Coventry: Revizyonlar arasındaki fark

== Tarihçe ==▼

[[Dosya:Coventry precinct and spire.jpg|thumb|sağ|Coventry sırf yayalar için merkezi alışveriş merkezi ve arka planda eski Coventry Katedrali'nin Alman bombardımanından yıkılmamış çan kulesi]]▼

Coventry'de ilk yerleşke antik Romalıların Coventry şehrinin yaklaşık 6.5&nbsp;km güneyinde kurdukları bir yerleşkedir. Orta Çağlar başlarında Anglo-Sakson olan Aziz Osburga tarafından kurulan bir rahibeler manastırı etrafından da bir yerleşke ortaya çıkmıştır.<ref>[http://www.historiccoventry.co.uk/history/history.php#arden Coventry'in Arden Ormanı bölgesinde ilk kurulması]</ref> Fakat bu rahibeler manastırı 1016'da İngiltere Midlands bölgesinin istila eden Kral [[Knud]] komutası altında bulunan Danimarkalı aşiret ordusu tarafından yakılıp yıkılmıştır. 1043'te Mecria Kontu olan "Leofric" ve karısı [[Lady Godiva]] bu rahibe manastırı yıkıntıları üzerinde yeniden "Sen Mary" adına [[Benediktin Tarikatı]] kesişleri için bir manastır kurmuşlardır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.coventrycathedral.org.uk/History.html |başlık=Coventry Katedrali websitesinde katedralin tarihi |erişimtarihi=3 Kasım 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20081014182646/http://www.coventrycathedral.org.uk/History.html |arşivtarihi=14 Ekim 2008 |ölüurl=yes }}</ref> Bu yeni manastırın kapısı yakınlarında yeni bir sivil halk yerleşkesi ortaya çıkmıştır. Zamanla bu manastır kapısı önünde kurulan yerleşke bir pazar kurma merkezi olmuş bu kurulan pazar ve yerleşke hızla büyümüştür.▼

14. yüzyıl başlarında Coventry İngiltere'nin en önemli tekstil ticaret merkezi olmuştur. Kurulan manastır çok gösterişli ve süslü Gotik mimari stilli Katedral binasına dönüştürülmüştür. Bu kurulan ticaret merkezi ve katedrali olması dolayısıyla tarihi iyice tahmin edilemeyen bir dönemde İngiltere geleneklerine uyarak "şehir" statüsü ve unvanı taşıması imtiyazı verilmiş olan kent, Orta Çağlar boyunca İngiltere'nin en şehirlerinden olmuştur. 1102-1541 döneminde "Lichfield Katolik Kilise Bölgesi"'nin başında bulunan piskoposlar "Coventry ile Lichfield Piskoposu" veya "Lichfield ile Coventry Piskoposu" unvanını taşımışlardı . Geleneksel olarak tahmin edilemeyen bir zamandan itibaren, Coventry "şehir" statüsü taşımakla beraber, yeniden 1345'te verilen bir Kraliyet Beratı ile bu berata dayanarak da "şehir" statüsü taşımaya başladı. 1451'de ise Conventry'ye kendi başına "Coventry Şehri Kontluğu" unvanı verildi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.british-history.ac.uk/report.aspx?compid=16033 | başlık = The City of Coventry: Local government and public services: Local government to 1451 | çalışma = A History of the County of Warwick: Volume 8: The City of Coventry and Borough of Warwick | yayımcı = British History Online | tarih = 1969 | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140806035148/http://british-history.ac.uk/report.aspx?compid=16033 | arşivtarihi = 6 Ağustos 2014 | erişimtarihi = 3 Kasım 2015 | ölüurl = no }}</ref>▼

18. yüzyıl ve 19. yüzyılda Coventry İngiltere'de bulunan üç tane saat (el saati ve duvar saati) üretim merkezlerinden başta geleni oldu, Coventry'nin yanında diğer saat üretim merkezleri [[Prescot]], [[Lancashire]] ve [[Clarkenwell]], Londra idi..<ref name=cwm>{{Web kaynağı | url = http://www.coventrywatchmuseum.co.uk | başlık = Coventry Watch Museum Project | yayımcı = Coventry Watch Museum | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150315104916/http://www.coventrywatchmuseum.co.uk/ | arşivtarihi = 15 Mart 2015 | erişimtarihi = 20 Mart 2020 | ölüurl = yes }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.coventrykid.com/My%20Suddens%20Branches.htm | başlık = John Suddens, watchmaker | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120322023811/http://www.coventrykid.com/My%20Suddens%20Branches.htm | arşivtarihi = 22 Mart 2012 | erişimtarihi = 3 Kasım 2015 | ölüurl = yes }}</ref> İsviçre'deki saat yapımcılarının kıyasıya rekabeti nedeni ile Coventry'de bulunan bu saatçilik sanayi çöktü. Bu sanayiide yetişmiş ustalar ve yetenekli ve eğitimli madenden eşya yapım işçilerinin çırak-usta olarak yetiştirme usullerini iyi bilindiği için, Coventry'de bulunan işçiler havuzu bu şehirde önce bisiklet sanayiinin kurulmasına; sonra motosiklet sanayinin ve en sonunda otomobil, makine tezgâhları ve uçak sanayilerinin gelişmesine önayak oldular.▼

