Vikipedi

Kazakistan: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Gerekçe: + kaynak gerektiren bilgi eklentisi
Etiket: Elle geri alma
kDeğişiklik özeti yok
141. satır:
 
== Tarihi ==
{{Ana madde|Kazakistan tarihi}}
{{Ana madde|Kazakistan tarihi}}[[Eski Taş Çağı|Paleolitik]] dönemden bu yana Kazakistan'da yerleşim vardır.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/555831062|başlık=Early Paleolithic in South and East Asia|tarih=1978|yer=The Hague (Noordeinde 41)|yayıncı=Mouton|diğerleri=Ikawa-Smith, Fumiko, 1930-, International Congress of Anthropological and Ethnological Sciences (9th : 1973 : Chicago, Ill.)|isbn=978-3-11-081003-5|oclc=555831062}}</ref> Kazak bölgesi, karasal [[İpek Yolu|İpek Yolları]]'nın atası olan Avrasya ticareti Bozkır Rotası'nın önemli bir parçasıdır. Arkeologlar, insanların bölgenin büyük bozkırlarında ilk önce [[at]]ı evcilleştirdiklerine inanmaktadırlar. Yakın tarih öncesi dönemlerde, [[Orta Asya]]'da muhtemelen [[Proto Hint-Avrupalılar|Proto-Hint-Avrupa]] [[Afanasiyevo kültürü]],<ref>According to Allentoft et al. (2015) and Haak et al. (2015),</ref> daha sonra [[Andronovo kültürü]]<ref>Beckwith 2009, p. 49: "Archaeologists are now generally agreed that the Andronovo culture of the Central Steppe region in the second millennium BC is to be equated with the Indo-Iranians."</ref> gibi erken [[Hint-İranlılar|Hint-İran]] kültürleri ve daha sonra [[Saka]] ve [[Massagetler]] gibi çeşitli kültürlere sahip halklar yaşamışlardır.<ref>Beckwith 2009, p. 68 "Modern scholars have mostly used the name Saka to refer to Iranians of the Eastern Steppe and Tarim Basin"</ref><ref>Dandamayev 1994, p. 37 "In modern scholarship the name 'Sakas' is reserved for the ancient tribes of northern and eastern Central Asia and Eastern Turkestan to distinguish them from the related Massagetae of the Aral region and the Scythians of the Pontic steppes. These tribes spoke Iranian languages, and their chief occupation was nomadic pastoralism."</ref> Diğer gruplar arasında ülkenin güney bölgesinde, göçebe [[İskitler]] ve [[Pers İmparatorluğu]] vardı.
[[Dosya:Cumania (1200) eng.png|küçükresim|[[Deşt-i Kıpçak]]]]
[[Dosya:Kazakhstan BMNG.jpg|küçükresim|Kazakistan'ın 2004 yılına ait bir uydu görüntüsü]]
[[Eski Taş Çağı|Paleolitik]] dönemden bu yana Kazakistan'da yerleşim vardır.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/555831062|başlık=Early Paleolithic in South and East Asia|tarih=1978|yer=The Hague (Noordeinde 41)|yayıncı=Mouton|diğerleri=Ikawa-Smith, Fumiko, 1930-, International Congress of Anthropological and Ethnological Sciences (9th : 1973 : Chicago, Ill.)|isbn=978-3-11-081003-5|oclc=555831062}}</ref> Kazak bölgesi, karasal [[İpek Yolu|İpek Yolları]]'nın atası olan Avrasya ticareti Bozkır Rotası'nın önemli bir parçasıdır. Arkeologlar, insanların bölgenin büyük bozkırlarında ilk önce [[at]]ı evcilleştirdiklerine inanmaktadırlar. Yakın tarih öncesi dönemlerde, [[Orta Asya]]'da muhtemelen [[Proto Hint-Avrupalılar|Proto-Hint-Avrupa]] [[Afanasiyevo kültürü]],<ref>According to Allentoft et al. (2015) and Haak et al. (2015),</ref> daha sonra [[Andronovo kültürü]]<ref>Beckwith 2009, p. 49: "Archaeologists are now generally agreed that the Andronovo culture of the Central Steppe region in the second millennium BC is to be equated with the Indo-Iranians."</ref> gibi erken [[Hint-İranlılar|Hint-İran]] kültürleri ve daha sonra [[Saka]] ve [[Massagetler]] gibi çeşitli kültürlere sahip halklar yaşamışlardır.<ref>Beckwith 2009, p. 68 "Modern scholars have mostly used the name Saka to refer to Iranians of the Eastern Steppe and Tarim Basin"</ref><ref>Dandamayev 1994, p. 37 "In modern scholarship the name 'Sakas' is reserved for the ancient tribes of northern and eastern Central Asia and Eastern Turkestan to distinguish them from the related Massagetae of the Aral region and the Scythians of the Pontic steppes. These tribes spoke Iranian languages, and their chief occupation was nomadic pastoralism."</ref> Diğer gruplar arasında ülkenin güney bölgesinde, göçebe [[İskitler]] ve [[Pers İmparatorluğu]] vardı.
 
=== Kazak Hanlığı ===
Satır 154 ⟶ 157:
 
5 Aralık 1936'da Kazak Otonom Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, [[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti]]'nden (RSFSR) ayrıldı ve [[Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]] kuruldu.
[[Dosya:Monument of Independence, Republic Square, Almaty.jpg|alt=|sağ|küçükresim|249x249px|En üstünde [[Altın elbiseli adam]]<nowiki/>ın yer aldığı, [[Almatı]]'daki Bağımsızlık Heykeli]]
 
=== Bağımsızlık ===
Satır 161 ⟶ 165:
 
1997'de [[Kazakistan hükûmeti|hükûmet]], Kazakistan'ın başkentini [[Almatı]]'dan başkent [[Nur-Sultan|Astana]]'ya (23 Mart 2019'da Nur-Sultan olarak yeniden adlandırıldı) taşıdı.
 
== Coğrafya ==
[[Avrupa]]'yı [[Asya]]'dan ayıran hat olarak kabul edilen [[Ural Nehri]]'nin her iki yakasına uzandığı için Kazakistan, iki kıtada toprakları olan (diğeri [[Azerbaycan]]), dünyada [[Denize kıyısı olmayan ülkeler|denize kıyısı olmayan]] [[Kıtalararası ülkelerin listesi|kıtalararası ülkeler]]<nowiki/>den biridir.
 
2.700.000 kilometrekarelik yüz ölçümüyle ([[Batı Avrupa]]'ya eşdeğer büyüklükte) Kazakistan, dünyanın en büyük dokuzuncu ve kara ile çevrili en büyük ülkesidir. Kazakistan, [[Sovyetler Birliği]]'nin bir parçası iken, topraklarının bir kısmını [[Çin]]'in [[Sincan Uygur Özerk Bölgesi]]'ne<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/932463333|başlık=Xinjiang : China's northwest frontier|yer=London|diğerleri=Warikoo, K. (Kulbhushan), 1951-|isbn=978-1-138-18491-6|oclc=932463333}}</ref> ve bir kısmını [[Özbekistan]]'ın [[Karakalpakistan]] özerk cumhuriyetine kaybetti.
 
[[Rusya]] ile 6.846 kilometre, [[Özbekistan]] ile 2.203 kilometre, Çin ile 1.533 kilometre, [[Kırgızistan]] ile 1.051 kilometre ve [[Türkmenistan]] ile 379 kilometre sınır komşuluğu yapmaktadır. Başlıca şehirleri arasında başkent [[Nur-Sultan]], [[Almatı]], [[Karağandı]], [[Çimkent]], [[Atırau]] ve [[Öskemen]] bulunur. [[40. kuzey enlemi|40°]] ve [[56. kuzey enlemi|56° K]] enlemleri ile [[46. doğu enlemi|46°]] ve [[88. doğu enlemi|88° E]] boylamları arasında yer alır. Esas olarak Asya'da bulunurken, Kazakistan'ın küçük bir kısmı da [[Doğu Avrupa]]'daki [[Ural Dağları|Urallar]]'ın batısında yer almaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20080601203047/http://encarta.msn.com/encnet/refpages/RefArticle.aspx?refid=761566451|başlık=Kazakhstan - MSN Encarta|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2008-06-01|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
Kazakistan'ın arazisi batıdan doğuya [[Hazar Denizi]]'nden Altay Dağları'na, kuzeyden güneye [[Batı Sibirya]] ovalarından, [[Orta Asya]]'nın vahalarına ve çöllerine kadar uzanır. Yaklaşık 804.500 kilometrekarelik bir alana sahip [[Kazak bozkırı]], ülkenin üçte birini kaplar ve dünyanın en büyük kuru [[bozkır]] bölgesidir. Bozkır, geniş otlak alanları ve kumlu bölgelerle tanınmaktadır. Ülkedeki başlıca göller ve nehirler arasında [[Aral Gölü]], [[Balkaş Gölü]] ve [[Zaysan Gölü]], [[Çarın Kanyonu]] ile [[İli Nehri|İli]], [[İrtiş Nehri|İrtiş]], [[İşim Nehri|İşim]], [[Ural Nehri|Ural]] ve [[Seyhun]] nehirleri bulunur. Ayrıca Kazakistan’da 8500 [[akarsu]] bulunmaktadır.<ref name="Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu" />
 
Çarın Kanyonu 80 kilometre uzunluğundadır, kırmızı bir [[kumtaşı]] platosunu keser ve kuzey [[Tanrı Dağları]]'ndaki (Almatı'nın 200 km doğusunda) [[Çarın Nehri]] geçidi boyunca devam eder. Dik kanyon yamaçları, sütunları ve kemerleri 150 ila 300 metre arasında yükseliğe sahiptir. Kanyonun erişilemezliği, orada [[Buzul Çağı]]'ndan kurtulan ve şimdi başka bölgelerde de yetişen ender bir [[Dişbudak]] ağacı olan ''Fraxinus sogdiana'' için güvenli bir bölge oldu.{{Kaynak belirt}}
 
155 tür memeli, 480 tür kuş, 150 tür balık, 250 tür tıbbi bitki bulunduran bitki örtüsü ve faunaya sahiptir.<ref name="Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu">{{Web kaynağı|url=http://www.parlam.kz/en/kazakhstan|başlık=Republic of Kazakhstan Geographical location, natural conditions|erişimtarihi=8 Mart 2017|arşivtarihi=5 Şubat 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170205233745/http://www.parlam.kz/en/kazakhstan|ölüurl=hayır|dil=İngilizce|yayıncı=Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu}}</ref>
 
=== Doğal kaynaklar ===
Kazakistan, bol miktarda erişilebilir mineral ve fosil yakıt kaynaklarına sahiptir. [[Petrol]], [[doğalgaz]] ve [[Maden cevheri|maden]] çıkarımlarının geliştirilmesi, 1993 yılından bu yana Kazakistan'da 40 milyar doları aşan yabancı yatırımın çoğunu çekmiştir. Ülkenin endüstriyel üretiminin yaklaşık %57'sini (veya gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık %13'ünü) oluşturmaktadır. Bazı tahminlere göre<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20070507024507/http://www.homestead.com/prosites-kazakhembus/MineralWealth.html|başlık=MineralWealth|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2007-05-07|çalışma=web.archive.org}}</ref> Kazakistan dünyanın ikinci en büyük [[uranyum]], [[krom]], [[kurşun]] ve [[çinko]] rezervlerine; üçüncü en büyük [[manganez]] rezervine ve beşinci en büyük [[bakır]] rezervine sahiptir. Ayrıca [[kömür]], [[altın]] ve [[demir]] rezervleriyle ilk onda yer almaktadır. Aynı zamanda bir [[elmas]] ihracatçısıdır. Şu anda kanıtlanmış en büyük 11. petrol ve doğal gaz rezervlerine sahiptir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160303225435/http://www.crisisgroup.org/en/regions/asia/central-asia/133-central-asias-energy-risks.aspx|başlık=Central Asia’s Energy Risks - International Crisis Group|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2016-03-03|çalışma=web.archive.org}}</ref>
Toplamda, 2.7 milyar tonun üzerinde petrol içeren 160 yatak bulunmaktadır. Petrol araştırmaları, [[Hazar Denizi]] kıyısındaki birikintilerin çok daha büyük bir yatağın yalnızca küçük bir parçası olduğunu göstermiştir. Bu alanda 3.5 milyar ton petrol ve 2.5 milyar metreküp gazın bulunabileceği söyleniyor. Genel olarak, Kazakistan'ın petrol yataklarının tahmini 6.1 milyar tondur. Ancak, ülke içinde [[Atırau]],<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20161026232217/http://kazworld.info/?p=58130|başlık=Company Overview of Atyrau Refinery LLP {{!}} KazWorld.info|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2016-10-26|çalışma=web.archive.org}}</ref> [[Pavlodar]] ve [[Çimkent]]'te bulunan yalnızca üç rafineri vardır. Bunlar toplam ham petrol üretimini işleme kapasitesine sahip değildir ve büyük bir kısmı [[Rusya]]'ya ihraç edilmektedir. ABD [[Enerji Enformasyon İdaresi]]'ne göre Kazakistan, 2009 yılında günde yaklaşık 1.540.000 varil (245.000 m<sup>3</sup>) petrol üretiyordu.<ref>{{Web kaynağı|url=http://webarchive.loc.gov/all/20090409081928/http://tonto.eia.doe.gov/cfapps/STEO_Query/steotables.cfm?periodType=Annual&startYear=2005&startMonth=1&endYear=2009&endMonth=12&tableNumber=29|başlık=STEO Table Browser : Non-OPEC Crude Oil and Liquid Fuels Supply|erişimtarihi=2020-09-05|çalışma=webarchive.loc.gov}}</ref>
 
Kazakistan ayrıca büyük fosforit yataklarına da sahiptir. Bilinen en büyüklerinden biri 650 milyon ton P2O5 ile Karatau havzası ve Kazakistan'ın kuzey batısında yer alan [[Aktöbe]]'deki 500–800 milyon ton cevher kaynağı ile Chilisai yatağıdır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160402211127/http://www.sunkarresources.com/en/news/chilisai_phosphate_project_ore_reserve_update|başlık=Chilisai Phosphate Project Ore Reserve Update Sunkar Resources plc|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2016-04-02|çalışma=web.archive.org}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20130303091425/http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/country/1997/9422097.pdf|başlık=Wayback Machine|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2013-03-03|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
17 Ekim 2013 tarihinde, [[Madencilik Endüstrileri Şeffaflık Girişimi]] (EITI) Kazakistan'ı "EITI Uyumlu" olarak kabul etti; bu, ülkenin doğal kaynak gelirlerinin düzenli olarak ifşa edilmesini sağlamak için temel ve işlevsel bir sürece sahip olduğu anlamına gelmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160101051159/https://eiti.org/news/kazakhstan-accepted-eiti-compliant|başlık=Kazakhstan accepted as 'EITI Compliant' {{!}} EITI|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2016-01-01|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
=== İklim ===
[[Dosya:Kazakhstan map of Köppen climate classification.svg|küçükresim|Köppen iklim sınıflandırmasına göre Kazakistan haritası]]
Kazakistan, ılık yazlar ve çok soğuk kışlar ile "aşırı" bir [[Karasal iklim|karasal iklime]] sahiptir. Nitekim başkent [[Nur-Sultan]], [[Moğolistan]]'ın başkenti [[Ulan Batur]]'dan sonra dünyanın en soğuk ikinci başkentidir. Yağışlar kurak ve yarı kurak koşullar arasında değişiklik gösterir, kış özellikle kurak geçer.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20170108040732/http://www.worldatlas.com/articles/the-coldest-capital-cities-in-the-world.html|başlık=The Coldest Capital Cities In The World - WorldAtlas.com|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2017-01-08|çalışma=web.archive.org}}</ref>
{| class="wikitable sortable"
|+Kazakistan'daki büyük şehirler için ortalama günlük maksimum ve minimum sıcaklıklar<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160102193331/http://www.weatherbase.com/weather/city.php3?c=KZ&name=Kazakhstan|başlık=Kazakhstan Travel Weather Averages (Weatherbase)|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2016-01-02|çalışma=web.archive.org}}</ref>
!Şehir
!Temmuz (°C)
!Temmuz (°F)
!Ocak (°C)
!Ocak (°F)
|-
|[[Almatı]]
|30/18
|86/64
|0/−8
|33/17
|-
|[[Çimkent]]
|32/17
|91/66
|4/−4
|39/23
|-
|[[Karağandı]]
|27/14
|80/57
|−8/−17
|16/1
|-
|[[Nur-Sultan]]
|27/15
|80/59
|−10/−18
|14/−1
|-
|[[Pavlodar]]
|28/15
|82/59
|−11/−20
|12/−5
|-
|[[Aktöbe]]
|30/15
|86/61
|−8/−16
|17/2
|}
 
=== Yaban hayatı ===
[[Dosya:Vulpes corsac.jpg|küçükresim|187x187pik|[[Karsak]]]]
Kazakistan'da pek çok nadir ve nesli tükenmekte olan bitki ve hayvanlar için güvenli sığınak sağlayan on doğa rezervi ve on [[Kazakistan'daki millî parklar listesi|millî park]] bulunmaktadır. Yaygın bitkiler ''[[Geven|Astragalus]]'', ''[[Gagea]]'', ''[[Allium]]'', [[Carex colchica|''Carex'']] ve ''[[Oxytropis]]''; nesli tükenmekte olan bitki türleri arasında doğal yabani elma (''[[Malus sieversii]]''), yabani üzüm (''[[Vitis vinifera]]'') ve birkaç yabani lale türü (örneğin ''[[Tulipa greigii]]'') ve nadir soğan türleri ''[[Allium karataviense]]'', ayrıca ''[[Iris willmottiana]]'' ve ''[[Tulipa kaufmanniana]]'' bulunur.
 
Yaygın [[memeliler]] arasında [[kurt]], [[kızıl tilki]], [[karsak]], [[geyik]], [[argali]] (en büyük koyun türü), [[bayağı vaşak]], [[pallas kedisi]] ve birçoğu korunan [[Kar leoparı|kar leopar]]<nowiki/>ları bulunur. Kazakistan'ın Kırmızı Korunan Türler Kitabı, birçok kuş ve memeli dahil 125 omurgalı ve mantar, yosun ve liken dahil 404 bitki listelemektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20170205173757/http://enrin.grida.no/biodiv/biodiv/national/kazakh/nav/species/red.htm|başlık=Red Book|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=|çalışma=web.archive.org|yayıncı=}}</ref>
 
==Siyaset==
{{multiple image|align=right|direction=horizantal|width=130|image1=Kassym-Jomart_Tokayev_(2020-02-01).jpg|caption1=[[Kasım Cömert Tokayev]]<br/><small>[[Kazakistan cumhurbaşkanı]]</small>|image2=AskarMaminSmile.jpg|caption2=[[Askar Mamin]]<br/><small>[[Kazakistan başbakanı]]</small>}}{{Ana madde|Kazakistan'da siyaset}}
{{Ana madde|Kazakistan'da siyaset}}
 
=== Siyasi sistem ===
{{multiple image|align=right|direction=horizantal|width=130|image1=Kassym-Jomart_Tokayev_(2020-02-01).jpg|caption1=[[Kasım Cömert Tokayev]]<br/><small>[[Kazakistan cumhurbaşkanı]]</small>|image2=Askar_Mamin_(2020-01-31).jpg|caption2=[[Askar Mamin]]<br/><small>[[Kazakistan başbakanı]]</small>}}[[Kazakistan başbakanı]]Kazakistan, [[Kazakistan Anayasası]]'nda belirtildiği gibi demokratik, laik, anayasal bir üniter cumhuriyettir. İlk [[Kazakistan cumhurbaşkanı|cumhurbaşkanı]] [[Nursultan Nazarbayev]], 1991'den 2019'a kadar başkanlık görevini yürütmüştür.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2014/02/07/yes-kazakhstan-should-change-its-name-this-map-shows-why/ | başlık = Yes, Kazakhstan should change its name. This map shows why. | erişimtarihi = 30 Temmuz 2020 | dil = en | çalışma = Washington Post | ad = Max | soyadı = Fisher | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150829075242/https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2014/02/07/yes-kazakhstan-should-change-its-name-this-map-shows-why/ | arşivtarihi = 29 Ağustos 2015}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-47628854|başlık=Kazakh leader resigns after three decades|erişimtarihi=30 Temmuz 2020|tarih=19 Mart 2019|dil=İngilizce|çalışma=BBC News}}</ref> Şu anda cumhurbaşkanı ise [[Kasım Cömert Tokayev]]'dir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.sozcu.com.tr/2019/dunya/kazakistanda-secimi-tokayev-kazandi-5083368/ | başlık = Kazakistan’da seçimi Tokayev kazandı | erişimtarihi = 30 Temmuz 2020 | dil = tr | çalışma = www.sozcu.com.tr | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190609230637/https://www.sozcu.com.tr/2019/dunya/kazakistanda-secimi-tokayev-kazandi-5083368/ | arşivtarihi = 9 Haziran 2019}}</ref> Cumhurbaşkanı, [[Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu Meclisi|meclis]] tarafından kabul edilen ve [[Kazakistan Silahlı Kuvvetleri|Silahlı Kuvvetler]] başkomutanı olarak yasayı veto edebilir. [[Kazakistan başbakanı|Başbakan]] ise bakanlar kabinesine başkanlık eder ve Kazakistan hükûmet başkanı olarak görev yapar. Kabinede üç başbakan yardımcısı ve on altı bakan vardır.
 
