Daktilo: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Therou (mesaj | katkılar)
Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik
Merahm (mesaj | katkılar)
İmla düzeltmeleri ve İç bağlantılar sağladım.
5. satır:
'''Daktilo''', bir [[klavye]] aracılığıyla harekete getirilen harfleri mürekkepli bir sistem yardımıyla kağıda basarak yazı yazan makine.
 
1829'da ABD'de [[William Austin Burt]]([[:en:William Austin Burt|en]]) tarafından ilk kez patenti almıştır. [[Tipograf]] adı verilen bu makine elden daha yavaş yazıyordu. 1801 yılında ise İtalya'da [[:en:Pellegrino Turri#cite note-Inventors-1|Pellegrino Turri]] tarafından bir daktilo yapılmıştır.<ref>"Italian Inventors and their Inventions". YourGuideToItaly.com. 2010. Retrieved 2011-01-25</ref> Başka bir kaynakta ise 1801 yılı 1808 olarak belirtilmektedir.<ref>Revett, Kenneth (15 September 2008). ''Behavioral Biometrics: A Remote Access Approach''. John Wiley & Sons. p. 222. Retrieved 28 June 2014.</ref> Pellegrino, gözleri görmeyen sevgilisi Kontes Caroline Fantoni da Fivizzano için bunu yapmıştır. 1868'de ise [[Christopher Latham Sholes|Sholes]] ilk pratik daktiloyu yaptı. [[Remington]]'un 1878'de yaptığı daktilo ise bir [[dikiş makinesi]]nınnin üzerine yerleştirilmişti. Şaryo, dikiş makinesinin pedalına benzeyen bir [[:wikt:pedal|pedal]]la döndürülüyordu. Makine ise silik ve büyük harf yazabiliyordu. Bu mahsurlarının yanında büyük ve pahalı olması piyasaya sürülmesine engel oldu. Remington, Royal Smith gibi Amerikan firmaları yanında İtalyan [[Underwood]]-[[Olivetti]], Alman [[Olympia]], [[Adler]] ve [[Triumph]] ve İsveç [[Facit]] firmaları da daktiloların yapımında görülen çeşitli kusurları yavaş yavaş düzelterek bugün kullanılan daktiloyadaktilolara benzeyen makineler yaptılar.
 
Sholes'in yaptığı makineyi inceleyen [[Thomas Edison]], elektrikle çalışabileceğini söyleyerek üzerinde çalışmaya başladı. Edison, çubuğun elektromıknatısla hareket ettiği elektrikli daktilo makinesi yaparak 1872'de patentini aldı.
 
Çeşitli deneme ve üzerinde yapılan çalışmalardan sonra 1930 yılında seri halde elektrikli makinelerin satışına başlandı. Piyasada tutunmasıtutulması, seri iş yapması bunun üzerinde firmaların çalışmasını sağladı.
 
;Mekanik daktilo: Elektriksiz olup, mekanik olarak çalışırlar. [[Parmak]]la kuvvetle [[:wikt:tuş|tuş]]a vurulunca, kaldıraç tertibatıyla tuşun bağlı olduğu [[harf]] kalkar ve şeride vurur. Şerit de sarılı olan kâğıt üzerinde o harfin izini bırakır. Harfler vuruldukça [[şaryo]] otomatik olarak ilerler. Yazının düzgün çıkması; şeride, vuruşun kuvvetine, ve tuşlara iyi basılıp basılmamasına bağlıdır.
 
;Elektrikli daktilo: İşleme prensibi mekanik ile aynıdır. Tuşa asıldığındabasıldığında harfin şeride, dolayısıyla kağıda vurma işlemi elektrikielektrikli olarak gerçekleştirilir. Ancak [[sdnr]] 1961'de Selectric ismini verdiği modelle harflerin çubukları yerine, harflerin bulunduğu yazı topunu getirdi. Seçilen harfe göre bu yazı topu dönebilerekdönerek, [[kâğıt]] tarafına ilgili harfi getirebilmektedir. Yazı topunun değiştirilmesiyle, değişik türde harfleri kullanmak mümkündür. Elektrikli daktiloların (yazıcıların); kaset şeritli ve silicili, çubuklu elektrikli daktilo, küreli elektrikli daktilo, papatya tipi elektrikli daktilo gibi çeşitleri de vardır.
 
