Venustiano Carranza: Revizyonlar arasındaki fark

Carranza, 1859'da<ref name="life">McKellar, Margaret Maud; Latorre, Dolores L. ''Life on a Mexican ranch'', Lehigh University Press, 1994, p. 227, </ref> üst orta sınıf bir [[sığır]] yetiştirici ailesine, [[Coahuila]] eyaletindeki [[Cuatro Ciénegas]] kasabasında doğdu.<ref name="iopaz">{{Web kaynağı | url = http://latinamericanhistory.about.com/od/presidentsofmexico/p/vcarranza.htm | başlık = Profile of Venustiano Carranza - Venustiano Carranza Biography | ad = Christopher | soyadı = Minster | yayıncı = Latin America History | tarih = 3 Temmuz 2019 | erişimtarihi = 3 Ağustos 2020 }}</ref> Babası Jesús Carranza Neira, [[Meksika Kızılderilileri|Kızılderililere]] karşı ve [[Meksika'da liberalizm|Meksika liberalleri]] tarafında savaştığı [[Reform Savaşı]] (1857-1861) dönemine kadar bir çiftlik sahibi ve katır sürücüsü idi.<ref name="Krauze, p. 335">Krauze, ''Mexico: Biography of Power'', p. 335.</ref><ref name="Werner">{{Ansiklopedi kaynağı | soyadı = Werner | ad = Michael S. | ansiklopedi = Concise encyclopedia of Mexico | yayıncı = [[Taylor & Francis]] | yıl = 2001 | sayfa = 68 | dil = İngilizce }}</ref> [[Meksika'ya Fransız müdahalesi|Fransız-Meksika Savaşı]] (1861-1867) sırasında Jesús Carranza [[albay]] oldu ve [[Benito Juárez]]'in Coahuila'daki ana bağlantısı oldu. İkisi arasında güçlü bir kişisel bağlantı vardı, Juranez sürgündeyken Carranza Juárez'e borç verdi. Fransızların ardından Juárez, Carranza'yı Coahuila'daki geleceğinin temeli haline gelen bir arazi ile ödüllendirdi.

 

 

Eğitimini tamamladıktan sonra Carranza, sığır yetiştirmek için Coahuila'ya döndü, çünkü doktor olmasını engelleyen bir göz hastalığı vardı.<ref name="Krauze, p. 335">Krauze, ''Mexico: Biography of Power'', p. 335.</ref> 1882'de Virginia Salinas ile evlendi ve çiftin iki kızı oldu.

=== Siyasete girişi, 1887–1909 ===

[[Dosya:Bernardo_Reyes.jpg|sağ|küçükresim|280x280pik|[[ Bernardo Reyes |Bernardo Reyes]] (1850-1913), [[Porfirio Díaz]]'ın "kuzeydeki adamı". Carranza, Reyes ile kişisel bir dostluk kurdu ve Reyes'in himayesi, Carranza'nın 1898'de [[Cumhuriyet Senatosu (Meksika)|Meksika Senatosu]] seçilmesini sağladı.]]

Carranza ailesinin Venustiano için büyük hedefleri vardı<ref name="iopaz"/> ve siyasi kariyerini geliştirmek için aile parası kullanıldı. 1887'de 28 yaşında [[Cuatro Ciénegas]]'ın [[belediye başkanı]] oldu.<ref name="Werner"/> Carranza, Benito Juárez'i idealleştiren bir Liberal olarak kaldı. Aynı zamanda, bu dönemde Porfirio Díaz yönetiminin giderek daha otoriter bir karaktere bürünmesiyle hayal kırıklığına uğradı.

 

 