Kazakistan, [[Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu Meclisi|Meclis]] (alt meclis) ve [[Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu Senatosu|Senato]] (üst meclis) olmak üzere iki meclisli bir [[Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu|parlamento]]<nowiki/>ya sahiptir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://xn--80ably6ayd.xn--80ao21a/en/republic_of_kazakhstan/kazakhstan | başlık = The Republic of Kazakhstan — Official site of the President of the Republic of Kazakhstan | erişimtarihi = 30 Temmuz 2020 | çalışma = Akorda.kz | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200809150152/http://xn--80ably6ayd.xn--80ao21a/en/republic_of_kazakhstan/kazakhstan | arşivtarihi = 9 Ağustos 2020}}</ref>
Satır 181 ⟶ 260:
Kamu güvenliğini artırmak amacıyla Cumhurbaşkanı Tokayev, bireylere karşı suç işleyenlerin cezalarını güçlendirdi.
 
=== CoğrafyaSeçimler ===
{{Ana madde|Kazakistan'da seçimler}}
Kazakistan'ın Türkiye'den yaklaşık 3,5 katı kadar büyük olan toprakları Batı'da Volga (İdil) nehrinin aşağı bölümlerinden Doğu'da Altay eteklerine kadar 3000 kilometre boyunca uzanır. Kuzeyde 55 26 Kuzey enlemine kadar uzanan en uç noktadan, güneyde İstanbul'un da bulunduğu enlem olan 40 56 kuzey noktasına kadar iner. Kuzey Güney totaklarının uzunluğu yaklaşık 2000 kilometre kadardır.
[[Dosya:Резиденция президента - panoramio.jpg|küçükresim|[[Ak Orda (ikametgâh)|Ak Orda]] başkanlık sarayı]]
Rusya Fedrasyonu ile 7591 , Özbekistan ile 2354 , Çin'le 1782, Kırgısiztan'la 1241, Türkmenistanla ise 426 kilometre sınırı vardır. 600 kilometre Hazar Denizinde bulunan sınırıyla birlikte toplam sınır uzunluğu 14.000 kilometreyi bulur.
[[Dosya:Nur Otan Astana.JPG|küçükresim|[[Nur-Sultan]]'daki [[Nur Otan]] partisi genel merkezi]]
%44'ü çöl veye yarı çöl olan tepelerle kaplı ülkenini %14'ü ağaçlıktır.
[[Dosya:Kazakh Parliament Astana.jpg|sol|küçükresim|[[Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu]]]]
2004 yılının Eylül ayında [[Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu Meclisi|Meclis]] seçimleri, Başkan [[Nursultan Nazarbayev|Nazarbayev]]'in başkanlık ettiği hükûmet yanlısı [[Nur Otan|Otan Partisi]]'nin hakim olduğu bir alt meclis oluşturdu. Tarım-sanayi bloğu AIST ve Cumhurbaşkanı Nazarbayev'in kızı tarafından kurulan [[Asar Partisi]] de dahil olmak üzere başkanı destekleyen diğer iki parti kalan sandalyelerin çoğunu kazandı. Resmi olarak kayıtlı olan ve seçimlerde yarışan muhalefet partileri tek sandalye kazandı. [[Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı]], uluslararası standartların gerisinde kaldığını söylediği seçimleri izledi.
 
4 Aralık [[2005 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi|2005]]'te Nursultan Nazarbayev, büyük bir oy oranıyla yeniden [[Kazakistan cumhurbaşkanı|Cumhurbaşkanı]] seçildi. Seçim komisyonu, oyların %90'ından fazlasını kazandığını açıkladı. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ise, seçim idaresinde bazı iyileştirmelere rağmen seçimin uluslararası standartları karşılamadığı sonucuna vardı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20101202133917/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=a2ml5vt5j2_M&refer=top_world_news|başlık=Kazakhstan's Nazarbayev Wins Re-election With 91% of Vote - Bloomberg|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2010-12-02|çalışma=web.archive.org}}</ref>
155 tür memeli, 480 tür kuş, 150 tür balık, 250 tür tıbbi bitki bulunduran bitki örtüsü ve faunaya sahiptir.<ref name="Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu">{{Web kaynağı | başlık = Republic of Kazakhstan Geographical location, natural conditions | url = http://www.parlam.kz/en/kazakhstan | yayıncı = Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu | erişimtarihi = 8 Mart 2017 | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170205233745/http://www.parlam.kz/en/kazakhstan | arşivtarihi = 5 Şubat 2017 | ölüurl =hayır }}</ref>
 
17 Ağustos 2007'de parlamentonun alt meclisi seçimleri yapıldı ve iktidardaki Nur-Otan partisi liderliğindeki Asar Partisi, Kazakistan Sivil Partisi ve Tarım Partisi'nin de yer aldığı bir koalisyon %88 ile her sandalyeyi kazandı. Muhalefet partilerinin hiçbiri koltukların yüzde 7'lik kriterine ulaşamadı. Sonuç olarak muhalefet partileri, seçimlerde ciddi usulsüzlükler olduğu iddiasında bulundu.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20081218084014/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6952452.stm|başlık=BBC NEWS {{!}} Asia-Pacific {{!}} Kazakh poll fairness questioned|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2008-12-18|çalışma=web.archive.org}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20091028093733/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6949764.stm|başlık=BBC NEWS {{!}} Asia-Pacific {{!}} Q&A;: Kazakhstan parliamentary election|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2009-10-28|çalışma=web.archive.org}}</ref>
=== İklim ===
 
Kazakistan’ın okyanuslardan uzak kalması ve deniz tesirini iç kısımlara girmesini engelleyen büyük dağların olması, Kazakistan iklimini kıtalık kara iklim yapmaktadır. Ülke genelinde yaz ve kış ayları arasında sıcaklık farkı çok büyüktür. Ocak ayında ortalama -19 dereceden -4 dereceye kadar; Temmuz ayında ise +19 dereceden +26 dereceye kadar farklılık göstermektedir.
2010 yılında, cumhurbaşkanı Nazarbayev, destekçilerinin kendisini 2020'ye kadar görevde tutması için referandum düzenleme çağrısını reddetti. Beş yıllık bir dönem için cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ısrar etti. 3 Nisan 2011'de yapılan [[2011 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi|seçimlerde]], cumhurbaşkanı Nazarbayev, kayıtlı seçmenlerin %89.9'u katılarak oyların %95.54'ünü aldı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20121113164659/http://www.huffingtonpost.com/daniel-witt/kazakhstans-presidential-_b_847612.html|başlık=Daniel Witt: Kazakhstan's Presidential Election Shows Progress|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2012-11-13|çalışma=web.archive.org}}</ref> Mart 2011'de Nazarbayev, Kazakistan'ın demokrasi yolunda kaydettiği ilerlemeyi özetledi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20151210234358/https://www.washingtonpost.com/opinions/kazakhstans-steady-progress-toward-democracy/2011/03/28/AF1XPKCC_story.html|başlık=Kazakhstan’s steady progress toward democracy - The Washington Post|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2015-12-10|çalışma=web.archive.org}}</ref> 2010 itibariyle Kazakistan, ''[[The Economist]]'' tarafından ''[[Demokrasi indeksi]]''<nowiki/>'nde [[Otoriteryanizm|otoriter rejim]] olarak rapor edildi.
26 Nisan 2015'te Kazakistan'da beşinci [[2015 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi|cumhurbaşkanlığı seçimi]] yapıldı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160101051159/http://latino.foxnews.com/latino/politics/2015/04/25/nearly-10-mn-voters-to-head-to-polls-to-elect-kazakh-president/|başlık=Nearly 10 mn voters to head to polls to elect Kazakh president {{!}} Fox News Latino|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2016-01-01|çalışma=web.archive.org}}</ref> [[Nursultan Nazarbayev]] %97.7 oy oranıyla yeniden seçildi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.rt.com/news/253157-kazakhstan-president-election-turnout/|başlık=Kazakhstan strongman leader re-elected with 97.7% amid record voter turnout|erişimtarihi=2020-09-05|dil=en|çalışma=RT International}}</ref>
 
19 Mart 2019'da ise mevcut cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, cumhurbaşkanlığından istifa ettiğini açıkladı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.ntv.com.tr/dunya/son-dakikakazakistan-cumhurbaskani-nazarbayev-istifa-etti,67w5Juo1LEelubhr98bMqA|başlık=SON DAKİKA: Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev istifa etti|erişimtarihi=2020-09-05|dil=tr|çalışma=www.ntv.com.tr}}</ref> Kazakistan'ın [[Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu Senatosu|senato]] sözcüsü [[Kasım Cömert Tokayev]], Nursultan Nazarbayev'in istifasının ardından cumhurbaşkanı vekili oldu.<ref>{{Web kaynağı|url=https://tass.com/world/1049389|başlık=Kazakhstan’s Senate Speaker Tokayev to serve as acting president|erişimtarihi=2020-09-05|çalışma=TASS}}</ref> Daha sonra 9 Haziran'da yapılan [[2019 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi|2019 cumhurbaşkanlığı seçimini]] Tokayev kazandı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.inform.kz/en/article/3536331|başlık=CEC announces preliminary results of 2019 Presidential Election in Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2019-06-10|dil=en|çalışma=www.inform.kz|soyadı=INFORM.KZ}}</ref>
 
=== İdari bölümler ===
{{Ana madde|Kazakistan'ın idari yapılanması|Kazakistan'ın ilçeleri}}
Kazakistan on dört bölgeye ayrılmıştır ([[Kazakça]]: облыстар, oblystar; [[Rusça]]: области, oblasti). Bölgeler ise 177 bölgeye ayrılmıştır (Kazakça: аудандар, aýdandar; Rusça: районы, rayony). İlçeler ayrıca, ilgili belediye hükûmeti olmayan tüm kırsal yerleşimleri ve köyleri içeren en düşük yönetim düzeyinde kırsal bölgelere ayrılmıştır.<ref name=":0">{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20180207124434/http://adilet.zan.kz/eng/docs/Z930004200_|başlık=On Administrative-Territorial Division of the Republic of Kazakhstan - "Adilet" ILS|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2018-02-07|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
[[Almatı]] ve [[Nur-Sultan]] şehirleri "devlet önemi" statüsündedir ve hiçbir bölgeye ait değildir. [[Baykonur]] şehri, [[Baykonur Uzay Üssü]] için 2050 yılına kadar [[Rusya]]'ya kiralanmış olması nedeniyle özel bir statüye sahiptir.<ref name=":4">{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20171030062537/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kz.html|başlık=The World Factbook — Central Intelligence Agency|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2017-10-30|çalışma=web.archive.org}}</ref> Haziran 2018'de ise [[Çimkent]] şehri "cumhuriyet açısından önemli bir şehir" haline geldi.<ref>{{Web kaynağı|url=http://archive.vn/JPDKL|başlık=Публичное подписание Указа «О некоторых вопросах административно-терр…|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2018-06-20|çalışma=|yayıncı=akorda.kz}}</ref>
 
Her bölge, cumhurbaşkanı tarafından atanan bir akim (belediye başkanı) tarafından yönetilir. [[Kazakistan hükûmeti]], başkentini [[Sovyetler Birliği]] bünyesinde kurulan Almatı'dan 10 Aralık 1997'de Astana'ya (Nur-Sultan) taşıdı.
 
=== Belediye bölümleri ===
Kazakistan'da belediyeler idari bölümün her seviyesinde mevcuttur. Bölgesel ve bölgesel önemi olan şehirler, kentsel yerleşim yerleri olarak belirlenir; diğerlerinin ise kırsal bölge olarak belirlenmiştir.<ref name=":0" /> En üst düzeyde, bir bölgeninki kadar idari düzeyde cumhuriyet açısından önem taşıyan şehirler olarak sınıflandırılan Almatı ve Nur-Sultan şehirleridir.<ref name=":1" /> Orta düzeyde, idari düzeyde bir ilçeninkine eşit bölgesel öneme sahip şehirler vardır. Bu iki seviyedeki şehirler, şehir bölgelerine ayrılabilir.<ref name=":1" /> En alt düzeyde ise, ilçe önemi olan şehirler ve idari düzeyde kırsal ilçelerinkine eşit iki binden fazla köy ve kırsal yerleşim (aul) bulunmaktadır.<ref name=":1" />
[[Dosya:The map of Kazakhstan.jpg|orta|küçükresim|655x655pik|İdari bölge haritası]]
 
=== Kent merkezleri ===
{{Kazakistan'ın en büyük şehirleri}}
 
=== Dış ilişkiler ===
[[Dosya:Dmitry Medvedev in South Korea, March 2012-15.jpeg|sol|küçükresim|[[Kazakistan cumhurbaşkanı|Cumhurbaşkanı]] [[Nursultan Nazarbayev|Nazarbayev]], [[Barack Obama]] ve Rus [[Dmitri Medvedev]] ile birlikte, 2012]]
Kazakistan, [[Bağımsız Devletler Topluluğu]], [[Ekonomik İşbirliği Teşkilatı]] ve [[Şanghay İşbirliği Örgütü]] üyesidir. Kazakistan, [[Rusya]], [[Beyaz Rusya]], [[Kırgızistan]] ve [[Tacikistan]], ticaret tarifelerini uyumlaştırmaya yönelik daha önceki çabaları canlandırmak ve gümrük birliği altında bir serbest ticaret bölgesi oluşturmak için 2000 yılında [[Avrasya Ekonomi Topluluğu]]'nu kurdu. 1 Aralık 2007'de Kazakistan'ın 2010 yılı için [[Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı]]'na başkanlık etmek üzere seçildiği açıklandı. Kazakistan, 12 Kasım 2012'de ilk kez [[Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi]] üyeliğine seçildi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://en.tengrinews.kz/politics_sub/kazakhstan-became-member-of-un-human-rights-council-14431/|başlık=Kazakhstan became member of UN Human Rights Council|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2012-11-13|dil=en|çalışma=Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz|soyadı=tengrinews.kz}}</ref>
Ayrıca Kazakistan, [[Birleşmiş Milletler]], Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, [[Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi]], [[Türk Keneşi]] ve [[İslam İşbirliği Teşkilatı]] üyesidir. [[NATO|Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü]] (NATO) [[Barış İçin Ortaklık]] programının da aktif bir katılımcısıdır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_82584.htm|başlık=Signatures of Partnership for Peace Framework Document (country, name & date)|erişimtarihi=2020-09-05|dil=en|çalışma=NATO|soyadı=NATO}}</ref>
 
1999'da Kazakistan, [[Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi]]'ne gözlemci statüsü için başvurdu. Meclis'in resmi yanıtı, Kazakistan'ın kısmen [[Avrupa]]'da yer alması nedeniyle<ref>{{Web kaynağı|url=http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/X2H-Xref-ViewHTML.asp?FileID=9998|başlık=Situation in Kazakhstan and its relations with the Council of Europe|erişimtarihi=2020-09-05|çalışma=assembly.coe.int}}</ref><ref>https://isdp.eu/content/uploads/2017/10/2017-cornell-engvall-kazakhstan-in-europe-why-not.pdf</ref> tam üyelik başvurusunda bulunabileceği, ancak demokrasi ve insan hakları kayıtları iyileşene kadar konseyde herhangi bir statü verilmeyeceği şeklindeydi.
 
1991'deki bağımsızlığından bu yana Kazakistan "çok yönlü dış politika" olarak bilinen bir yol izleyerek iki büyük komşusu [[Rusya]] ve [[Çin]]'in yanı sıra [[Amerika Birleşik Devletleri]] ve diğer ülkelerle eşit derecede iyi ilişkiler arayışındadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160304045839/http://www.eurasianet.org/departments/insight/articles/eav042705.shtml|başlık=Kazakhstan's Foreign Policy in a Time of Turmoil|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2016-03-04|çalışma=web.archive.org|yayıncı=}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20090817020006/http://www.businessneweurope.eu/story1291|başlık=COMMENT: Kazakh foreign minister insists balanced foreign policy remains intact - BUSINESS NEW EUROPE|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2009-08-17|çalışma=web.archive.org}}</ref> Rusya şu anda Kazakistan'ın güney merkezindeki [[Baykonur Uzay Üssü]] uzay fırlatma sahasını çevreleyen yaklaşık 6.000 kilometrekarelik bir alan kiraladı. Ayrıca burada ilk insan uzaya gönderildi. [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] uzay mekiği [[Buran Uzay Mekiği|Buran]] ve ünlü uzay istasyonu [[Mir]] de yine buradan uzaya gönderildi.
[[Dosya:Kassym-Jomart Tokayev and Vladimir Putin (2019-04-03) 03.jpg|küçükresim|Cumhurbaşkanı [[Kasım Cömert Tokayev|Tokayev]], [[Rusya devlet başkanı]] [[Vladimir Putin]] ile birlikte, 2019]]
11 Nisan 2010'da başkanlar [[Nursultan Nazarbayev]] ve [[Barack Obama]], [[Washington, DC]]'deki [[Nükleer Güvenlik Zirvesi]]'nde bir araya gelerek Amerika Birleşik Devletleri ile Kazakistan arasındaki stratejik ortaklığı güçlendirmeyi tartıştılar. İkili, nükleer güvenliği ve [[nükleer silah]]<nowiki/>ların yayılmasının önlenmesini, [[Orta Asya]]'da bölgesel istikrarı, ekonomik refahı ve evrensel değerleri teşvik etmek için ikili işbirliğini yoğunlaştırma sözü verdiler.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20151120144535/https://www.whitehouse.gov/the-press-office/joint-statement-meeting-between-president-obama-and-kazakhstan-president-nazarbayev|başlık=Joint Statement on the meeting between President Obama and Kazakhstan President Nazarbayev|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2015-11-20|çalışma=|yayıncı=whitehouse.gov}}</ref>
 
Nisan 2011'de [[Amerika Birleşik Devletleri başkanı]] Obama, [[Kazakistan cumhurbaşkanı]] Nazarbayev'i aradı ve BN-350 reaktöründen nükleer materyalin sağlanması da dahil olmak üzere nükleer güvenlikle ilgili birçok ortak çabayı tartıştı. İki cumhurbaşkanının 2010 yılında Nükleer Güvenlik Zirvesi'ndeki ikili toplantılarında belirledikleri hedeflere ulaşma konusundaki ilerlemeyi gözden geçirdiler.<ref>{{Web kaynağı|url=https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2011/04/30/readout-presidents-call-president-nazarbayev-kazakhstan|başlık=Readout of the President's Call to President Nazarbayev of Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2011-04-30|dil=en|çalışma=whitehouse.gov}}</ref> [[Kazakistan hükûmeti]] 2014'ten beri [[Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi|BM Güvenlik Konseyi]]'nde 2017-2018 için daimi olmayan üye koltuğu için teklif veriyor.<ref>{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2014/10/kazakhstan-un-continue-building-two-decades-cooperation/|başlık=Kazakhstan, UN Continue Building on Two-Decades of Cooperation|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2014-10-27|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=Malika Orazgaliyeva in International on 27|soyadı=October 2014}}</ref> 28 Haziran 2016'da ise, BM Güvenlik Konseyi'nde iki yıllık bir dönem için görev yapmak üzere daimi olmayan üye olarak seçildi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://news.un.org/en/story/2016/06/533342-sweden-bolivia-ethiopia-and-kazakhstan-elected-security-council|başlık=Sweden, Bolivia, Ethiopia and Kazakhstan elected to Security Council|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2016-06-28|dil=en|çalışma=UN News}}</ref>
 
