İstanbul: Revizyonlar arasındaki fark

Tarih boyunca İstanbul kentine verilen onlarca ad içinde, Türkler tarafından yaygın biçimde benimseneni ve günümüzde kullanılanı İstanbul'dur. Bu adın "''eis tin polin''" ({{Dil|el|εις την πόλιν|dil_adı=e}}) tamlamasından geldiği sanılmaktadır.<ref name="Nişanyan, Taraf">{{Web kaynağı | url = http://www.taraf.com.tr/sevan-nisanyan/makale-istanbul.htm | başlık = Kelimebaz: İstanbul | erişimtarihi = 30 Haziran 2010 | yayımcı = [[Sevan Nişanyan]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131029195555/http://www.taraf.com.tr/sevan-nisanyan/makale-istanbul.htm | arşivtarihi = 29 Ekim 2013 | ölüurl = yes }}([http://www.webcitation.org/5qrM5s9sq WebCite®] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20121211212455/http://www.webcitation.org/5qrM5s9sq |tarih=11 Aralık 2012 }})</ref> Bu tamlama, o dönem Yunancasında "şehirde", "şehrin içinde", "şehiriçi" gibi anlamlara gelmekteydi.<ref name="Nişanyan, Taraf"/> Ayrıca halk dilinde "[[n]]" ünsüzüne bitişen "[[p]]" sesi "[[b]]" sesine dönüşüyordu.<ref name="Nişanyan, Taraf"/> Bu bağlamda ''İstanbul'' adının kökeni pek çok kaynakta bu tamlamayla ilişkilendirilmektedir. MS 2. yüzyıldan kalma [[Ermenice|Ermeni]] kaynaklarında da ''Istanbol ''ya da ''Istınbol'' biçiminde anılan şehir adının, [[Türkçe]]ye bu şekilde giriş yapmış olması olasıdır.<ref name="İ.İ.E. isim">{{Kitap kaynağı| son = Göncüoğlu| ilk = Süleyman Faruk| yazarurl = | yardımcıyazarlar = | yıl = 2010| başlık = İstanbul'un İlkleri Enleri| yayımcı = Ötüken| yer = İstanbul| id = ISBN 978-975-437-753-8 | dil = Türkçe | bölüm = En çok ismi olan şehir | sayfalar = 233}}</ref> Halûk Tarcan araştırması ise İstanbul adının kökeninin Yunanca ya da Ermenice değil Türkçe olduğunu ve "''astan bolıq''"tan geldiğini göstermektedir. ''As'', Ön-Türkçede "uzay", "Tanrı beldesi" gibi anlamlara gelmekteydi. ''As'' kökünden ''As/qan'' (Tanrı beldesinde ''as''ılı) doğup zamanla ''Astan'' olmuş ve Hitit diline ''İstan'' olarak geçmiştir. "''Bolıq''" ise ''kent'' demektir ve bu kelimenin günümüzde Bolu, Gelibolu, Hayrabolu, İnebolu, Niğbolu, Safranbolu ve Tirebolu gibi yaşayan örnekleri vardır. Bu iki kelime, "''Astan-bolıq''" bize "cennetvarî kent" anlamını vermektedir.<ref name="A.D.">{{Dergi kaynağı| son = Tarcan | ilk = Halûk | yazar = | yardımcıyazarlar = | yazarlink = | başlık = İstanbul'un Kökü Tartışması | dergi = Aydınlık | sayfalar = 62,63 | yıl = 2010 | ay = Temmuz | id = ISSN 1301-6679}}</ref> Osmanlı döneminde şehir merkezi için kullanılan adlar çeşitlilik gösterse de vilayet çapında adlandırma hemen hemen sabit kalmıştır. İstanbul kentine ev sahipliği yapan üst idari birimin, şehirle aynı adı taşıması Osmanlı İmparatorluğu döneminden kalma bir uygulamadır. Roma egemenliği altındayken şehrin topraklarının bulunduğu eyalet ise Avrupa Yakasında [[Trakya]] ({{Dil|la|Tracia|dil_adı=e}}, {{Dil|el|Θράκη|dil_adı=e}}); Anadolu Yakası'nda [[Bitinya]] ({{Dil|la|Bithynia|dil_adı=e}}, {{Dil|el|Βιθυνία|dil_adı=e}}) eyaletiydi.<ref name="Bithynia">{{Web kaynağı | url = http://www.pontos.dk/publications/books/bss-7-files/the-bithynian-cities | başlık = The Bithynian cities under the later empire | erişimtarihi = 30 Haziran 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131029192919/http://www.pontos.dk/publications/books/bss-7-files/the-bithynian-cities | arşivtarihi = 29 Ekim 2013 | ölüurl = no }} {{İng}} ([http://www.webcitation.org/5qrMj8Vk0 WebCite®] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20121211212800/http://www.webcitation.org/5qrMj8Vk0 |tarih=11 Aralık 2012 }})</ref>