=== Francisco Madero destekçisi, 1909–1911 ===

Carranza, 1910 yılında Francisco Madero'nun Yeniden Seçim Karşıtı Hareketi'ni ilgiyle takip etti ve Madero ABD'ye kaçtıktan ve Díaz yeniden başkan seçildikten sonra Carranza, Madero'ya katılmak için Meksiko'ya gitti. Madero, Carranza'yı geçici Coahuila Valisi olarak atadı. Madero'nun o sırada yayınladığı [[Plan de San Luis Potosí]], 20 Kasım 1910'da devrimin başlatılması çağrısında bulunuyordu. Madero Carranza'yı, Coahuila, [[Nuevo León]] ve [[Tamaulipas]]'ın Devrim [[Başkomutan|Başkomutanı]] seçti. Ancak Carranza, bu eyaletlerde bir devrim örgütleyemedi ve Madero'nun bazı taraftarlarının Carranza'nın Bernardo Reyes'e hala sadık olduğu spekülasyonunu üretmelerine yol açtı. Yine de, devrimcilerin [[Ciudad Juárez]]'deki kesin zaferi sonrasında Carranza Ciudad Juárez'e gitti ve Madero 3 Mayıs 1911'de Carranza'yu Savaş Bakanı seçti<ref name="iopaz"/> Halbuki Carranza Madero'nun isyanına çok katkıda bulunmamıştı. Devrimciler Porfirio Díaz ve Başkan Yardımcısı Ramón Corral ile nasıl başa çıkılacağı konusunda bölünmüştü. Madero, Díaz ve Corral'dan istifa etmesini, Francisco León de la Barra'nın yeni bir seçim yapılıncaya kadar geçici başkan olarak görev yapmasını tercih ediyordu. Bu görüşe karşı çıkan Carranza, Díaz ve Corral'ın istifa etmesine izin vermenin onları meşru kılacağını savunuyor, geçici bir hükûmet kurulmasının sadece diktatörlüğün uzamasına ve Devrimin itibarsızlaştırılmasına neden olacağını ileri sürüyordu. Ancak Madero'nun görüşü galip geldi.

 

=== Coahuila Valisi, 1911–1913 ===

Carranza, Vali olarak görev yapmak üzere Coahuila'ya döndü ve kısa bir süre sonra Ağustos 1911'de yaptırdığı seçimleri kazandı. Vali Carranza, yargı ve vergi yasaları gibi geniş kapsamlı bir reform programına başladı.<ref>Richmond, Douglas. "Venustiano Carranza" in ''The Encyclopedia of Mexico'', vol. 1. 199. Chicago: Fitzroy Dearborn 1997.</ref> İşyerinde güvenliği getirmek, madencilik kazalarını önlemek, şirket mağazalarındaki kötü niyetli uygulamaları dizginlemek, ticari tekelleri yıkmak, alkolizmle mücadele etmek, kumar ve fuhuşu dizginlemek için düzenlemeler yaptı. Ayrıca toplumsal gelişmenin anahtarı olarak gördüğü eğitime büyük yatırımlar yaptı.<ref>Richmond, "Venustiano Carranza", p. 1997.</ref> Aynı zamanda, kırsal alanda yasa ve düzeni sağlamakla ilgileniyordu ve Porfirio ''Díaz'ın ruraleslerinin'' güvenlik güçlerine yeniden katılmasını sağladı. Carranza, ordunun çoğu gibi Madero'nun reformunu desteklemiyordu ve Meksika'yı yönetmek için daha sıkı bir elin (tercihen onun) gerekli olduğunu hissettiriyordu.

 

Tutkulu bir tarih öğrencisi olan Carranza, Madero'nun 1912'de [[Ignacio Comonfort]]'un 1857-58'de yaptığı aynı hataları yaptığını düşünüyordu; zayıf ve aşırı insani bir lider olan Madero, muhafazakâr gericilerin gücü ele geçirmesine izin verdi. Carranza, [[Benito Juárez]]'in Comonfort'un çöküşünden sonraki yıllarda oynadığı rolü doldurabileceğine inanıyordu. Güç kazanma fırsatı bulan Carranza kısa süre sonra Huerta'ya karşı ayaklandı.<ref name="iopaz"/>

 

 

 

[[Dosya:Venustiano_Carranza_y_Álvaro_Obregón.jpg|sağ|küçükresim|220x220pik|Carranza ve [[Álvaro Obregón]] (1914)]]