Kazakistan, [[Haiti]], [[Batı Sahra]] ve [[Fildişi Sahili]]'ndeki BM barışı koruma misyonlarını aktif olarak desteklemektedir.<ref name=":2">{{Web kaynağı|url=https://en.tengrinews.kz/military/kazakh-peacekeepers-in-western-sahara-257039/|başlık=Kazakh peacekeepers in Western Sahara|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2014-10-31|dil=en|çalışma=Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz|soyadı=tengrinews.kz}}</ref> Mart 2014'te, Savunma Bakanlığı, BM barışı koruma misyonları için gözlemci olarak 20 Kazakistanlı asker seçti. Kaptandan albaya sıralanan askeri personel, uzmanlaşmış bir BM eğitiminden geçmek zorundaydı; [[İngilizce]]'yi akıcı bir şekilde konuşmaları ve özel askeri araçlar kullanma konusunda yetenekli olmaları gerekiyordu.<ref name=":2" />
 
Kazakistan, 2014 yılında Rusya destekli isyancılarla yaşanan çatışmalarda [[Ukrayna]]'ya insani yardımda bulundu. Ekim 2014'te, [[Uluslararası Kızılhaç Komitesi]]'nin Ukrayna'daki insani yardım çabalarına 30.000 dolar bağışladı. İnsani krize yardımcı olmak için Ocak 2015'te [[Novorossiya Federal Devleti|Ukrayna'nın güneydoğu bölgelerine]] 400.000 dolarlık yardım gönderdi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20150205230451/https://www.globalpost.com/dispatch/news/agencia-efe/150111/kazakhstan-delivers-humanitarian-aid-ukraine|başlık=Kazakhstan delivers humanitarian aid to Ukraine {{!}} GlobalPost|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2015-02-05|çalışma=web.archive.org}}</ref> Cumhurbaşkanı Nazarbayev, Ukrayna'daki savaşla ilgili olarak, "Kardeş katliamı savaşı Doğu Ukrayna'ya gerçek bir yıkım getirdi ve buradaki savaşı durdurmak, Ukrayna'nın bağımsızlığını güçlendirmek ve Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü sağlamak ortak bir görevdir" dedi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2014/12/nazarbayev-offers-mediate-ukraine-stresses-kazakhstans-economic-resilience/|başlık=Nazarbayev Offers to Mediate in Ukraine, Stresses Kazakhstan’s Economic Resilience|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2014-12-22|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=Zhanar Abdulova in Nation on 22|soyadı=December 2014}}</ref> Uzmanlar, Ukrayna krizi ne kadar gelişirse gelişsin, Kazakistan'ın [[Avrupa Birliği]] ile ilişkilerinin normal kalacağına inanıyor.<ref name=":3">{{Web kaynağı|url=https://carnegie.ru/commentary/57771|başlık=Nazarbayev as Mediator|erişimtarihi=2020-09-05|dil=en|çalışma=Carnegie Moscow Center|ad=Alexey|soyadı=Malashenko}}</ref> Nazarbayev'in arabuluculuğunun hem Rusya hem de Ukrayna tarafından olumlu karşılandığı düşünülüyor.<ref name=":3" />
 
[[Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı|Kazakistan Dışişleri Bakanlığı]] 26 Ocak 2015'te yaptığı açıklamada, "Güneydoğu Ukrayna'daki krizi çözmenin bir yolu olarak barış müzakerelerine alternatif olmadığına kesin olarak inanıyoruz." dedi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2015/01/kazakhstan-urges-peaceful-resolution-ukraine-conflict-reiterates-minsk-agreements/|başlık=Kazakhstan Urges Peaceful Resolution to Ukraine Conflict, Reiterates Minsk Agreements|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2015-01-26|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=Altair Nurbekov in International on 26|soyadı=January 2015}}</ref> Kazakistan 2018'de [[Nükleer Silahların Yasaklanması Antlaşması]] ile ilgili BM anlaşmasını imzaladı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=XXVI-9&chapter=26&clang=_en|başlık=United Nations Treaty Collection|erişimtarihi=2020-09-05|dil=EN|çalışma=treaties.un.org}}</ref>
 
==== Kazakistan'ın 2020–2023 Dış Politikası Kavramı ====
6 Mart 2020'de Kazakistan'ın 2020–2030 Dış Politikası Kavramı açıklandı. Belgede aşağıdaki ana noktalar özetlenmektedir:
 
* Doğası gereği ilerici olan ve yeni bir kalkınma aşamasında olan Birinci Cumhurbaşkanı'nın (Nursultan Nazarbayev) seyrini devam ettirerek dayanıklılığını sürdüren ülkenin açık, öngörülebilir ve tutarlı bir dış politikası;
* İnsan haklarının korunması, insani diplomasi ve çevrenin korunması;
* Yatırım çekmek için devlet politikasının uygulanması da dahil olmak üzere, uluslararası arenada ülkenin ekonomik çıkarlarının teşviği;
* Uluslararası barış ve güvenliğin sağlanması;
* Öncelikle kilit ortaklarla - Rusya, Çin, Amerika Birleşik Devletleri, Orta Asya ülkeleri ve AB ülkeleri ve ayrıca çok taraflı yapılar yoluyla - Birleşmiş Milletler, Güvenlik Teşkilatı ve Avrupa'da İşbirliği, Şangay İşbirliği Örgütü, Bağımsız Devletler Topluluğu ve diğerleri.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.inform.kz/en/article/3622809|başlık=President approves new concept of Kazakhstan’s foreign policy for 2020-2030|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2020-03-09|dil=en|çalışma=www.inform.kz|soyadı=INFORM.KZ}}</ref>
 
=== Ordu ===
{{Ana madde|Kazakistan Silahlı Kuvvetleri}}
[[Dosya:Kazakhstan Republican Guard.JPEG|küçükresim|[[Cumhuriyet Muhafızları (Kazakistan)|Cumhuriyet Muhafızları]]]]
[[Dosya:A Kazakh Sukhoi Su-27P(modified).jpg|küçükresim|Bir Kazak [[Suhoy Su-27]]]]
Kazakistan ordusunun çoğu [[Kızıl Ordu|Sovyet Silahlı Kuvvetleri]]<nowiki/>nin [[Türkistan Askeri Bölgesi]]'nden miras kaldı. Bu birimler Kazakistan'ın yeni ordusunun çekirdeği oldu. Altı kara kuvvetleri tümeni, depolama üsleri, 14. ve 35. hava iniş tugayları, iki roket tugayı, iki topçu alayı dahil olmak üzere [[40. Ordu (Sovyetler Birliği)|40. Ordu]]'nun (eski 32. Ordu) tüm birimlerini ve 17. Ordu Kolordusunun bir bölümünü satın aldı. 20. yüzyılın sonlarından bu yana, Kazakistan Ordusu zırhlı birliklerinin sayısını artırmaya odaklandı. 1990'dan bu yana, zırhlı birimler 2005'te 500'den 1.613'e çıktı.
 
[[Kazakistan Hava Kuvvetleri]] çoğunlukla 41 [[Mikoyan MiG-29|MiG 29]], 44 [[MiG-31]], 37 [[Suhoy Su-24|Su-24]] ve 60 [[Suhoy Su-27|Su-27]] dahil olmak üzere [[Sovyetler Birliği]] dönemi uçaklarından oluşmaktadır. [[Hazar Denizi]]'nde de küçük bir deniz kuvveti bulunmaktadır.
 
Kazakistan, [[Irak Savaşı|Irak'ın işgali]] sonrası [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] misyonuna yardım etmek için Irak'a 49 askeri mühendis gönderdi. [[Irak Savaşı|II. Irak Savaşı]] sırasında, Kazakistan birlikleri 4 milyon mayın ve diğer patlayıcıları söktüler, 5.000'den fazla koalisyon üyesine ve sivile tıbbi bakım sağlamaya yardım etti ve 718 metreküp suyu arıttı.{{Kaynak belirt}}
[[Ulusal Güvenlik Kurulu (Kazakistan)|Kazakistan Ulusal Güvenlik Komitesi]] (UQK) 13 Haziran 1992'de kuruldu. İç Güvenlik Hizmeti, Askeri Karşı İstihbarat, Sınır Muhafızları, birkaç Komando birimi ve Yabancı İstihbarat (Barlau) hizmetlerini içerir. İkincisi, KNB'nin en önemli parçası olarak kabul edilir. Yöneticisi [[Nurtai Abykayev]]'dir.
 
2002 yılından bu yana, ortak taktik barışı koruma tatbikatı olan "Bozkır Kartalı" [[Kazakistan hükûmeti]] tarafından düzenleniyor. "Bozkır Kartalı" koalisyonlar oluşturmaya odaklanıyor ve katılan ülkelere birlikte çalışma fırsatı veriyor. Bozkır Kartalı tatbikatları sırasında, [[KAZBAT]] barışı koruma taburu, çok disiplinli barışı koruma operasyonları içinde, [[NATO]] ve [[Amerika Birleşik Devletleri Ordusu|ABD ordusu]] ile birleşik bir komuta altında çok uluslu bir kuvvet içinde faaliyet göstermektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2015/02/steppe-eagle-2015-multinational-peacekeeping-exercises-held-april-june/|başlık=Steppe Eagle – 2015 Multinational Peacekeeping Exercises to be Held in April and June|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2015-02-06|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=Danna Bupezhanova in Nation on 6|soyadı=February 2015}}</ref>
 
Aralık 2013'te Kazakistan, [[Haiti]], [[Batı Sahra]], [[Fildişi Sahili]] ve [[Liberya]]'daki [[Birleşmiş Milletler Barış Gücü]] güçlerini desteklemek için subay göndereceğini duyurdu.<ref>https://www.nytimes.com/reuters/2013/12/20/world/20reuters-kazakhstan-un.html?partner=rss&emc=rss&_r=0</ref>
 
=== İnsan hakları ===
{{Ana madde|Kazakistan'da insan hakları}}
Kazakistan'ın insan hakları durumu bağımsız gözlemciler tarafından zayıf olarak tanımlanıyor. 2015'te [[İnsan Hakları İzleme Örgütü]]'nün Kazakistan hakkındaki raporu, ülkenin "toplanma, konuşma ve din özgürlüğünü büyük ölçüde kısıtladığını söyledi. 2014 yılında yetkililer barışçıl ancak onaylanmamış protestoların ardından gazeteleri kapattı, düzinelerce insanı hapse attı veya para cezasına çarptırdı ve ibadet edenleri devlet kontrolleri dışında dini uygulamaları nedeniyle para cezasına çarptırdı veya gözaltına aldı. Muhalefet lideri [[Vladimir Kozlov]] da dahil olmak üzere hükûmeti eleştirenler, adil olmayan yargılamaların ardından tutuklu kaldı. 2014 yılının ortalarında Kazakistan, yeni ceza, cezai yürütme, ceza usul ve idari kanunları ile temel özgürlükleri kısıtlayan ve uluslararası standartlarla uyumlu olmayan maddeler içeren sendikalar hakkında yeni bir kanun kabul etti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.hrw.org/world-report/2015/country-chapters/kazakhstan|başlık=World Report 2015: Rights Trends in World Report 2015: Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2015-01-08|dil=en|çalışma=Human Rights Watch}}</ref> 2016 İnsan Hakları İzleme Örgütü raporu, Kazakistan'ın "2015 yılında kötüleşen insan hakları sicilini aşmak için birkaç anlamlı adım atarak siyasi reform yerine ekonomik kalkınmaya odaklanmayı" yorumladı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.hrw.org/world-report/2016/country-chapters/kazakhstan|başlık=World Report 2016: Rights Trends in Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2016-01-04|dil=en|çalışma=Human Rights Watch}}</ref> [[Kazakistan'da COVID-19 pandemisi]] hakkında yanlış bilgi yaydığı iddiasıyla hükûmeti eleştiren bazı kişiler tutuklandı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.rferl.org/a/kazakhstan-suraev-opposition-activist-detained-false-information-toqaev/30563253.html|başlık=Kazakh Opposition Activist Detained For 'Spreading False Information'|erişimtarihi=2020-09-05|dil=en|çalışma=RadioFreeEurope/RadioLiberty}}</ref>
Kazakistan'da 2014 yılında yayınlanan bir [[Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti|ABD Hükûmeti]] raporuna göre:<blockquote>"Yasa, polisin gözaltına alınanlara avukat tutma hakları olduğunu bildirmesini gerektirmiyor ve polis bunu yapmadı. İnsan hakları gözlemcileri, kolluk kuvvetlerinin tutukluları bir avukatla görüşmekten caydırdığını, tutuklu avukatı gelmeden önce ön sorgulama yoluyla delil topladığını ve bazı durumlarda delil toplamak için yozlaşmış savunma avukatlarını kullandığını iddia etti. [...]"<ref name=":1">{{Web kaynağı|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2013humanrightsreport/index.htm?year=2013&dlid=220395#wrapper|başlık=Country Reports on Human Rights Practices for 2013|erişimtarihi=2020-09-05|çalışma=2009-2017.state.gov}}</ref> "Yasa yeterince bağımsız bir yargı sağlamıyor. Yürütme kolu, yargı bağımsızlığını keskin bir şekilde sınırladı. Savcılar yarı adli bir role sahipti ve mahkeme kararlarını askıya alma yetkisine sahipti. Yargı sürecinin her aşamasında yolsuzluk ortadaydı. Hâkimler en yüksek maaşlı devlet çalışanları arasında olmalarına rağmen, avukatlar ve insan hakları gözlemcileri, ceza davalarının çoğunda hâkimlerin, savcıların ve diğer yetkililerin olumlu kararlar karşılığında rüşvet talep ettiğini iddia ettiler."<ref name=":1" /></blockquote>Kazakistan'ın [[Dünya Adalet Projesi]]'nin 2015 [[Hukukun Üstünlüğü Endeksi]]'ndeki küresel sıralaması 102 üzerinden 65; ülke "Düzen ve Güvenlik" (küresel sıra 32/102) konusunda iyi ve "Hükûmet Yetkileri Üzerindeki Kısıtlamalar" (küresel sıra 93/102), "Açık Hükûmet" (85/102) ve "Temel Haklar" ( 84/102, koşullarda bir bozulmaya işaret eden düşüş eğilimi ile).<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20150429071718/http://data.worldjusticeproject.org/#groups/KAZ|başlık=WJP Rule of Law Index™ 2014|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2015-04-29|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
[[Amerikan Barolar Birliği]]'nin ABA Hukukun Üstünlüğü Girişimi, Kazakistan'da adalet sektörü profesyonellerini eğitmek için programlara sahiptir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.americanbar.org/advocacy/rule_of_law/where_we_work/europe_eurasia/kazakhstan/|başlık=Rule of Law in Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-05|dil=en|çalışma=www.americanbar.org}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.americanbar.org/advocacy/rule_of_law/where_we_work/europe_eurasia/kazakhstan/background/|başlık=Kazakhstan Background|erişimtarihi=2020-09-05|dil=en|çalışma=www.americanbar.org}}</ref>
 
Kazakistan'ın Yüksek Mahkemesi, ülkenin hukuk sistemi üzerinde şeffaflığı ve denetimi modernize etmek ve artırmak için son adımlar attı. [[ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı]]'ndan sağlanan fonla, ABA Hukukun Üstünlüğü Girişimi, Kazakistan yargı sisteminin bağımsızlığını ve hesap verebilirliğini güçlendirmek için Nisan 2012'de yeni bir program başlattı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.americanbar.org/advocacy/rule_of_law/where_we_work/europe_eurasia/kazakhstan/news/|başlık=Kazakhstan News|erişimtarihi=2020-09-05|dil=en|çalışma=www.americanbar.org}}</ref>
 
Ceza adaleti ve mahkeme sisteminde şeffaflığı artırmak ve insan haklarını iyileştirmek amacıyla Kazakistan, 2018 yılına kadar tüm soruşturma, savcılık ve mahkeme kayıtlarını dijital ortama aktarmayı planlıyor.<ref>{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2017/11/kazakh-criminal-justice-system-to-be-digitised-by-2018/|başlık=Kazakh criminal justice system to be digitised by 2018|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2017-11-21|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=Zhaniya Urankayeva in Nation on 21|soyadı=November 2017}}</ref>
 
[[Eşcinsellik]] 1997'den beri Kazakistan'da yasaldır; yine de çoğu alanda sosyal olarak kabul edilemez.<ref name=":18">{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/1047531693|başlık=Kazakhstan : the Bradt travel guide|sürüm=Edition 3|yer=Chalfont St Peter, Bucks, England|diğerleri=Oleynik, Maria,|soyadı=Brummell, Paul,|isbn=978-1-78477-092-1|oclc=1047531693}}</ref> Kazakistan'da [[Kazakistan'da LGBT hakları|LGBT kişilere]] yönelik ayrımcılık halen yaygındır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://thediplomat.com/2019/01/life-in-the-closet-the-lgbt-community-in-central-asia/|başlık=Life in the Closet: The LGBT Community in Central Asia|erişimtarihi=2020-09-05|dil=en-US|çalışma=thediplomat.com}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://thediplomat.com/2019/01/life-in-the-closet-the-lgbt-community-in-central-asia/|başlık=Life in the Closet: The LGBT Community in Central Asia|erişimtarihi=2020-09-05|dil=en-US|çalışma=thediplomat.com}}</ref>
 
== Ekonomi ==
{{Ana madde|Kazakistan ekonomisi}}
[[Dosya:Central Downtown Astana 2.jpg|küçükresim|309x309pik|[[Nur-Sultan]] şehir merkezi]]
Kazakistan, [[Orta Asya]]'daki en büyük ve en güçlü performans gösteren ekonomiye sahiptir. Artan petrol üretimi ve fiyatları ile desteklenen Kazakistan ekonomisi, 2014 ve 2015 yıllarında yavaşlamadan önce 2013 yılına kadar yılda ortalama %8 büyümüştür.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/14/01/49/pr13308|başlık=Public Information Notice: IMF Executive Board Concludes 2013&nbsp;Article&nbsp;IV&nbsp;Consultation with the Republic of Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-05|dil=en|çalışma=IMF}}</ref> Kazakistan, tüm borcunu planlanandan 7 yıl önce [[Uluslararası Para Fonu]]<nowiki/>na geri ödeyen ilk [[Eski Sovyet ülkeleri|eski Sovyet Cumhuriyeti]] oldu.<ref>{{Web kaynağı|url=https://2009-2017.state.gov/outofdate/bgn/kazakhstan/47484.htm|başlık=Kazakhstan (04/05)|erişimtarihi=2020-09-05|çalışma=U.S. Department of State}}</ref>
 
Kazakistan, 179.332 milyar dolarlık [[GSYİH]]'ye ve yıllık %4.5 büyüme oranına sahiptir. Kişi başına düşen, Kazakistan'ın GSYİH'sı 9.686 dolardır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://stat.gov.kz/official/dynamic|başlık=stat.gov.kz|erişimtarihi=2020-09-05|çalışma=stat.gov.kz}}</ref>
 
Kazakistan, 21. yüzyılın ilk on yılının en dinamik 25 ekonomisi arasında [[Çin]] ve [[Katar]]'ın ardından üçüncü sırada yer almaktadır. Küresel ticaretteki artan rolü ve yeni [[İpek Yolu]]'ndaki merkezi konumu, ülkeye pazarlarını milyarlarca insana açma potansiyeli verdi. 2015 yılında [[Dünya Ticaret Örgütü]]'ne katıldı.
 
