İskandinavya: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k TheGMren tarafından yapılan 22815700 sayılı değişiklik geri alınıyor. yazim hatasi yok
Etiket: Geri al
Gogolplex (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
3. satır:
[[Dosya:Scandinavia.TMO2003050.jpg|İskandinavya'nın kışın uzaydan uydu aracılığıyla çekilmiş bir görüntüsü.|thumb|250px]]
 
'''İskandinavya''', [[Kuzey Avrupa|Kuzey Avrupa'daki]] ülkelerin oluşturduğu bir coğrafyadır. [[Danimarka]], [[İsveç]] ve [[Norveç]] İskandinav ülkeleridir. Bu ülkeler ile beraber [[Finlandiya]], [[İzlanda]], [[Faroe Adaları]], [[Åland|Åland Adaları]] ve [[Grönland]] [[Nordik ülkeler|Nordik ülkeleri]] oluştururlar. Bu ülkelerin dilleri [[Fince]] dışında birbirine benzemektedir. Bu dillere Kuzey Cermen dilleri veya [[İskandinav dilleri]] denir. Danimarka [[Danca]], Norveç [[Norveççe]], İsveç [[İsveççe]], İzlanda [[İzlandaca]] dillerini kullanmaktadırlar.
 
Norveç, [[Avrupa]]'nın en zengin ülkelerinden biridir. Petrol ihracatçı ülkesi olması, balıkçılık faaliyetleri ve İngiltere ile ilgili tutumları yüzünden, [[Avrupa Birliği]]'ne katılmamıştır.
16. satır:
[[Dosya:Norden.jpg|thumb|250px|Nordik ülkelerin bayrakları]]
 
Orta Çağ'da bugün Norveç, İsveç, Danimarka, Rusya ve İzlanda olarak bilinen ülkeler benzer kültürel, dilsel (eski[[Eski NorseNorsça]]) ve dinsel (Norse[[Nors mitolojisi]]) ortamı paylaşmışlardır. 12. yüzyıldan itibaren bugün Finlandiya olarak bilinen ülke İsveç Krallığı'yla ortak bir gelişim sürecini yaşamış ve giderek onunla eklemlenmiştir. Ortak geçmişin önemli örneklerinden biri de bugün Norveç, İsveç ve Finlandiya olarak bilinen ülkelerin [[Samiler|Sami]] (Lap) yaşam biçimini içselleştirmeleridir. Aslında, bütün Nordik ülkeleri azınlık gruplarını içlerinde barındırmaktadır ve bu gruplar diğer bir Nordik ülkenin nüfusu içinde yer almaktadır (Örneğin Sami (Lapp) Irkı).
 
[[Fince]] kökenkökensel itibarıylaaçıdan Ural-Altaybir dil grubunun[[Ural dilleri|Ural kısmındadırdilidir]]. [[OrtaDilsel Asya]]açıdan Avrasya kökenli bu halk daha sonra Nordikleşmiştir. FinFince, dilidiğer yapısıUral Türkdilleriyle, dilineözellikle vede Altay[[Baltık-Fin dildilleri]] grubunagrubunda çokyer benzer.alan Örneğin[[Estonca]] benve kelimesi[[Karelce]] Fince'de "Minä",gibi sendiller kelimesiile "Sinä"yakından dırilişkilidir.
 
Yaklaşık 1000 yılında Hristiyanlığı benimsedikten sonra, yerel düzeydeki birleşme süreçleri Danimarka, Norveç ve İsveç'in ayrı krallıklar olarak kurulmasına yol açtı. 1200'lerin ortalarında Finlandiya İsveç'in bir parçası haline gelirken, [[İzlanda]], [[Faroe Adaları]], [[Şetland Adaları]], [[Orkney]], [[İskoçya]] ve [[İrlanda]]'nın büyük bir bölümü Norveç'in oldu (bu akınlar Avrupalı tarihçiler tarafından [[Kavimler Göçü]] sayılır). 16. yüzyıl boyunca bütün Nordik ülkeleri protestan[[Protestan Reformu|Protestan reformunu]] izledi. Finlandiya'da çok az da olsa Ortodoks cemaati bulunmaktaydı.
 
[[14. yüzyıl]]da, Danimarka, Norveç ve İsveç (Finlandiya dahil) [[Kalmar Birliği]] altında birleşti. Danimarka hızla öncü ülke haline geldi. Fakat 16. yüzyılın başlarında İsveç kendi bağımsız krallığını yeniden kurdu. Danimarka'nın Norveç üzerindeki egemenliği 1814 yılına kadar sürdü. Bu tarihten sonra Danimarka kralı Norveç'i İsveç'e verdi. İzlanda, Grönland ve Faroe Adaları Danimarka'ya kaldı.
 
[[17. yüzyıl]]da Avrupa'nın büyük güçlerinden biri haline gelen İsveç sömürgelerini bir bir kaybetti. Süreç 1809 yılında Finlandiya'nın Rusya'ya bağlanmasıyla daha da kötüleşti.
 
[[19. yüzyıl]] [[İsveç ve Norveç Birliği|İsveç ile Norveç'in birleşmesine]] tanıklık etti. Ancak bu birleşme Norveç'in artan huzursuzluğundan dolayı 1905 yılında sona erdi. Aynı dönemde İsveç ve Danimarka arasında İskandinavyacılık doğmuştur. Bu hareket üç İskandinav ülkesini birleştirmeyi hedeflediyse de başarıya ulaşamadı.
 
Birinci Dünya Savaşı ve özellikle 1917'deki Rusya devriminin ortasında Finlandiya tarihte ilk defa bağımsız bir devlet olarak ortaya çıktı. İkinci Dünya Savaşı sırasında İzlanda Danimarka'dan bağımsızlığını kazandı. Böylece 1952 yılında kurulan Nordik konseyinin üye ülkeleri ortaya çıkmış oldu.
 
Nordik ülkeleri savaş sonrası dönemde, özellikle sosyal alanda ortak politikalar uyguladılar (Örneğin [[İskandinav sosyalizmi]]). Bütün Nordik Ülkeleriülkeleri yüksek vergilerle oluşturulan kamu sektörüne ve geniş sosyal güvenlik sistemine sahip refah devletlerine dönüştüler. Bu gelişmelerin kökeninde iki savaş arasındaki dönemde bütün Nordik ülkelerinde Sosyal Demokrat hükümetlerin iktidara gelmesinin payı vardı.
 
== Dış bağlantılar ==
{{Commons kategori|Scandinavia}}
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/İskandinavya" sayfasından alınmıştır