19. yüzyılın sonnunda Coventry İngiltere'de bulunan bisiklet yapımı sanayisinin baş üretme merkezi olmuştu. Bu gelişmiş yerel sanayi, bisiklet şeklinin yenileştirmesinde de baş rol oynadı. Pedallı bisiklet ilk defa 1871'de "büyük yüksek ön tekerlekli-küçük arka tekerlekli ('fr:grand-bi' veya 'ing:penny-farthing') bisiklet şekli James Starley tarafından tasarımlandı ve üretime alındı. Sonra 1884'te yeğeni John Kemp Starley "Rover Güvenlik" tipi bisiklet tipini tasarlayıp üretime almıştı. Bu yeni bisikleti tasarlayıcı şirketin ismi ve markası "Rover Şirketi" idi. 20. yüzyılın başında bisiklet üretimi yanında, Coventry'de otomobil üretimine de geçildi. Çok geçmeden Coventry İngiltere'nin otomobil üretim merkezi oldu. Fakat 20. yüzyıl ikinci yarısında bu otomobil üretimi hemen hemen sona erdi. Yine [[Jaguar Cars]] marka lüks otomobil Coventry'de "Brown Lane Otofabrikası"'nda de 2004'e kadar yapılmakta idi ve yeni Jaguar marka otomobillerinin tasarımlaması da aynı şehirde "Whitleye Fabrikası"'nda yapılmaktaydı. Jaguar Cars otomobil şirketi birkaç defa el değiştirdikten sonra son olarak bir Hindistan şirketi olan [[Tata Motors]]'un eline geçti ve Coventry'deki üretim merkezi kapatıldı. Yine de Jaguars Cars Şirketi'nin tasarım merkezi Coventry'de Whitely'de bulunmaktadır.▼

[[Dosya:ORW424M (650 x 488).jpg|thumb|Coventry'de bulunan otofabrikasında 1972'de "Chrysler Şirketi" tarafından geliştirilen v 1972 [[Hillman Avenger]] Tiger marka otomobili.]]▼

[[I. Dünya Savaşı]] sonunda Coventry büyümeye devam etti. Şehirdeki eski ev stokları işçi sınıfına ev temin etmeye yeterli olmamaktaydı. Bunun için 1917'de önce Şehir Yerel İdaresi tarafından yaptırılan ve sosyal ev olarak kiraya verilen evler ortaya çıkartıldı. Bundan sonra 1920'li ve 1930'lu yıllarda şehirdeki ev sıkıntısını çözmek için şehirde heme yerel idare tarafından kiralık ve hem de özel sektör tarafından "mortgage" borçlanması ile satılık evler de yapılıp yeni semtler kuruldu. Şehrin güneyinden merkeze girmeden geçen karayolu etrafında 1930'lu yıllarda başlayıp 1940'ta sona eren bir yeni ev yapma furyası ile oluşan büyük yeni semtler şehrin etrafındaki kırsal yeşil sahaları kapladı.▼

[[II. Dünya Savaşı]] sırasında İngiltere'nin önemli mühendislik, otomobil ve sanayilerinin bulunduğu Coventry Nazi [[Luftwafe]] hava gücünün masif bir "Stratejik Bombardıman" kampanyasına hedef oldu. 14 Kasım 1940'ta gayet büyük bir Luftwaffe hava bombardıman filosu "yangın bombaları" kullanarak "Coventry Blitz Saldırısı" adı verilen çok sayılı uçaklarla havadan bombardıman saldırısı sırasında şehir merkezinin büyük bir kısmı harabeye döndürülüp yerle bir edildi. Bu "Coventry Blitz Saldırısı" sonunda Coventry Katedrali de sadece dört dış duvarı ve çan kulesi ayakta kalan bir harabeye döndürüldü. Lufwaffe'nin bu bir günlük hava bombardıman saldırısı sonunda şehirde 4,000 özel ev kullanılmaz hale geldi. Şehrin sanayi üretim fabrikalarının 3/4'u tümüyle tahrip edildi. Ölü sayısı 800'ü geçti ve birçok sayida yaralı ortaya çıktı. Almanlar bu gayet büyük hava bombardıman saldırısı ile büyük şehirsel alanların tahrip edilmesi stratejisine "Coventrate" (Coventryleştirme) adı verdiler.<ref>{{Web kaynağı | url = http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/15/newsid_3522000/3522785.stm | başlık = BBC ON THiS DAY / 15 / 1940: Germans bomb Coventry to destruction | çalışma = BBC News Online | tarih = 15 Kasım 1940 | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150324232953/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/15/newsid_3522000/3522785.stm | arşivtarihi = 24 Mart 2015 | erişimtarihi = 3 Kasım 2015 | ölüurl = no }}</ref>▼