Yüksek dünya ham petrol fiyatlarının canlandırdığı GSYİH büyüme rakamları, 2000'den 2007'ye kadar 8,9 ile %13,5 arasında gerçekleşirken, 2008 ve 2009'da %1-3'e geriledi ve ardından 2010'dan itibaren yeniden yükseldi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG|başlık=GDP growth (annual %) {{!}} Data|erişimtarihi=2020-09-05|çalışma=data.worldbank.org}}</ref> Kazakistan'ın diğer önemli ihracatı [[buğday]], [[tekstil]] ve [[hayvancılık]]<nowiki/>tır. Kazakistan ayrıca önde gelen bir [[uranyum]] ihracatçısıdır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.world-nuclear.org/information-library/country-profiles/countries-g-n/kazakhstan.aspx|başlık=Uranium in Kazakhstan {{!}} Nuclear Power in Kazakhstan - World Nuclear Association|erişimtarihi=2020-09-05|çalışma=www.world-nuclear.org}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20110722142342/http://www.kazatomprom.kz/en/news/2/%E2%84%96_1_in_the_world|başlık=№ 1 in the world {{!}} Kazatomprom|erişimtarihi=2020-09-05|tarih=2011-07-22|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
Hükûmet, bütçe harcamalarını kontrol ederek ve Petrol Fonu - Samruk-Kazına'da petrol geliri tasarruflarını biriktirerek muhafazakar bir maliye politikası izlemeye devam etti. Küresel mali kriz Kazakistan'ı ekonomiyi desteklemek için kamu borçlanmasını artırmaya zorladı. Kamu borcu 2008'de yüzde 8,7 iken 2013'te yüzde 13,4'e yükseldi. 2012 ve 2013 yılları arasında, hükûmet yüzde 4,5'lik genel bir mali fazla elde etti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.worldbank.org/en/country/kazakhstan|başlık=Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-05|dil=en|çalışma=World Bank}}</ref>
 
Kazakistan 2002'den beri güçlü döviz girişlerini enflasyonu tetiklemeden yönetmeye çalışıyor. Enflasyon sıkı kontrol altında olmasa da 2002'de %6.6, 2003'te %6.8 ve 2004'te %6.4 olarak kaydedildi.
 
Mart 2002'de [[Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Bakanlığı|ABD Ticaret Bakanlığı]], [[ABD ticaret kanunu]] kapsamında Kazakistan'a [[serbest piyasa ekonomisi]] statüsü verdi. Bu değişiklik, para birimi konvertibilitesi, ücret oranının belirlenmesi, yabancı yatırıma açıklık ve üretim araçları ve kaynakların tahsisi üzerinde hükûmet kontrolü alanlarında önemli piyasa ekonomisi reformlarını kabul etti.
[[Dosya:Kazakhstan Exports Treemap 2017.svg|küçükresim|Kazakistan'ın ihracatının orantılı bir haritası]]
 
=== Dış ticaret ===
Kazakistan'ın 2018 yılında dış ticaret cirosu, 2017'ye göre %19.7 artışla 93.5 milyar dolar oldu. 2018'de ise ihracat 67 milyar dolara ulaştı (2017'ye göre + %25.7) ve ithalat 32.5 milyar dolar oldu (2017'ye göre + %9.9).<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.inform.kz/en/article/3497852|başlık=Kazakhstan's foreign trade turnover rises by 19.7% in 2018|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2019-02-13|dil=en|çalışma=www.inform.kz|soyadı=INFORM.KZ}}</ref> İhracat, 2018 yılında Kazakistan'ın [[gayri safi yurt içi hasıla]]<nowiki/>sının (GSYİH) %40.1'ini oluşturdu. Kazakistan'dan 120 ülkeye 800 ürün ihraç edilmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2019/04/kazakhstan-increased-exports-nearly-25-percent-in-2018/|başlık=Kazakhstan increased exports nearly 25 percent in 2018|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2019-04-18|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=Assel Satubaldina in Business on 18|soyadı=April 2019}}</ref>
 
=== Tarım ===
[[Dosya:Песня жаворонка(3264-2448).jpg|küçükresim|220x220pik|[[Kökşetau]] yakınlarında bir tahıl tarlası]]
Tarım, Kazakistan'ın GSYİH'sinin yaklaşık %5'ini oluşturmaktadır.<ref name=":4" /> Tahıl, patates, üzüm, sebze, kavun ve hayvancılık en önemli tarımsal ürünlerdir. Tarım arazisi 846.000 kilometrekareden fazladır. Mevcut tarım arazisi, 205.000 kilometrekare ekilebilir arazi ve 611.000 kilometre kare [[mera]] ve saman alanından oluşmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://data.worldbank.org/indicator/AG.LND.ARBL.HA.PC|başlık=Arable land (hectares per person) {{!}} Data|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=data.worldbank.org}}</ref>
 
Başlıca hayvancılık ürünleri [[Mandıra ürünü|süt ürünleri]], deri, [[et]] ve [[yün]]<nowiki/>dür. Ülkenin başlıca mahsulleri ise [[buğday]], [[arpa]], [[pamuk]] ve [[pirinç]]<nowiki/>tir. Önemli bir döviz kaynağı olan buğday ihracatı, Kazakistan'ın ihracat ticaretinde önde gelen ürünleri arasında yer almaktadır. 2003 yılında Kazakistan'da brüt olarak 17.6 milyon ton tahıl hasadı yapıldı, bu da 2002 yılına göre %2.8 daha yüksek bir orandı. Kazakistan tarımının [[Sovyetler Birliği]] yıllarında kötü yönetimden kaynaklanan birçok çevre sorunu bulunmaktadır. [[Almatı]]'nın doğusundaki dağlarda ise bir miktar [[Kazak şarabı]] üretilmektedir.
 
Kazakistan'ın, ''[[Malus domestica]]''<nowiki/>'nın (elma) vahşi atası ''[[Malus sieversii]]''<nowiki/>'nin ortaya çıktığı yerlerden biri olduğu düşünülüyor.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20101010130036/http://www.pbs.org/thebotanyofdesire/apple-sweetness.php|başlık=The Botany of Desire: Based on the book by Michael Pollan: Apple - Sweetness {{!}} PBS|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2010-10-10|çalışma=web.archive.org}}</ref> Ortaya çıktığı düşünülen bölgeye "elma zengini" adı verilen Almatı denir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20101013194235/http://almaty.kz/page.php?page_id=166&lang=3|başlık=АЛМАТЫ қаласы әкімшілігінің ресми сайты :: Тарих|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2010-10-13|çalışma=web.archive.org}}</ref> Bu ağaç günümüzde [[Orta Asya]] dağlarında, [[Güney Kazakistan eyaleti|Güney Kazakistan]], [[Kırgızistan]], [[Tacikistan]] ve [[Çin]]'deki [[Sincan Uygur Özerk Bölgesi]]'nde bulunmaktadır.
 
=== Altyapı ===
[[Dosya:Railway Map of Kazakhstan (kk).png|sol|küçükresim|[[Kazakistan Demiryolları]] ağı haritası]]
Demir yolları, tüm kargo ve yolcu trafiğinin %68'ini, ülkenin %57'sinden fazlasına sağlıyor. Endüstriyel hatlar hariç, ortak taşıyıcı hizmetinde 15.333 km hat uzunluğu bulunmaktadır.<ref name=":4" /> Şehirlerin çoğu demir yolu ile birbirine bağlıdır; Hızlı trenler, en güneydeki şehir [[Almatı]]'dan en kuzeydeki şehir [[Kızılyar, Kazakistan|Kızılyar]]'a yaklaşık 18 saatte ulaşmaktadır.
 
[[Kazakistan Demiryolları]] (KZT) ülkenin ulusal demir yolu şirketidir. Kazakistan'ın demir yolu altyapısının geliştirilmesinde Fransız lokomotif üreticisi [[Alstom]] ile işbirliği yapmaktadır. Alstom'un 600'den fazla çalışanı, KTZ ve onun Kazakistan'daki iştiraki ile iki ortak girişimi bulunmaktadır. Ayrıca [[Orta Asya]] ve [[Kafkasya]]'daki tek onarım merkezidir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20180513011359/http://www.raillynews.com/2017/alstom-inaugurated-first-locomotive-repairing-centre-kazakhstan/|başlık=Alstom inaugurated first locomotive repairing centre in Kazakhstan - RaillyNews {{!}} Dailly Railway News in English|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2018-05-13|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
Kazakistan'daki raylı sistem [[Sovyetler Birliği]] döneminde tasarlandığından, demir yolu hatları Sovyetler arası sınırlar ve Sovyet planlamasının ihtiyaçlarına göre tasarlandı. Bu, [[Oral, Kazakistan|Oral]]'dan [[Aktöbe]]'ye giden yolun kısa bir süre [[Rusya]] topraklarından geçmesi gibi anormalliklere neden oldu. Bu aynı zamanda rotaların günümüz Kazakistan ihtiyaçlarına uygun olmayabileceği anlamına da gelmektedir.{{Kaynak belirt}}
[[Dosya:Алматинское метро 014.JPG|küçükresim|254x254pik|[[Almatı]]'daki bir metro durağı]]
Kazakistan'ın en modern tren istasyonu olan [[Nur-Sultan Nurlu Yol Garı]] 31 Mayıs 2017 tarihinde başkent [[Nur-Sultan]]'da açıldı. İstasyonun açılışı, [[Expo 2017]] uluslararası sergisinin başlangıcına denk geldi. Kazakistan Demiryolları'na göre, 120.000 m<sup>2</sup> istasyonun günde 54 tren tarafından kullanılması ve günde 35.000 yolcu taşıma kapasitesine sahip olması bekleniyor.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.railjournal.com/regions/asia/astana-nurly-zhol-station-opens/|başlık=Astana Nurly Zhol station inaugurated|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2017-06-02|dil=en|çalışma=International Railway Journal}}</ref>
 
[[Almatı]]'da 8,56 km'lik küçük bir metro sistemi bulunmaktadır. İkinci ve üçüncü metro hatlarının ise gelecekte yapılması planlanmaktadır. İkinci hat, [[Alatau (Almatı metrosu)|Alatau]] ve [[Zhibek Zholy (Almatı metrosu)|Zhibek Zholy]] istasyonlarında ilk hat ile kesişecekti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20150425050228/http://www.urbanrail.net/as/alma/almaty.htm|başlık=UrbanRail.Net > Asia > Kazakhstan > Almaty Metro|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2015-04-25|çalışma=web.archive.org}}</ref> Mayıs 2011'de, [[Almatı metrosu]] 1 numaralı hattın ikinci etabının inşaatına başlandı. Şu anda genişletme projesinde 300 metreden fazla tünel kazılmıştır. Uzantı beş yeni istasyon içermekte ve Almatı şehir merkezindeki banliyölerle [[Kalkaman]]'a bağlayacak. Uzunluğu ise 8.62 km olacaktır.<ref name=":5">{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20120815102546/http://www.almatymetro.kz/page.php|başlık=Алматыметро :: Главная страница|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2012-08-15|çalışma=web.archive.org}}</ref> İnşaat 3 aşamaya ayrılmıştır. İlk aşamada Sairan ve Moskova istasyonlarının hatta eklenmesiydi.<ref name=":5" />
 
2009 yılında [[Avrupa Komisyonu]], yalnızca [[Air Astana]] hariç tüm Kazak hava taşıyıcılarını kara listeye aldı. O zamandan beri Kazakistan, hava güvenliği gözetimini modernize etmek ve yenilemek için sürekli olarak önlemler aldı. 2016 yılında Avrupa hava güvenliği yetkilileri, tüm Kazak hava yollarını kara listeden çıkardı ve Kazak Hava yolları ve [[Sivil Havacılık Komitesi]] tarafından uluslararası standartlara "yeterli uygunluk kanıtı" aldı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.flightglobal.com/sustained-safety-effort-pulled-kazakhstan-off-eu-blacklist/122566.article|başlık=Sustained safety effort pulled Kazakhstan off EU blacklist|erişimtarihi=2020-09-07|dil=en|çalışma=Flight Global|ad=David|soyadı=Kaminski-Morrow2016-12-12T11:43:00+00:00}}</ref>
 
=== Madencilik ve Metalürji ===
Kazakistan'da geniş [[uranyum]], [[değerli metal]], [[metal]]<nowiki/>ler, cevherler, [[alaşım]]<nowiki/>lar, ferroalaşımlar ve [[mineral]] yatakları bulunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/kz.html|başlık=Central Asia :: Kazakhstan — The World Factbook - Central Intelligence Agency|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=www.cia.gov}}</ref>
 
=== Turizm ===
{{Ana madde|Kazakistan'da turizm|Kazakistan'ın vize politikası}}
[[Dosya:Казахстан. Боровое, вид с Болектау, осень, вечер.jpg|küçükresim|[[Burabay Gölü]], Bolectau Dağı'ndan görünüm]]
Kazakistan, yüz ölçümüne göre dünyanın en büyük dokuzuncu ve karayla çevrili en büyük ülkesidir. Günümüzde turizm, ekonominin önemli bir bileşeni değildir. 2014 itibariyle turizm, Kazakistan'ın GSYİH'sinin %0.3'ünü oluşturdu, ancak hükûmet bunu 2020'ye kadar %3'e çıkarmayı planlıyor.<ref name=":6">{{Web kaynağı|url=http://www.theguardian.com/world/2014/jul/17/kazakhstan-eases-visa-restrictions-attract-tourists|başlık=Summer holiday in Kazakhstan? Astana eases visa restrictions to attract tourists|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2014-07-17|dil=en|çalışma=the Guardian}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://eurasianet.org/kazakhstan-astana-announces-visa-free-travel-for-10-high-investing-states|başlık=Kazakhstan: Astana Announces Visa-Free Travel for 10 High-Investing States {{!}} Eurasianet|erişimtarihi=2020-09-07|dil=en|çalışma=eurasianet.org}}</ref> [[Dünya Ekonomik Forumu]]'nun 2017 Seyahat ve Turizm Rekabet Edebilirlik Raporu'na göre, Kazakistan'daki seyahat ve turizm sektörü GSYİH'sı 3.08 milyar dolar veya toplam GSYİH'nın yüzde 1.6'sıdır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://wef.ch/3129pen|başlık=Rankings|erişimtarihi=2020-09-07|dil=en-US|çalışma=Travel and Tourism Competitiveness Report 2019}}</ref>
 
2017 yılında turist sayısı açısından dünyada 43. sırada yer aldı. 2000 yılında toplam 1.47 milyon yabancı turist Kazakistan'ı ziyaret etmiş ve bu rakam 2012'de 4.81 milyona yükselmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://mecometer.com/whats/kazakhstan/international-tourism-number-of-arrivals/|başlık=International tourism, number of arrivals - Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=MECOMeter - Macro Economy Meter}}</ref> [[The Guardian]], ülkenin dramatik dağ, göl ve çöl manzaralarının cazibesine rağmen Kazakistan'daki turizmi "son derece az gelişmiş" olarak tanımlıyor.<ref name=":6" /> Turist ziyaretlerindeki artışı engelleyen faktörlerin yüksek fiyatlar, "eski altyapı", "kötü hizmet" ve coğrafi olarak çok büyük, az gelişmiş bir ülkede seyahat etmenin lojistik zorlukları olduğu söyleniyor.<ref name=":6" /> Yerliler için bile yurt dışına tatile gitmek, Kazakistan'da tatil yapmanın yalnızca yarı fiyatına mal olabilir.<ref name=":6" />
[[Dosya:Верхняя точка горнолыжной трассы курорта Чимбулак..JPG|küçükresim|Almatı'da bir kayak merkezi]]
[[Kazakistan hükûmeti]] tarafından 2020 yılında "Turizm Endüstrisi Geliştirme Planı 2020" adlı bir girişim başlatıldı. Bu girişim, Kazakistan'da beş turizm kümesi oluşturmayı amaçlamaktadır: [[Nur-Sultan]] şehri, [[Almatı]] şehri, [[Doğu Kazakistan Eyaleti|Doğu Kazakistan]], [[Güney Kazakistan eyaleti|Güney Kazakistan]] (Türkistan) ve [[Batı Kazakistan Eyaleti|Batı Kazakistan]]. Ayrıca, 2020 yılına kadar turizm sektöründe 4 milyar dolarlık yatırım ve 300.000 yeni iş yaratılması hedefliyor.<ref>{{Web kaynağı|url=https://en.tengrinews.kz/environment/kazakhstan-to-develop-its-tourism-industry-254241/|başlık=Kazakhstan to develop its tourism industry|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2014-06-18|dil=en|çalışma=Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz|soyadı=tengrinews.kz}}</ref><ref name=":6" />
 
[[Ermenistan]], [[Azerbaycan]], [[Beyaz Rusya]], [[Gürcistan]], [[Moldova]], [[Kırgızistan]], [[Moğolistan]], [[Rusya]] ve [[Ukrayna]] vatandaşlarına 90 güne kadar, [[Arjantin]], [[Birleşik Arap Emirlikleri|BAE]], [[Brezilya]], [[Ekvador]], [[Sırbistan]], [[Güney Kore]], [[Tacikistan]], [[Türkiye]] ve [[Özbekistan]] vatandaşlarına ise 30 güne kadar kalıcı vizesiz gezme fırsatı sunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.mfa.gov.tr/kazakistan-seyahat-edecek-turk-vatandaslarinin-dikkatine.tr.mfa|başlık=Kazakistan'a Seyahat Edecek Türk Vatandaşlarının Dikkatine|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=|çalışma=|yayıncı=[[Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı]]}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.ntv.com.tr/galeri/seyahat/vizesiz-ulkeler-guncel-liste-2020-turk-vatandaslarindan-vize-istemeyen-ulkeler,JbMVwo09OkKhb4-0ReIDdg|başlık=Vizesiz ülkeler güncel liste 2020 - Türk vatandaşlarından vize istemeyen ülkeler|erişimtarihi=2020-09-07|dil=tr|çalışma=www.ntv.com.tr}}</ref>
 
=== Yeşil ekonomi ===
Kazakistan 2013 yılında Yeşil Ekonomi Planını başlattı. Yeşil Ekonomi Planına göre Kazakistan, 2050 yılına kadar enerji ihtiyacının %50'sini alternatif ve yenilenebilir kaynaklardan karşılamayı taahhüt etti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.eurasia.undp.org/content/rbec/en/home/presscenter/pressreleases/2018/kazakhstan--green-economy-reforms-gain-momentum.html|başlık=Kazakhstan: Green economy reforms gain momentum {{!}} UNDP in Europe and Central Asia|erişimtarihi=2020-09-07|dil=en|çalışma=UNDP}}</ref>
 
Hükûmet, Kazakistan'da Yeşil Ekonomiye geçişin 2050 yılına kadar gerçekleşmesini hedefledi. Yeşil ekonominin GSYİH'yı %3 artırması ve 500.000'den fazla yeni iş yaratması bekleniyor.<ref>https://www.researchgate.net/publication/281963073_Towards_Achieving_Energy_Efficicency_in_Kazakhstan</ref> Ayrıca hükûmet yenilenebilir kaynaklardan üretilen enerjinin fiyatlarını belirledi. Rüzgar santralleri tarafından üretilen enerjinin 1 [[Kilowatt saat]] fiyatı 22.68 [[tenge]] ($0,12) olarak belirlendi. Küçük hidroelektrik santraller tarafından üretilen 1 Kilowatt saat fiyatı 16.71 tenge ($0.09) ve [[biyogaz]] santrallerinden ise 32.23 tenge ($0.18).<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-06-13/kazakhstan-sets-prices-for-energy-from-renewable-sources|başlık=Kazakhstan Sets Prices for Energy From Renewable Sources|erişimtarihi=2020-09-07|dil=en|çalışma=Bloomberg.com}}</ref>
 
=== Doğrudan yabancı yatırım ===
Kazakistan bağımsızlığından bu yana 120'den fazla ülkeden 330 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım (DYY) çekmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2019/09/kazakhstan-attracts-330-billion-fdi-since-1991/|başlık=Kazakhstan attracts $330 billion FDI since 1991|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2019-09-11|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=Dilshat Zhussupova in Nation on 11|soyadı=September 2019}}</ref> [[Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı|ABD Dışişleri Bakanlığı]]'na göre Kazakistan, bölgedeki en iyi yatırım ortamına sahip olarak kabul ediliyor.<ref>https://2009-2017.state.gov/documents/organization/241825.pdf</ref> 2002 yılında ülke, [[Sovyetler Birliği]]'nde uluslararası bir kredi derecelendirme kuruluşundan yatırım yapılabilir kredi notu alan ilk ülke oldu. Doğrudan yabancı yatırım, ulusal ekonomide diğer birçok [[Eski Sovyet ülkeleri|eski Sovyet ülke]]<nowiki/>sinden daha önemli bir rol oynamaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20141204181919/http://www.nationalbank.kz/?docid=158&switch=english|başlık=Statistics -english|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2014-12-04|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
[[Kazakistan cumhurbaşkanı|Cumhurbaşkanı]] [[Nursultan Nazarbayev]], kurumlar vergisinden on yıllık muafiyet, emlak vergisinden sekiz yıllık muafiyet ve diğer birçok vergide on yıllık dondurmayı içeren doğrudan yabancı yatırımı teşvik etmek için yasa vergi imtiyazlarını imzaladı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.tax-news.com/news/Kazakhstan_Enacts_Investor_Tax_Breaks____65000.html|başlık=Kazakhstan Enacts Investor Tax Breaks|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=www.tax-news.com}}</ref> Diğer teşvikler, bir üretim tesisi faaliyete geçtiğinde sermaye yatırımlarının yüzde 30'a varan geri ödemesini içerir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.tax-news.com/news/Kazakhstan_Enacts_Investor_Tax_Breaks____65000.html|başlık=Kazakhstan Enacts Investor Tax Breaks|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=www.tax-news.com}}</ref>
 
