Marek Sobieski (1628-1652): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Madrox (mesaj | katkılar)
k dz.
YBot (mesaj | katkılar)
Arşiv bağlantısı eklendi
25. satır:
 
== Çocukluğu ve araştırmaları ==
Sobieski, [[Jakub Sobieski]] ve ikinci eşi [[Teofila Zofia Sobieska|Teofila Zofia Daniłłowicz]]'in en büyük çocuğuydu.<ref name="PSB504">{{Kitap kaynağı |soyadı=Długosz| ad=Józef|yazarlink=Józef Długosz |başlık=[[Polski Słownik Biograficzny]] |cilt=39 |yıl=1999–2000 |yayıncı=Polska Akademia Nauk & Polska Akademia Umiejętności |bölüm= Marek Sobieski |sayfa=504}}</ref><ref name="wilanow">{{Web kaynağı | url = http://www.wilanow-palac.pl/sobieski_marek_herbu_janina.html | başlık = Sobieski Marek, herbu Janina | yayıncı = Muzeum Pałac w Wilanowie | erişimtarihi = 18 Nisan 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110727045754/http://www.wilanow-palac.pl/sobieski_marek_herbu_janina.html | arşivtarihi = 27 Temmuz 2011}}</ref> 24 Mayıs 1628'de [[Zoloçiv]]'de<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.wilanow-palac.pl/raptularz_teofili_sobieskiej_jakom_szla_za_maz_i_jako_sie_moie_dzieci_rodzily.html | başlık = Raptularz Teofili Sobieskiej: "Jakom szła za mąż i jako się moie dzieci rodziły" | soyadı1 = Ciara | ad1 = Stefan | yayıncı = Muzeum Pałac w Wilanowie | erişimtarihi = 18 Nisan 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110727045701/http://www.wilanow-palac.pl/raptularz_teofili_sobieskiej_jakom_szla_za_maz_i_jako_sie_moie_dzieci_rodzily.html | arşivtarihi = 27 Temmuz 2011}}</ref> doğdu ve çocukluğunu [[Jovkva]]'da geçirdi. Vatansever bir ailede büyüdü, annesi sık sık onu ve erkek kardeşini, 1620'de [[Cecora Muharebesi (1620)|Cecora Muharebesi]]'nde öldürülen büyük büyükbabası [[hetman]] [[Stanisław Żółkiewski]]'nin mezarına götürdü. Zofia Teofila Daniłłowicz oğullarına büyük büyükbabalarının mezarının üzerindeki yazıyı öğretti: "O quam dulce et decorum est pro patria mori!" (Birinin vatanı için ölmesi ne kadar güzel ve onur verici!).<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.wilanow-palac.pl/teofila_sobieska_z_synami_u_grobu_zolkiewskiego.html | başlık = Teofila Sobieska z synami u grobu Żółkiewskiego | soyadı1 = Widacka | ad1 = Hanna | yayıncı = Muzeum Pałac w Wilanowie | erişimtarihi = 18 Nisan 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110727045731/http://www.wilanow-palac.pl/teofila_sobieska_z_synami_u_grobu_zolkiewskiego.html | arşivtarihi = 27 Temmuz 2011}}</ref> 29 Ekim 1639'da Sobieski, [[Yavoriv]]'in [[starostwo]]'sı oldu.<ref name="PSB504"/><ref name="Bobowski">{{Kitap kaynağı |başlık=Skryptorium dokumentowe klasztoru cystersów w Dargunie do końca XIII wieku |soyadı=Bobowski |ad=Kazimierz |yıl=1991|yayıncı=Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego |konum=Wrocław|sayfa=29 |url=http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=6533&showContent=true }}</ref>
 
