Haccâc bin Yûsuf es-Sekafî: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
36. satır:
Kuşatmanın sonunda [[Abdullah bin Zübeyr]] öldürüldü ve [[Mekke]] alındı. Haccâc, daha sonra [[Kâbe]]'yi yeniden inşa ettirdi.
=== Abdullah bin Zübeyr İsyanı'nın coğrafyası ===
Müslümanların hac ritüelinde ziyaret ettiği yerlerden olan [[Muhammed]]'in doğum yeri, [[kıble]] ve [[Kâbe]]'nin yerinin neresi olduğu konusu 1970'li yıllardan bu yana tartışılmaktadır. Arkeolojik araştırmalarda [[Mekke]]'nin rivayetlerin aksine yeni bir şehir olarak ortaya çıkışı, bilinen tarih kaynaklarında ve haritalarda adının 8. yüzyıl öncesinde geçmemesi,<ref>[[Tom Holland (yazar)|Holland, Tom]]; ''In the Shadow of the Sword''; Little, Brown; 2012; s. 303: ‘Otherwise, in all the vast corpus of ancient literature, there is not a single reference to Mecca – not one’</ref> ticaret yolları üzerinde olmaması yanında tarım açısından arazinin uygunsuz oluşu,<ref>Crone, Patricia; ''Meccan Trade and the Rise of Islam'', 1987, s. 7</ref> erken dönem İslam tarihi hakkında ipuçları veren Kur'an ve hadis rivayetlerinde tanımlanan bazı yer isimleri ve özellikleri ile Mekke coğrafi yapısının uyuşmaması araştırmacıları İslam'ın kaynakları konusunda farklı arayışlara yöneltmiştir.
[[Muaviye]]'nin ölümü sonrasında çıkan iç karışıklıklarda Kâbe [[Yezid]]'in askerlerince mancınıklar kullanılarak taşa tutulmuş, isabet alan karataş üç parçaya bölünmüş, Kâbe yıkılmıştır.<ref>Orhan Gökdemir, Din ve Devrim, İstanbul: Destek Yayınları. 2010. s. 64</ref> Kanadalı arkeolog ve İslam tarihi araştırmacısı [[Dan Gibson]]'a göre sözü edilen yıkım bugünkü Mekke şehrinde değil, bundan yaklaşık 1200 kilometre kuzeyde, Petra'da gerçekleşmişti. Araştırmalarında ulaştığı en eski camilerin kıble duvarlarının [[Petra]]'yı göstermeleri nedeniyle, bu bulgularla ayet, hadis ve siyer kaynaklarındaki diğer ipuçlarını bir araya getiren Gibson Muhammed'in Petra'da yaşamış ve buradan [[Medine]]'ye göç etmiş olduğu sonucuna ulaşmıştır. Ona göre Kur'an'da bahsedilen “bekke” veya “mekke” sözcükleri de Petra'yı ifade ediyordu. Müslümanların ilk kıblesi de [[Kudüs]]'teki Mescid-i Aksa değil Petra'da [[Al-Lat]] tapınağı olarak kullanılan kübik yapı olmalıydı. Gibson Petra'da İslam öncesi ve İbni Zübeyr öncesi erken İslam döneminde haccın nasıl icra şeklini anlattığı bir video yayınladı.
{{Harici medya
|video1=[https://www.youtube.com/watch?v=EoCOGSIaICM ''A&I 14 Petra Pilgrimage'' (''Dan Gibson Petra'da haccın yapılışını anlatıyor''), İngilizce]
}}
Bu yapı Müslümanların iç savaşlarından birisi olan [[Abdullah bin Zübeyr İsyanı]] sırasında mancınıklarla yıkılmış, İbni Zübeyr [[Hacerü'l-esved|karataşı]] diğer kutsal eşyalarla birlikte alarak Emevi saldırılarından uzakta, bugünkü Mekke'nin bulunduğu yere taşımış, yeni tapınağı burada inşa etmişti. Emevilere karşı Abbasilerin desteğini kazanan yeni mekan birkaç yüzyıllık bir geçiş dönemi sonunda tamamen benimsenmiş, yeni yapılan camilerin yönü Mekke'ye dönük olarak inşa edilmeye başlanmış, Mekke Müslümanların yeni hac merkezi olmuştur.<ref name="bio">Data on Gibson's biography taken from his Web pages, his book ''Qur'ānic Geography'' and the Amazon author information to this book: [http://nabataea.net/nabhistory.html], [http://nabataea.net/authors.html] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180408141023/http://nabataea.net/authors.html |tarih=8 Nisan 2018 }}, [https://independent.academia.edu/DanGibson1], [https://www.amazon.co.uk/Nabataeans-Builders-Petra-Dan-Gibson/dp/1413427340]</ref><ref>Dan Gibson: Qur'ānic Geography (2011)</ref>
{{Harici medya
|video1=[https://www.youtube.com/watch?v=IOyWqHIbJHk ''The Sacred City'' (2016) (''Kutsal Şehir''), Türkçe]}}
Dan Gibson çalışmalarında erken islam tarihine ait birçok yerin bugün bilinen yerlerden farklı olduğunu değişik kanıtlarla ortaya koymaktadır. Bunlardan birisinde Taif'in yeri ve anlamı üzerine yaptığı açıklamalarla bu yerin Petra yakınlarında bir yerleşim olduğunu ifade etmiştir.<ref>https://nabataea.net/explore/founding_of_islam/taif-q-a04-1/</ref> Dönem ile ilgili bir başka gerçek ise ilgili dönem Arabistan'ında tek bir tane değil çok sayıda Kabe bulunmasıdır.<ref>https://www.researchgate.net/publication/317604040_Cahiliye_Arap_Hac_Rituellerinin_Kur'an'daki_Menasikle_Diyalektik_Iliskisi/fulltext/594d6cbe0f7e9be7b2d65e25/Cahiliye-Arap-Hac-Ritueellerinin-Kurandaki-Menasikle-Diyalektik-Iliskisi.pdf</ref>
Sonraki yıllarda Haccâc'ın valilik yetkileri daha da genişletildi. Bu dönemde Haccâc, Emevî muhaliflerini bertaraf etmeye yönelik ciddi girişimlerde bulundu. Özellikle [[Şiiler]]e ve [[Hariciler]]e yönelik tutumu, Emevilere olan bağlılığını fazlasıyla ortaya koyar.
| |||