Vikipedi

Cevher Dudayev: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Madrox (mesaj | katkılar)
Devriyeler
66.243 değişiklik
k dz.
Muhakkik (mesaj | katkılar)
186 değişiklik
hata düzeltmeleri doğum tarihi ve eklemeler devam edecek.
1. satır:
{{Makam sahibi bilgi kutusu
| isim = Cahar Dudayev
| resim = Djokhar Doudaïev.jpg
| imagesize = 225px
| sıra =
| makam = [[Çeçenistan Cumhurbaşkanı]]
| dönembaşı = 9 Kasım 1991
| dönemsonu = 21 Nisan 1996
| öncegelen =
| sonragelen = Zelimhan Yandarbiyev
<!-- Kişisel Bilgiler -->| doğum_tarihi = {{Doğum tarihi|1944|2|15}}
| doğum_yeri = ▼
|doğum_tarihi = {{Doğum tarihi|1944|2|8}}
| ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi|1996|4|21}}▼
▲|doğum_yeri =
| ölüm_yeri = [[Grozni]]▼
▲|ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi|1996|4|21}}
| doğum_adı = ▼
▲|ölüm_yeri = [[Grozni]]
| vatandaşlığı = [[Çeçenistan]]▼
▲|doğum_adı =
| milliyeti = [[Çeçen]]
▲|vatandaşlığı = [[Çeçenistan]]
|milliyeti etnik_kökeni = [[Çeçen]]
| partisi = ▼
|etnik_kökeni = [[Çeçen]]
| çocukları = ▼
▲|partisi =
| ebeveynler = ▼
▲|çocukları =
| ilişkiler = ▼
▲|ebeveynler =
| öğrenim = [[Harp Akademisi]], [[Üniversite]]
▲|ilişkiler =
|öğrenim meslek = [[HarpAsker]], Akademisi[[Siyasetçi]], [[ÜniversiteAktivist]]
| imza = =Signature of Dzhokhar Dudayev.png ▼
|meslek = [[Asker]], [[Siyasetçi]], [[Aktivist]]
▲|imza =Signature of Dzhokhar Dudayev.png
}}
 
'''Cahar Musayeviç Dudayev''', ([[Rusça]]:Джоха́р Муса́евич Дуда́ев) (815 Şubat 1944<ref>https://www.gzt.com/mecra/milyon-birinci-cahar-dudayev-3401067</ref> – 21 Nisan 1996<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.britannica.com/biography/Dzhokhar-Dudayev | başlık = Dzhokhar Dudayev PRESIDENT OF CHECHNYA | erişimtarihi = 11 Nisan 2020 | tarih = | çalışma = | yayıncı = Britannica | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150908060651/https://www.britannica.com/biography/Dzhokhar-Dudayev | arşivtarihi = 8 Eylül 2015}}</ref>) [[Sovyet Hava Kuvvetleri]] generali ve [[Çeçenler|Çeçen]] siyasetçisiyasi ve lider.
 
== Hayatı ==
[[Çeçenistan]]'ı özgürlüğü kavuşturan Cahar Dudayev, [[Çeçenistan]]'ın Yalho köyünde doğdu. 23 Şubat 1944'te [[Sibirya]]'ya sürgün edilenlerin arasına katıldığında henüz, annesinin kucağında, 15 günlük bir bebekti.
Cevher Dudayev 15 Şubat 1944’te Çeçenistan’ın Yelhoroy Köyü’nde Musa ve Rabia Dudayev çiftinin 13. evladı olarak dünyaya geldi.
27 Şubat 1944’te Sovyetlerin tüm Çeçenleri Çeçenistan’dan Orta Asya’ya tehcir etti ve pek çok Çeçenin yollarda hayatını kaybettiği zor şartlarda henüz kundaktayken 500 bin kişiyle beraber Kazakistan’a sürgün gitti.
 