"Coventry Blitz Saldırısı", İkinci Dünya Savaşı sırasında "Londra Saldırıları", "[[Hull]] Blitz Saldırısı" ve "[[Plymouth]] Blitz Saldırısı " ile birlikte o savaşta İngiltere'de en büyük zararlar doğuran hava bombardıman saldırılarındandır. Şehrin ortasında bu saldırıdan hemen sonra gayet büyük yangın fırtınası çıktı ve bu dallanıp etrafa yayıldı ve şehre gayet büyük zayiat verdi. Bu Coventry Blitz Saldırısı'nın şehirde bulunan silah, mühimmat, otomobil, uçak ve uçak motoru fabrikaları konsantrasyonunu eritmek için bir hedef olduğu kabul edilmektedir. Ama bir başka tez de "Coventry Blitz Saldırısı"nın, bu saldırının yapılmasından 6 gün önce İngiltere [[Kraliyet Hava Gücü]]'nun [[Münih]] üzerine yaptığı bombardıman saldırısına Adolf Hitler'in misilleme amacı ile yapıldığı da iddia edilmiştir. Conventry Münih gibi sadece bir endüstri merkezi değildi ve aynı zamanda İngiltere'de Orta Çağ'dan kalma tarihî yapıların konumlandığı antik asıllı bir merkeze sahipti. Bu eski tarihsel yapılar Luftwaffe Coventry Blitz Saldırısı sonunda ya yerle bir olmuş ya da o kadar ziyan görmüşlerdir ki yıktırılmaları gerekmiştir. Diğer taraftan savaştan sonra Coventry şehri merkezi yenilenmekte iken yeni geliştirilen modern yapılara yer sağlamak için birkaç bu saldırıdan nispeten az ziyan gören tarihsel binanın da yıkılması gerekmiştir. Savaştan sonra yeniden yapılan ve 1970'te tamamlanan Coventry şehir merkezi yeni binaları ve açılan yeni yollar ile yenileşen şehir olarak eskisinden gayet değişik bir görünüm almıştır.▼

II. Dünya Savaşı sonuçlandıktan sonra Coventry şehri yeniden planlanıp sanki yeniden yapıldı. Bu şehir gelişmesinin stratejisini tasarlayan şehir plancısı mimar "Donald Gibson" idi.▼

Bu stratejik plana uygun olarak hem yerel idareye ait kiralık sosyal evler ve hem de özel sektörün satmak için yaptığı evler ile Coventry'de büyük yeni semtler oluşturdu. Bu yeni semtler kısmen hava bombardımanından ziyan görmüş evlerin yerine yapıldı; kısmen de eskimiş ve yeni hayat standartlarına uygun olmayan evlerin yıkılıp yerlerine modern yeni evlerinin yapılması şeklinde oluştu. Bu arada yapılan yeni evler arasında güney Canley'de yaptırılan prefabrike evlerden oluşan bir semt bulunmaktadır. Bu evlerin planlanmaları devamlı uzun süreli içinde yaşanmaya elverişli olmayacağı kabul edilmişti. Bu prefabrike evler planlanma miyatlarını çoktan doldurmuş olmakla beraber günümüzde bile içlerinde yaşanmakta ve bu evlerde hala yaşayanlar tarafından sevilmektedirler. II, Dünya Savaşı'ndan sonraki gelişmelerin ortaya çıkardığı bu yeni semtler Radford, Coundon, Canley ve Stoke Heath adlarını taşımaktadır.▼