Venustiano Carranza askeri bir kişi değildi, ama Anayasacı Ordu'nun parlak askeri liderleri vardı, özellikle Álvaro Obregón, [[Pancho Villa]], Felipe Ángeles ve Pablo González Garza. Başlangıçta Carranza, Devrimi gerçekte sadece üç bölgede başlattıkları halde ülkeyi yedi operasyon bölgesine ayırdı: (1) González Garza'nın komutası altında kuzeydoğu, (2) Pánfilo Natera komutasındaki merkez ve (3) Obregón komutası altındaki kuzeybatı.<ref name="iopaz"/> Mart 1913'te başlatılan Devrim başlangıçta iyi gitmedi ve Huerta'nın birlikleri [[Moncloa-Aravaca|Monclova]]'ya yürüdü, Carranza'yı Ağustos 1913'te isyancıların [[Sonora]] kalesine kaçmaya zorladı. Ancak, Carranza'nın ordusu daha sonra belirgin bir şekilde büyüyecekti. Mart 1914'te Carranza, Pancho Villa'nın zaferleri ve González Garza ve Obregón yönetimindeki güçler tarafından kaydedilen ilerlemeler hakkında bilgilendirildi. Carranza, Sonora'dan ayrılmanın güvenli olduğunu belirledi ve Huerta ile mücadelesinin geri kalanında başkenti olarak hizmet veren Ciudad Juárez'e gitti.

 

 

Pancho Villa yetenekli bir komutan olmasına rağmen, 1913-14 kampanyası boyunca taktikleri bu dönemde Carranza için büyük bir baş ağrısı olan bir dizi diplomatik olay yarattı. Villa [[Chihuahua]]'daki İspanyol mülklerine el koymuş ve birliklerinin bir İngiliz, Benton ve bir Amerikalı Bauch'u öldürmesine izin vermişti. Bir noktada Villa, Chihuahua Valisi Manuel Chao'yu tutukladı ve Carranza, Villa'ya Chao'yu serbest bırakması için Chihuahua'ya şahsen seyahat etmek zorunda kaldı. Tampico'da dokuz ABD Donanması denizci, Meksika askerleri tarafından yakıt kaynakları hakkında bir yanlış anlama nedeniyle tutuklandı. [[Tampico Affair]]'e yanıt olarak, ABD hükûmeti [[Veracruz (şehir)|Veracruz]]'u işgal etmek için 2.300 Donanma askeri gönderdi. Çatışma 22 Donanma askeri ve yaklaşık 200 Meksikalı askerin öldürülmesi ile sona erdi ve Veracruz alındı. Carranza, milliyetçi kimliklerini korumak için ABD ile savaş tehdidinde bulundu. ABD Başkanı [[Woodrow Wilson]]'a kendiliğinden verdiği yanıtta Carranza, "… cumhurbaşkanının Amerikan birliklerini Meksika'dan çektiğini ve Huerta'ya karşı şikayetlerini Anayasa hükûmeti ile üstlendiğini" sordu.<ref name="autogenerated1">Carothers to Secretary of State, 22 April 1914, Wilson Papers, Ser. 2, as quoted in Haley, ''The Diplomacy of Taft and Wilson with Mexico, 1910-1917'', p. 135.</ref> Durum o kadar gerginleşti ki savaş yakında görünüyordu. 22 Nisan 1914'te Felix A. Sommerfeld ve Sherburne Hopkins'in inisiyatifiyle Pancho Villa, sınır boyunca korkuları yatıştırmak için Ciudad Juárez'e gitti ve Başkan Wilson'ın elçisi George Carothers'tan "Señor Wilson" a Amerikan ile hiçbir sorunu olmadığını söylemesini istedi. Veracruz işgali. Carothers, Sekreter William Jennings Bryan'a şunları yazdı: "Söz konusu olduğunda, Vera Cruz [sic] 'i tutabilir ve o kadar sıkı tutabiliriz ki, su bile Huerta'ya giremezdi ve ... herhangi bir kızgınlık hissedemedi" ABD hükûmetini memnun etmeye çalışırken ya da Sommerfeld ve Carothers'ın diplomatik çabaları yoluyla ya da belki de her ikisinin bir sonucu olarak, Villa Carranza'nın belirtilen dış politikasının dışına çıktı.<ref>von Feilitzsch, Heribert. ''In Plain Sight: Felix A. Sommerfeld, Spymaster in Mexico, 1908 to 1914'', Henselstone Verlag, Virginia, 2012, p. 359.</ref>

 

==== Aguascalientes Sözleşmesi: Pancho Villa ve Emiliano Zapata ile ayrılık ====

 

 