[[Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası]] (EBRD) başkanı [[Suma Chakrabarti]], Kazakistan Yabancı Yatırımcılar Konseyi'ne Başkan Nursultan Nazarbayev ile birlikte başkanlık etti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20140920084219/http://www.ebrd.com/pages/news/speeches/chakrabarti-kazakhstan.shtml|başlık=Kazakhstan is reaching out to the world [EBRD - News and events]|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2014-09-20|çalışma=web.archive.org}}</ref> Mayıs 2014'te, EBRD ve Kazakistan hükûmeti, hükûmet tarafından sağlanan 2,7 milyar ABD Dolarını [[Kazakistan ekonomisi]]<nowiki/>nin önemli sektörlerine kanalize etmek için uluslararası finans kuruluşlarıyla birlikte çalışmak üzere Kazakistan'da Reform Sürecini Yeniden Enerji Verme Ortaklığını oluşturdu.<ref name=":7">{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20140525223329/http://www.ebrd.com/pages/news/press/2014/140523.shtml|başlık=EBRD and Kazakhstan agree historic partnership to boost reform and investment [EBRD - News and events]|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2014-05-25|çalışma=web.archive.org}}</ref> Ortaklık, yatırımı artıracak ve ülkede reformları ileriye taşıyacak.<ref name=":7" />
 
Kazakistan, Mayıs 2014 itibarıyla bağımsızlığını kazandığı 1991 yılından bu yana 190 milyar dolar brüt yabancı yatırım çekmiştir ve kişi başına düşen DYY açısından [[Bağımsız Devletler Topluluğu|BDT]] ülkelerine liderlik etmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2014/05/nazarbayev-announces-plans-new-major-incentives-foreign-investors/|başlık=Nazarbayev Announces Plans for New Major Incentives for Foreign Investors|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2014-05-05|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=Meruert Nemerbayeva in Business on 5|soyadı=May 2014}}</ref> Doğrudan yabancı yatırımları çeken faktörlerden biri de ülkenin siyasi istikrarıdır. [[Dünya Bankası]]'nın raporuna göre Kazakistan, siyasi açıdan en istikrarlı ve şiddetsiz ülke olarak kabul edilen dünyanın ilk %40'ı arasında yer alıyor.<ref>{{Web kaynağı|url=http://info.worldbank.org/governance/wgi/#countryReports|başlık=WGI-Home|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=info.worldbank.org}}</ref>
 
Kazakistan ayrıca [[Ernst & Young]] tarafından 2014 yılında yapılan bir ankette yüksek puanlar aldı. EY'nin 2014 Kazakistan Çekicilik Anketi'ne göre; "Kazakistan'ın potansiyeline yatırımcı güveni de tüm zamanların en yüksek seviyesinde bulunuyor ve katılımcıların %47.3'ü Kazakistan'ın önümüzdeki üç yıl içinde giderek daha çekici hale gelmesini bekliyor."<ref name=":8">{{Web kaynağı|url=http://www.ey.com/KZ/en/Issues/Business-environment/EY-Kazakhstan-attractiveness-survey-2014|başlık=Kazakhstan attractiveness survey 2014|erişimtarihi=7 Eylül 2020|arşivtarihi=1 Ocak 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160101051159if_/http://www.ey.com/KZ/en/Issues/Business-environment/EY-Kazakhstan-attractiveness-survey-2014#.VoYKqXn7SUl|tarih=2014|çalışma=|yayıncı=[[Ernst & Young]]}}</ref> Yüksek ekonomik, siyasi ve sosyal istikrar seviyesi ve Kazakistan'ın rekabetçi kurumlar vergisi oranı, çekiciliğinin başlıca nedenleriydi.<ref name=":8" />
 
[[OECD]] 2017 Yatırım Politikası İncelemesi, yabancı yatırımcılara fırsatlar açmak ve DYY'yi çekmek için politikayı geliştirmek için "büyük adımlar" atıldığını belirtti.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.oecd.org/investment/oecd-investment-policy-reviews-kazakhstan-2017-9789264269606-en.htm|başlık=OECD Investment Policy Reviews: Kazakhstan 2017 {{!}} en {{!}} OECD|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=www.oecd.org}}</ref>
 
=== Bankacılık ===
Kazakistan'daki bankacılık endüstrisi, 2000'li yıllarda on yılda belirgin bir yükselme ve çöküş döngüsü yaşadı. 2000'lerin ortalarında birkaç yıl süren hızlı genişlemenin ardından, bankacılık sektörü 2008'de çöktü. [[BTA Bank]] J.S.C. dahil birkaç büyük banka grubu ve Alliance Bank, kısa süre sonra temerrüde düşürüldü. O zamandan beri sektör küçüldü ve yeniden yapılandırıldı, sistem genelindeki krediler 2007'de %59 iken 2011'de GSYİH'nın %39'una düştü. [[Rusya]] ve Kazakistan bankacılık sistemleri birçok ortak özelliği paylaşsa da, bazı temel farklılıklar da vardır. Kazakistan'daki bankalar uzun bir siyasi istikrar ve ekonomik büyüme dönemi yaşadı. Bankacılık ve finans politikasına akılcı bir yaklaşımla birlikte, Kazakistan'ın bankacılık sistemini daha yüksek bir gelişme düzeyine itmeye yardımcı oldu. Bankacılık teknolojisi ve personel nitelikleri, Kazakistan'da Rusya'dakinden daha güçlüdür.<ref>{{Web kaynağı|url=http://gca.satrapia.com/sp-maintains-kazakhstan-bicra-at-group-8|başlık=S&P Maintains Kazakhstan BICRA at Group “8” - The Gazette of Central Asia|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=gca.satrapia.com}}</ref>
 
=== Tahvil piyasası ===
Ekim 2014'te Kazakistan, 14 yıldır ilk yurt dışı dolar tahvillerini piyasaya sürdü.<ref name=":9">{{Haber kaynağı|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-10-06/kazakhstan-sells-first-overseas-dollar-bonds-in-14-years|başlık=Kazakhstan Sells First Overseas Dollar Bonds in 14 Years|erişimtarihi=2020-09-07|dil=en|çalışma=Bloomberg.com}}</ref> 5 Ekim 2014 tarihinde 2.5 milyar dolarlık 10 ve 30 yıllık tahvil ihraç etti ve bu, ülkenin 2000 yılından bu yana ilk dolar cinsinden denizaşırı satışıydı.<ref name=":9" /> Midswaps'ın 1.5 puan üzerinde 1.5 milyar dolarlık 10 yıllık dolarlık tahvilleri ve midswap'lara göre iki puanlık 1 milyar dolarlık 30 yıllık borcu elde etmek için sattı.<ref name=":9" /> Ardından ülke 11 milyar dolarlık teklif aldı.<ref name=":9" />
 
=== Konut piyasası ===
[[Dosya:TV-Turm Almaty - 3.jpg|küçükresim|[[Almatı Televizyon Kulesi]]]]
Kazakistan'ın konut pazarı 2010'dan beri büyümüştür.<ref name=":10">{{Web kaynağı|url=http://ranking.kz/a/infopovody/_tekuschem_godu_almatinskaja_oblast_lidiruet_po_vvedennomu_v_ekspluataciju_zhilju___7265_tysjach_kv_metrov_eto_165_ot_vsego_zhilja_vvedennogo_v_ekspluataciju_za_janvar-avgust_2014_goda?mcode=regions&subcut=socium&infotypecode=infopovody|başlık=Больше всего жилья построено в Алматинской области – 727 тысяч кв. метров. Обзор ввода жилья по регионам РК. Январь-август 2014|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=ranking.kz}}</ref> 2013 yılında, Kazakistan'daki toplam konut alanı 336,1 milyon metrekare olarak gerçekleşti.<ref name=":10" /> Konut stoku yıl içinde yaklaşık %11 artışla 32.7 milyon kareye yükseldi.<ref name=":10" /> 2012 ve 2013 yılları arasında, Kazak vatandaşı başına düşen yaşam alanı 19,6'dan 20,9 metrekareye yükseldi.<ref name=":10" /> Kentsel alanlar, ülkenin konut stokunun yüzde 62,5'ini oluşturmaktadır.<ref name=":10" /> [[Birleşmiş Milletler|BM]]'nin önerilen konut standardı kişi başına 30 metrekare'dir.<ref name=":10" /> Kazakistan, orta vadede konut büyüme oranının yüzde 7 içinde kalması durumunda 2019 veya 2020 yılına kadar BM standartlarına ulaşabilecek.<ref name=":10" />
 
=== "Nurly Jol" (Nurlu Yol) ekonomi politikası ===
11 Kasım 2014'te [[Kazakistan cumhurbaşkanı]] [[Nursultan Nazarbayev]], [[Nur Otan]] partisinin Siyasi Konseyi'nin uzun bir oturumunda [[Nur-Sultan]]'da beklenmedik bir ulus devlet konuşması yaptı ve "Nurly Jol" (Nurlu Yol) politikasını tanıttı. Politikanın özeti ise, gelecek birkaç yıl içinde altyapıya devasa devlet yatırımı anlamına gelen yeni bir ekonomi politikası oluşturmak.<ref name=":11">{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2014/11/surprise-state-nation-address-kazakh-president-unveils-massive-infrastructure-investments/|başlık=In Surprise State of the Nation Address, Kazakh President Unveils Massive Infrastructure Investments|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2014-11-12|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=Danna Bupezhanova in Nation on 12|soyadı=November 2014}}</ref> "Nurly Zhol" politikası, petrol fiyatında %25'lik düşüş, Batı ile Doğu arasındaki karşılıklı yaptırımlar gibi modern küresel ekonomik ve jeopolitik zorluklar bağlamında ekonomiyi sürdürülebilir büyümeye doğru yönlendirmeye yardımcı olmak için gerekli önleyici tedbirler olarak kabul edilmektedir.<ref name=":11" /> Politika, finans, endüstri ve sosyal refah dahil olmak üzere ekonomik büyümenin tüm yönlerini kapsar, ancak özellikle altyapı ve inşaat işlerinin geliştirilmesine yönelik yatırımları vurgular.<ref name=":11" /> Hammadde ihracatından elde edilen gelirlerde yakın zamanda yaşanan düşüşler dikkate alındığında, fonlar [[Kazakistan Ulusal Fonu]]<nowiki/>ndan kullanılacak.<ref name=":11" />
 
=== Ekonomik rekabet gücü ===
[[Dünya Bankası]] tarafından hazırlanan 2020 İş Yapma Kolaylığı Raporunda Kazakistan, küresel olarak 25. sırada yer aldı ve azınlık yatırımcılarının haklarını korumak için küresel olarak en iyi bir numaralı ülke oldu.<ref>https://www.doingbusiness.org/content/dam/doingBusiness/country/k/kazakhstan/KAZ.pdf</ref> 2013 yılında en rekabetçi 50 ülke arasına girme hedefine ulaşmış ve Eylül 2014'ün başında yayınlanan 2014–2015 [[Dünya Ekonomik Forumu]] [[Küresel Rekabet Endeksi]]'ndeki konumunu korumuştur.<ref name=":12">{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2014/09/staying-competitive-toughening-external-environment/|başlık=Staying Competitive in a Toughening External Environment|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2014-09-16|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=in Editorials on 16|soyadı=September 2014}}</ref> Kazakistan; kurumlar, altyapı, makro ekonomik ortam, yüksek öğrenim ve öğretim, mal piyasası verimliliği, iş gücü piyasası gelişimi, finansal piyasa gelişimi, teknolojik hazırlık, pazar büyüklüğü dahil olmak üzere raporun rekabet gücünün hemen hemen tüm sütunlarında [[Bağımsız Devletler Topluluğu|BDT]]'deki diğer devletlerin önünde yer almaktadır.<ref name=":12" /> Küresel Rekabet Endeksi, bu sütunların her birinde 1'den 7'ye kadar bir puan verir ve Kazakistan genel olarak 4.4 puan almıştır.<ref name=":12" />
 
=== Yolsuzluk ===
{{Ana madde|Kazakistan'da yolsuzluk}}
2005 yılında, Dünya Bankası Kazakistan'ı [[Angola]], [[Bolivya]], [[Kenya]], [[Libya]] ve [[Pakistan]] ile eşit düzeyde bir yolsuzluk noktası olarak listeledi.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2006/11/05/business/yourmoney/05giffen.html|başlık=Oil, Cash and Corruption|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2006-11-05|dil=en-US|çalışma=The New York Times|ad=Ron|soyadı=Stodghill|issn=0362-4331}}</ref> 2012'de, en az yolsuzluğa maruz kalan ülkeler endeksinde<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=BU7uK583X8MC&pg=PA112&lpg=PA112&dq=kazakhstan+corruption+ranking&source=bl&ots=ZI50X8c9BL&sig=TiPEPwdRpIq41eJ1a5PxX_GsgYs&hl=en&sa=X&ved=0CFcQ6AEwBTgKahUKEwib2f2FzYPIAhVmcHIKHePYBpE#v=onepage&q=kazakhstan%20corruption%20ranking&f=false|başlık=OECD Investment Policy Reviews: Kazakhstan 2012|tarih=2012-04-10|dil=en|yayıncı=OECD Publishing|soyadı=OECD|isbn=978-92-64-12181-2}}</ref> düşük sırada yer aldı ve Dünya Ekonomik Forumu, ülkede iş yapmanın en büyük sorunu olarak yolsuzluğu listeledi. 2017 OECD raporu ise, Kazakistan'ın kamu hizmeti, yargı, yolsuzluğu önleme araçları, bilgiye erişim ve yolsuzluğun kovuşturulması ile ilgili yasalarda reform yaptığını belirtti.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.oecd.org/daf/anti-bribery/kazakhstan-should-build-on-efforts-to-fightcorruption-and-push-forwar-with-reforms.htm|başlık=Kazakhstan should build on its efforts to fight corruption and push forward with reforms - OECD|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=www.oecd.org}}</ref> Kazakistan, [[Uluslararası Şeffaflık Örgütü]] gibi kuruluşlar tarafından tanınan yolsuzlukla mücadele reformlarını hayata geçirdi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2018/03/kazakhstan-removed-from-list-of-most-corrupt-countries/|başlık=Kazakhstan removed from list of most corrupt countries|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2018-03-01|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=Assel Satubaldina in Business on 1|soyadı=March 2018}}</ref>
 
2011'de [[İsviçre]], [[Amerika Birleşik Devletleri]]'ndeki rüşvet soruşturmasının bir sonucu olarak, İsviçre banka hesaplarından Kazakistan'ın 48 milyon ABD doları tutarında varlığına el koydu.<ref name=":13">{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160818075353/https://www.baselgovernance.org/sites/collective.localhost/files/documents/131024_selected_case_studies.pdf|başlık=Returning Stolen Assets - Learning from past practice: Selected case studies|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2016-08-18|çalışma=web.archive.org|yayıncı=}}</ref> ABD yetkilileri, fonların Amerikalı yetkililer tarafından Kazakistan'da petrol veya arama hakları karşılığında Kazak yetkililere ödenen rüşveti temsil ettiğine inanıyordu. İşlemler sonunda ABD'de 84 milyon ABD doları ve İsviçre'de başka bir 60 milyon ABD doları içeriyordu.<ref name=":13" />
 
[[FBI|Federal Soruşturma Bürosu]] ve Kazak Yolsuzlukla Mücadele Dairesi, Şubat 2015'te Karşılıklı Hukuki Yardım Anlaşması imzaladı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://2009-2017.state.gov/r/pa/prs/ps/2015/02/237732.htm|başlık=Signing of a Mutual Legal Assistance Treaty Between the United States and Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=U.S. Department of State}}</ref>
 
== Bilim ve teknoloji ==
[[Dosya:Trends in GERD GDP ratio in Central Asia, 2001−2013.svg|küçükresim|Orta Asya'daki araştırma harcamalarındaki eğilimler, GSYİH'nin yüzdesi olarak, 2001–2013. Kaynak: UNESCO Bilim Raporu: 2030 (2015), Şekil 14.3]]
Araştırma büyük ölçüde, araştırma personelinin %52'sine ev sahipliği yapan Kazakistan'ın en büyük şehri ve eski başkenti [[Almatı]]'da yoğunlaşmıştır. Kamu araştırması, büyük ölçüde enstitülerle sınırlıdır ve üniversiteler yalnızca simgesel bir katkı yapmaktadır. Araştırma enstitüleri fonlarını [[Kazakistan Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığı|Eğitim ve Bilim Bakanlığı]] şemsiyesi altındaki ulusal araştırma konseylerinden almaktadır. Bununla birlikte, bunların çıktıları, pazar ihtiyaçlarından kopma eğilimindedir. İş sektöründe, çok az sanayi kuruluşu araştırma yapar.<ref name=":14">''Innovation Performance Review''. New York and Geneva: United Nations Economic Commission for Europe. 2012.</ref><ref name=":15">{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/930258278|başlık=UNESCO science report : towards 2030|yer=Paris|soyadı=Unesco,|isbn=978-92-3-100129-1|oclc=930258278}}</ref>
[[Dosya:The irradiation experiments at the ion accelerator DC-60. Astana, Kazakhstan.JPG|sol|küçükresim|218x218pik|İyon hızlandırıcı DC-60'ta çalışan Özbek araştırmacılarla işbirliği içindeki Kazakistanlı fizikçiler grubu]]
2010 yılında kabul edilen Hızlandırılmış Endüstriyel ve Yenilikçi Kalkınma için Devlet Programının en iddialı hedeflerinden biri, ülkenin araştırma ve geliştirme harcamalarını 2015 yılına kadar GSYİH'nın %1'ine yükseltmektir. 2013 yılına kadar bu oran GSYİH'nın %0.18'i olarak gerçekleşti. Ekonomik büyüme güçlü kaldığı sürece hedefe ulaşmak zor olacaktır. 2005'ten bu yana, ekonomi, araştırma ve geliştirmeye yönelik gayri safi yurt içi harcamadan daha hızlı (2013'te %6) büyüdü, bu sadece 598 milyon SAGP'den 2005 ile 2013 arasında 714 milyon SAGP'ye yükseldi.<ref name=":15" />
 
Kazakistan'da 2010 ile 2011 arasında yenilik harcamaları iki katından fazla artarak 235 milyar KZT'yi (yaklaşık 1.6 milyar ABD doları) veya GSYİH'nın yaklaşık %1.1'ini temsil ediyor. Toplamın yaklaşık %11'i araştırma ve geliştirmeye harcandı. Bu, gelişmiş ülkelerdeki inovasyon harcamalarının yaklaşık %40-70'i ile karşılaştırılır. Bu artış, geleneksel olarak Kazakistan'ın inovasyon harcamalarının büyük kısmını oluşturan makine ve teçhizatın satın alınmasının zararına, ürün tasarımındaki keskin artıştan ve bu dönemde yeni hizmetlerin ve üretim yöntemlerinin kullanılmasından kaynaklanıyordu. Eğitim maliyetleri, inovasyon harcamalarının sadece %2'sini temsil ediyordu ve bu, gelişmiş ülkelere göre çok daha düşük bir paydı.<ref name=":14" /><ref name=":15" />
 