Marek, kardeşi Jan ile birlikte 1640'tan itibaren Kraków'daki Nowodworski Lisesi'nde okudu.<ref name="PSB504"/><ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Dola i niedola Jana Sobieskiego 1629–1674 |cilt=1 |soyadı=Korzon|ad=Tadeusz |yazarlink=Tadeusz Korzon |yazar2= |yıl=1898|yayıncı=Akademia Umiejętności |konum=Kraków |sayfa=9|sayfalar= |url=http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=6533&showContent=true }}</ref><ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Sławni hetmani Rzeczypospolitej |soyadı=Podhorodecki |ad=Leszek |yazarlink=Leszek Podhorodecki |yıl=1994|yayıncı=Wydawnictwo MADA |konum=Warszawa|isbn=83-86170-06-9 |sayfa=489 }}</ref> 29 Nisan 1642'de Sobieski, Krakov piskoposu [[Jakub Zadzik]]'in cenazesi üzerine bir konuşma yaptı.<ref name="PSB504"/> Ertesi yıl, 2 Haziran 1643'te Sobieski, Nodworski Lisesi'ne yaptığı her şey için [[IV. Władysław Waza]]'ya teşekkür ettiği bir konuşma yaptı.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Dola i niedola Jana Sobieskiego 1629–1674 |cilt=1 |soyadı=Korzon|ad=Tadeusz |yazarlink=Tadeusz Korzon |yıl=1898|yayıncı=Akademia Umiejętności |konum=Kraków |sayfa=10 |url=http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=6533&showContent=true }}</ref> Nisan 1643'te Marek ve John Sobieski, [[Jagiellon Üniversitesi|Kraków Akademisi]]'nde eğitim görmeye başladı.<ref name="Korzon11">{{Kitap kaynağı |başlık=Dola i niedola Jana Sobieskiego 1629–1674 |cilt=1 |soyadı=Korzon|ad=Tadeusz |yazarlink=Tadeusz Korzon |yıl=1898|yayıncı=Akademia Umiejętności |konum=Kraków |sayfa=11 |url=http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=6533&showContent=true }}</ref><ref name="Podhorodecki490">{{Kitap kaynağı |başlık=Sławni hetmani Rzeczypospolitej |soyadı=Podhorodecki |ad=Leszek |yazarlink=Leszek Podhorodecki |yıl=1994|yayıncı=Wydawnictwo MADA |konum=Warszawa|isbn=83-86170-06-9 |sayfa=490 }}</ref> 1644 yılında [[Krasnystaw]]'ın valisi oldu.<ref name="Bobowski"/>
 
1645'te, Marek ve Jan'ın babası Jakub Sobieski, yurt dışına çıkmak üzere olan oğulları için özel talimatlar ve bir rehber kitap hazırladı.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Instrukcya jw. jm. pana wojewody ruskiego ichmościom panom synom do cudzych krajów jadạcym |soyadı=Sobieski |ad=Jakub|yazarlink=Jakub Sobieski |yıl=1865|yayıncı=Drukarnia Józefa Ungra |konum=Warszawa |url=http://www.mdz-nbn-resolving.de/urn/resolver.pl?urn=urn:nbn:de:bvb:12-bsb10470010-8 }}</ref> Romalı yazarlardan ilham alan Jakub Sobieski, yabancı dil öğrenmeyi ve fiziksel egzersizleri vurguladı. Oğullarını siyasete ve diplomat olmaya hazırlamak istedi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.wilanow-palac.pl/jakuba_sobieskiego_praecepta_ad_filios.html | başlık = Jakuba Sobieskiego praecepta ad filios | soyadı1 = Strycharczyk | ad1 = Barbara | yayıncı = Muzeum Pałac w Wilanowie | erişimtarihi = 22 Nisan 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110727045922/http://www.wilanow-palac.pl/jakuba_sobieskiego_praecepta_ad_filios.html | arşivtarihi = 27 Temmuz 2011}}</ref>
 
Eğitimlerini tamamladıktan sonra iki kardeş 1646 yılında, [[Sebastian Gawrecki]]'nin himayesinde Avrupa'yı dolaşmaya başladılar. Jovkva'dan 21 Şubat<ref name="Korzon11"/> veya 25 Mart<ref name="Podhorodecki490"/> 1646'da ayrıldılar. 9 Haziran 1646'da [[Berlin]], [[Wittenberg]], [[Leipzig]], [[Halle]], [[Amsterdam]] ve [[Paris]]'i ziyaret ettiler.<ref name="Podhorodecki490"/> Daha sonraki 16 ayı [[Fransa]]'da geçirdiler. Ekim 1647'de Marek ve Ja Snobieski [[İngiltere]]'ye gittiler ve ardından [[Hollanda]]'da matematik okudular.<ref name="Podhorodecki490"/><ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Dola i niedola Jana Sobieskiego 1629–1674 |cilt=1 |soyadı=Korzon|ad=Tadeusz |yazarlink=Tadeusz Korzon |yıl=1898|yayıncı=Akademia Umiejętności |konum=Kraków |sayfalar=13–14 |url=http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=6533&showContent=true }}</ref> Kardeşler, [[Türkiye]]'ye de gitmeyi planlamışlardı, ancak [[Hmelnitski Ayaklanması]]'nı duyduktan sonra Polonya'ya dönmeye karar verdiler.<ref name="Podhorodecki490"/> Marek ve Jan Sobieski, 24 Temmuz 1648'de [[Brüksel]]'den ayrıldı.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Dola i niedola Jana Sobieskiego 1629–1674 |cilt=1 |soyadı=Korzon|ad=Tadeusz |yazarlink=Tadeusz Korzon |yıl=1898|yayıncı=Akademia Umiejętności |konum=Kraków |sayfa=14 |url=http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=6533&showContent=true }}</ref>
42. satır:
1652'de Sobieski, [[Bila Tserkva]] seferi sırasında [[Bratslav]] yakınlarında Kazaklara karşı savaştı. [[Jan Odrzywolski]] ile birlikte ilerleyen, ancak kendi süvarilerinin sancağı olmayan Sobieski ve beraberindekiler, 31 Mayıs'ta hetman Kalinowski'nin Batih'deki kampına geldi.<ref name="PSB505"/> Marek Sobieski ve Odrzywolski, sonraki savaşta süvari sancaklarının komutanı olarak atandı ve bu sıfatla 1 ve 2 Haziran'da savaşa öncülük ettiler.<ref name="wilanow"/><ref name="PSB505"/>
 