Yukarıdaki bölümde belirtildiği gibi, Carranza ve Pancho Villa arasındaki gerilimler, hem Vali Chao hem de Villa'nın provoke ettiği diplomatik olaylar üzerinde 1913-14 boyunca yüksekti. Huerta devrilmeden önce Villa, Carranza'nın emirlerine karşı çıktı ve Meksika'nın stratejik gümüş üreten şehri [[Zacatecas (şehir)|Zacatecas'ı]] başarıyla ele geçirdi;<ref name="ipza">[http://militaryhistory.about.com/od/army/p/panchovilla.htm Pancho Villa - Mexican Revolutionary Pancho Villa - Francisco Villa in Mexico]</ref> Villa'nın şehri başarılı bir şekilde ele geçirmesi Huerta rejiminin gerisini kırdı. Ayrıca Carranza, Villa'nın Meksiko'ya dönmesinden de korkuyordu. Ağustos ayında Carranza, Villa'nın Meksiko'ya onunla girmesine izin vermedi ve Villa'yı genel generallere tanıtmayı reddetti. Villa 23 Eylül 1914'te resmen Carranza'yı reddetti.

 

=== Anayasa Hükûmeti Başkanı, 1915–1917 ===

Celaya Savaşı'ndaki ''División del Norte'' ve Zapatistaların 1915'in ortalarında yenilmesiyle Carranza, "Anayasa Hükûmeti" olarak adlandırdığı şeyin başı olarak Meksika Devlet Başkanı oldu. Carranza resmi olarak 1 Mayıs 1915'te icra kolunun sorumluluğunu üstlendi.

 

 

Reformlar birçok konuda gerçekleştirilecekti, ancak pratikte Carranza reformları hedeflenen şekilde gerçekleştirdi.

 

[[Dosya:Venustiano_Carranza_ca._1917.jpg|sağ|küçükresim|286x286pik|Venustiano Carranza 1917 dönemi kartpostalından.]]

Carranza, Eylül 1916'da [[Santiago de Querétaro|Querétaro'da]] yapılacak bir Anayasa Sözleşmesi'ni [[Santiago de Querétaro|başlattı]] . Bazı eksikliklerinden arındırılmış olsa da, liberal [[1857 Meksika Anayasası|1857 Meksika Anayasası'na]] saygı gösterileceğini açıkladı.

 

=== I. Dünya Savaşı'nda Meksika tarafsızlığı ===

[[Dosya:Venustiano_carranza_tricolor.JPG|sağ|küçükresim|200px|Meksika bayrağı renkleri ile Venustiano Carranza, ahşap üzerine petrol portre.]]

Carranza, savaş sırasında ABD'nin geçen yüzyıldaki çeşitli müdahalelerinin ve istilalarının yol açtığı Amerikan karşıtı düşünceden etkilenerek resmi tarafsızlık politikasını sürdürdü.<ref name="Lee Stacy">Stacy, Lee (2002). ''[https://books.google.com/books?id=84krAQAAMAAJ&focus=searchwithinvolume&q=%22mexican+neutrality%22 Mexico and the United States, Volume 3]'', p. 869, Marshall Cavendish, USA.</ref> Victoriano Huerta, ABD'nin büyükelçisi Henry Lane Wilson ile Şubat 1913'te, ''La decena trágica'' olarak bilinen bir dönemde bir ''[[Askerî darbe|darbe]]'' ''düzeninde'' demokratik olarak seçilen Başkan Francisco I. Madero ve Başkan Yardımcısı José María Pino Suárez'i ''devirmek için komplo kurmuştu'' . Başkan [[Woodrow Wilson]], 1914'te Veracruz'un işgalini emretti ve 170 Meksikalı askerin ve bilinmeyen sayıda sivilin ölümüyle sonuçlandı.<ref name="McPherson">McPherson, Alan (2013). ''[https://books.google.com/books?id=utC5YT7wFgAC&q=%22unknown+number+of+civilians%22#v=snippet&q=%22unknown%20number%20of%20civilians%22&f=false Encyclopedia of U.S. Military Interventions in Latin America]'', p. 393, ABC-CLIO, USA.</ref><ref name="Vollmer">Vollmer, Susan (2007). ''[https://books.google.com/books?id=UpnYYWaXLaAC&q=%22unknown+number+of+civilians%22#v=snippet&q=%22unknown%20number%20of%20civilians%22&f=false Legends, Leaders, Legacies]'', p. 79, Biography & Autobiography, USA.</ref> Madero ve José María Pino Suárez suikastı, Anayasacı Ordu'nun Nisan 1915'te Celaya Savaşı'nda eski müttefik Pancho Villa güçlerini yenmesiyle sona eren bir iç savaşı tetikledi. Kısmi barış, 1916'da yeni bir [[Meksika Anayasası|liberal anayasanın]] hazırlanmasına ve 5 Şubat 1917'de ilan edilmesine izin verdi.