Coventry'nin yeni merkezi de Donald Gibson tarafından yeniden tasarlanıp yapıldı. Bu şehir plancının en önemli katkılarının başında Coventry merkez şehir çarşısı ve alışveriş merkezi olan "Precinct"'in, o zaman Avrupa için pek yeni kavram olarak, sırf yayalara mahsus olarak kullanılması ve dükkanlar için kamyonlarla yapılan lojistik desteğin yayalardan ayrı ve uzak olarak dükkanların arkasından sağlanmasıdır.▼

[[Dosya:Coventry Cathedral -from above-8.jpg|thumb|lright|Yeni yapılmış modern Coventry St Micheal Katedrali]]▼

Bombardıman'dan yıkılıp sadece dış duvarları ve ana çan kulesi ayakta kalan Orta Çağ'dan kalan tarihsel Coventry St Micheal (Melek Mikail) Katedrali yerine eski yıkık dört duvara dönũşmüş katedralin yenilenmisinde de Coventry, katedralleri harpte yıkılmış diğer Avrupa şehirlerinden farklı bir tutum göstermiştir. Genellikle katedrali ve eski büyük merkezi kiliseleri harap olan Avrupa şehirleri eski katedrallerinin tıpatıp kopyası olan eski katedraller ve büyük kiliselerden kalma parçaların hepsini tekrar kullanıp eski planlara göre ve eski usul malzemeler kullanılarak yeniden katedral veya büyük kilise binaları inşa etmeyi tercih etmişlerdi. Coventry ise buna karşıt bir tutum göstermiştir. Eski yıkık katedralin dört duvarı biraz pekiştirilerek yıkık halde bırakıldı. Yıkıntılardan bir açık hava sunağı yapıldı ve üzerine eski katedralin yanmış tavan kirişlerinden yapılmış "Yanarak Kömürleşmiş İstavroz (Charred Cross)" monte edildi. Eski Ortacağlar can kulesi yıkılmadan kalmıştı. Bu yıkık katedralin mevki yanına modernist mimarı akımına göre modern mimar Sir "Besil Spence" tarafından tasarlanan modern bir katedral yapıldı. Yeni Coventry Katedrali, yanında yıkık dört duvardan ve eski çan kulesinden oluşan eski katedral harabesi bulunan; tümüyle modern mimari stilli ve modern yapım metodları ve malzemeleriyle inşa edilen yeni modern bir bina oldu. Yeni katedralin de eski katedral gibi pembemsi renkli kesme "Hollington"'dan cikarilarn kumtaşından duvarları bulunmaktadır. Eski taştan çan kulesi ayakta kalmakla beraber, yeni katedral için prefabrike metalden bir kule ve üzerinde metalden heykeller yapılmıştır. Bu büyük metal kilise kulesi o zamana kadar hiç uygulanmamış bir yapı tekniği kullanılarak bir helikopter tarafından katedral mevkine getirilmiş; helikopter havada yerinde durmakta iken yavaş yavaş monte edileceği mevkiye indirilip monte edilmiştir. Bu yeni katedral için modern ressam ve sanatkarlarlardan yeni vitray cam pencereler ısmarlanmış ve bunlar binaya monte edilmiştir. Yeni katedrali eski katedralle birleştiren üzeri kapalı yüksek giriş salonu bulunur. Bunun önündeki, sokaktan merdivenle çıkılan giriş kapısı iki ince sütundan ve bunlar arasında bir metal istavrozdan oluşmaktadır. Bu giriş kapısının sağındaki dış duvar üzerinde heykeltıraş [[Jacob Epstein]] tarafından yapılmış "Melek [[Mikail]]'in Şeytana Karşı Galebesi" adlı büyük bir yatan şeytan ve onun üzerinde büyük, ayakta duran Melek Mikail'i gösteren heykel duvara monte edilmiş bulunmaktadır. Katedral yeni ve modern kilise mobilyalarını da ihtiva etmektedir. El işlemesi (tapestry) duvar halıları yenidir ve modern ressamlar ve heykeltıraşlar tarafından hazırlanmıştır. Sunakın önünde bulunan İsa'yı gösteren kutsanmış el işleme büyük duvar halısı (tapestry) ressam [[Graham Sutherland]] tarafından yapılmış olup bir zamanlar dünyada en büyük sunak duvar halısı olduğu kabul edilmiş idi.▼

