraculous ascension of the Prophet, where Moses advises Muhammad from his own experience as messenger and lawgiver."}}
Kur'an'da Musa, Muhammed gibi hem peygamber (nebî) hem de elçi (resûl) olarak tanımlanır; ikinci bir tanımlama ise Musa'nın, [[İsrailoğulları|kavmine]] ayetler ve kanunlar getiren peygamberlerden biri olduğunu gösterir.<ref>Azadpur, M., 2009. Charity and the Good Life: On Islamic Prophetic Ethics. In Crisis, Call, and Leadership in the Abrahamic Traditions (pp. 153-167). Palgrave Macmillan, New York.</ref>{{Sfn | Keeler | 2005 | p = 55}} [[Hadis]]lerden biri veya Muhammed'in yaşamıyla ilgili geleneksel anlatılar — [[Müslümanlar]]ın [[Namaz|5 vakitlik ibadetleri]] ile sonuçlanan — Musa ile Muhammed arasında, [[cennet]]te gerçekleşen bir karşılaşmayı anlatır.<ref>{{cite web |url=https://sunnah.com/bukhari/97/142 |title=Sahih al-Bukhari, Book 97, Hadith 142 |author=<!--Note stated--> |website=Sunnah.com |access-date=13 February 2020}}</ref> [[Huston Smith]] bu buluşmanın, "Muhammed'in hayatındaki en önemli olaylardan biri" olduğunu söylüyor.<ref>{{Citation | last = Smith | first = Huston | author-link = Huston Smith | url = https://books.google.com/books?id=eDMIwLHwKOcC | title = The World's Religions | publisher = Harper Collins | year = 1991 | page = 245| isbn = 978-0-06-250811-9 }}.</ref>
[[Dosya:Nabi Musa jerico-Jerusalam.jpg|sol|küçük|{{ill|lt=Makam El-Nabi Mūsā|Nabi Musa|en|Nabi Musa}}, [[Eriha]]]]
Kur'an'da Musa'dan en az 502 defa bahsedilir; bahseden geçitler arasında [[Bakara Suresi|2]].49–61, [[A'raf Suresi|7]].103–60, [[Yunus Suresi|10]].75–93, [[İsra Suresi|17]].101–04, [[Tâhâ Suresi|20]].9–97, [[Şu'ara Suresi|26]].10–66, [[Neml Suresi|27]].7–14, [[Kasas Suresi|28]].3–46, [[:en:Al-Ghafir|40]].23–30, [[Zuhruf Suresi|43]].46–55, [[Duhan Suresi|44]].17–31, [[Nazi'at Suresi|79]].15–25, ve diğerleri bulunur. [[İncil]]'de anlatılan Musa'nın yaşamındaki kilit olayların çoğu, İncil'de bulunmayan [[Hızır]]'la karşılaşma hikâyesiyle Kur'an'ın farklı [[Sure]]lerine dağılmış olarak bulunur.{{Sfn | Keeler | 2005 | pp = 55–66}}
Musa'nın Kur'an'daki hikâyelerinde, Musa'nın bir tekneye koyup Nil'in sularına saklaması ve böylece onun tamamen [[Allah]]'nın korumasına terk edilmesi, annesi [[Yochebed|Yokebed]]'e Allah tarafından emredilmiştir.{{Sfn | Keeler | 2005 | pp = 55–66}}<ref>{{Kur'an ayetleri|28|7|style= ref}}</ref> Ancak [[Tanah]] ve [[İncil]]'deki hikâyeninin aksine Musa'yı [[Nil Nehri|Nil]]'in sularında yüzerken Firavun'un kızı değil karısı {{ill|Asiya|en}} buldu. Asiya kocası Firavun'u, hiç daha önce bir çocukla kutsanmadıkları için, Musa'yı oğulları olarak sahiplenmeye ikna etti.<ref>{{Kur'an ayetleri|28|9|s=ns}}</ref><ref>{{cite book|title=Prophets in the Quran: an introduction to the Quran and Muslim exegesis|last=Wheeler|first=Brannon M.|publisher=Continuum International Publishing Group|year=2002|isbn=0-8264-4957-3|ref=harv}}</ref><ref>{{cite book|title=Noble Women of Faith: Asiya, Mary, Khadija, Fatima|author=Shahada Sharelle Abdul Haqq|edition=illustrated|publisher=Tughra Books|year=2012|isbn=978-1597842686|ref=harv}}</ref> Kur'an'daki başlıca Musa anlatıları; Firavun'a, Allah'ın varlığını ve ilahî mesajlarını kabul ettirmeye çalışması,<ref>{{Kur'an ayetleri|79|17|end=19|style=ref}}</ref> ve İsrailoğullarının kurtuluşuna giden yolda liderlik misyonu yapması vurgulamaktadır.{{Sfn | Keeler | 2005 | pp = 55–66}}<ref>{{Kur'an ayetleri|20|47|end=48|style=ref}}</ref> Kur'an'a göre Musa, İsraillileri [[Kenan]]'a girmeye teşvik etti, ancak İsrailliler Kenanlılarla savaşacakları ve bir ihtimal yenilgi yaşayacakları korkusuyla Kenan'a girmek istemediler.Bu gelişme sonucunda Musa, kardeşi Harun ve asi İsrailoğullarının, Mısır'dan ayrılmaları istemeleri için birgün Allah'a yalvararak seslenir. Bu selzerişinden sonra İsrailoğulları Musa'nın dediği her şeye razı olur ve İsrailliler için 40 yıllık göçebe yaşamı başlar.<ref>{{Kur'an ayetleri|5|20|style= ref}}</ref> Bazı [[İslami]] geleneklerin iddalarına göre Musa, [[Eriha]]'daki Makam El-Nabi Musa'ya gömülmüştür.<ref>{{cite book |title= Primitive Semitic Religion Today |author= Samuel Curtiss |year= 2005 |publisher= Kessinger Publishing |isbn=1-4179-7346-3 |url= https://books.google.com/?id=qMTRCuk3gD0C&dq=%22nebi+musa%22 |pages= 163–4}}</ref>
==
* [[
* [[İbrahimî dinlerdeki peygamberler tablosu]]
* [[Şablon:LevininOğluKehatınNesli|Musa'nın soyağacı]]
==Notlar==
{{kaynakça|group=n}}
==Kaynakça==
{{kaynakça}}
| |||