Aralık 2012'de Cumhurbaşkanı [[Nursultan Nazarbayev]] "Güçlü İş, Güçlü Devlet" sloganıyla ''[[Kazakistan 2050 Stratejisi]]''ni açıkladı. Bu strateji, Kazakistan'ı 2050 yılına kadar ilk 30 ekonomi arasına çıkarmak için kapsamlı sosyo-ekonomik ve siyasi reformlar önermektedir. Bu belgede, Kazakistan bir bilgi ekonomisine dönüşmesi için kendisine 15 yıl vermektedir. Her beş yıllık planda yeni sektörler oluşturulacak. 2010-2014 yıllarını kapsayan bunlardan ilki, otomobil üretimi, uçak mühendisliği ve lokomotif, yolcu ve kargo vagonlarının üretiminde endüstriyel kapasitenin geliştirilmesine odaklanmıştır. 2019'un ikinci beş yıllık planında hedef, bu ürünler için ihracat pazarları geliştirmek. Kazakistan'ın dünya jeolojik araştırma pazarına girmesini sağlamak için ülke, petrol ve gaz gibi geleneksel maden çıkarma sektörlerinin verimliliğini artırmayı hedefliyor. Aynı zamanda elektronik, lazer teknolojisi, iletişim ve tıbbi ekipmana olan önemi göz önüne alındığında nadir toprak metalleri geliştirmeyi amaçlamaktadır. İkinci beş yıllık plan, küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ'ler) için Bölgelerdeki [[KOBİ]]'lere hibelerin tahsisi ve mikro kredi için hüküm sağlayan Business 2020 yol haritasının geliştirilmesi ile aynı zamana denk geliyor. Hükûmet ve Ulusal Girişimciler Odası da yeni kurulan şirketlere yardımcı olacak etkili bir mekanizma geliştirmeyi planlıyor.<ref name=":15" />[[Dosya:Soyuz expedition 19 launch pad.jpg|küçükresim|[[Baykonur Uzay Üssü]], dünyanın en eski ve en büyük operasyonel [[uzay üssü]]<nowiki/>dür<nowiki/>]]Sonraki beş yıllık 2050 planlarında, mobil, multimedya, nano ve uzay teknolojileri, robotik, genetik mühendisliği ve alternatif enerji gibi alanlarda yeni endüstriler kurulacak. Ülkeyi sığır eti, süt ürünleri ve diğer tarım ürünleri alanında önemli bir bölgesel ihracatçı haline getirmek amacıyla gıda işleme işletmeleri geliştirilecektir. Düşük getirili, su yoğun mahsul çeşitlerinin yerini bitkisel, yağ ve yem ürünleri alacaktır. 2030 yılına kadar "yeşil ekonomi" ye geçişin bir parçası olarak, arazinin% 15'i su tasarrufu sağlayan teknolojilerle yetiştirilecek. Deneysel tarım ve yenilik kümeleri kurulacak ve kuraklığa dayanıklı genetiği değiştirilmiş mahsuller geliştirilecektir.<ref name=":15" />
 
Kazakistan 2050 Stratejisi, yeni yüksek teknoloji sektörlerinin gelişmesine izin vermek için 2050 yılına kadar GSYİH'nın %3'ünü araştırma ve geliştirmeye ayırma hedefini belirlemektedir.<ref name=":15" />
 
=== NehirlerDijital ve GöllerKazakistan ===
Dijital Kazakistan programı, dijital teknolojilerin uygulanması yoluyla ülkenin ekonomik büyümesini artırmak için 2018 yılında başlatıldı. Kazakistan’ın dijitalleştirme çabaları iki yılda 800 milyar tenge üretti. Program 120.000 iş yaratılmasına yardımcı oldu ve ülkeye 32.8 milyar tenge yatırım çekti.
Kazakistan’da 8500<ref name="Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu" /> [[akarsu]] bulunmaktadır. Bunların büyük bir kısmı, [[Hazar Denizi]] (sahası 374 bin kilometrekare, dünyanın en büyük gölüdür), [[Aral Denizi]] (sahası 46,64 bin kilometrekare) ve [[Balkaş Gölü]] (sahası 18,2 bin kilometrekaredir) su toplama havzalarında yer almaktadır. Ayrıca Kazakistan 48.000 civarında büyük ve küçük göllere iyedir. Ülkeyi boydan boya geçen başlıca akarsular [[Ertis]] (Kazakistan toprakları dahilinde uzunluğu 1700&nbsp;km.), [[Esil]] (1400&nbsp;km.), [[Sırderya]] (1400&nbsp;km.) ve [[Ural]] /Jayık/ - 1082 kilometredir.&nbsp;
Tüm kamu hizmetlerinin %82'si Dijital Kazakistan programının bir parçası olarak otomatik hale geldi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://astanatimes.com/2020/06/kazakhstans-digitization-program-brings-additional-2-billion-into-the-economy/|başlık=Kazakhstan’s Digitization Program Brings Additional $2 billion Into the Economy|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2020-06-18|dil=en|çalışma=The Astana Times|ad=Assel Satubaldina in Business on 18|soyadı=June 2020}}</ref>
 
== Demografi ==
{{Ayrıca bakınız|Kazaklar|Türk halkları}}
{{Ana madde|Kazakistan demografisi}}
[[Dosya:Population pyramid Kazakhstan provinces2020.svgjpg|sağküçükresim|400px|thumbnail|Kazakistan'ın[[Yaş piramidi]], eyaletleri2020]]
[[Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu]] Uluslararası Veri Tabanı, Kazakistan'ın nüfusunu 18.9 milyon (Mayıs 2019) olarak listeler.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20190530184512/https://www.census.gov/popclock/world/kz|başlık=Population Clock: World|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2019-05-30|çalışma=web.archive.org}}</ref> Dünya Nüfus Beklentilerinin 2019 revizyonu<ref>{{Web kaynağı|url=https://population.un.org/wpp/|başlık=World Population Prospects - Population Division - United Nations|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=population.un.org}}</ref><ref>https://population.un.org/wpp/Download/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_Population/WPP2019_POP_F01_1_TOTAL_POPULATION_BOTH_SEXES.xlsx</ref> gibi [[Birleşmiş Milletler]] kaynakları ise 18.319.618 olarak tahmin etmektedir. Resmi tahminler ise, Kazakistan'ın nüfusunun Mayıs 2020 itibariyle 18.711 milyon olduğunu gösteriyor.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20190530234719/http://stat.gov.kz/faces/homePage|başlık=Негізгі|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2019-05-30|çalışma=web.archive.org}}</ref> Kazakistan İstatistik Ajansı'na göre, 2013 yılında Kazakistan'ın nüfusu geçen yıl %1.7 artışla 17.280.000'e yükseldi.<ref>https://baigenews.kz/en/news/obshchestvo/kazakhstans_population_increases_by_17_per_cent_over_a_year-2013_08_15-1026973/</ref>
[[Dosya:Kazakhstan European 2016 Rus.png|sağ|250px|thumbnail|Ülkedeki en kalabalık azınlık olan Rusların dağılımı]]
 
2009 nüfus tahmini, Ocak 1999'daki son nüfus sayımında bildirilen nüfustan %6.8 daha fazladır. 1989'dan sonra başlayan nüfus düşüşü durakladı ve muhtemelen tersine döndü. Erkekler ve kadınlar sırasıyla nüfusun %48.3'ünü ve %51.7'sini oluşturmaktadır.
=== Nüfus ===
1926'da 3.713.000 olan nüfus 1959 yılında 1 milyon azalmıştır. 2006 verilerine göre 15.300.000 nüfusa sahiptir. 1989'da 16,464,000 olan nüfus 1999 nüfus sayımına kadar yıllık ortalama %1’lik bir azalma ile 14.953.000'a düştü. 2000-2001 döneminde de düşme devam etmesine karşın 2003-2004 arasında azalış trendi durarak % 0,7 oranında artışla 14.951.000'a ulaştı. 2016 itibarıyla nüfusun 17.794,055. 2018 yılı itibarıyla nüfus 18 .276,452<ref>http://stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT250955</ref> olduğu tahmin edilmektedir. 2020 yılı sayımında etnik grupların dağılımı şöyledir:
 
=== Etnik gruplar ===
*[[Kazaklar]]: %68.5
[[Dosya:Central Asia Ethnic en.svg|küçükresim|Orta Asya'daki etknik grupların haritası, 1992]]
*[[Ruslar]]: %18.8
2018 itibariyle, etnik [[Kazaklar]] nüfusun %67.5'ini oluştururken, [[Kazakistan'daki Ruslar]]'ın oranı ise %19.8'dir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://marginalrevolution.com/marginalrevolution/2019/03/dark-shadows-inside-the-secret-world-of-kazakhstan.html|başlık=*Dark Shadows: Inside the Secret World of Kazakhstan*|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2019-03-20|dil=en-US|çalışma=Marginal REVOLUTION|soyadı=Books|ad2=Current|ad4=Political|soyadı2=Affairs|soyadı3=History|soyadı4=Science}}</ref> Diğer gruplar arasında [[Tatarlar]] (%1.3), [[Ukraynalılar]] (%2.1), [[Özbekler]] (%2.8), [[Beyaz Ruslar]], [[Uygurlar]] (%1.4), [[Azeriler]], [[Türkler]] [[Dunganlar]], [[Kalmuklar]], [[Çuvaşlar]], [[Polonyalılar]]<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20070215085126/http://www.cdi.org/russia/johnson/7002-15.cfm|başlık=Kazakhstan Polish - Johnson's Russia List 1-2-03|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2007-02-15|çalışma=web.archive.org}}</ref> ve [[Litvanlar]] bulunmaktadır. [[Ukraynalılar]], [[Koreliler]], [[Volga Almanları]] (%1.1), [[Çeçenler]],<ref>{{Haber kaynağı|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3509933.stm|başlık=Remembering Stalin's deportations|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2004-02-23|dil=en-GB}}</ref>[[Ahıska Türkleri]] ve rejimin Rus siyasi muhalifleri gibi bazı azınlıklar, 1930'larda ve 1940'larda [[Josef Stalin]] tarafından Kazakistan'a sürüldü.
*[[Özbekler]]: %3.2
*[[Ukraynalılar]]: %1.4
*[[Uygurlar]]: %1.4
*[[Tatarlar]]: %1.1
 
Önemli Rus göçü, [[Nikita Kruşçev|Kruşçev]] döneminde [[Bakir Topraklar Projesi]] ve [[Sovyet uzay programı]] ile de bağlantılıydı.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4420922.stm|başlık=Russians left behind in Central Asia|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2005-11-23|dil=en-GB}}</ref> 1989'da etnik Ruslar nüfusun %37.8'ini oluştururken, [[Kazaklar]] ülkenin 20 bölgesinin yalnızca 7'sinde çoğunluğu elinde tutuyordu. 1991'den önce Kazakistan'da yaklaşık 1 milyon [[Almanlar|Alman]] vardı, çoğu Volga Almanlarının torunları [[II. Dünya Savaşı]] sırasında Kazakistan'a sürüldü. [[Sovyetler Birliği'nin dağılması]]<nowiki/>ndan sonra çoğu [[Almanya]]'ya göç etti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.thenewhumanitarian.org/feature/2005/02/01/special-report-ethnic-germans|başlık=Special report on ethnic Germans|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2005-02-01|dil=en|çalışma=The New Humanitarian}}</ref> Küçük [[Pontus Rumları|Pontus Rum]] azınlığının çoğu üyesi [[Yunanistan]]'a göç etti. 1930'ların sonlarında Sovyetler Birliği'ndeki binlerce Koreli de Orta Asya'ya sürüldü. Bu insanlar artık [[Koryo-saram]] olarak biliniyor.
1990'lara, 1970'lerde başlayan bir süreç olan, ülkedeki Rusların ve Volga Almanlarının çoğunun göçü damgasını vurdu. Bu, yerli Kazakları en büyük etnik grup haline getirdi. Kazakistan nüfusunun artmasındaki diğer faktörler, yüksek doğum oranları ve etnik Kazakların [[Çin]], [[Moğolistan]] ve [[Rusya]]'dan Kazakistan'a göç etmesidir.
{| class="wikitable"
|+'''1926-2009 etnik gruba göre Kazakistan nüfusu'''
|+
! rowspan="2" |Etnik Grup
'''Kazakistan'ın etnik gruba göre nüfusu 1897-2009'''
! colspan="2" |sayım 1926<sup>1</sup>
|-bgcolor="#e0e0e0"
! rowspancolspan="2" |sayım Etnik1970<sup>2<br /sup>gruplar
! colspan="2" |sayım 1897 sayımı1989<sup>13</sup>
! colspan="2" |sayım 1926 sayımı1999<sup>24</sup>
! colspan="2" |sayım 1939 sayımı2009<sup>35</sup>
! colspan=2 | 1959 sayımı<sup>4</sup>
! colspan=2 | 1970 sayımı<sup>5</sup>
! colspan=2 | 1979 sayımı<sup>6</sup>
! colspan=2 | 1989 sayımı<sup>7</sup>
! colspan=2 | 1999 sayımı<sup>8</sup>
! colspan=2 | 2009 sayımı<sup>9</sup>
|-bgcolor="#e0e0e0"
! Nüfus
! %
! Nüfus
! %
! Nüfus
! %
! Nüfus
! %
! Nüfus
! %
! Nüfus
! %
! Nüfus
! %
! Nüfus
! %
! Nüfus
! %
|-
!Sayı
| [[Kazaklar]]
!%
| align="right" | 3,392,751
!Sayı
| align="right" | 73.9
!%
| align="right" | 3,627,612
!Sayı
| align="right" | 58.5
!%
| align="right" | 2,327,625
!Sayı
| align="right" | 37.8
!%
| align="right" | 2,794,966
!Sayı
| align="right" | 30.0
!%
| align="right" | 4,161,164
| align="right" | 32.4
| align="right" | 5,289,349
| align="right" | 36.0
| align="right" | 6,534,616
| align="right" | 39.7
| align="right" | 8,011,452
| align="right" | 53.5
| align="right" | 10,096,763
| align="right" | 63.1
|-
|Kazaklar
| [[Ruslar]]
|3.627.612
| align="right" | 454,402
|58.5
| align="right" | 8.8
|4.161.164
| align="right" | 1,275,055
|32.4
| align="right" | 20.6
|6.534.616
| align="right" | 2,458,687
|39.7
| align="right" | 40.0
|8.011.452
| align="right" | 3,974,229
|53.5
| align="right" | 42.7
|10.096.763
| align="right" | 5,499,826
|63.1
| align="right" | 42.8
| align="right" | 5,991,205
| align="right" | 40.8
| align="right" | 6,227,549
| align="right" | 37.8
| align="right" | 4,480,675
| align="right" | 29.9
| align="right" | 3,793,764
| align="right" | 23.7
|-
|Ruslar
| [[Özbekler]]
|1.275.055
| align="right" | 29,564
|20.6
| align="right" | 1.3
|5.499.826
| align="right" | 129,407
|42.8
| align="right" | 2.1
|6.227.549
| align="right" | 120,655
|37.8
| align="right" | 2.0
|4.480.675
| align="right" | 136,570
|29.9
| align="right" | 1.5
|3.793.764
| align="right" | 207,514
|23.7
| align="right" | 1.6
| align="right" | 263,295
| align="right" | 1.8
| align="right" | 332,017
| align="right" | 2.0
| align="right" | 370,765
| align="right" | 2.5
| align="right" | 456,997
| align="right" | 2.9
|-
|Özbekler
| [[Ukraynalılar]]
|129.407
| align="right" | 860,201
|2.1
| align="right" | 13.9
|207.514
| align="right" | 860,201
|1.6
| align="right" | 13.9
|332.017
| align="right" | 658,319
|2.0
| align="right" | 10.7
|370.765
| align="right" | 762,131
|2.5
| align="right" | 8.2
|456.997
| align="right" | 930,158
|2.8
| align="right" | 7.2
| align="right" | 897,964
| align="right" | 6.1
| align="right" | 896,240
| align="right" | 5.4
| align="right" | 547,065
| align="right" | 3.7
| align="right" | 333,031
| align="right" | 2.1
|-
|Ukraynalılar
| [[Uygurlar]]
|860.201
| align="right" |
|13.9
| align="right" |
|930.158
| align="right" | 11,631
|7.2
| align="right" | 0.2
|896.240
| align="right" | 35,409
|5.4
| align="right" | 0.6
|547.065
| align="right" | 59,840
|3.7
| align="right" | 0.6
|333.031
| align="right" | 120,784
|2.1
| align="right" | 0.9
| align="right" | 147,943
| align="right" | 1.0
| align="right" | 185,301
| align="right" | 1.1
| align="right" | 210,377
| align="right" | 1.4
| align="right" | 224,713
| align="right" | 1.4
|-
|Almanlar
| [[Tatarlar]]
|51.094
| align="right" | 55,984
|0.8
| align="right" | 1.1
|839.649
| align="right" | 79,758
|6.5
| align="right" | 1.3
|957.518
| align="right" | 108,127
|5.8
| align="right" | 1.8
|353.462
| align="right" | 191,802
|2.4
| align="right" | 2.1
|178.409
| align="right" | 281,849
|1.1
| align="right" | 2.2
| align="right" | 312,626
| align="right" | 2.1
| align="right" | 327,982
| align="right" | 2.0
| align="right" | 249,052
| align="right" | 1.7
| align="right" | 204,229
| align="right" | 1.3
|-
| colspan="19" |<sup>1</sup> Kaynak:<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_26.php|başlık=Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей.|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=www.demoscope.ru}}</ref> <sup>2</sup> Kaynak:<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_70.php|başlık=Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей.|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=www.demoscope.ru}}</ref> <sup>3</sup> Kaynak:<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php|başlık=Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей.|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=www.demoscope.ru}}</ref> <sup>4</sup> Kaynak:<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20130120133116/http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Mes/pdf/51_02.pdf|başlık=Wayback Machine|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2013-01-20|çalışma=web.archive.org}}</ref> <sup>5</sup> Kaynak:<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.webcitation.org/5uvOtyVTC?url=http://www.stat.kz/p_perepis/Documents/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C%20%D1%80%D1%83%D1%81.pdf|başlık=ПЕРЕПИСЬ НАСЕЛЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН 2009 ГОДА|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=|çalışma=|yayıncı=АГЕНТСТВО РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН ПО СТАТИСТИКЕ}}</ref>
| [[Almanlar]]
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 51,094
| align="right" | 0.8
| align="right" | 92,571
| align="right" | 1.5
| align="right" | 659,800
| align="right" | 7.1
| align="right" | 839,649
| align="right" | 6.5
| align="right" | 900,207
| align="right" | 6.1
| align="right" | 957,518
| align="right" | 5.8
| align="right" | 353,462
| align="right" | 2.4
| align="right" | 178,409
| align="right" | 1.1
|-
| [[Koreliler]]
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 42
| align="right" | 0.0
| align="right" | 96,453
| align="right" | 1.6
| align="right" | 74,019
| align="right" | 0.8
| align="right" | 78,078
| align="right" | 0.6
| align="right" | 91,984
| align="right" | 0.6
| align="right" | 103,315
| align="right" | 0.6
| align="right" | 99,944
| align="right" | 0.7
| align="right" | 100,385
| align="right" | 0.6
|-
| [[Türkler]]
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 46
| align="right" | 0.0
| align="right" | 523
| align="right" | 0.0
| align="right" | 9,916
| align="right" | 0.1
| align="right" | 18,397
| align="right" | 0.1
| align="right" | 25,820
| align="right" | 0.2
| align="right" | 49,567
| align="right" | 0.3
| align="right" | 75,950
| align="right" | 0.5
| align="right" | 97,015
| align="right" | 0.6
|-
| [[Azeriler]]
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 20
| align="right" | 0.0
| align="right" | 12,996
| align="right" | 0.2
| align="right" | 38,362
| align="right" | 0.4
| align="right" | 56,166
| align="right" | 0.4
| align="right" | 73,345
| align="right" | 0.5
| align="right" | 90,083
| align="right" | 0.5
| align="right" | 78,325
| align="right" | 0.5
| align="right" | 85,292
| align="right" | 0.5
|-
| [[Beyaz Ruslar]]
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 25,584
| align="right" | 0.4
| align="right" | 31,614
| align="right" | 0.5
| align="right" | 107,463
| align="right" | 1.2
| align="right" | 197,592
| align="right" | 1.5
| align="right" | 181,491
| align="right" | 1.2
| align="right" | 182,601
| align="right" | 1.1
| align="right" | 111,924
| align="right" | 0.7
| align="right" | 66,476
| align="right" | 0.4
|-
| [[Dunganlar]]
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 8,455
| align="right" | 0.1
| align="right" | 7,415
| align="right" | 0.1
| align="right" | 9,980
| align="right" | 0.1
| align="right" | 17,283
| align="right" | 0.1
| align="right" | 22,491
| align="right" | 0.2
| align="right" | 30,165
| align="right" | 0.2
| align="right" | 36,945
| align="right" | 0.2
| align="right" | 51,944
| align="right" | 0.3
|-
| [[Kürtler]]
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 2,387
| align="right" | 0.0
| align="right" | 6,109
| align="right" | 0.1
| align="right" | 12,299
| align="right" | 0.1
| align="right" | 17,692
| align="right" | 0.1
| align="right" | 25,425
| align="right" | 0.2
| align="right" | 32,764
| align="right" | 0.2
| align="right" | 38,325
| align="right" | 0.2
|-
| [[Tacikler]]
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 7,599
| align="right" | 0.1
| align="right" | 11,229
| align="right" | 0.2
| align="right" | 8,075
| align="right" | 0.1
| align="right" | 7,166
| align="right" | 0.1
| align="right" | 19,293
| align="right" | 0.1
| align="right" | 25,514
| align="right" | 0.2
| align="right" | 25,673
| align="right" | 0.2
| align="right" | 36,277
| align="right" | 0.2
|-
| [[Polonyalılar]]
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 3,742
| align="right" | 0.1
| align="right" | 54,809
| align="right" | 0.9
| align="right" | 53,102
| align="right" | 0.6
| align="right" | 61,355
| align="right" | 0.5
| align="right" | 61,136
| align="right" | 0.4
| align="right" | 59,956
| align="right" | 0.4
| align="right" | 47,302
| align="right" | 0.3
| align="right" | 34,057
| align="right" | 0.2
|-
| [[Çeçenler]]
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 3
| align="right" | 0.0
| align="right" | 2,639
| align="right" | 0.0
| align="right" | 130,232
| align="right" | 1.4
| align="right" | 34,492
| align="right" | 0.3
| align="right" | 38,256
| align="right" | 0.3
| align="right" | 49,507
| align="right" | 0.3
| align="right" | 31,802
| align="right" | 0.2
| align="right" | 31,431
| align="right" | 0.2
|-
| [[Kırgızlar]]
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 10,200
| align="right" | 0.2
| align="right" | 5,033
| align="right" | 0.1
| align="right" | 6,810
| align="right" | 0.1
| align="right" | 9,474
| align="right" | 0.1
| align="right" | 9,352
| align="right" | 0.1
| align="right" | 14,112
| align="right" | 0.1
| align="right" | 10,925
| align="right" | 0.1
| align="right" | 23,274
| align="right" | 0.2
|-
| Diğerleri
| align="right" |
| align="right" |
| align="right" | 108,016
| align="right" | 1.7
| align="right" | 124,611
| align="right" | 2.0
| align="right" | 286,441
| align="right" | 3.1
| align="right" | 315,347
| align="right" | 2.5
| align="right" | 340,834
| align="right" | 2.3
| align="right" | 372,996
| align="right" | 2.3
| align="right" | 206,879
| align="right" | 1.4
| align="right" | 157,215
| align="right" | 1.0
|-bgcolor="#e0e0e0"
! align="left" | Toplam
! colspan=2 |
! colspan=2 | 6,198,465
! colspan=2 | 6,151,102
! colspan=2 | 9,309,847
! colspan=2 | 12,848,573
! colspan=2 | 14,684,283
! colspan=2 | 16,464,464
! colspan=2 | 14,981,281
! colspan=2 | 16,009,597
|-
| colspan=19 | <small><sup>1</sup> Karakalpaklar hariç; Kaynak:.<ref>{{Web kaynağı | url = http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_26.php | başlık = Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé. | yayıncı = | erişimtarihi = 18 Mart 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160428093733/http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_26.php | arşivtarihi = 28 Nisan 2016 | ölüurl =hayır }}</ref> <sup>2</sup> Kaynak:.<ref>{{Web kaynağı | url = http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_39.php | başlık = Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé. | yayıncı = | erişimtarihi = 18 Mart 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160303180806/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_39.php | arşivtarihi = 3 Mart 2016 | ölüurl =hayır }}</ref> <sup>3</sup> Kaynak:.<ref>{{Web kaynağı | url = http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_59.php | başlık = Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé. | yayıncı = | erişimtarihi = 18 Mart 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160514094129/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_59.php | arşivtarihi = 14 Mayıs 2016 | ölüurl =hayır }}</ref> <sup>4</sup> Kaynak:.<ref>{{Web kaynağı | url = http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_70.php | başlık = Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé. | yayıncı = | erişimtarihi = 18 Mart 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160303195009/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_70.php | arşivtarihi = 3 Mart 2016 | ölüurl =hayır }}</ref> <sup>5</sup> Kaynak:.<ref>{{Web kaynağı | url = http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_79.php | başlık = Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé. | yayıncı = | erişimtarihi = 18 Mart 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160303204913/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_79.php | arşivtarihi = 3 Mart 2016 | ölüurl =hayır }}</ref> <sup>6</sup> Kaynak:.<ref>{{Web kaynağı | url = http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php | başlık = Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé. | yayıncı = | erişimtarihi = 18 Mart 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161026030201/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php | arşivtarihi = 26 Ekim 2016 | ölüurl =hayır }}</ref> <sup>7</sup> Kaynak:<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.stat.kz/p_perepis/Documents/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C%20%D1%80%D1%83%D1%81.pdf |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=9 Mart 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110723084204/http://www.stat.kz/p_perepis/Documents/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C%20%D1%80%D1%83%D1%81.pdf |arşivtarihi=23 Temmuz 2011 |ölüurl=evet }}</ref></small>
|}
 