=== Askeri hayatı ===
Çocukluk yılları [[Sibirya]] bozkırlarında çok güç şartlar altında geçti. Orta öğreniminiokulu [[Sibirya]]'da tamamladı. 1962 yılında [[Tambov Oblastı|Tambov]] Askeri Pilot Yüksek Okulu'ndan, 1966 yılında da "Uzak Mesafe Uçakları Pilot ve Mühendis Yetiştirme Yüksek Okulu"'ndan mezun oldu. 1974 yılında '''Gagarin Hava Harp Akademisi''''ni de bitiren Dudayev, '''1. Sınıf pilot ve mühendis''' unvanınıünvanını kazandı. [[Sovyetler Birliği|SSCB]] hükûmeti tarafından kendisine ''''12 madalya''' verildi. [[Tümgeneral]]liğe yükseldi. Sovyet tarihinde stratejik hava kuvvetleri'nde tümen komutanı olmayı başaran ilk müslüman olarak adından bahsettirdi.
 
[[Dosya:Dzhokhar Dudayev tablet at Barclay hotel in Tartu-edit.JPG|thumb|sol|200px|Tartu Anıtı|alt=]]
 
1989'da [[Estonya]]'da stratejik hava kuvvetleri filoları komutanlığında görev yaparken [[Baltık Ülkeleri]]'nde başlayan bağımsızlık hareketlerinin kuvvet kullanılarak bastırılması için [[Moskova]]'dan emir aldı. Ancak bu emri yerine getirmedi ve adı isyancı generale çıktı. Moskova bu itaatsizliği hazmedemedi ve Dudayev, ceza olarak askeri birliği ile birlikte [[Grozni]]'ye sürgüne gönderildi. 1990 yılının Mayıs ayında görevinden istifa etti. [[Rusya]] bu "isyancı" komutanın önderlikliderlik edeceği birçok olaya gebeydi.
 
=== Siyasi hayatı ===
Kasım 1990'da toplanan Çeçen HalkınınHalkı KurultayıMilli Kongresi'nane davet edildi ve sonradan "Çeçen Milli Kongresi" adını alan bu halk meclisinin icra kuruluheyeti başkanlığına seçildi.
 
19-21 Ağustos 1991'de [[Gorbaçov]]'a karşı girişilen başarısız darbe teşebbüsü sırasında darbecilerin karşısında yer aldı. Sonrasında, darbecilerle işbirliği yapan [[Çeçen-İnguş Cumhuriyeti]] Hükümeti'ni düşürmek için başlatılan halk hareketinin başına geçti. Demokratik güçler, aydınlar ve tüm Çeçen halkı kendisini destekledi. 27 Ekim 1991'de yapılan seçimlerde %85 oranında oy alarak Çeçenistan Cumhurbaşkanlığı'na seçildi.
 
CaharCevher Dudayev, [[Rusya]]'nın 11 Aralık 1994 tarihinde [[Çeçenistan]]'a karşı başlattığı askeri hareketeharekata karşı halkına "[[Cihad]]" emrini verdi. Böylece Çeçenistan karşı saldırılara geçti. Dudayev'in önderliğindekiliderliğindeki Çeçen halkı, iki yıla yakın bir süre devam eden bağımsızlıkhürriyet mücadelesi verdi.
 
CaharCevher Dudayev 21 Nisan 1996'da Rus bir senatörle telefon görüşmesi esnasında telefon sinyalinden mevkii tespit edildi ve lazer güdümlü bir suikastsavaş sonucuuçağı hayatınıfüzesiyle kaybettiöldürüldü. ÖlümününVefatının ardından Rus asıllı eşi Alla Dudayeva, Cahar Dudayev'in mücadelesini anlatan "Milyon Birinci" isimli kitabını yazdı. Kitap, Türkçeye de çevrildi.
 
Alla Dudayeva’nın, eşi Cevher Dudayev<nowiki>'in hayat hikayesini anlattığı kitabın ismi hayattayken Reuters’a verdiği bir röportajdan alıntıydı. “Rusların yüzlerce generali var, siz ise Çeçenlerin tek generalisiniz” sualine ''</nowiki>''Çeçenlerin bir milyon generali var, ben milyon birinciyim''<nowiki>''</nowiki> demişti.
 
==Kaynakça==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Cevher_Dudayev" sayfasından alınmıştır