 

=== 1920 seçimi ve ölümü ===

[[Dosya:Next!_(Homer_Stinson).jpg|küçükresim|200px|sağ|1920'de ABD'de Carranza çıkarılmış olarak yayınlandı.]]

Porfirio Díaz'un sürekli yeniden seçilmesi, başkanlığı dönemindeki en önemli eleştiri unsurlarından biri olduğu için Carranza, 1920'de yeniden seçime aday olmaya ihtiyatlı bir şekilde karar verdi. Doğal halefi, kahraman Carrancista generali Álvaro Obregón'du. Ama güçlü bir figür istemeyen ve Meksika'nın sivil bir cumhurbaşkanı olması gerektiğine inanan Carranza, [[Washington, DC|Washington]]'da Meksika'yı temsil eden tanınmamış bir diplomat olan Ignacio Bonillas'ı başkanlık için onayladı.<ref>{{Kitap kaynağı | url = https://books.google.com/books?id=V2UCAAAAIAAJ | başlık = The Atlantic Monthly | tarih = 1 Ocak 1920 | yayıncı = Atlantic Monthly Company }}</ref> Hükûmet taraftarları Obregon yanlılarını yakalayıp öldürdükçe, General Obregon, Carranza'nın ofisten asla barış içinde ayrılmayacağına karar verdi.<ref name="iopaz"/> Meksika'daki en güçlü güç bloğu olan Obregón ve müttefik Sonoran generalleri ([[Plutarco Elías Calles]] ve Adolfo de la Huerta dahil) Agua Prieta Planı'nı yayınladılar. Plana göre Carranza hükûmetini reddediyorlar ve Devrimi kendi başlarına yenileyeceklerini ilan ediyorlardı.

 

== Mirası ==

[[Dosya:Piedra_del_sol_Venustiano_Carranza.png|sağ|küçükresim|200px|Piedra del Sol'lu Carranza, 1917.]]

Carranza zeki, yerleşik bir politikacıydı ve yaşlı cumhurbaşkanının görevlendirilmesinden önce Díaz rejimine karşı çıkmıştı. Madero'yu, Díaz ve başkan yardımcısının istifa etmesine izin veren ve Porfiristas'ın geçici bir hükûmetini kuran [[Ciudad Juárez Antlaşması]]'nı imzalamamaya davet etmişti. Carranza'nın görüşüne göre bu antlaşma, Díaz rejimine meşruiyet kazandırdı ve Díaz'ı istifaya zorlamaya çalışan devrimcilerin gücünü azalttı. Carranza'nın o zaman söylediği gibi, "Taviz veren bir devrim kaybolur... Geçici bir hükûmet diktatörlüğün kısır, anemik ve steril bir uzaması olacaktır.” <ref>quoted in Krauze, Enrique. ''Mexico: Biography of Power'', New York: HarperCollins 1997, p. 337.</ref> Madero, onu iktidara getiren devrimci güçlerden ziyade eski Federal Ordu'yu tutmuştu, ama Carranza aynı hatayı yapmadı; Anayasacı Ordu 1914'te Huerta'yı yendiğinde Federal Ordu dağıtıldı.

 

Carranza, Kuzey Meksika'daki siyasi ve silahlı kuvvetleri Meksika'daki anayasa hukukunu yeniden kurma davasına birleştirerek Huerta rejimine karşı geniş tabanlı Anayasal hareketi başlattı. Carranza'ya hizmet veren parlak askeri liderlerden en önemlilerinden üçü olan Obregón, [[Plutarco Elías Calles]] ve [[Lázaro Cárdenas]] Meksika'nın devlet başkanı oldular. Carranza, ABD'nin muazzam ekonomik ve politik baskısına dayanan sert bir milliyetçilik politikası izledi. Carranza'nın, devrimcilerin toprak reformu, çalışma haklarının iyileştirilmesi, yabancıların kontrol edilmesi ve milliyetçilik içeren yeni bir anayasası çağrısı kabul edilerek hayata geçmişti.

 

 

=== Kişiliği ===