=== EkonomiDiller ===
Kazakistan resmi olarak iki dilli bir ülkedir. Nüfusun %64.4'ü tarafından yerli olarak konuşan [[Kazakça]] ([[Kıpçak grubu]] ailesinin bir parçası)<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/1047531693|başlık=Kazakhstan : the Bradt travel guide|sürüm=Edition 3|yer=Chalfont St Peter, Bucks, England|diğerleri=Oleynik, Maria,|soyadı=Brummell, Paul,|isbn=978-1-78477-092-1|oclc=1047531693}}</ref> "devlet" dili statüsündeyken, çoğu Kazak tarafından konuşulan [[Rusça]] "resmi" dildir<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.studycountry.com/guide/KZ-language.htm|başlık=The Languages spoken in Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|dil=en|çalışma=SpainExchange Country Guide}}</ref> ve iş, hükûmet ve etnik gruplar arası iletişimde rutin olarak kullanılmaktadır. Ancak 2018'den itibaren [[Kazakistan cumhurbaşkanı|Cumhurbaşkanı]] [[Nursultan Nazarbayev]] tarafından [[Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu|Parlamento]]<nowiki/>da Rusça kullanılması yasaklanmıştır.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.reuters.com/article/us-kazakhstan-language-idUSKCN1GB1EJ|başlık=Lost in translation? Kazakh leader bans cabinet from speaking Russian|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2018-02-27|dil=en|çalışma=Reuters}}</ref>
{{Ana madde|Kazakistan ekonomisi}}
 
[[Dosya:Modern Almaty.jpg|thumb|sağ|Almatı’nın yeni kısmı]]
[[Kazakistan hükûmeti|Hükûmet]] Ocak 2015'te [[Kiril alfabesi]]<nowiki/>nin kullanıldığı Kazakça'nın 2025 yılına kadar kademeli olarak [[Latin alfabesi]]<nowiki/>ne geçirileceğini duyurdu.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.inform.kz/en/article/2741711|başlık=Kazakh language to be converted to Latin alphabet – MCS RK|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2015-01-30|dil=en|çalışma=www.inform.kz|soyadı=INFORM.KZ}}</ref> Kazakistan'da konuşulan diğer azınlık dilleri arasında [[Özbekçe]], [[Ukraynaca]], [[Uygurca]], [[Kırgızca]] ve [[Tatarca]] sayılabilir. [[Sovyetler Birliği'nin dağılması]]<nowiki/>ndan bu yana [[Türkçe]]'nin yanı sıra [[İngilizce]] de gençler arasında popülerlik kazandı.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT091498|başlık=Kazakhstan in 2013|erişimtarihi=2020-09-07|arşivtarihi=29 Eylül 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150929031425/http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT091498|tarih=2015-09-29|çalışma=|yayıncı=Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan Committee on Statistics}}</ref> Nazarbayev 2019'daki istifa konuşmasında, gelecekte Kazakistan halkının üç dil (Kazakça, Rusça ve İngilizce) konuşacağını öngördü.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20190322165432/http://kazakhstanun.com/address-of-the-head-of-state-nursultan-nazarbayev-to-the-people-of-kazakhstan/|başlık=Address of the Head of State Nursultan Nazarbayev to the people of Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2019-03-22|çalışma=web.archive.org|yayıncı=}}</ref>
Bağımsızlığın ardından siyasî ve ekonomik istikrara kavuşan Kazakistan'da büyük [[petrol]], [[uranyum]], [[demir]], [[altın]] ve [[kurşun]] rezervleri bulunmaktadır. Kazakistan doğal kaynakları ve toprakları itibarıyla önemli bir ülkedir. Hacim ve çeşit bakımından mineral ve hammadde yatakları ile dünyanın sayılı ülkelerinden biridir.
 
=== Din ===
{{Bar box|title=Kazakistan'da din, 2010<ref>{{cite web|url=http://www.pewforum.org/2015/04/02/religious-projection-table/|title=Religious Composition by Country, 2010–2050|date=2 April 2015|work=pewforum.org|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170506003738/http://www.pewforum.org/2015/04/02/religious-projection-table/|archivedate=6 May 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.globalreligiousfutures.org/countries/kazakhstan#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2013|title=Kazakhstan – Pew-Templeton Global Religious Futures Project|author=|date=|work=globalreligiousfutures.org|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161113175038/http://www.globalreligiousfutures.org/countries/kazakhstan#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2013|archivedate=13 November 2016}}</ref>|titlebar=#ddd|float=right|bars={{Bar percent|[[İslam]]|green|70.4}}
{{Bar percent|[[Hristiyanlık]]|blue|24.7}}
{{Bar percent|[[Dinsiz]]|grey|4.2}}
{{Bar percent|[[Etnik din|Etnik dinler]]|yellow|0.3}}
{{Bar percent|[[Budizm|Budist]]|orange|0.2}}
{{Bar percent|Diğer dinler|purple|0.1}}}}{{Ana madde|Kazakistan'da din}}2009 Nüfus Sayımına göre, nüfusun %70'i [[Müslüman]],%26'sı [[Hristiyanlık|Hristiyan]], %0.2'si [[Budizm|Budist]], %0.1 diğer dinler (çoğunlukla [[Yahudilik|Yahudi]]), %3'ü dinsiz, %0.5 ise cevap vermemeyi seçti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20110722142449/http://www.eng.stat.kz/news/Pages/n1_12_11_10.aspx|başlık=The results of the national population census in 2009|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2011-07-22|çalışma=web.archive.org}}</ref> [[Kazakistan Anayasası]]'na göre Kazakistan laik bir devlettir.
[[Dosya:Zenkov Cathedral Winter.jpg|sol|küçükresim|[[Yükseliş Katedrali, Almatı]]]]
Dini özgürlükler, Kazakistan Anayasasının 39. Maddesi ile güvence altına alınmıştır. Madde 39, "İnsan hakları ve özgürlükleri hiçbir şekilde kısıtlanamaz" der. 14. madde "dini temelde ayrımcılığı" yasaklar ve 19. madde herkesin "etnik, parti ve dini bağını belirleyip belirtmeme hakkına" sahip olmasını sağlar. Anayasa Konseyi geçmişte,{{Ne zaman}} bazı kişilerin dinlerini uygulama haklarını sınırlayan bir yasa tasarısının anayasaya aykırı olduğuna karar vererek bu hakları onayladı.
[[Dosya:Астана, Мечеть Хазрет Султан - panoramio.jpg|küçükresim|[[Hazret Sultan Camii]], Kazakistan'ın en büyük camisidir]]
Kazakistan'daki en büyük din [[İslam]]'dır. Ardından [[Ortodoks Hristiyanlık]] gelmektedir. [[Sovyetler Birliği]] tarafından on yıllarca süren dini baskıdan sonra, bağımsızlığın gelişi, kısmen din yoluyla etnik kimliğin ifadesinde bir artışa neden oldu. Dini inançların özgürce uygulanması ve tam din özgürlüğünün tesis edilmesi, dini faaliyetlerin artmasına neden oldu. Birkaç yıl içinde yüzlerce [[cami]], [[kilise]] ve diğer ibadethaneler inşa edildi ve dini dernek sayısı 1990'da 670 iken, günümüzde 4.170'e yükseldi.<ref name=":16">{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20100511052119/http://www.religions-congress.org/content/view/151/35/lang,english|başlık=Congress of World Religions - Religious Situation Review in Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2010-05-11|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
Bazı rakamlar herhangi [[Mezhepsiz Müslüman|mezhebe bağlı olmayan Müslümanlar]]<nowiki/>ın<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.pewforum.org/2012/08/09/the-worlds-muslims-unity-and-diversity-1-religious-affiliation/|başlık=Religious Identity Among Muslims|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2012-08-09|dil=en-US|çalışma=Pew Research Center's Religion & Public Life Project|ad=1615 L. St|soyadı=NW|ad2=Suite 800|ad3=DC 20036 USA202-419-4300 {{!}} Main202-419-4349 {{!}} Fax202-419-4372 {{!}} Media|soyadı2=Washington|soyadı3=Inquiries}}</ref> çoğunluğu oluşturduğunu gösterirken, diğerleri ülkedeki Müslümanların çoğunun [[Hanefilik]] mezhebinden sonra [[Sünnilik|Sünni]] olduğunu göstermektedir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/1047531693|başlık=Kazakhstan : the Bradt travel guide|sürüm=Edition 3|yer=Chalfont St Peter, Bucks, England|diğerleri=Oleynik, Maria,|soyadı=Brummell, Paul,|isbn=978-1-78477-092-1|oclc=1047531693}}</ref> Bunlar arasında nüfusun yaklaşık %60'ını oluşturan etnik Kazaklar ile etnik Özbekler, Uygurlar ve Tatarlar bulunmaktadır.<ref name=":17">{{Web kaynağı|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2008/108501.htm|başlık=Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=U.S. Department of State}}</ref> %1'den daha azı Sünni [[Şâfiîlik]] mezhebinin bir parçasıdır (özellikle Çeçenler). Ayrıca bazı [[Kadıyânîlik|Ahmedî]] Müslümanlar da var.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.forum18.org/archive.php?article_id=1577|başlık=Forum 18: KAZAKHSTAN: Ahmadi Muslim mosque closed, Protestants fined 100 times minimum monthly wage - 7 June 2011|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=www.forum18.org}}</ref> Kazakistan'da toplam 2.300 cami var,<ref name=":16" /> hepsi bir baş [[müftü]] tarafından yönetilen "Kazakistan Müslümanları Ruhani Derneği"ne bağlıdır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20090918045538/http://www.religions-congress.org/content/view/121/35/lang,english/|başlık=Congress of World Religions - Islam in Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2009-09-18|çalışma=web.archive.org}}</ref> [[Kurban Bayramı]]'da ülke genelinde bayram olarak kabul edilmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20100511052119/http://www.religions-congress.org/content/view/151/35/lang,english|başlık=Congress of World Religions - Religious Situation Review in Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=web.archive.org|soyadı=Dinara Beibitova}}</ref>
Nüfusun dörtte biri, etnik [[Ruslar]], [[Ukraynalılar]] ve [[Beyaz Ruslar]] dahil olmak üzere [[Rus Ortodoks Kilisesi|Rus Ortodoks]]'tur.<ref>{{Web kaynağı|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2009/127366.htm|başlık=Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=U.S. Department of State}}</ref> Diğer [[Hristiyanlık]] grupları arasında [[Katolik Kilisesi|Roma Katolikleri]], [[Yunan Katolikleri]] ve [[Protestanlık|Protestanlar]] bulunmaktadır.<ref name=":17" /> Toplam 258 Ortodoks kilisesi, 93 Katolik kilisesi (9 Yunan Katolik) ve 500'ün üzerinde Protestan kilisesi ve ibadethanesi bulunmaktadır. Rus Ortodoks Noel'i de Kazakistan'da bayram olarak kabul edilmektedir.<ref name=":16" /> Diğer dini gruplar arasında [[Yahudilik]], [[Bahâîlik]], [[Hinduizm]], [[Budizm]] ve [[İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi]] bulunmaktadır.<ref name=":17" />
 
=== Eğitim ===
[[Dosya:Palace of Arts Shabyt.jpg|küçükresim|Kazak Ulusal Sanat Üniversitesi]]
Eğitim evrenseldir ve [[ortaöğretim]] kadar zorunludur ve [[Okuryazarlık oranına göre ülkeler listesi|yetişkin okuryazarlık oranı]] %99.5'tir.<ref name=":19">{{Web kaynağı|url=https://www.collegeatlas.org/kazakhstan-colleges-universities.html|başlık=Kazakhstan Colleges, Universities and Schools|erişimtarihi=2020-09-07|dil=en-US|çalışma=www.collegeatlas.org}}</ref> Bu istatistikler ortalama olarak Kazakistan'daki hem kadınlara hem de erkeklere eşittir.<ref name=":18" />
 
Eğitim üç ana aşamadan oluşur: ilköğretim (1-4. Sınıflar), temel genel eğitim (5-9. Sınıflar) ve üst düzey eğitim (10-11 veya 12. sınıflar) sürekli genel eğitim ve mesleki eğitim olarak ikiye ayrılır. Mesleki Eğitim genellikle üç veya dört yıl sürer.<ref>{{Web kaynağı|url=https://unevoc.unesco.org/home/TVET%20Country%20Profiles|başlık=TVET Country Profiles|erişimtarihi=2020-09-07|çalışma=unevoc.unesco.org}}</ref> Son zamanlarda, birkaç ortaokul, uzmanlık okulları, magnet okulları, [[Gymnasium (okul)|gymnasium]]<nowiki/>lar, [[lise]]<nowiki/>ler ve dilbilimsel ve teknik gymnasiumlar kurulmuştur. Orta [[meslekî eğitim]], özel mesleki veya teknik okullarda, lise veya kolejlerde ve meslek okullarında verilmektedir.<ref name=":19" />
 
Ülkede üniversiteler, akademiler ve enstitüler, konservatuarlar, yüksek okullar ve yüksek okullar bulunmaktadır. Üç ana seviye vardır: seçilen çalışma alanının temellerini sağlayan ve Lisans derecesi ödülüne götüren temel yüksek öğretim; öğrencilere Uzmanlık Diploması'nın verildiği özel yüksek öğrenim; ve yüksek lisans derecesine götüren bilimsel-pedagojik yüksek öğrenim. Lisansüstü eğitimle, Kandidat Nauk ("Bilim Adayı") ve Bilim Doktoru'na (Doktora) elde edilebilir. Eğitim ve Yüksek Öğrenim Kanunlarının kabul edilmesiyle özel bir sektör kurulmuş ve çeşitli özel kuruluşlara ruhsat verilmiştir.
 
Kazakistan'da 2.500'den fazla öğrenci toplam 9 milyon dolarlık öğrenci kredisi için başvuruda bulundu. En fazla öğrenci kredisi [[Almatı]], [[Nur-Sultan]] ve [[Kızılorda]]'dan talep edildi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20151208051507/http://bnews.kz/en/news/obshchestvo/more_than_25_thousand_students_get_loans_in_kazakhstan-2013_07_26-1033423|başlık=More than 2.5 thousand students get loans in Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2015-12-08|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
Kazakistan'daki eğitim ve beceri geliştirme programları da uluslararası kuruluşlar tarafından desteklenmektedir. Örneğin, 30 Mart 2015'te, Dünya Bankalarının İcra Direktörleri Grubu, Kazakistan'daki Beceriler ve İş projesi için 100 milyon dolarlık bir krediyi onayladı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160309080855/http://finchannel.com/index.php/society/jobs/item/42191-world-bank-supports-better-skills-for-quality-jobs-in-kazakhstan|başlık=FINCHANNEL.com - World Bank Supports Better Skills for Quality Jobs in Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2016-03-09|çalışma=web.archive.org}}</ref> Proje, işsiz, verimsiz bir şekilde serbest meslek sahibi ve eğitime ihtiyacı olan mevcut çalışanlara ilgili eğitim vermeyi amaçlamaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160309080855/http://finchannel.com/index.php/society/jobs/item/42191-world-bank-supports-better-skills-for-quality-jobs-in-kazakhstan|başlık=FINCHANNEL.com - World Bank Supports Better Skills for Quality Jobs in Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-07|tarih=2016-03-09|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
== Kültür ==
[[Dosya:Equestrian sports in Kazakhstan.JPEG|küçükresim|260x260pik|Kazakistanlı sanatçılar, Orta Asya Barışı Koruma Taburu'nun açılış törenleri sırasında gala konserinin bir parçası olarak uzun binicilik mirasını sergiliyor.]]
Rus kolonizasyonundan önce Kazaklar, göçebe kırsal ekonomilerine dayanan oldukça gelişmiş bir kültüre sahipti. 8. yüzyılda [[Araplar]]<nowiki/>ın bölgeye gelmesiyle [[İslam]] kültürü kazandırılmıştır. Başlangıçta [[Türkistan]]'ın güney kesimlerinden kuzeye doğru yayıldı.<ref>Atabaki, Touraj. ''Central Asia and the Caucasus: transnationalism and diaspora'', sf. 24</ref> [[Sâmânîler]], gayretli misyonerlik çalışmalarıyla dinin kök salmasına yardımcı oldu. [[Altın Orda Devleti]], 14. yüzyılda bölgedeki kabileler arasında İslam'ı daha da yaydı.<ref>Ibn Athir, cilt 8, sf. 396</ref>
 
Kazakistan, edebiyat, bilim ve felsefeye çok sayıda önde gelen katılımcıya ev sahipliği yapmaktadır: [[Abay Kunanbayoğlu]], [[Muhtar Avezov]], [[Gabit Musirepov]], [[Kanysh Satpayev]], [[Muhtar Şahanov]], [[Saken Seyfullin]], [[Jambıl Jabayev]] ve diğerleri.
 
