İbrani alfabesi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Gogolplex (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{uzman|vikiproje=Orta Doğu|tarih=Mayıs 2020}}
{{İbrani alfabesi}}
'''İbrani alfabesi''', Sami (Semitik{{Dil|he|אָלֶף־בֵּית עִבְרִי|çeviri=Alefbet ivri}}), dil[[Sami dilleri]] grubuna bağlı dillerden olan ve [[İsrail]]'in resmî dili olan [[İbranice]]nin yazımında kullanılan bir alfabe.ve [[SamiAşkenaz dilleriYahudileri|SamiAşkenaz dil grubunaYahudilerinin]] bağlıkonuştuğu birçokbir dilde[[Cermen olduğudilleri|Cermen gibidili]] İbraniolan alfabesi[[Yidiş]] de(Yahudi sağdanAlmancası) solaile doğru[[Sefarad yazılanYahudileri|Sefarad 22Yahudilerinin]] temeldili sessizolan harften[[Ladino]] oluşmaktadır.(Yahudi Harflerİspanyolcası) bitiştirilmezgibi vediğer ayrı[[Yahudi yazılır.dilleri|Yahudi Beşdillerinin]] harfinyazımında sondakullanılan yazılışı[[Arami farklıdıralfabesi]] vekökenli bunlarabir sofityazı denirsistemi.
 
Birçok Sami dilinde olduğu gibi İbrani alfabesi de sağdan sola doğru yazılan 22 temel sessiz harften oluşmaktadır. Harfler bitiştirilmez ve ayrı yazılır. Beş harfin sonda yazılışı farklıdır ve bunlara sofit denir. Sesli harfler (נִקּוּד, ''[[NikkudNikud|nikkud]],;'' çoğulu: Nikkudot''nikkudot''), ana harflerin altına konulan işaretler ile gösterilir. Ancak bu noktalamalar çoğu zaman kullanılmaz. Bunlar; ancak dini metinler, sözlükler ve yabancı kelimelerin doğru okunuşunu göstermek için kullanılır.
 
Her [[İbranice]] harfin sayısal bir değeri bulunmaktadır. Örneğin, ''alef''in sayısal değeri 1 ve ''yod''un sayısal değeri 10'dur; 11 sayısı ise bu iki harfin kullanımıyla gerçekleşir (יא).
İbrani alfabesi sadece İbranicenin yazılmasında kullanılmayıp aynı zamanda [[Aşkenaz]] Yahudilerinin konuştuğu ve Cermen kökenli bir dil olan [[Yidiş]] (Yahudi Almancası) ile [[Sefarad]] kökenli Yahudilerin dili olan [[Ladino]] (Yahudi İspanyolcası) yazımında (genellikle İsrail'de) da kullanılmaktadır.
 
== Tarihçe ==
Tarih boyunca az çok şekil değişiklikleri geçirmiş olan İbrani alfabesinin Antik Dönem İbrani Alfabesi, Kare Yazı, El Yazısı, Raşi ve Solitreo gibi biçimleri de bulunmaktadır.
Tarihi açıdan paleo-İbrani alfabesi olarak da isimlendirilen [[Fenike alfabesi]] Yahudi metinlerinde kullanılmış ana yazıyı oluşturmuştur, ancak bu yazının kullanımı MÖ 6. yüzyıl civarında [[Babil Sürgünü]] döneminde kalkmış ve [[Asur]] kökenli [[Arami alfabesi]] kullanılmaya başlanmıştır.<ref>''The Mishnah'', ed. [[Herbert Danby]], [[Oxford University Press]]: Oxford 1933, s.v. ''Megillah'' 1:8, p. 202 ([[iarchive:DanbyMishnah/page/n231/mode/1up|note 20]]); ''[[Yadayim]]'' 4:5-6, p. 784 ([[iarchive:DanbyMishnah/page/n813/mode/1up|note 6]]) ({{ISBN|0-19-815402-X}})</ref> Modern İbrani alfabesi Arami alfabesinden türemiş olmakla birlikte, [[Sâmirî alfabesi]] hala eski alfabeden evrilmiş bir yazı sistemi kullanmaktadır.<ref name="A History of the Hebrew Language">{{cite book|title=A History of the Hebrew Language|location=Cambridge, England|publisher=Cambridge University Press|year=1993|isbn=0-521-55634-1|author=Angel Sáenz-Badillos}}</ref> Tarih boyunca az çok şekil değişiklikleri geçirmiş olan İbrani alfabesinin Antik Dönem İbrani Alfabesi, Kare Yazı, El Yazısı, Raşi ve Solitreo gibi biçimleri de bulunmaktadır.
 
Her [[İbranice]] harfin sayısal bir değeri bulunmaktadır. Örneğin, ''alef''in sayısal değeri 1 ve ''yod''un sayısal değeri 10'dur; 11 sayısı ise bu iki harfin kullanımıyla gerçekleşir (יא).
 
== HarflerleHarfler Okunuşuve okunuşları ==
[[Dosya:Alefbet ivri.svg|thumb|sağ|300px| İbrani dilinde '''İbrani alfabesi''' yazısı]]
{| class="prettytable"
Satır 130 ⟶ 129:
|}
 
==Tarihi İbrani Alfabesininalfabesi Tiplerivaryantları==
 
{| class="wikitable mw-collapsible" style="overflow:visible"
Satır 138 ⟶ 137:
|-
! colspan=5 | Çağdaş İbranice
! colspan=3 | [[Eski Ahit İbranicesi]]
|- style="line-height:.7em;"
! style="width:12%;"|<small>Serif</small>
Satır 411 ⟶ 410:
* İbranicede W sesi bulunmazken W sesi olan yabancı kelimeler için çift ''[[Vav (harf)|vav]]'' kullanılır.
 
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
[[Kategori:İbrani alfabesi| ]]