1950'li ve 1960'lı yıllar Coventry ve bu kentte yaşayanlar için bir altın dönem olmuştur. Bu dönemde Coventry'de yerleşik otomobil endüstrisi en şaşaalı dönemini yaşamıştır. Bu dönemde Coventry şehri sakinlerinin kullanılabilir ortalama şahsi gelirleri İngiltere'de en yüksek yerel kullanılabilir ortalama gelirler arasında bulunmuştur. Bu yüksek şahsi gelir, şehirde sporun ve güzel sanatların gelişmesine büyük katkılar yapmıştır. Bu dönemde Coventry'de yaptırılan kapalı yüzme havuzu Britanya adasında bulunan yüzme havuzları arasında Olimpiyat standardında olan havuzlardan nadir biri olmuştu. Bu dönemde şehrin futbol sporu kulübü [[Coventry City FC]] İngiltere Birinci Ligi içinde bulunmuştu. "Herbert Güzel Sanatlar Galerisi" yaptırılmıştır. Ayni dönemde şehrin repertuvar tiyatrosu olan [[Belgrad Tiyatrosu]] için yeni tiyatro binası yapılmış ve bu tiyatro trupu sahneye koyduğu eserlerle tüm İngiltere'de isim yapmıştır. Coventry için yapılan sırf yayalara mahsus "Precinct" "alışveriş merkezi" Londra dışında en iyi alışveriş yapma tecrübesini sağlayan perakende satış merkezi olarak kabul edilmiştir. Yillarca sonra, bu alışveriş merkezinin önünde bulunan Broadgate adlı açık meydana bir ek kapalı alışveriş merkezi de yapılmıştır. Bu arada eskimiş görüntüsü veren "Precinct" "alışveriş merkezi" yenileşterilmiş ve "Aşağı Precinct (Lower Precinct)" olarak anılmaya başlanmıştır. Yeni kurulan alışveriş merkezine ise "Yukari Precinct (Upper Precinct)" adı verilmiştir.▼

1965'te Coventry'nin güneyinde yeni bir üniversite olarak [[Warwick Üniversitesi]] açılmıştır. Bu üniversite çok geçmeden İngiltere'nin en iyi yüksek eğitim kurumları arasına geçip isim yapmıştır. Katedrali'nin hemen yanında yeni binalarda kurulan "Lanchester Teknik Koleji" yüksek teknik ve sanat eğitim dersleri vermeye başlamış; 1967'de [[Rugby]]'de bulunan teknik kolejle birleştirilip "Lanchester Politeknik" olarak yeniden kurulmuş ve sonradan 1992'de [[Coventry Üniversitesi]] adını almıştır.▼

Coventry'nin büyük sanayi bazı, 1948'den sonra Karayipler ve güney Asya Britanya kolonileri ve sonra "Britanya Milletler Camiası (Commonwealth)" ülkelerinden bu sanayilerde çalışmak için gelen çok sayıda yabancı asıllı işçilerin Coventry'ye göç edip gelip yerleşmesine neden olmuştur. 1960'ta Coventry'de Eagle Street'te İngiltere ülkesinin ilk camilerinden olup bu ülkelerden göç edip gelmiş olan Müslümanlar için ibadete açılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.localhistories.org/coventry.html | başlık = A brief history of Coventry | çalışma = localhistories.org | ilk = Tim | son = Lambert | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151005062912/http://www.localhistories.org/coventry.html | arşivtarihi = 5 Ekim 2015 | erişimtarihi = 3 Kasım 2015 | ölüurl = no }}</ref>▼

Lakin 1970'li yıllar Coventry için çok zor ve buhranlı yıllar olmuştur. Britanya otomobil endüstrisi gittikçe otomobil talebi kaybetmiş; Uzakdoğu'dan üretilip getirilen otomobillerle finansman eksikliği ve menejerlerin yeni işletme bilgi ve görgü noksanlığı nedeni ile rekabet edememiş ve üretim kaybı Coventry'deki otomobil fabrikalarının kapanmalarına neden olmuştur. Özellikle 1970'li yılların sonlarında ve 1980'li yıllar başlarında Coventry Britanya'da en yüksek işsizlik haddi gösteren şehir olarak ortaya çıkmıştır. 2010 da bir zamanlar Britanya'nın otomobil endüstrisinin merkezi olan şehirde tek bir otomotiv fabrikası bile bulunmamakta idi. En son otomobil fabrikası Londra'ya özel ve bir kısım İngiltere'de kullanılan özel siyah renkli taksiler üreten LTI Ltd şirketi idi. Bu şirket de 2010'da Coventry'deki üretim merkezini kapatıp üretimini [[Çin]]'e nakletti. Çin'de asemblesi yapilan taksiler İngiltere'ye gönderilip Coventry'de ilk bakım ve revizyondan geçildikten sonra meşhur siyah taksiler olarak gönderilmeye başlandı.▼

Coventry 2000'li yıllarda yerel ekonomisini yeni endüstriler kurarak geliştirmek için büyük çabalar gösterdi.▼