;Elektronik Daktilo: Sistem olarak mekanik ve elektrikli mekanik daktilolardan değişik olarak harfler kollar veya yazı topu üzerinde değil papatya şeklindeki disk üzerine dizilmiştir mekanik ve mekanik elektrikli makinalaramakinelere nazaran çok sessiz ve daha fonksiyoneldir ve günümüzde kullanılan daktilo tipidir. Hafızalı modelleri de vardır. yazılanYazılan sayfayı hafızaya alarak istenildiği zaman gerekli düzeltmeleri yapıp kağıda dökmek mümkündür. klavyedekiKlavyedeki bazı tuşlara birden fazla fonksiyon kazandırılmıştır. Ekranlı ve ekransız modelleri vardır. ekranlıEkranlı modellerde, yazılan metin önce ekranda gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra kağıda aktarıldığı için çok kullanışlıdır. Türkçe karakter ÖÜİŞÇĞ ("[[F) klavye]]" cihazlarda bulunmaktadır. ("[[Q) klavye]]" cihazlarda ÖÜİŞÇĞ gibi türkçeTürkçe karakterler yoktur . F klavye cihazlarda 10 parmak yazma tekniği ile çok süratli yazılabilmektedir. Elektronik daktilolarda silme özelliği olduğundan kâğıt üzerindeki yanlış yazılan harf, kelime veya satırı iz bırakmadan siler. F klavye satışı yapılan markalar Olivetti, Triumph Adler, Brother, Olympia gibi markalardır. Şaryo genişliği 29&nbsp;cm., -34.5&nbsp;cm. -, 44&nbsp;cm. ve 54&nbsp;cm. gibi değişik genişliktedir.
 
== Günümüzde üretim ==
Kullanırken elektriğe ihtiyaç duyulmadığı için günümüzde Latin Amerika, Hindistan ve Afrika'da yaygın olarak mekanik daktilolar hâlen kullanılmaktadır. Nisan 2011'de Hindistan [[Mumbai]]'de kurulu son daktilo üreticisi olan "Godrej and Boyce" un kapandığı, böylelikle dünyada son daktiloların da üretildiği<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.cbc.ca/news/world/story/2011/04/26/typewriter-factory-closing.html | başlık = World's last typewriter plant stops production | erişimtarihi = 9 Haziran 2011 | yayımcı = CBC News | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20121218214843/http://www.cbc.ca/news/world/story/2011/04/26/typewriter-factory-closing.html | arşivtarihi = 18 Aralık 2012 | ölüurl = no }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.habervitrini.com/dunyanin_son_daktilo_fabrikasi_da_kapandi-528609.html | başlık = Dünyanın Son Daktilo Fabrikası da Kapandı | erişimtarihi = 9 Haziran 2011 | yayımcı = habervitrini.com | dil = Türkçe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110501003622/http://habervitrini.com/dunyanin_son_daktilo_fabrikasi_da_kapandi-528609.html | arşivtarihi = 1 Mayıs 2011 | ölüurl = yes }}</ref> yolundaki haberler derhal yalanlanmıştır. Dünyada hâlen daktilo üreten fabrikalar faaliyetlerini sürdürmektedirler.<ref>{{Web kaynağı | url = http://content.usatoday.com/communities/ondeadline/post/2011/04/worlds-last-typewriter-factory-offers-it-final-500-machines-for-sale/1 | başlık = Wite Out? World's 'last typewriter factory' apparently isn't | erişimtarihi = 9 Haziran 2011 | yayımcı = usatoday.com | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150406054347/http://content.usatoday.com/communities/ondeadline/post/2011/04/worlds-last-typewriter-factory-offers-it-final-500-machines-for-sale/1 | arşivtarihi = 6 Nisan 2015 | ölüurl = no }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.poynter.org/latest-news/romenesko/129512/reports-of-typewriters-death-are-premature/ | başlık = Reports of typewriter’s death are premature | erişimtarihi = 9 Haziran 2011 | yayımcı = poynter.org | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110904024830/http://www.poynter.org/latest-news/romenesko/129512/reports-of-typewriters-death-are-premature/ | arşivtarihi = 4 Eylül 2011 | ölüurl = yes }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.npr.org/blogs/thetwo-way/2011/04/26/135740246/has-the-last-typewriter-factory-closed-not-really | başlık = Has The Last Typewriter Factory Closed? Not Really | erişimtarihi = 9 Haziran 2011 | yayımcı = npr.org | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150428021019/http://www.npr.org/blogs/thetwo-way/2011/04/26/135740246/has-the-last-typewriter-factory-closed-not-really | arşivtarihi = 28 Nisan 2015 | ölüurl = no }}</ref>
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Daktilo" sayfasından alınmıştır