Kara delik: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
→Özellikler: İcerik eklendi Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
Değişiklik özeti yok |
||
28. satır:
Kara delik diğer [[astrofizik]] cisimleri gibi bir astrofizik cisimdir. Doğrudan gözlemlenmesinin çok güç olmasıyla ve merkezî bölgesinin [[fizik]] [[kuram]]larıyla tatminkâr biçimde tanımlanamaz oluşuyla nitelenir. Merkezî bölgesinin tanımlanamayışındaki en önemli etken, merkezinde bir "çekimsel tekilliği" içeriyor olmasıdır. Bu çekimsel tekillik, ancak bir “kuantum çekimi” kuramıyla tanımlanabilir ki, günümüzde böyle bir kuram bulunmamaktadır. {{ref|8}} Buna karşılık, uygulanan çeşitli dolaylı yöntemler sayesinde, yakın çevresinde hüküm süren fiziksel koşullar ve çevresi üzerindeki etkisi mükemmel biçimde tanımlanabilmektedir.
Öte yandan kara delikler çok az sayıdaki [[parametre]]lerle tanımlanmaları bakımından şaşkınlık verici nesnelerdir. Yaşadığımız [[evren]]deki tanımları yalnızca üç parametreye bağlıdır: [[Kütle]], [[elektriksel yük]] ve [[açısal momentum]]. Kara deliklerin tüm diğer parametreleri (boyu, biçimi vs.) bunlarla belirlenir. Bir kıyaslama yapmak gerekirse, örneğin bir [[gezegen]]in tanımlanmasında yüzlerce parametre söz konusudur ([[kimya]]sal [[bileşim]],[[element]]lerin farklılaşması, [[konveksiyon]], [[atmosfer]] vs.) Bu yüzden 1967’den beri kara delikler yalnızca bu üç parametreyle tanımlanırlar ki, bunu da 1967’de Werner Israel tarafından ortaya atılan "saçsızlık kuramı"na {{ref|9}} borçluyuz. Bu, uzun mesafeli [[temel kuvvetler]]inin yalnızca [[kütleçekim]] ve [[elektromanyetizm]] oluşunu da açıklamaktadır; kara deliklerin ölçülebilir özellikleri yalnızca, bu kuvvetleri tanımlayan parametrelerle, yani kütle, elektriksel yük ve açısal momentumla verilir.
Bir kara deliğin kütle ve elektriksel yükle ilgili özellikleri "klasik" (genel göreliliğin olmadığı) fiziğin uygulanabileceği olağan özelliklerdir: Kara deliğin kütlesine oranla bir "kütleçekim alanı" ve elektriksel yüküne oranla bir [[elektrik alanı]] vardır. Buna karşılık açısal momentum etkisi [[genel görelilik kuramı]]na özgü bir özellik taşır: Kendi ekseni etrafında dönen kimi kozmik cisimler, yakın çevrelerindeki [[uzay-zaman]]ı {{ref|10}} da “sürüklemek” (eğmek) eğilimindedirler. "Lense-Thirring etkisi" {{ref|11}} denen bu fenomen şimdilik Güneş Sistemi’mizde gözlemlenmemektedir. {{ref|12}} Kendi ekseni etrafında “dönen karadelik” türü çevresindeki yakın uzayda bu fenomen inanılmaz ölçülerde gerçekleşmektedir ki, bu alana “güç bölgesi” (ergorégion) veya “güç küresi” {{ref|13}} adı verilmektedir.
| |||