Turizm, Kazakistan'da hızla büyüyen bir sektördür ve uluslararası turizm ağına katılmaktadır. 2010 yılında Kazakistan, turizmle ilgili kuruluşların Üç Bölgeli Şemsiyesi olan Bölge Girişimi'ne (TRI) katıldı. TRI, üç bölge arasında bir bağlantı görevi görüyor: [[Güney Asya]], [[Orta Asya]] ve [[Doğu Avrupa]]. [[Ermenistan]], [[Bangladeş]], [[Gürcistan]], Kazakistan, [[Kırgızistan]], [[Hindistan]], [[Nepal]], [[Pakistan]], [[Rusya]], [[Sri Lanka]], [[Tacikistan]], [[Türkiye]] ve [[Ukrayna]]'da bu girişimde bulunmaktadır.
 
=== Edebiyat ===
{{Ana madde|Kazak edebiyatı}}
[[Dosya:USSR stamp A.Qunanbayuli 1965 4k.jpg|sol|küçükresim|179x179pik|Kazak denemeci ve şair [[Abay Kunanbayoğlu]]'nun onuruna [[Sovyetler Birliği]]'nin 1965 yılında bastığı bir posta pulu]]
Kazak edebiyatı, "Orta Asya'daki [[Kazaklar]] tarafından [[Kazakça]] olarak üretilen hem sözlü hem de yazılı edebiyat eseri" olarak tanımlanmaktadır.<ref name=":20">{{Web kaynağı|url=https://www.britannica.com/art/Kazakh-literature|başlık=Kazakh literature|erişimtarihi=2020-09-08|dil=en|çalışma=Encyclopedia Britannica}}</ref> Kazak edebiyatı, [[Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]], [[Rus İmparatorluğu]] ve [[Kazak Hanlığı]] dönemi de dahil olmak üzere mevcut Kazakistan topraklarından doğmuştur. Tarih boyunca Kazakistan'da ikamet eden Türk kavimlerinin edebiyatı ve etnik Kazaklar tarafından yazılan edebiyat da dahil olmak üzere birkaç tamamlayıcı temayla bazı örtüşmeler vardır.
 
6. ve 8. yüzyılların [[Çin]] yazılı kaynaklarına göre, Kazakistan'daki [[Türk halkları]]<nowiki/>nın sözlü şiir geleneği vardı. Bunlar daha önceki dönemlerden geldi ve öncelikle ozanlar tarafından aktarıldı: profesyonel hikaye anlatıcıları ve müzik icracıları.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://journals.openedition.org/asiecentrale/597|başlık=La tradition historique orale des Kazakhs|tarih=2000-09-01|sayı=8|dil=fr|sayfalar=93–100|çalışma=Cahiers d’Asie centrale|ad=Aitjan|soyadı=Nurmanova|issn=1270-9247}}</ref> Bu geleneğin izleri, iki erken Türk hükümdarı ("kağanlar") [[Kül Tigin]] ve [[Bilge Kağan]]'ın egemenliğini anlatan, MS 5-7. Yüzyıllara tarihlenen [[Orhun Yazıtları]]'nda gösterilmektedir. Kazaklar arasında ozan, sadece olmasa da, esasen erkek mesleğiydi. En azından 17. yüzyıldan beri Kazak ozanlar iki ana kategoriye ayrılabilir: başkalarının eserlerini aktaran zhırawlar (zhiraus, žyraus), genellikle kendi orijinal eserlerini yaratmayan ve ekleyenler; ve kendi şiirlerini, hikayelerini veya şarkılarını doğaçlama yapan veya yaratan aqyns (akınlar).<ref name=":20" /> [[Didaktik şiir|Didaktik]] terimler, zarafet tolgaws ve [[Epik şiir|epik]] zhırlar gibi çeşitli türlerde eserler vardı.<ref name=":20" /> Bu tür masalların kökenleri çoğu kez bilinmemekle birlikte, çoğu Kazak şiirinin ve nesirinin ikinci yarıda ilk kez yazıldığı zamana kadar, bunların çoğu onları yarattığı veya aktardığı varsayılan yakın veya daha uzak geçmişe ait ozanlar ile ilişkilendirildi.
 
=== Müzik ===
{{Ana madde|Kazakistan müziği}}
[[Dosya:Stamp of Kazakhstan 659.jpg|küçükresim|[[Nevruz]] ile ilgili bir posta pulu]]
[[Dosya:Kudaibergen at New Wave in 2019.jpg|küçükresim|207x207pik|[[Dimash Kudaibergen]]]]
Kazakistan, Kazak Devleti Halk Enstrümanları Kurmangazi Orkestrası, Kazak Devlet Filarmoni Orkestrası, Kazak Ulusal Operası ve Kazak Devlet Oda Orkestrası'na ev sahipliği yapmaktadır. Halk çalgı orkestrası adını 19. yüzyılda yaşamış ünlü besteci ve [[dombra]]<nowiki/>sanatçısı [[Kurmangazi Sağırbayoğlu]]'ndan almıştır. 1931'de kurulan Müzikal-Dramatik Eğitim Koleji, müzik için ilk yüksek öğretim enstitüsüdür. İki yıl sonra ise Kazak Halk Çalgıları Orkestrası kuruldu.<ref name=":21">{{Web kaynağı|url=http://src-h.slav.hokudai.ac.jp/publictn/46/touda/touda-eng.html|başlık=From Folklore to Soviet National Culture- The Process of Formation of "Kazak National Music"(1920-1942)-|erişimtarihi=2020-09-08|çalışma=src-h.slav.hokudai.ac.jp}}</ref> Asyl Mura Vakfı, hem geleneksel hem de klasik Kazak müziğinin harika örneklerinin tarihi kayıtlarını arşivleyip yayınlamaktadır.
 
Geleneksel Kazak müziğine atıfta bulunurken, otantik folkloru "folklor" dan ayırmak gerekir. İkincisi, gelecek nesiller için geleneksel müziği korumayı amaçlayan akademik olarak eğitilmiş sanatçılar tarafından yürütülen müziği ifade eder. Yeniden yapılandırılabildiği kadarıyla, Kazakistan'ın güçlü bir Rus etkisinden önceki döneme ait müziği, enstrümantal müzik ve vokal müzikten oluşuyor. Enstrümantal müzik, parçalarla ("Küy") solistler tarafından icra ediliyor. Birçok Küy başlığı hikayelere atıfta bulunduğundan, metin genellikle müzik için arka planda (veya "programda") görülür. Vokal müziği, düğün gibi bir törenin parçası olarak (çoğunlukla kadınlar tarafından icra edilir) veya bir şölenin parçası olarak kullanılır. Burada alt türlere ayrılabiliriz: sadece tarihsel gerçekleri değil aynı zamanda kabilenin soy ağacını, aşk şarkılarını, didaktik dizeleri de içeren destansı şarkılar; ve özel bir form olarak, iki veya daha fazla şarkıcının halka açık (Aitys) kompozisyonu, diyalog karakteri ve genellikle beklenmedik bir şekilde açıkçası içerik olarak.
 
Kazakistan'daki müzik hayatında Rus etkisi iki alanda görülebilir: Birincisi, opera sahneli konser evleri, konservatuarlar, Avrupa müziğinin icra edildiği ve öğretildiği konservatuarlar gibi müzikal akademik kurumların tanıtılması ve ikincisi, birleştirmeye çalışılarak. Kazak geleneksel müziğini bu akademik yapılara dönüştürüyor. Önce [[Rus İmparatorluğu]], ardından [[Sovyetler Birliği]] tarafından kontrol edilen Kazakistan'ın halk ve klasik gelenekleri, etnik Rus müziği ve Batı Avrupa müziğiyle bağlantılı hale geldi. 20. yüzyıldan önce Kazak halk müziği, besteciler, müzik eleştirmenleri ve müzikologlardan oluşan etnografik araştırma ekipleri tarafından derlenmiş ve incelenmiştir. 19. yüzyılın ilk yarısında, Kazak müziği doğrusal notasyonla yazılmıştır. Bu dönemin bazı bestecileri Kazak halk şarkılarını Rus tarzı Avrupa klasik müziğine ayarladılar.
 
Kazaklar ise 1931 yılına kadar kendi müziklerini nota yazmadılar. Daha sonra Sovyetler Birliği'nin bir parçası olarak Kazak halk kültürü, siyasi ve sosyal huzursuzluğu önlemek için tasarlanmış bir şekilde teşvik edildi. Sonuç olarak, gerçek Kazak halk müziğinin hafif bir türeviydi. 1920'de Rus yetkili [[Aleksandr Zatayevich]], melodiler ve Kazak halk müziğinin diğer unsurları ile önemli sanat eserleri yarattı. 1928'den başlayarak ve 1930'larda hızlanarak, geleneksel Kazak enstrümanlarını, perdelerin ve tellerin sayısını artırmak gibi Rus tarzı topluluklarda kullanılmak üzere uyarladı.<ref name=":21" />
 
Günümüzde, Avrupa müzik tarzlarının ağır etkisinden önce uygulandığı şekliyle geleneksel müziği yeniden keşfetme çabası olarak tanımlanabilir. Performansların kalitesi ve özgünlük arayışı göz ardı edilemese de, geleneksel halk müziği içinde icra eden çağdaş müzisyenlerin hepsinin iyi eğitimli profesyoneller (Rauchan Orazbaeva, Ramazan Stamgazi) olduğunu hatırlamak metodolojik nedenlerden dolayı önemlidir.
 
Bir diğer yön ise, geleneksel miraslarını batı kültürlerinden öğrendikleri müziğe dahil etmeyi amaçlayan genç besteciler kuşağından ve [[Rock müzik|rock]] ve [[caz]] müzisyenlerinden ortaya çıkıyor, böylece sırasıyla etnik "etnik çağdaş klasikler" için yeni bir sahne oluşturuyorlar. Kazak müziğinin öncü isimlerine [[Bibigül Tölegenova]], [[Roza Rımbayeva]], [[Dimash Kudaibergen]] ve [[Batırhan Şükenov]] gibi isimler örnek verilebilir.
 
=== Mutfak ===
{{Ana madde|Kazak mutfağı}}
Kazak mutfağında, çiftlik hayvanı eti çeşitli şekillerde pişirilebilir ve genellikle çeşitli geleneksel ekmek ürünleri ile servis edilir. İçecekler ise genel olarak [[siyah çay]], [[ayran]], ve [[kımız]] gibi geleneksel sütten elde edilen içecekleri içerir. Geleneksel bir Kazak yemeği sofrada çok sayıda [[meze]], ardından [[çorba]], [[pilav]] ve [[Beşbarmak]] gibi bir veya iki ana yemek içerir. Ayrıca fermente kısrak sütünden yapılan kımız da çokça tüketilmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.orexca.com/kazakhstan/cuisine.htm|başlık=Kazakh National Cuisine. What to Eat in Kazakhstan?|erişimtarihi=2020-09-08|çalışma=www.orexca.com}}</ref>
 
=== Spor ===
[[Dosya:FC Astana vs. Celtic FC UCL 2017.jpg|küçükresim|[[Astana Arena]]'nın açılışı, 2009]]
Kazakistan sürekli olarak Olimpiyatlarda performans sergiliyor. Özellikle [[boks]]<nowiki/>ta başarılıdır. Bu, Orta Asya ulusuna biraz dikkat çekti ve sporcularının dünya bilincini artırdı. [[Dmitri Karpov]] ve [[Olga Rıpakova]], Kazakistan'ın en önemli atletlerindendir. Dmitri Karpov, [[2004 Yaz Olimpiyatları]], [[2003 Dünya Atletizm Şampiyonası|2003]] ve [[2007 Dünya Atletizm Şampiyonası|2007]] Dünya Atletizm Şampiyonalarında bronz madalya alan bir [[dekatlon]]<nowiki/>cudur. Olga Rıpakova ise, [[2012 Yaz Olimpiyatları]]'nda, [[2011 Dünya Atletizm Şampiyonası|2011 Dünya Atletizm]] ve Altın Şampiyonası'nda gümüş madalya alan, üçlü atlama (kadınlar) konusunda uzmanlaşmış bir atlettir.
[[2014 Kış Olimpiyatları]]'te ve [[2022 Kış Olimpiyatları]] için [[Almatı]] aday olmuştur. Ayrıca [[Nur-Sultan]] ve Almatı [[2011 Asya Kış Oyunları]]<nowiki/>na ev sahipliği yaptı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20171107012714/http://www.iihf.com/home-of-hockey/championships/asia/2011-asian-games/|başlık=2011 Asian Games|erişimtarihi=2020-09-08|tarih=2017-11-07|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
=== Medya ===
[[Dosya:Red Carpet at AIAFF.jpg|küçükresim|[[Uluslararası Astana Aksiyon Filmleri Festivali]], 2010]]
Kazakistan, [[Sınır Tanımayan Gazeteciler]] tarafından derlenen [[Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi]]'nde 180 ülke arasında 161. sırada yer alıyor.<ref>{{Web kaynağı|url=https://rsf.org/en/ranking/2014|başlık=World press freedom index|erişimtarihi=2020-09-08|dil=en|çalışma=RSF}}</ref> Hükûmetin davacı sıfatıyla 2002 Mart ayı ortalarında verdiği bir mahkeme emri, [[Respublika (Kazakistan gazetesi)|''Respublika'']]'nın basımı üç ay süreyle durduracağını belirtti.<ref name=":22">{{Haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2002/07/13/world/the-saturday-profile-bruised-but-still-jabbing-kazakh-heavyweights.html|başlık=THE SATURDAY PROFILE; Bruised, but Still Jabbing Kazakh Heavyweights|erişimtarihi=2020-09-08|tarih=2002-07-13|dil=en-US|çalışma=The New York Times|ad=Michael|soyadı=Wines|issn=0362-4331}}</ref> Bu karar, gazetenin ''Respublika Değil'' gibi başka başlıklar altında basılmasıyla iptal edildi.<ref name=":22" /> 2014 yılının başlarında bir mahkeme, küçük tirajlı ''Assandi-Times'' gazetesine de Respublika grubunun bir parçası olduğunu söyleyerek yayın durdurma emri çıkardı. [[İnsan Hakları İzleme Örgütü]]: "Bu saçma dava, Kazak yetkililerin eleştirel medyaya zorbalık yapmak için sessizliğe gitmeye ne kadar istekli olduklarını gösteriyor." şeklinde açıklama yaptı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.hrw.org/news/2014/04/22/kazakhstan-newspaper-closing-blow-free-speech|başlık=Kazakhstan: Newspaper Closing a Blow to Free Speech|erişimtarihi=2020-09-08|tarih=2014-04-22|dil=en|çalışma=Human Rights Watch}}</ref>
[[Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı|ABD Dışişleri Bakanlığı]] Demokrasi, İnsan Hakları ve Çalışma Bürosu'nun (DRL) desteğiyle, Amerikan Barolar Birliği Hukukun Üstünlüğü Girişimi, Kazakistan'da ifade özgürlüğünü ve gazetecilik haklarını desteklemek için [[Almatı]]'da bir medya destek merkezi açtı.
 
=== UNESCO Dünya Mirası ===
Kazakistan, [[Dünya Mirası]] listesinde üç kültürel ve doğal mirasa sahiptir: [[Hoca Ahmed Yesevi Türbesi]], [[Tamgalı]] Arkeolojik Manzarası içindeki Petroglifler ve Korgalzhyn ve Nauryzumsky rezervleri.<ref>{{Web kaynağı|url=https://whc.unesco.org/en/statesparties/kz|başlık=Kazakhstan|erişimtarihi=2020-09-08|dil=en|çalışma=UNESCO World Heritage Centre|ad=UNESCO World Heritage|soyadı=Centre}}</ref>
 
== Üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar ==
Kazakistan'da 1225 tür mineral ihtiva eden 493 yatak bulunmaktadır. [[Uranyum]], [[krom]], [[kurşun]] ve [[çinko]] yataklarının zenginliği itibarıyla dünya ikincisi, [[mangan]] itibarıyla dünya üçüncüsü, [[bakır]] itibarıyla de beşincisidir. [[Kömür]], [[demir]] ve [[altın]] rezervleri itibarıyla Kazakistan dünya sıralamasında ilk on ülke arasında, [[doğalgaz]], [[petrol]] ve [[aluminyum]] rezervleri itibarıyla da, sırası ile ilk on iki, ilk on üç ve ilk on yedi ülke arasında yer almaktadır. Kazakistan'da 1996 yılında dünyanın en büyük üçüncü altın madeni bulunmuştur. Dünyadaki kromun %26'sı, altının %20'si, uranyumun %17'si Kazakistan'dadır.
 
* [[Bağımsız Devletler Topluluğu]]
Ülkenin mineral ve hammadde üretimi ise, kendi ihtiyacının çok üstündedir. Bu nedenle metalik [[bizmut]], süngersi [[titanyum]], kil ve rafine bakır, mangan ve konsantreleri üretiminin yüzde 90'ı, petrol, metalik kurşun ve çinko üretiminin yüzde 80'i ile doğalgaz, kömür, demir cevheri ve krom üretiminin de yüzde 50'den fazlası ihraç edilmektedir. Kazakistan toprakları altında keşfedilmiş maddi zenginlik 2 trilyon [[Amerikan doları]]ndan fazladır.
* [[Şanghay İşbirliği Örgütü]]
* [[Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi]]
* [[Bireysel Ortaklık Eylem Planı]]
* [[Türk Keneşi]] ve [[Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı]]
* [[Birleşmiş Milletler]]
* [[Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı]]
* [[UNESCO]]<ref>{{Web kaynağı|url=https://whc.unesco.org/en/news/1082/|başlık=Twelve new members elected to World Heritage Committee|erişimtarihi=2020-09-08|dil=en|çalışma=UNESCO World Heritage Centre|ad=UNESCO World Heritage|soyadı=Centre}}</ref>
* [[Nükleer Tedarikçiler Grubu]]
* [[Dünya Ticaret Örgütü]]<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/kazakhstan_e.htm|başlık=WTO {{!}} Kazakhstan - Member information|erişimtarihi=2020-09-08|çalışma=www.wto.org}}</ref>
* [[İslam İşbirliği Teşkilatı]]
 
== Ayrıca bakınız ==
{{Portal|Kazakistan|Asya|Avrupa|Coğrafya}}
*[[Kazakistan'ın idari yapılanması]]
* [[Kazakistan'ın ilçeleri]]
Satır 634 ⟶ 660:
 
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
 
;
<references responsive="" />
{{Kaynak başı|colwidth=60em}}
* {{Kitap kaynağı|başlık=Uneasy Alliance: Relations Between Russia and Kazakhstan in the Post-Soviet Era, 1992–1997 |ilk=Mihail |son=Aleksandrov |yer=Westport, CT |yayımcı=Greenwood Press |yıl=1999 |isbn=0313309655 |postscript=<!--None--> }}.
Satır 655 ⟶ 680:
 
== Dış bağlantılar ==
{{Kardeş proje bağlantıları|wikt=Kazakistan|commons=Қазақстан|voy=Kazakistan|v=Kazakistan|n=Kazakistan|q=Kazakistan|s=Kazakistan|d=Kazakistan|b=Kazakistan|mw=Kazakistan|m=Kazakistan}}
*[http://www.akorda.kz/kz Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı]
*[http://www.parlam.kz/en Kazakistan Parlamentosu]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kazakistan" sayfasından alınmıştır