2 Haziran'da, Leh süvarilerin yenilgiye uğratılmasının ardından [[Batih Muharebesi]]'nin ikinci gününde Sobieski, Polonya kampından doğudaki [[tabya]]ya çekilen, yaralı hetman Kalinowski'nin de içlerinde bulunduğu bir süvari grubuna komuta etti. Kazaklar, topçularını getirdikten sonra süvari birliğini yok etti.<ref name="PSB505"/> Polonyalı asker [[Wespazjan Kochowski]]'nin yazılarına göre Sobieski, Leh kampını Kazak-Tatar ordusuna karşı savunan son Leh komutan olabilirdi.<ref name="wilanow"/><ref name="Kosman129"/> Genç komutan, Tatarlar ve Kazaklar tarafından günün sonunda gelecekte fidye istenilmek üzere esir alındı.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Od Batohu do Żwańca. Wojna na Podolu, Ukrainie i o Mołdawię 1652–1653 |soyadı=Ciesielski |ad=Tomasz |yıl=2007 |yayıncı=Wydawnictwo Inforteditions |konum=Zabrze |isbn=978-83-89943-23-1 |sayfalar=30–32}}</ref> Savaştan sonra Kazaklar, Tatarlara mahkumların onlara teslim edilmesi için ödeme yaptı ve Chmielnicki'nin Berestechko'daki yenilgisine misilleme olarak Polonyalı tutsakları öldürdü. Katledilen 8.000 Leh asker arasında Marek Sobieski de vardı,<ref name="wilanow"/><ref name="Kosman129"/><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.staropolska.pl/barok/W_Kochowski/Klimakter.html | başlık = Klimaktery (wybór) | soyadı = Kochowski | ad = Wespazjan | yazarlink = Wespazjan Kochowski | yayıncı = Staropolska on-line | erişimtarihi = 18 Nisan 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20091007124834/http://www.staropolska.pl/barok/W_Kochowski/Klimakter.html | arşivtarihi = 7 Ekim 2009}}</ref> ya da sayı çok daha yüksek olabilirdi, 15.000 kadar Leh, eylem sırasında öldürüldü ve katledildi.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Od Batohu do Żwańca. Wojna na Podolu, Ukrainie i o Mołdawię 1652–1653 |soyadı=Ciesielski |ad=Tomasz |yıl=2007 |yayıncı=Wydawnictwo Inforteditions |konum=Zabrze |isbn=978-83-89943-23-1 |sayfa=37}}</ref>
 
Sobieski'nin annesi, cesedi evlerine getirtti<ref name="wilanow"/> ve ölen oğlunu anmak için Jovkva'da 1653 ile 1655 arasında inşa edilen [[Meryem Ana Kilisesi, Jovkva|Meryem Ana Kilisesi]]'ni yaptırdı.<ref name="kilise" /> Sobieski, 1655'te kilisenin [[Kutsama|kutsandığı]] gün gömüldü.<ref name="kilise">{{Kitap kaynağı |başlık=Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część II: Ziemia Lwowska |soyadı=Rąkowski|ad=Grzegorz|yazar2= |yıl=2007|yayıncı=Oficyna Wydawnicza "Rewasz" |konum=Pruszków|isbn=978-83-89188-66-3 |sayfa=125}}</ref> Kardeşi [[III. Jan Sobieski]], [[Andreas Schlüter]] tarafından inşa edilen, 1945'ten sonra yıkılan siyah mermerden yapılmış bir mezar taşı yaptırdı.<ref name="wilanow"/> 1946'da Sobieski'nin mezarı, Kraków'daki [[Dominik Kutsal Üçlü Bazilikası]]'na taşındı.<ref name="wilanow"/><ref name="PSB505"/>